Vísir - 06.10.1949, Blaðsíða 4

4
V I S I R
FimmtiKlaginn 6. október 1949
wssi m
D A G B L A Ð
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VISIR H/F,
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Hvexfisgötu 12. Simar 1660 (finun linur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Veik rök ráðamanns.
Emil Jónsson viðskiptamálaráðherra ritar grein i Alþýðu-
blaðið í gær, en þar heldur ráðherrann því fram, að
„aðeins einn fjórði hluti útflutningsframleiðslunnar, þurfi
uppbóta við af opinberu fé“. Af því dregur ráðherrarin svo
])á ályktun, að uppbótargreiðslum sé sjálfsagt að halda á-
fram, þótt hann bendi jafnframt á, að fara megi verð-
hjöðnunarleiðina eða lækka gengið, sem hvorttveggja sé
óþarfur stuðningur við allan útflutning, sem engrar hjálp-
ar þarfnist. Orðrétt segir ráðherrann: „Það fyrsta, sem
nauðsynlegt cr að menn geri sér grein fyrir í þessu sam-
bandi, er að það cr aðeins nokkur hluti útflutningsfram-
leiðslunnar, sem ekki selzt fyrir fullt \erð, eða nánar til-
tekið um hluti. Fyrir hina % hlutana hefur, eins og
er, ekki verið neinna sérstakra ráðstafana þörf. Þeir hafa
staðið undir sér óstuddir“.
Ekki verður því neitað, að ráðherrann fullyrðir að
cins, að eins og er þurfi ekki að verðbæta, nema V± út-
flutningsfranileiðslunnar. Hinsvegar rennir hann sér
léttilega yfir hálkuna í viðskiptamálum framtíðarinnar,
cn ræðir lítillega um sölutregðu á saltfiski og freðfiski,
sem hann gerir ekki mikið úr og hefur þá sennilega ráðið
fram úr. Einhver óljós grunur <Iylst með þjóðinni, um
að þeir viðskiptasamningar, sem þegar hafa verið gerðir
reynist ekki eins haldgóðir og í uppháfi var ætlað, en þá
cr heldur ckki nema eðlilegt, að menn séu ekki allskostar
bjartsýnir á söluhorfur 1 framtíðinni. Rétt er það að vísu,
að tekist hefur að selja sjávarafurðir fyrir viðunandi verð
og án sérstakrar uppbótargreiðslu á undanförnum árum,
cn vissulega þyngist sá róður með ári hverju. Síld og síld-
arlýsi hefur mjög greitt fyrir sölu annarra sjávarafurða,
sem verið hafa í lágu verði og jafnvel lítt seljanlegar. Svo
cr þetta um brezka markaðinn, og raunar hafa allir
viðskiptasamningar, sem gerðir liafa verið af opinberri
hálfu, verið tengdir við ákveðið magn síldar eða lýsis til
hlutaðcigandi viðskiptaþjóða, cn á þessiim varningi hafa
svo önnur vöruskipti og viðskipti hyggst, og verðjöfnUn
forðað uppbótargreiðslum.
Nú fer hvorttveggja saman, að síldveiðar hafa brugðist
tilfinnanlega undanfarin ár, sem og að feitmetisskortur er
þverrandi á lieimsmarkaðinum og fituvörur fallandi í
verði. Af því leiðir, að verðjöfnun milli feiti og l'isks
verður ekki haldið uppi á sama hátt sem áður, enda getur
jafnvel svo farið, að lýsi verði lítt seljanleg vara, — svo
sem nú er um þorskalýsi. Þótt framangreindar vörur hafi
greitt til þessa fyrir annarri vörusölu, gera þær það ekki
lengur, en þá rekur að því, að verðbæta þarf ekki aðeins
Vi útflutningsframleiðslunnar og heldur ekki aðeins %,
heldur miklu frekar alla útflutningsframleiðsluna eins og
hún leggur sig, miðað við óhreytt ástand innanlands og
verður svo strax á næsta ári. Jafn glöggur rnaður og við-
skiptamálaráðherrann, getur tæpast rennt sér fótskriðu
yfir svo hálan ís, án þess að falla á svellinu, — jafnvel þótt
kosningar séu framundan.
Þá hefði ráðherrann einnig mátt geta þess, að hið háa
verð, sem fengist hefur l'yrir útflutningsframleiðsluna, cr
að þvi leyti blekking, að þjóðin hcfur orðið að kaupa í
staðinn vörur á miklu hærra verði, en raunverulegur
lieimsmarkaður liafði að bjóða, ef gjaldeyrir hefði verið
fyrir hendi. Vöruskiptasamningar geta lcitt til farsældar
fyrir fjárhirzlu ríkisins, en skaðað þjóðina í hcild, hæði
beint og óbeint. Aðalatriðið í viðskiptum landa á milíi,
cr ekki í því falið að selja dýrt og kaupa dýrt, en slíkt
leiðir til aukinnar verðbólgu og hiekkaðrar vísitölu á
heimamarkaðinum, sem framar öllu öðru verður að berj-
ast í gegn. Að ])essu víkur ráðherrann ekki einu orði, og
ei heldur því, að slík kaup jafngilda vissulega gengisíækk-
un, enda verða afleiðingarnar þær sömu fyrir almenning.
FaLsrök í’áðlierrans blekkja engah hugsandi mann,
þótt þau geti tekið sig sæmilega út á pappír fyrir gagn-
rýnislausum kjósendum. En trúin á heimsku fjöldans
A'erður mörgum að falli, sem ofmetnast í upphefð sinni.
Slysavarnadeildir stotnaSar víða
á Norðurlar.di í sumar.
Mikið og gott stari síra Jóns M. Guðións-
sonar á Akranesi fyrir S.V.F.Í.
deilda: A Ivjalarnesi^ í Kjós-
Síra Jón M. Guðjónsson
prestur á Akranesi er einn af
ötulustu stuðningsmönnum
Slysavarnafélags íslands og
hefir unnið sleitulaust að
málefnum félagsins undan-
farin ár, ferðazt um landið á
sumrum og stofnað eða unn-
ið að stofnun marga deilda
félagsins.
Visir hefir aflað sér nokk-
urra upþlýsinga um ferðalög
sira Jóns i sumar i sambandi
við staif hans i þágu slysa-
varnanna.
I suinar ferðaðist hann um
nokkurar sveitir aðallega
norðanlands og hefir hann
hann hvarvetna sömu sögu að
segja og jafnan áðui’, þar scm
hann hefir farið um fyrir
málefni slysavarnanna, að
fólk tók lxonum með afhrigð-
um vel og alls staðar varð
hann var við lifandi áJiuga
fyrir þessu göfuga málefni.
Segir síra Jón sjálfur svo
fi*á; „Eg liefi haft þann liátt
á útbreiðslustarfi minu fyrir
málefni slysavariianna nú
upp á síðkastið, að eg liefi
leitað uppi gott fólk, koriur
og karla, 5—10 á liverjum
stað (hreppi, þorpi) og fengið
þeim í hendur ávarp með á-
skriftarlista, sem þau liafa
lekið að sér að fara um með
og inn á hvert heimili. Svo
þegar umferð er lokið, hefir
(Ieildin verið stofnuð form-
lega, — og ]iá undantekning-
arlaust með þáttöku allra á
hverjum stað. Hefir þessi að-
ferð gefizl vcl. Nokkurn
tíma tekur það yenjulegast
að hera út lisíana og ná þeim
aftur saman. Víðast þar sem
eg fór um í sumar (en það
var seint á sumrinu) eru Iist-
arnir í gangi, þó á nokkurum
stöðum innlieimtir og aðeins
eftir að ganga formlega frá.
í undirbúningi er stofnun
arhreppi, á Skagaströnd: í
Höskuldsstaðarsókn og
Skagahreppi, i Laxárdal i
Skagafirði, Hóla-, Viðvikur-
og Hofsstaðas<)knuni i Sleaga-
firði (<leil<I í hverri). ö. sepl-
ember boðaði eg lil stofn-
fundar deildar á Blönduósi
og var deild stofnuð og skirð
„Blanda“. Framlialdsstofn-
fundur verður í næsta mán-
uði. Þá er nýlega stofnuð
deikl í Hraunhreppi á Mýr-
um. Heitir hún „Oddný Ey-
kynditr' og voru stofnendur
130. A Sauðárkróki, Höfða-
kaupstað og Vatnsleysuströn<I
ei' verið að fjölga félögum i
deihlunum og gengur það
samkvæmt áætliin.
Eg hefi sent fólki á ýmsum
stöðum, sem eg næ ekki
munnlega með með góðu
móti. bréf með áðurnefndu
ávarpi og áskriftarlistum.
Eg liefi núna samvinnu við
kollega mína, prestana, um
þessi mál á hverjum stað og
hafa þeir að sjálfsögðu
revnzt áhugasamir. Engum
einum maiini her þó að þakka
]xið, er áunnizt hefir, sem
Jóni E. Bergsveinssyni erin<I-
reka. Eg þekki engan, sem
af jafn einlægum vilja liefir
fórnað kröflum sinum fvrir
aðra, og harin. Af honmn
hefi eg mikið lært.
Takmarkið er:: Að hvcr
einasti íslendingur sé skráður
meðlimur í <leildum Slvsa-
varnafélags Islands og ekki
aðeins skráður, heldlir og
lifandi kraftur i liúgsun og
starfi, sem á þá ósk eina að
verða öðrum til blessunar.
Þá er vel. Og þetta takmark
! er ekki langt undan.“
Sira Jón M. Guðjónsson á
l miklar þakkir fyrir frábært
| starf og áhuga í þágu slysa-
1 varna á íslan<ii, enda hefir
honuin orðið vcl ágcgnt, eins
og að framan getur. Vel væri,
ef S.V.F.Í. ætti marga fleiri
slíka liðsmenn ,
„Æskan
50 ára í
66
er
dag.
Barnablaðið „Æskan" er
50 ára i dag, en í þriggja
manna nefnd, er hratt þoi
máli í framkvæmd átlu þau
sæti: Sigurður Júl. Jóhann-
esson, Ólafia Jóhannsdótl-
ir og Þorvarður Þorvarðar-
son.
Fyrsti ritstjóri „Æskunn-
ar“ var Sigurður Júl. Jó-
hannesson en aðrir ritstjór-
ar blaðsins liafa vérið þau
Ólafía Jóhannesdóttir,
Hjálmar Sigurðsson, síra
Friðrik Friðriksson, Sigur-
jón Jónsson, Aðalbjörn Stcf-
ánsson, Margrét Jónsdóttir,
Guðmundur Gislason og
Guðjón Guðjónsson skóla-
stjóri i Hafnarfirði, sem er
ritstjóri blaðsins nú.
„Æskan“ liefir ávallt ver-
ið i eigu Stórstúku íslands.
Fram til ársins 1928 sáu ýms
ir góðir menn um útgáfu
blaðsins en síðan þá hefir
Stórstúkan annazt útgáfu
liennar.
Arið 1910 setti stórstúkan
á stofn bókabúð, sem her
nafnið Bókabúð Æskunnar.
| ,.Æskan“ hóf göngu sína
með (>00 kaupénduiu, en nú
eru kaupendur blaðsins
tæplega 10 þúsund.
Allir unnendur bindindis-
hreyfinga'r á Islandi óska
„Æskunrii“ til hamingju
með hálfrar aklar afniælið
og trevsta þvi, að gengi lienn-
|ar verði sem mest á ókomn-
um árum.
Skólafólk
Allar fáanlegar kennslu-
hækur fást í Bókabúðinni
Frakkastíg 16.
i BERGMAL ♦
Ríkisútvarpið bryddaði ný-
lega upp á skemmtilegu og
vafalaust vinsælu nýmæli:
barnakór. Það er ekki nein-
um vafa undirorpið, að okk-
ur hefir sárlega vantað góð-
an, vel æfðan barnakór, enda
þótt kórmenning íslendinga
hafi löngunj staðið með mikl-
um blóma að öðru leyti. Að
vísu hafa verið hér og eru
enn barnakórar, sumir mjög
sæmilegir, en mörgum hefir
fundizt okkur vanta fyrsta
flokks barnakór, undir hand-
léiðslú duglegs og vel mennt-
aðs stjómanda.
Yfirleitt niá segja, aS Ríkis-
útvarpið hafi tekiö miklum
framfömm á tónlistarsviðinu
hin síðari ár, mefri dugur og
íjölbreyttni virðist einkenna
starísemi tónlistardeildar Út-
varpsins en oft var áöur, og er
þetta vel farið. Með stofnun
þessa barnakórs er enn stigit
stórt spor i rétta átt og ber a?
þakka þeim, er að þessu iiýmæli
standa. Rarnakórar hafa um
langan aldur verið í miklum
metum meðal þeirra þjóða, er
hæst standa i tönlistarmenn-
ingu. Má i þvi efni )>enda á
kóra eins og t. d. ..Wiener-
Sángerknaben", sem stundum
hafa heyrzt hér í útvarpinu
(en allt of sjaldan). barnakór-
inn við Kölöardómkirkjuna og
ýnisa ágæta barnakóra, enslca.
Sumir tónlistarvinir muna
ef til vill eftir heimsókn
norska barnakórsins „Stjer-
neguttene“, sem hingað kom
árið 1934, undir stjórn Berg-
Hansen, söngstjóra f Osló,
en söngskemmtanir hans hér
voru með eindæmum vel
sóttar. Fátt er eins unaðslegt
á sviði kórsöngs og einmitt
barnakórar.
*
Sumum íinnst ef til vill nóg
um kórsöng, einkum karlakór-
söng, sem allt til þessa helir
verið mjög vinsæll með þessari
þjóð, og telja karlakórsönginn
ganga plágu næst. Einn kunn-
asti rithöfundur þessa lands
hefir á einum stað líkt karla-
kórsöng við „skandínaviska
lúngnaþembu", en þaö er nú
ef til vill of djúpt tekið i árinni.
En barnakórinn ætti þá ef vil
vill að geta bætt riokkuð úr,
verið hvíld frá ..lungnaþemb-
unni“ og ])að eitt út af fyrir sig
er ekki eiuskis virði. — Barna-
kór Eikisútvarpsins fær ágætan
stjórnanda, Pál Kr. Pálsson.
gagnmenntaðan og áhugasam-
an músikvin og má þvi vænta
alls hins liezta af þessunt nýja
og skemmtilega þætti í músik-
lífi okkar.