Vísir - 22.04.1949, Blaðsíða 4

»4 S I B
Föstuda^aat :22-‘ agril H>4J)
VfSIR'
D.AGBLAÐ
Dtgefandi: BLAÐACTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Frú Þrúður G. Jónsdóttir.
MINNINGARORÐ.
Sumardagiuánn fyrsti faldaði í hvítu, en luildinn var
mciri um land aill, en elstu menn telja sig muna á sam-
bærílegiun árstíma. beii' menn. sem töldu að harðæri væri
um garð gengið á íslandi, munu vissulega' sannfærast um
það mi. að þjóðin verður að vera við öllu húin og gléyma
ekki afskekktri legu landsins og erliðu veðurfari í góð-
æ'runiun. Langl nnm síðan sambæriiegar vetrarhörkur hafa
verið hér á landi, enda má segja að jarðliönn hafi verið
veturinn allan. Kr því líklcgt að landbúnaðurinn verði
hart út, ei' ekki brcgður til hlýinda, með því að víðast
imiii vera tekið að ganga verulega á lieyforðann og fyrn-
ingar frá l'yrri árum. Hitt að hey eru ekki þrotin viðast
á landiuu, ber vitni um að nú sitja menn varlegar á vetur,
en áöur líðkaðist og mun forðagæzlan eiga þátt í því.
Til sjávarins, hefur tíðarfarið verið engu hagstæðara,
m'eð þvi að fádæma ógæftir hafa verið veturinn allan.
Miinu jáfnfáir róðrar sjaldan bal'a verið farnir í janúar og
febrúar, e.n þótt farið væri á sjó var ol'tast ekki um
gæftir að ræða, heldur öllu frekar b.erta og óvarlcga sjó-
sókn, sem sumpart leiddi af betri skipum og stærri, en
áður voru notuð til róðrar í verstöðvum hér svðra. Ohöpi)
lial'a engin orðið á vertíð, en al'koma ekki liagstæð sem
skyldi, þrátt fyrir sæmilega aflaföng. Mun hagur útvegs-
manna standa mjög hölliun fæti í ýmsuin verstöðvum,
en þótt baldið verði út til loka, er allsendis óvíst bversu
til tekst um útgerð á síld á sumri komanda. Gamlir síld-
veiðimenn tel.ja að síldin muni ekki bregðast að þessu
sinni. Draga þeir þá ályktun af fenginni reynslu, sem er
talin sanna, að er ís lónar við Norðurlandið á þessum
tíma árs, svo sem nú er, lial'i það*aldrci bent að síld hafi
brugðist. Má þá segja að nokkurs láns gæti í óláni, og nú
verðiir d;emt uin hvort það sé svo gott sem gamlir kveða,
þegar liður að síldarvertíðinni.
Samninganefndin, sem l'ór lil Bretlands, liefur að
ýmsu leyti gert heppilega viðskiptasamninga, sem ætti
að tryggja síhlvciðarnar, að Jiví er afurðaverðið snertir.
Feitmeti hel'ur lækkað mjög tilfinnanlega á bcimsmark-
aðinum, en þó hefur Jjorskalýsið fallið langsamlega mest
i verði, en hvorki síldar né hvallýsi í sama mæli. Iiins-
vegar verður að gera ráð fyrir að verðið kunni að fara
hrkkandi, jafnvel ])ótt ískyggilega liorli í alþjóðamálum
og ])jóðirnar bervæðisl eftir föngum. N'erður slík verð-
lækkun að sjáll'sögðu mjög þungbær fyrir síldarverk-
smfðjur ríkisins,- sem eru skulduin blaðnar, enda verður
ekkerl fulfyrt um hve mikið verð |);er treystast til að
greiða fyrir síldarmálið. Til Jn'ss að menn freistist til
sildveiða, eftir þung áföll mörg aflaleysisár, blýtur j)ó
sildarverðið að reynast liáll, með því að annars veröa
skipin ekki gcrð út á síld. Menn hal'a fengið nóg al' hrak-
föllunum og ríkisframfærinu á undanförnum síldarvertíð-
um, og má ]>ó segja að þcir Jjykist verst leiknir vegna
aflalevsis á síðustu vertíð. :
Gera má ráð fyrir að verkalýðsfélögin Iialdi áfram
kaupstreitu og kjarabaráttu sinni l'ram eftir vorinu, og
getur það auðveldlega torveldað allar framkvæmdir. Hin
tíðu verkföll sanna, að við svo búið má c]frki standa ef
alvinnulíf þjóðarinnar á að heita sæmilega trvggt. Bau
sanna cnnfremur að niðurgreiðslu og uppbótastefnan er
rcing, og henni verður ekki lengur uppi lialdið, heldur
vcrður að grípa til miklu róttækari aðgerða, til þess eins
að tryggja' atvinnu i landinu og nokkurnveginii ^átruflaða
framleiðslu. Á framleiðslunni veltur þjóðarbiiskapurínn
allur. Hér er nú Aíkjandi lilfinnanlegur vöruskortur, en
\íst er það, að ekki vcrður mikill vöruinnflutningurinn,
ef útl'lutningurinn stöðvast að öllu eða cinhverju. Islcnzka
])jóðin má ekki leggja árar í bát, um langann tíma eða
skamman, eigi hún að bálda fjárhagslegu sjálfstæði. Hún
má heldur ekki lála það á sig l'á, þótt veðurfar kunni enn
sem fyrr að reynast dutlungafullt. Með þrautseigju og
dugnaði má mikið vinna, en með kröfugerð og verkföl.luih j
má eimiig öllu spilla.
- í dag er til grafar borin
frú Þrúður Guðrún Jóns-
•dóttir,' k.ona Ólafs Magnús-
sonár kaupmanns hér í ■bæn-
um.
Frú Þrúður var fædd í
Reykjavik (i. des. 1875. og
voru foreldrar bennar Jón
Gíslason trésmiður og kona
hans Oddrún Samúelsdóttir.
Faðir Jóns var Gisli á
Högnaslöðitm í Þverárblíð,
f. 1811 Jónsson þónda s. st.,
f. 1771 Gisla$onar. En kona
Jóns á Högnastöðum var
Þóra, f. 1769 Hallsteinsdóttir
frá Höll Þórðarsonar i
Rauðanesi Ilallsteinssonar,
s. st.. f. 1668 Þórðarsonar.
Faðir Oddrémar móður
Þrúðar var Samúel á Hliði
íi Álftanesi f. 1866 Jónsson
s. st., f. 1767 Jémssonar á
Kálfbóli í Flóa, l'. 1787
Snorrasonar i Arabæ f. 1712
Kolbeinssonar í Rreiðumýr-
arbolti f. 1661. Magnússonar.
Móðir Oddrúnar og mið-
kona Samúels á Illiði var
Ástríður Ólafsdciltir frá
Rlikastöðum Guðmundsson-
ar litara i Þormóðsda! d.
1785 Sæmundssonar á Kjal-
laksstöðum d. 1719 Þórðar-
sonar prófasts á Staðastað
d. 1720 Jónssonar biskups á
Hóhun d. 1690. Vigfússonar. j
Eitt systkina Ástriðar Ól-
afsdóttur var Halldóra kona
Runólfs Þórðarsonar í Saur-
bæ á Kjalarnesi. Meðal
barna þeirra voru Þórður í
Móum faðir dr. Björns fyrrv.
fors;étisráðberra og Sigríð-
ur, kona Þórðar á h'iskilæk, J
móðir Mattbíasar Þórðarson-
ár fvrrv. fornminjavarðar.!
Var ])ví frú Þrúður og þeir
frændur dr. Björn og Malt-
bias þremenningar að frænd
semi.
Þau Jón og Oddrún, for-
eldrar Þrúðar, flutlust alfari
til Veslurheims árið 1877
i
með son sinn Arna, en eftir
urðu af börnum þeirra hér
á landi: Sigriður, er siðar
giftist Jiilíusi Scliou stein-
höggVára, Haraldur og
Þrúður.
Það varð nú gæfa Þriiðar,
er hún missti þannig af 11111-,
sjá foreldra sinna á barns-]
aldri, að henni var komið í
fóstur hjá frii Guðnýju Jóns-|
dóttur, er gil't var Guðmundi |
Jóliannessyni járnsmið. Varj
frú Gnðný meðal hinna ^
merkustu húsmæðra i
Reykjavik á sinni tíð að(
dómi fróðuslu manna um
Reykjavík þeirra daga. Gekk
hún Þrúði að öllu ley.ti í
móður stað, og bjó Iiana hið
bczta undir framtíðina. Bæði
lærði Þrúður margt gott og
nytsamt á hinu ágæta heim-
ili fóstru sinnar,aog svo sá
frii Guðný henni fyrir skóla-
vist i Kvennaskólanum hjá
frú Þóru Melsfed, og var ])að
hin bezta skólamenntun,
sem ungar stúlkur áttu kost
á. Auk þessa kom frú Guðný ]
henni að starfi og dvöl á
tveim stórum rausnarheim-
ilum, bjá Hannesi Hafsteinj
ráðherra og Ragnhciði konu
hans, og hjá þeim Iijónum
Sesselju og Andrési Fjeld-
sted á Hvítárvöllum. Var
Þrúður ])ví vel undir fram-
tíðarstarfið búin.
Arið 1897, 25. september.
Þrúð.ur eftirlifandi
manni sínum Ólafi Magnús-
syni. Börn þeirra níu eru öll
á lífi, og eru þau þessi: [
Magneá, gift Óskari Jónas-
syni vélsmið, Haraldur fram
kvæmdastj., kvæntur Þóru
Finnbógadóttur, Oddrún,
gift Albert Jpnassyni bif-
reiðarstj., Guðbjört, gift Arn-
Ijóti .Tónssyni lögfr., Sigríð-
uk, gift Morris Hemstock
járnsmið, Kristín, gifl Har-
aldi Matthíassyni stud. mag.,
Sigurður verksmiðjust j„
kvæntur Svanlaugu Vil-
hjáímsdó.ttur, Óíafur eand.
mag. ókvæntur, Bfagi véla-
verkfr., kvæntur Mörtu
Lakner cand. med.
Þau lijón, Þrúður og Ólaf-
ur Magnússon, héldu gull-
bniðkaup sitt 25. sept. 1917
að viðstöddum öllum börn-
um síniun, og gálu þá lilið
glöð og áriægð yfir farinn
veg og unnín verk.
Þegar er frú Þrúður tók
við biiráðum á heimili sínu,
kom í ljós, að þar var góð
husfreyja, dugleg og ósér-
hlifin, starfsöm, röggsöm og
stjórnsöm á heimili. Var
samstarf þeirra lijóna hið
bezta, hann dugnað'ar- og
mnsýslumaður utan lieimil-
is, og húsfreyjan frábau ilega
reglusöm, og umhyggja
lienriar fyrir börnum og
heimili óþrcytandi. Hefir
þeim hjómun, eins og kunn-
ugir vita, farnast vel. Hafa
])au komið heimili sínu og
börnuin fram með miklum
myndarskap.
En þótt verksvið frú Þrúð-
ar Cr. Jónsdóttur væri svo
stórt, sem nú var sagl, og
störf hennar öll svo vel af
liendi leyst, að eigi varð á
betra kosið, vannst henni ])ó
tími til að afla sér mikils
fróðleiks, einkum i þjóðleg-
um fræðum, sem bún unni
mjög. Var ávallt gaman við
hina gáfuðu og fróðu konu
að ræða um slík cfni. Eins
unni hún af alhug landi sínu
Framli. á 7. síðu.
BERGMÁI
„Gamall lensandi Vísis"
hefir sent Bergmáli eftirfar-
andí pistil: „ÞaÖ er stöðugt
mikið rætt um flóttan úr
sveitunum og sífellt hamrað
á því, aö allir vilji flytja til
höfuðborgarinnar, og víst er
um það, að þangað stefnir
hugur margra, og að -hér er
að mörgu gott að vera, en
„hvað hefir til síns ágætis
nokkuð“, bæði Reykjavík og
sveitirnar.
Skal eigi um þao fjölyrt. Kn
á það væri ekki vanþörf að
benda. ])eiin, er ef til vill að litt
hugsuðu ráði flytja hingað. ab
þeir titnar eru nú komnir, að
fyrirsjáanlegt er, að atvinnu-
leysi fari í vöxt, og ef ckki er
næg atvinna hánda þeihi, sehi
hingað eru koinnir, er lítið við
það unnið að flytja hingað, og
seimilegast oft verr farið en
heima setið. I’að er einhver ó-
eirni í unga fólkinu, samfara
því vitanlega, að margt af þvi,
telur, að auðveldara muni reyn
ast að stofná heimili við sjóinn j
en heima i sveitinni, og fer
þangað upp á von og óvon.
Það er eigi nema mann-
legt, að unga fólkið vilji
eignast sín eigin heimili, og
sannleikurinn er sá, að það
þarf mikið til að stofna
heimili í sveit, ef þeir, sem
bað gera eru ekki svo heppn-
ir, aö geta t. d. tekið við af
foreldrum sínum.
*
En mörg eru dæmi þess, að
ungt fójk, sem ekki vill nema i
sveit vera, hefir sigrazt á
mörgum erfiðleikum og séð
hugsjónir sínar rætast. Það
ættu nienn að hafa liugfast, að
menn geta hvergi komið sér vel
fyrir og efnazt, án haráttu og
tnikils starfs, livorki í sveit né
lcaupstað, þótt stundargróði sé
stunduni j fjölnvenninu.
Þjóðarheildinni er nauð-
synlegt, að rétt hluföll séu
milli þeirra, sem í sveitum,
kaupstöðum og borgum búa,
og það ber því að hamla gegn
ofvexti bæjanna og eyöingu
sveitanna. Gleðilegur vottur
um breytingu er það, að all-
mörg dæmi eru um það frá
seinustu tveimur árum, að
fólk hér hefir tekið sig upp,
og flutt í sveit, til þess að
reka þar búskap. Frá slíku
ber að segja og hvernig slíku
fólki farnast, og þegar þeir,
sem ekki eira í sveitinni sjá,
að þangað liggur líka
straumur, — ekki aðeins
þaðan — fer ef til vill að
breytast til batnaðar í þess-
um efnum.“
>K
Bergmál getur tekið uudir
sumt í þessu bréfi, en vill vekja
athvgli á, að mál þetta.er fjöl-
þætt og ekki ólíklegt, aö fleiri
leggi þar orð i belg.