Vísir - 07.04.1949, Blaðsíða 4

- Jummimiagíim, 2■ aptil .194TÍ

VISIR
DAGBLAÐ
Dtgefandi: BLAÐAGTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstraéti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm llnur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsþrentsmiðjan h.f.
S
1.3 millj; maiuia ferðuðust með
sérleyíisbifreiðum á s. 1. ári.
Sparnaður á ríldsrekstri.
amkvæmt fjárlagafrmnvarpinu er gert ráð fyrir,- að
heildarútgjöld ríkissjóðs muni nema um kr. 260
milljónum á yfirstandandi ári, Og þótt einhverjar breyt
ingar kunni að verða gefðar á frumvarpinu, er lítt hugsan
lcgt að þær verði til hækkunar umfram þessa upphæð.
Þingmenn sjá væntanlega, að boginn hefur þegar verið
spenntur svo hátt, að ekki verður frekar að gert, nema
þvi aðeins, að hann liresti. Afgreiðsla fjárlaga hefur geng-
ið treglega, en með því að greiðsluhalli á fjálögum nemur
30—40 millj., verður að finna tekjustofna til þess að mæta
honum, eða þá draga úr útgjöldunum, sem greiðsluhall-
anum nemur. Verða báðar leiðirnar vafalaust farnar, til
þess að jafna hallann, en þrátt fvrir það verður að telja
afgreiðslu fjárlaga, eins og hún nú er hugsuð, frekar ó-
varlega og jafnvei ekki verjandi.
Atvinnulíf landsmanna hefur orðið fyrir þungum á-
föllum, þáð sem af er árinu. Faxaflóasíldin brást með öllu,
togaraverkfallið stóð yf'ir á annan mánuð og skaðaði ])jóð-
ina stórlega, kaupgeta almennings fcr þverrandi. en af
því leiðir aftur, að ríkistekjurnar hljóta að niinnka lil-
finnanlega, einkum að því leyti, sem þær byggasl á óþarfa
varningi, svo sem áfengi og tóbaki, en slíkan varning
sparal’ fólk við sig öllu frekar, þegar að kreppir. Atvinnu-
leysis hefur þegar gætt, hæðj hér í Jiöfuðsfaðnum og víðs-
vegar úti um land. Eru litlar líkur til þcss, að ýmsum stór-
virkjum verði hrundið í framkvæmd á þessu ári, sem
undirbúin iiafa verið af hálfu ríkisstjórnarinnar og getur
auðveldlega farið svo, að atvinna verði ekki söm og áður,
jafnvel ])ótt miðað verði við hábjargræðistímann. Þyrfti
því öðru í'rekar að. örva einstaklingsframtakið til athafna,
en menn iysir ekki að leggja í verulegar framkvæmdir
að öllu ól)reyttu.
A síðasta ári var meginkapp lagt á innflutning svo-
kallaðra „kapitalvara“, sem gefa tiltölulega litlar tekjur
i ríkissjóð, en allur annar innflutningur var skorinn niður,
svo sem frekast mátti verða. Nú mun vera ætlunin að
breytt verði um stefnu og ríkari áherzla lögð á innflutn-
ing neyzluvarnings og vefnaðarvara, en af því leiðir, að
tolltekjur nninu eitthvað hæfcka á árinu og mun slíkur
tekjuauki koma i góðar þáífir. Þrátt fyrir það er ríkis-
búskapurinn ótryggur og ajlsendis óvíst, hversu lengi
rikissjóður getur risið undir þeim útgjöldum, sem honum
er ætlað að inna af höndum. Almenningur gcrði því ráð
fyrir að við afgreiðslu fjárlaganna myndi gæta einhverrar
stefnubreytingar, l'rá því sem tíðkast hefur á undanförn-
um þingum, en svo er vissulega ekki.
Fjárveitinganefnd hefur lagt mikla vinnu í rannsókn
á einstaka útgjaldaliðum ríkissjóðs, en svo virðist sein
kastað hafi verið hönduln lil ])ess verks og víða gætir
stórfellds misskilnings í tillögum nefndarinnar. Sem dæmi |
mætti nefna, að nefndin vill koma á sparnáði hjá ýms-!
um ríkisstofnunum, og ræðir í því sambandi um ráðstaf-J
anir, scm gerðar hafi verið, en sem aldrei hafa átt sérj
stað. Þannig telur ncfndin að tveir fulltrúar hafi verið
ráðnir til sakadómara, til ])ess að fara með verðlágsmál, |
en þetta er algjör misskilningur og enginn fidltrúi hefur
verið ráðinn til að annast meðferð þeirra mála sérstaklega.
Nefndin vill spara kr. 10 þús. við forsætisráðherra og kr.
40 ])ús. við íjármálaráðuneytið, hún vill lækka styrki
ti! skálda og listamanna, sjúkrahúsa og heilsuvarna og
yfirleitt til allra menningarmála, en einmitt á þessum lið-
um er eJ til \ill sizt ástæða til að spara, énda er hér um
enga stefnubreytngu að ræða, að ]>ví ér varðar afgreiðslu
íjárlaganna. Ríkið verður að draga úr stærstii últgjöldunum
og þá aðallega dreifingu fjár til verklegra framkvæmda,
sem koma að litlum eða engum notum, ef ekki er #niðað
sérstaklega við ])íngfulltrúana. Vafasamur hagnaður er
að byggingu bafnarmannvirkja, sem jafnóðum sökkva
í sæ, eða vega, sein af' tekur i leysingum, en Jiingmenn
virðast ótrauðir við að leggja fé í slíka Sysifusar-vhinu.
Allir farþegaflutningar
með sérleyfisbifreiðum
námu á árinu sem leið
1.317.889 manns, en það er
um 100 þús. manns færra en
1947.
Mestjr urðu farþegaflutn-
ingar með sérlevfisbifreið-
um árið 1945. Þá fluttu þær
um 1% millj. farþega, eðd
nánar til tekið 1.495.593
manns. Frá því 1942 hefir
farþegatalan ávallt komizt
yfir 1 miíljön, en var rösk-
lega 820 þúsund 1941 og að-
cins rúníl. % mill. árið 1940.
Það, sem vekur sérstaka
athygli í sambandi við fólks-
flutningana er ]>að, að um
það bil 85% allra fólksflutn-
inga með sérleyfisbifreiðum
innanlands er um Reykjanes-
skagánn, eða með öðrum
orðum milli Reykjavikur,
Hafnarfjarðar, Vifilsstaða,
Grindavikur, Keflavíkur,
Sandgerðis og annarra þorpa
eða bæja á Reykjanesskagan-
um. Það er hvorki meira né
minna en 1.103.152 farþegar,
scm fluttir voru milli þessara
slaða á árinu sem leið, en
heildarf lu t ningu r sé rleyf i s-
bifreiðanna var, eins og áður
cr sagt, 1.317.889 manns.
Austur yfir fjall.
Næst Reykjanesskaganum
eru mestir fólksflutningar
milli Reykjavíkur og Árnes-
sýslu. Þar ferðast 65.955
manns á milli, og 'er Þing-
vallaleiðin innifalin í því.
Þriðja í röðinni verður
leiðin Rvík, Mosfcllsveit,
Kjalarnes, Ivjós með 46.499
farþega.
A leiðiiini milli Reykjavik-
ur annarsvegar og Rangár-
valla- og Skaftafeílsýslna
hinsvegar voru 10.418 manns
fluttir. Milli Reykjavíkur,
Akraness og Borgarfjarðar-
héraðs, þ. e. fyrir Hvalfjörð
voru 1.736 farþegar fluttir,
Á leiðinni Rvik, Snæfellsnes
og Hnappadalssýslna voru
fluttir 2.878 farþegar. Milli
Rvíkur og Dalasýslu, ísa-
fjarðardjúps og Hólmavikur
voru fluttir 3.099 farþegar,
milli Rvíkur og Norðurlaiuls
20.039, og milli Alíureyr-
ar og Austurlands 8.675
farþegar.
Flutningar irihan einstakra
héraða voru langsamlega
mestir i Eyjafirði, eða
20.994 farþegar. í Borgar-
fjarðarhéraði 7.167, Snæfells-
ness- og Hnappadalssýslu
401, ísafjarðarsýslum 1.832,
Húnavatnssýslum 1.588,
Skagafirði og þar með taldir
flutningar yfir Siglufjarðar-
skarð 7.143, Þingevjarsýsl-
um 963 og Múlasýslum 2.601.
Sel i dag- og nícstu
daga viðarull. — :
Viðarullargerð Arin-
björns Ki:ld, Görðum
við Garðaveg, Gríms-
staðaholti.
SKipAÚTGeRÐ
° HIKISINS
M.s. Herðubreið
vestur til Isafjarðar hinn 11.
þ. m. Tekið á móti flutningi
til allra áætlunarhafna milli
Flateyjar á Breiðafirði og
Bolungarvíkur svo og til
Stykkishólms á morgun. - -
Pantaðir farseðlar óskast
sóttir á morgun.
M.s. Skjaktbreið
fil Húnaflóa-, Skagafjarðar-
og Eyjafjarðarhafna hinn 13.
þ. m. Tekið á móti flutningi
til allra áætlunarhafna milli
Ingólfsfjarðar og Haganes-
víkur, einnig til Ólafsfjarðar
og Dalvíkur á laugardaginn
og mánudaginn. — Pantaðir
farseðlar óskast sót’tir á
þriðjudáginn.
MmSm BÞvttÍÍlÞSS
fermir í Rotterdam og Ant-
werpen 8.—12. apríl.
M.s. „Vatnajökuir'
fermir i Anhverpen og Leitli
5. -9. apríl.
fl
HEKLA
u
vestur um land. til Akureyrar
hinn 13. þ. m. Tekið á mó(i
flutningi til Isafjarðar,
Siglufjarðar og Akureyrar á
laugardaginn og mánudag-
inn.
BEKGMAL
„Nokkurar liúsmæður"
hafa sent mér eftirfarandi
bréf: „Vill Bergmál vera
svo elskulegt að reyna að
gefa eitthvert svar við mál-
efnum, sem við nokkurar
konur erum að ræða um, t.
d. flöskumjólkina, sem nú
er að koma á markaðinn.
Okkur finnst, aii hægt. ætti
að vera ai) selja hana við sama
verfii og aöra mjólk. %uövitab
er nokkur kostnaður við fram-
leiðslu hennar. en okkur finnst,
að hægt ætti að vera að fá þann
kostnað greiddan með öðru
móti en hækkun á veröi mjólk-
urinnar. Afgreiðsla á flösku-
mjólk hlýtur til dæmis að vera
miklu fljótlegri en á mjólk í
lausu máli og auðveldari og
liggur í augum-u])pi, að hægt
ætti að vera að spara eina til
tvær stúlkur í hverri mjólkur-
búð bæjarips. Dregur það strax
talsvert úr kostnaðinum, svo
að skiptir þúsundum á mánuði.
*
Svo kemur það líka til
greina, að hinar nýju vélar
eru svo fullkomnar, að þær
eru sagðar spara óhemju-
mikið vinnuafl. Þessar vélar
verða nú einmitt teknar í
notkun og getur þetta
tvennt, sem nefnt hefir ver-.
ið, ekki nægt til þess að
borga kostnaðarmuninn?
*
Já, hvernig stendur á því, aö
fullkomnar nýtízku vélar, sðm
síjellt er verið að moka inn í
landið til sþarnaðar á vinnu-
afli, verða þó sjaldan eöa aldrei
til að lækka verðið á framleiðsl-
unni? Neytandinn virðist aldrei
hagnast á þessu. Hann verður
að borgafsama verð og áður eða
jafnvel hærra, eins og nú kem-
ur í ljós, þegar nýju vélarnar í
mjólkurstöðinni taka til starfa
og byrjað aö setja mjólkina á
flöskur. Það hlýtur að vera
ei'tthvað bogið við framleiðslu-
hætti, bar sem vinnuaflssparn-
aðurinn hefir engan útgjaldá-
sparnað í för meö sér fyrir ney.tr
andann.
*
Svo er það kaffiskömmt-
unin. Allir læknar banna að
gefa börnum kaffi og fæstir
foreldrar eða engir gefa
börnum sínum það, meðan
þau eru innan við 12 eða 14
ára aldur. Nú er búið að
skammta kaffi hér í 9 ár og
alltaf er skammturinn hinn
sami.
Hvítvoðungurinn fær saina
kaffiskammt og fullorðihn, svo
að þeir, sem börn eiga, fá tvö
eða þrefaldan skammt á við
barnlausa fólkið. Hvers á það
að gjalda? Með því að taka
kaffiskammt af börnum innan
fermingar væri hægt að auka
skammtinn til fullorðinna um
125—250 grömm á mánuði, án
þess aö kaffiinnfllitningurinn
væri aukinn frá því, sem hann
er nú. Væri ekki sanngirni i að
þetta væri gert?“ Eg vil taka
undir tilmæli húsmæðranna, en
einkum að því leyti, aö mér
finnst furðu gegna, aö vélarnar
i Nýja mjólkurstöðinni skuli
veröa til þess að hækka verðlag
á mjólk. Verðhækkunin virðist
kollvarpa öllum fyrri kenning-
um riianna um aö aukin notkun
véla lækkaði framleiðslukostn-
að varauna.
❖
En þetta er ekki eins dæmi.
Mér er sagt, að kraifizt hafi
verið, í þingræðu, vinnuvéla
fyrir bændur, af því að þær
lækkuðu framleiðslukostnað
þeirra. Síðar var óskað eftir
liækkun á söluverði afurð-
anna, af því að vélarnar
hækkuðu framleiðslukostn-
aðinn. Hringavitleysa!