Vísir - 07.10.1950, Page 4

Laugardagirm 7. október 1950
v I S I B
wlsin.
DAGBLAÐ
tUtstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteiuu Páluoo,
Skrifstofa Austurstræti 7.
Otgefandi: BLAÐAOTGAFAN VISIH HZB,
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Simar 1660 i[fiiniii eImkJs
Lausasala 60 aurar.
Félagsprentsmiðjan HJL
Þai sátu þeir hjá. blessaðir.
¥jótt konimúnistum þylci aldrei ráðin ráð, nema að þeir
láti Ijós sitt skína, bar það til tíðinda á bæjarstjórnar-
fundi Reykjavikur í fyrrakvöld, að þeir sátu hjá við at-
kvæðagreiðslu. Lætur að líkum að þar var um þýðingar-
mikið mál að ræða, er hvorki varð tekin afstaða með eða
á móti, en þau voru tildrögin að bæjarráð Reykjavíkur
hafði samþykkt fyrir sitt leyti að biðja lögreglustjóra,
siökkviliðsstjóra, skrifstofustjóra bæjarvcrkfræðings og
íulltrúa í'rá Rauða Krossi Islands, að gera tillögur um ráð-
stafanir lil loftvarna og annars öryggis í Reykjavík, ef til
hernaðarátaka skyldi koma hér á landi. Af hálfu bæjar-
ráðs var skýrt teldð fram, að til ráðstöfunar þessarar væri
ekki efnt vegna aukinnar ófriðarhættu, heldur beindist hún
að öryggi almennt, þótt vonandi kæmi aldrei til ])ess að
með ófriði yrði farið hér cða báli og brandi. Allir lýðræð-
isflokkarnir samþykktu tillögu bæjarráðs, en kommúnistar
sátii hjá og vildu hvorki taka afstöðu með né móti.
Að morgni næsta dags birti Þjóðviljinn frétt með
stærsta letri, cr fjallaði um þann háska, að utanríkismála-
ráðherrann og þingflokkarnir væru í þann veginn að ofur-
selja landið Bandaríkjamönnum eða samsöfnuðu liði frá
Norðurlöndum, en með þvi væri öryggi landsinS teflt í
voða. Skyldu menn ætla, að fulltrúum kommúnistanna í
bæjarstjórninni hefði átt að veitast auðvelt að taka afstöðu
lil öryggismálanna, þegar þeir bjuggu yfir slíkum fróð-
leik. og upplýsingum. En, nei, nei. Það var nú eitthvað
anna í bæjarstjórn Reykjavíkur og forðast allar umræður
að tryggja öryggi borgaranna, þótt ríkisstjórnin og svo
að segja Alþingi allt sæíi á svikráðum við þjóðina, ofurseldu
hana framandi valdi og byði ófriði heim og jafnvel ógnum
kjarnorkunnar.
Nú skyldu menn ætla, að kommúnistaflokkurinn hefði
verið sjálfum sér samkvæmur og farið að dæmi fulltrú-
anna í bæjarstjórn Reykjavíkur og forðast allir umræður
um öryggismálin. I gær birtir Þjóðviljinn forsíðugrein með
feitu l'e'tri, þar sem ráðist er gegn því, að nokkrar öryggis-
náðstafanir verði gerðar, og lýsir yfir því, að slíkum ráð-
stöfunum sé beint g'egn kommúnistaflokknum og verka-
lýðshreyfingunni. Hefðu fulltrúar kommúnista í bæjar-
stjórn Reykjavíkur litið svo á, að með öryggisráðstöfunum
væri ráðizt gegn flokki kommúnista sérstaklega, hefðu þeir
vrafalaust greitt atkvæði gegn tillögu bæjarráðs, en það
gerðu þeir ekki. Hitt er þó enn fráleitara, þegar verka-
rnenn eða verkalýðshreyfingin er nefnd í sömu andránni
og kommúnistaflokkurinn. Þar er um óskyld samtök að
ræða og gerólíka hagsmunabaráttu, enda æ'tti Þjóðviljinn að
sýna verkamönnum þá sjálfsögðu nærgætni, að nefna ekki
nafn þeirra eða samtaka þeirra í sömu andránni og ógeðs-
legasta fyrirbrigði veraldarsögunnar.
öll þessi l'ramkoma kommúnista og allur áróður aðal-
málgagns þeirra sýnir og sannar, að þeim er það eitt áhuga-
mál, að ekkert verði gert þjóðinni til öryggis, ef til átaka
skyldi draga hér við land eða hér á landi. Þá á þjóðin að
standa uppi bjargar- og öryggislaus. Við slíka afstöðu
vakna grunsemdir bjá hugsandi mönnum, um, að þar sé
ekki heilindunum fyrir að fara, með því að livern geta
hryggisráðstafanir skaðað, ef til þeirra er efnt í tíma og
ón tilfinnanlegs kostnaðar? Hversvegna óttast svo komm-
únistar að öryggisráðstöfunum sé beint gegn þeim sérstak-
Icga? Hafi þeir hreint injöl í pokanum er ekkert að óttasí.
Þeir munu njófa öryggisráðstafana engu síður cn aðrir, og
þær gela aldrei bitnað á öðrum en þeim, seni stofna lífi
og velferð almennings í voða, ef þær þá bitna á nokkrum
á annað borð. Allar þessar mótsagnir kommúnista cru að
vissu leyti skemmtilegar. Það býr einhver órói innra með
áeim, sem sviftir þá ráði og rænu. Hvert íslenzkt líf er
góðum íslendingum dýrmætt, jafnvel þótt þar eigi komm-
unistar i hlut, sem vel gcta snúið til betri vegar með aukn-
um þroska og unnið sér vei'ðskuldað traust í mannlegu
.pamfélagi.
60 ára- « Mtat»B-?jsaga:
Jón Gunnlaugsson
skrif stof ustjórl.
Það væri nú eðlilegur hlut-
ur að -vilja ekld gera á hluta
Ivunningja sinna og vina, en
lxætt er við, að ef skrifa á um
Jón Gunnlaugsson, að það
þyki lionum miður, svo Iilé-
dírægur er hann. En samt
verður nú að láta slag slanda
þar um, vegna þess, hversu
mei'kur maðurinn er, og góð-
ur drengur.
Jón er fæddur að Kiðja-
bergi í Grimsnesi. Var við
nám í Menntaskölanum, síð-
ar við Askovskóla í Dan-
möi'ku. Stundaði búskap um
' nokkur ár. Varð starfsmaður
■jií Stjói'nai'i'áði íslands 1920.
t Fullti'úi frá 1937.
Margir kannast við liið svo-
kallaða „húsmál“ í Good-
; lemplarareghmni. Jón konx
jþar mjög við sögu, og það á
þann liátt, að það nmn ætíð
verða hans mikli hróður í
margháttuðum stöi'fum fyrif
bindindismálið hér í borg.
Hann var uppbafsmaður
og aðalforgöngumaður að
því, að , nokkrir templai'ar
keyptu hina dýrmætu og
fögru eign að Fríkii'kjuvegi
11, hér í boi'g, og afhentu
siðan Régíiinni eignina með
sama verði og þeir höfðu
keypt, sem var nijög hagstælt,
eins og mörgum er kunnugt.
En þessi eign er nú langmest
að vei'ðmæti allra þeirra
eigna sem Goodtemplara-
rcglan á, og er engum meira
fyrir að þakka en Jóni
Gunnlaugssyni, og er það
honuni verðugur heiður. Jón
var um . árabil yfirmaður
Umdæmisstúku Suðurlands.
Vai'ð það starf lians mjög
heilladrjúgt, bæði félagslega
og fjárhagslega. Festi liann
þá kaup á eigninni Ivumbara-
vogur i Árnessýslu, fyrir
mjög liagstætt vei'ð. Hug-
mvnd Jóns var að koma á föt
barnaheimili á veguni Regl-
unnar, og er liann formaður
lxarnaheimilisnefndar Kumh-
aravogs á vegum Umdæmis-
stúku Suðurlands. Eins og
sakir sfanda, leigir Reykja-
víkurbær Kumbaravogs-
eignina og rekur þar barna-
heimili. Kumbaravogseignin
er í margföldu verði, miðað
við upprunalegt kaupvei’ð, og
hefir þannig gifta Jóns Gunn-
laugssonar, í störfum fyrir
Regluna, verið í hvívetna og
er gott með slikum að vinna.
Giftur er Jóu ágætri konu,
fi'ú Ingimni Þórðardóttur fi'á
Ráðagerði.
Þ. J. S.
Astralíustjórn
eflir landvamir
I Ástralíu leggur stjórnin
mikla áherzlu á að efla land-
vax-nir og fá menn til þess að
gerast sjálfboðaliðar í hern-
um.
Menzies, f oi'sæ tisráðherra
Ástralíu hefir látið svo um-
mælt, að Ástralíumenn verði
að vera vel undirbúnir, ef
lil nýrra heimsátalca komi.
Þeir verði sjálfir að hafa
nægan her nndir vopnum
til þess að geta vax’ist, en ekki
ti-eysta eingöngu á að Bfetar
og aði'ar lýðræðisþjóðir lialdi
uppi vörnum fyrir lýðræðið
í héiminum.
Holland bezta
viðskipta-
landið.
Holland er það landið sem
mest hefir keypt af afurðum
okkar það sem af er árinu
eða fyi'ir 42 milijönir króna
til ág'ústloka s. 1.
Á sama tíma í fyrra hafði
Holland ekki keypt íslenzkar
afurðir fyrir nema röskar 9
rnillj. kr. og hefir þannig
rösklega ferfaldað verzlnn
sína við íslendinga.
Næst Hollendingum koina
Bretar og Bandaríkjamenn
sem lceypt liafa vörur það
sem af er þessu ári fyrir tæp-
ar 33 millj. kr. hvor þjóð. A
sama tímabili í fyrra voru
Bretar langstærsti viðskiptá-
vinurinn og höfeu þá kevpt
íslenzkar afurðir fyrir 67
millj. kr. Þav- næst koniu
Þjóðverjar, er kevpt liöfðu
fyrir röskar 48 millj. kr., eu
nú ekki nema fyrir tæpa hálfa
fjórðu milljón.
Næst stærstu verzlunarað-
ilar eru ítalir, Pólverjar og
Grikkir sem aöir Iiafa keypt
vörur af okkur fyrir 10 millj.
kr. eða þar \’fi r og liafa við-
skipti olckar við öll þau iönd
ankizt nokkuð frá í fvrra.
) BER

íslenzkt tónlistarlíf hefir
tekið milclum og gleðilegumi
framförum hin síðari ár, og
er það vissulega mikið fagn-
aðarefni öllum tónelskum'
mönnum, jafnframt því, sem
menningarauki er að. Hafa
þar margir afbragðsmenn
lagt hönd á plóginn og verð-
ur starfsemi þeirra seint full-
þökkuð.
Sá tími er löngu liöinn. a'ð
hornablátsur, karlakór.ssöngur
og hormoníkan voru svo til
eina afþreying Islendinga á
sviöi tónlistarnxála, og er þetta
þó engan veginn sagt til þess
að varpa rýrö á láörasveitir,
kóra og dragspil, því aö allt er
þetta gott, þar sem þaö á vjö:
Áhugi manna hefir Hka aukizt
svd undrum sætir og ber margt
til, ekkí sízt starfsemi Tónlistar-
skólans, flutningur útvarpsins
á sígildum verkum meistaranna
og almenn menningarfram-
vinda í þessu lancli. Eh í kjöl-
far vaknandi tónlistarlífs er
svo að sjá, sem „músíksnobberí“
hafi siglt hraöbyri. Þetta er að
sjálfsögðu mín einkaskoðun,
sem eg þrengi ekki upp á nokk-
urn mann, en óljósan 'grtin liefi’
eg um, áö fleiri muni vera á (
minni skoöun.
Eg get ekki að því gertJ
að mér hafa jafnan þótt
tónsmíðar Jóns Leifs vafa-
samar, stundum stórfurðu-
legar. En þegar eg hefi leyft
mér að láta slíkt í Ijós við
menn, sem tónmenntaðir
teljast, hefir venjulega verið
brosað góðlátlega að þessu,
vegna þess, að eg „liefði
ekkert vit á þessu“, sem er
alveg rétt.
*
Sem ságt, ef maötir hefir ekk'i
viljaö viöurkenna ýmislegan
tónaóskapnaö, eins og t. d. íjöl-
margt eftir Jón. Leifs, þá er þaö
s.ama sagan: Þá hefir ekki vit
á því, setn er sönn list. Er þetta
mjög í samræmi viö mat margra
á t- d. málarahst, Þeir, sem ekki
sjá ,,géníalítet“ alræmdra
klessumálara eru gamaldags og
haía ekki vit á „sannri list“. Nú
vill svo til, aö fyrir nokkuru
var útvarpaö norrænni tónlist
uin útvarpsstöövar Noröur-
landa, m. a. verkum eftir Jón
Leifs. „Morgunbiaöiö hefir
greiut frá þessu og var þetta
alveg óvenju skemmtilegt af-
lestrar. En nú bregöur svo viö,
aö Jón Leifs fær duglega á
baukinn, og þá væntanlega hjá
mphnum, sem vita livaö beir
syngja. Þar er „symíónía“ Jóns
kallaöur „djö'fTagáhgur", enn-
fremur, aö ..Jttssi Jalas stjórn-
aöi leikháshljómsveitinni og
slapp lifandi".
Ennfremur hefir finnskur
gagnrýnandi haldið, að um
prentvillu væri að ræða, er
framleiðsla Jóns í þessu til-
felli hafi verið kölluð sym-
íÓHÍa. Norðmenn botna held-
ur ekkert í þessum ósköpum,
ser.i ýmsir sermenntaðir
menn hér á landi telja ramm-
íslenzka eða norræna tónlist,
og er það að vonum. Mér
• íannst allt í einu, að eg hefði
unnið mikinn og persónuleg-
an sigur, þegar eg las þessi
ummæli músíkfrömuða hand-
an hafsins, sem virðast leggja
svipaðan dóm og mælikvarða
á tónaflóð Jóns og eg. óhijóð
eru nú ailtaf óhljóð, þótt
hljómfall og annað sé, inis-
munandi-