Vísir - 08.08.1949, Blaðsíða 4

D A G B L AÐ
Otgefandi: BLAÐACTGAFAN VlSIR H/F,
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
•
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm iínur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f,
Mánudaginu 8. ágúst 1949
Vantar vitið í það?
Marinrland, Florida (UP.)
Hcrmaun cr dauður og
liggur nú í cinum mikhmi
frystikloi'a. Hormann var sá
eini som náðist lifandi af
44 hvölum, sem hlupu á
land á ströndinni St. August-
ine Beach i októbor s.l. Hann
drapst i fiskasafni, ])ar som
honunt hafði vorið komið
fyrir.
f>ví er haldið fram. að
Hermann sé eini hvalur-
inn, sem komisd hafi lifandí
i fiskasafn. Púsmidir ntanaa
skoðuðu hann meðan hann
var í safninu, en þar lifði
hann i átta mánuði, el'iir að
hann hafði hlaupið á lanti
ásamt hinum 43 hvölunum.
Hofði Hermanni orðið
langra lifdaga auðið myndi
liann hafa getað ollið tals-
vorðum hoilahrotum um
hvernig farið skvhli ntoð
hann aðeins 8 fct og vó uin
150 pund. Hefði hann náð
því að verða fullþroska;
imyndi hann væntanlega
i hafa orðið um 30 fet og \ eg-
ið 3000 til 4000 pund.
llermann var geymdur í
hiiri ntcð hnýsutn. 1‘egar
. ... ihia linýsunuin t vor, svndu
Kl komniunistar eru tratakhr, — og .
kvcndyrtn
Jiiiklu nteiri á-1
Konunúnistar itafa á undanförnum árum síærí sig. nijog
al' því, að Jtaí'a átl „frumkvæði að“ nýsköpuninni, á
þann veg að hvggðir hafi verið yfir 30 botnvörpungar og
állnokkrar verksmiðjurJ'yrir erlendar innistæður þjóðar-
innar, sent söfnuðust á styrjaldarárununi. Hvað settt fruttt-
kvæðinu líður, verður því ekki neitað, að kommúnistar
tóku þátt í þessunt ráðstöfunurn, sem voru lítt umdeildar,
en jtjóðin <")ll skildi mætavel þá nauðsyn, að úr sér gengin
framleiðslutæki yrði að endurnýja. Því var hinsvegar
haldið frant hér í Jtlaðinu, að í rauninni væri það þjóðar-
heildinni vafasániur hagnaður, ef einvörðungu væri lagt
kapp á nýbyggingar, en j)ví ekki sinnt jafnframt að hafa
einhvern lteimil á verðþenslunni og enginn gaumur væri ,
....... , , -v , , , • ' v i ■ v • n .• hann. Pcgar hann drapst var
þvi getmn, livort lramleiðslutækin yrðu rekm eoa ei. tiæti .
þá svo farið, að slíkar ráðstafanir liefndu sín. ivommúnistar
hefðu hinsvegar sérstöðu í málinu, þar eð þeir teldu verð-
þensluita einskonar tæki til að koma þjóðnýtingu nýsköp-
unartækjanna í framkvæmd, en við slík lífsviðhorf, sem
þjóðin væri andstæð, niætti ekki ntiða til frambiiðar. Gegn
verðþenslunni yrði að rísa fyrr eða síðar, en þeim rinm
erfiðara tnyndi viðureignin reynast, sem aðgerðir dragist
frekar á langinn. .,, . ... ... ..
Kauntn helur jtegar sannað, nvort sltkar aovaramr voru
livggilegar eða ekki
jtá raunar þeir einir, sent málsvörn þeirra hafa með Itönd-
unt og taka engan J)átt í atvinnnlííi jtjóðarinnar, j)á
ninn nú engin neita þyí, :ið verðjtenslan sé að bera okkur
ofurliði. Viðurkennl cr jafnfraint, ;ið nú verði ekki lengur
leitað til erlendra varasjóða, lieldur verði Jijóðin að lifa
af j)\ í, sein hún iramleiðir •hörðuin höndunt og því héíur
verið slegið fratn hér í blaðiuu, að vafalausf niiini það
reynast jtjóðinni affarasælast að tniða við framleiðsltma,
og þann gjaldeyri, sern Jiún getur fyrir hana fengið, en
byggja ekki á „blóðöldum styrjalda" í nútíð og framtíð.
Ctflutningsframleiðslan ákveði kaupmátt þjóðarinnar á
erlendum markaði frá ári til árs, en til erlendra varasjóða
verði ekki leitað, og heldur ekki lifað lengi á lántökum,
þótt einltver lán kynnu að reynast fáanleg á næstu árum.
Þessör hugleiðingar ræðir lýjóðviljinn nteð nokkrum
kosningahita i ritstjórnargrein sinni í gær. En nú her eitt-
hvað nýrra við. Blaðið neitar því skýrt og ákveðið, að
konnuúnistar liafi átt nokkurn þátt i ráðstöfunum hinria
erlendu innistæðna stríðsáranna, en telur að braskara-
lýður og heildsalar hafi fengið öll untráð þeirra. En hverj-
um á ítð ])akka nýsköpunina, ef svo er? Eer þá ekki niesti
ljóminn af framkvæmdum kommúnistanna, og eru jteir
svo ömurlega larígt leiddir í vonlausri baráttu, að Jieir
afneiti jteim aðgerðum, sem þeir ltafa helst stiert sig af
áður, — að vísu án jtess að groblt þeirra ætti sér nokkurn
stað í bláköldum veruleikanum ? Játað skttl, að oft* er erf-
itt að skilja liugsanagang konunúnista, fyrir aðr;i en j)á,
sent uppaldir eru í jteirra iunsta hring, en vitleysan getur
orðið of auðsæ og gagnsæ, þótt j)ykkt sé smurt af þeirra
hálfu.
Sjómenn, verkamenn og bændur framleiða gjaldeyrirín,
segja koniniúnistar, eru þá t.<l. allar aðrar stéttir óþarfar
í Rússlandi. Slíkt væri þungrir dóntur fyrir félagp Stalin
og hans nánustu samverkamenn. Engar opinberar skýrsl-
ur liggja fyrir um hve marga fiska þeir hafi dregið úr
sjó, hve margar rófur ræktað eða múrstcina hiaðið. Hins-
vegpr mun viðurkennt, að jiað eru ekki verkantenn, sjó-
menn eða hændrir, sem fá gjaldeyri RáðstjórnaiTÍkjanna
til frjáisrár ráðstöfunar, þólt jteir vafalaust skapi verð-
mæti |>au, scm erlemhir gjaldeyrir fæst fyrii;, á svipaðán
liátl og tíðKasl í lýðræðislöndunt.
Kommiuiistar telja fé auðmannanna ariðtekið, en það
hafa þeir j’aiuiaj' sýnt í verki og með hyltingaistarfsemi.
Það eitl nægir þó ekki að ná fénu, lieldur verða jaiuvel
koinmúnistar að haldá uppi atvinnurekstri, þar sem þeir
eru alls ráðandi. Sagt er að það gangi misjaínlega fyrir
austan járntjal<lið.
fiuga fyrir hiituni föngulcga
Hermanni lleldur en liiiititii
eiginlegu niökuin síntun.
KaiUtýrin voru eölilega
m jög afbrýðisöm og tóku sig
samaii um að gera Hermanni
lífið súrt. Þau notuðu hvert
tíekifa'ri til J)ess að stanga
og hita aumingja Hermann.
Gæ/lumenn húrsins sáu
ekki annað ráð en að taka
karlhnýsúrnar og sleppa
þeiin í sjóinn til j>ess að karJ-
arnir ‘gerðu ekki út af við
hvalinn, sem var miklu
merkilegra dýr undir þess-
unt kringumstæðunt.
indameiinirnir höfðtt
lega mikið dálæti á
manni og fylgst var af
illi nákvæntni með ölhun
lifnaðarháttiim lians. Dag-
lega voru lionum gefin um 40
puud af kolkrabba og nokkr-
ir smátiskar.
Síðustu vikuna, sem hann
lifði var hvaluriini saml far-
inn að gera sig alveg ánægð-
an með aðeins 4- (i pund í
mál. Hver dauðaorsökitt ltef-
ir verið er ekki fullrannsak-
að ennjiá. En dr. Henry
Kritzler og samstarfsmeun
lians ntunu kryfja Herntann
og mun j>á væntaulega koma
í l.jós, hver hún lielir verið.
5
ítalir 09 Júgóslavar
undirrita viðskipta-
samning.
Ííalir og Jágóslaixtr hafa
grrt m'eð sér nióskiptasamn-
ing <>g var hann unclirritaður
í gtvr.
Snmkvæmt samningi jxss-
11111 selja ítalir Jiigóslöfiun
landbúnaðárvöriir, vclár og
efnagerðarvörur, en f á í
staðinn alls konar málma
frá Júgóslaviu. Alls er gert
ráð fvrir að viðskiptin 'uérni
jafngildi 90 niilljónuni dóll-
ara.
Vis-
■ðli-
Her-
mik-
ftalskt vikublað
bannað.
ítalska vikublaðið Oggi í
Milano ltefir verið bannað, en
bannið mun aðeins ná til eins
tölublaðs, þar sent birt er
forsíðumynd af Winston
Churchill í sundfötunt.
Yfirvöldin gáfu enga skýr-
ingu á baiininu, en talið er
að Churehill, sém tim þéssar
ntundir er á ítaliu til þess að
vinna að endurntinningúnt
síinnn, ltafi kvartað til yfir-
valdana yfir að ltann fái ald
rei að vera í friðí fyrir
myinla tökumöiiniiin.
ffiœrúvt tdjbar
H ita veitugey marnir
á Öskjuhlíð.
Jlinir voldugu geymar heita
vatnsins á Öskjuhlíöinni eru
talandi tákn nierkustu tækni-
legra framkvæinda j)essa bæjar,
og bei/Junar járðhitans til
ómetanlegra jtæginda lyrir tæp-
an helming jjjóðarinnar.
Hitaveitan vekur tmdrun og
aðdáun erleixlra þjótia. og er
|>að fvrirtækj, sem við státum
mest af. er framandi gesti ber
að garði og jieínt sýnt hið ntark-
verðasta.
*
£Jeymarnir á Öskjuliliðarhæð
voru á sínum tíma hoðnir
út í samkeppni húsameistára.
Skemmtilegasta lausnin, sein
barst, var frá Sig. Uuðmunds-
| syni, en Jiegar til framkvæmda
kom, var hugmvnd hans veru-
lega. hreytt. og geynnmum
raðað i hring g há hæðinni.
Þetta fyrikomulag fer vel, én
mikið skortir á að svo sé gengíð
frá geymunum. sem. uppdrættir
• gera ráö fy.rir, eða að útliti
þejrra og umhverfi sé sá sómi
, sýndur, sem sjálfsagt er aö
krefjast, eiula Jjótt ekki sé búið
1 að reisa jiá alla.
I *
tlunin mun.veraað lilaða eða
stey]»a hringmyndaðan st'all
undir aíla geymaiia, meö niynd-
arleg'úm jtrepum inn ;'i ojtið
svæði milli |>eirra. í miðjum
hring eru þegar komnar undir-
stöður að mikilli turnbvggingu,
sem rísa á langt upp úr geyma-
horginni. Er það einskonar út-
sýnisiurn, sem ekki mun eiga
sinn lika. jtegar tullgérður er.
JJklci veit eg hvað ]>ví veldur,
að niórg undanfarin ár hefit
mál þetta verið látið afskipta-
laust, og eingöngu látið nægja
að koma hráum geymunum
upp, Sennilega er j»ar eingöngu
um aö kenna hinum makalausa
hálfverknaði, seni á svo mörg
um sviðum gerir vart við sig
í stað jtess aö ganga jiegar
stað vel frá hlutunum. Eitt
niest áherandi einkenni í hýgg-
ingarmálunt íslendinga.
■ *
llitaveitugeymarnir verða at
fullgerast að utan. Hlaöa
stalliim umhverfis þá, hvggja
upp turninu, og hera lit á mann-
virkin. Gaitga ]»arf frá holtinu
umhverfis. svo að til , sóma
verði. hreinsa liurtu grjót, gera
!>ar göngustíga og snotra gras-
íleti.
Ræjarbúar og gestir fjöl-
menna á Ö.skjuhlíðina í góðu
veðri til jtess að njóta ]»ar út-
sýnis.Koina þart i'yrir hekkj-
um í skjóli vi'ð liiita miklu
geyma, en skjóls má leita þar :
olium vindáttum vegna hinna
ntiklu steinveggja.
hitaveitugeymanna
|Æ
j^ag-færing
og .umhverfis þeirra er hrýn
nauðsvn, sem sóma qkkar vegna
j ntá ekki dragast lengur, og
j leiðjnui mætti vel gauga frá
húöun og umhverfi dælu-
stöðvarinnar neðar í hlíðinni,
gegnl ha-ituni.
*
Flugvöllurinn og öskjuhlíðin.
(Jtjórn Reykjav íkurf 1 Ctgval 1 ar
heíir mikiim lutg á \msum
endúrhófum á flúgvalla’rsvæð-’
inu, og }já einnig að sjálfsögöu
j>vi, sem að augánu snýr.
Ýmislegt má Jtó finna að
tirðu utan ílugbrauta, sent ekki
kostar mikla fyrirhöfn að bæfá,
og' engin ástæða að láta óáíaliö.
Mikill fjöldi manna á leiö
um völlinn og umhveríi hans,
og eg veit að fiugvallarstjórinn
er smekkmaður og' vill taka upp
eitt atriði til áhendingar jteim
starfsmöunum vallarins, sem
hlut eiga að máli, og hér skal
nefnt.
*
|>egar ekið 'er inn að ílugvell-
*“ inum frá Laufásvegi, hlasir
]»ar við ófögu.r sjón. Við rætur
Öskjuhliðarinnar hefir verið
hrúgað samangömlum ílugvéla-
hræunt, seiit blasa við úr langri
fjarlægð, og allskyns rusl safn-
ast að sjálfsögðu utan um
þenna „kirkjugarð".
Auk þess sent það sýnir tals-
verðan skort á viðleitni til fegr-
unar, og hirðulieysi um íagran
stað, er mér nær að halda, að
jtessi grotnuðu flugvélahræ
haíi ekki beinlínis góö áhrif á
þá flugfarjfega. sem hljóta að
keyra íram hjá, er J>eir leggja
í fltlgferðir.
>)=
:£jg Jjykist vita, að tlugvallar-
stjórnin á hér engan beinan
hlut' að ínáli, heldur muni það
vera flugíélögin, sem völlhtn
nota.
Santskonar hrúgöld flugvéla-
skrokka gefur einttig aö líta við
flugskýli inni á sjálíum flug-
vellinum.
Man eg ekki eftir að liafa seð
slíka sjón við aðra flugvelli,
og liefi ]»ó marga þeirra g'ist.
*
|jað hlvtur að vera mögufegt
áð finúa heppilegri staði
fyrir jietta rusl, og ef ekki vill
hetur tikþá sökkva þvi í sjó.