Vísir - 02.08.1951, Qupperneq 5

Fimmtudaginn 2. ágúst 1951
y, isir
9
Játningarrit íslenzku kirkjunnar.
Eftir Einar Arnorson.
■'JStudia Islandica 12.
Nýlega er komið xát á
ínarkaðiiin, sem lætur lítið
yfir sér, en er engu að síður
Iiið nxerkastá. Er nxeð því
fengið álit eins hinna lærð-
ert ákvæði um trú forseta
íslaxxds i stjórnarskránni,
cins og var nx trú konungs.
Getur fox'seti íslands gengið
inn í hlutvex'k koixxmgs og
verið „sunxmxis episcopus“,
þegar forsetinn virðist njóta
xislu lögfræðinga á þvi, hvórt, hins almenna ti'úfi'elsis
og að hve nxiklu leyti þjóð- boi'garanna? Biskupinn lief-
erxx nokkur ati'iði í riti dr.
Einars, sem færa íxxætti til
betri vegar, þótt ekkert
þeirra skiptir verulegxi nxáli
fvrir sjálfri röksenxdarfærsl-
unni. Níkeujátniixgin og
Aþanasíusai'játningiix konxxi
báðar fraixx í islenzkri mynd
i hinni prentuðu bók „Mar-
garila TbeoIogica“ 1558, og
kii'kjan sé lagalega Ixxmdin
. ákveðníím j átningai'itum.
Síðan um aldanxót lxafa
öðru hvoru koxxxið fraixi
í addir um það, að þjóðkirkj-
an myndi ekki vera bxmdin
neinum ákveðixum játixing-
xxm. En hin sögulegu og lög-
ITæðilegu rök Iiafa vei’ið
hæpiix. Er sá, seixx þetta í'itar
sömu skoðunar og dr. Einar|Væri að
Árnói'sson, að fraixx lijá henni
þeirri staðreynd verði ekki sjálfsákvörðunarrétt.
komizt, að þjóðkix'kjan , Hvað senx þvi líður
hafa vei’ið prentaðar upp
ir vígsluvald sitt óskei-t, en’aftur nokki'um siniiunx i öðr-
að öðru leyti er liamx i*áð-|um ritum. Auk þess er
gjafi ríkisstjórnarinnar, og Níkeujátningin, hið forna
er því ekki sá endanlegi jmessucredó, til í enn eldri
valdhafi. Spurning eins og nxynd i handritinu Nv kgl.
þessi kann að virðast nokk-
uð raunhæf og þýðingarlítil.
Hún er það samt ekki, því
svarið við henni kvnni að
Snxl. 138, 8vd. Sbr. Játn. isl.
k. bls. 12 og 17. Aþanasíuar-
játningin er venjulega nefnd
Quicunque vult, sbr. bls. 14.
vegha ákvæðis stjórnai’-Jhefir kirkjuréttinum vei'ið
skrárinnar urn það, að hún|sinnt 0f litið. Ekki sízt af
eigi að vera lútersk- evang- kii'kjunnar. mönnunx. Lög
•elisk, og hinnar sögulegu og reglugerðir, er snerta
þi'óunar hljóti að vera bund- kirkjuna, ei'U í molxtm.
:in hinum 5 liöfuðjátningum
leiða í ljós, að þjóðkirkjan En postulleg játning kemur
skipta urn eðli og' að fram í noi’rænni nxynd þeg-
væi'i þörf að fá meirijar á 12. öld i Stokkliólms
hómílíubók, sbr. bls. 24n.
þá Svo virðist senx liöf. hafi
Sig. P.
llitt er svo það, að live miklu
verið kunn bók próf
Síverlssen: Finxm höfuð-
játningar evangelisk-lút-
erskrar kirkju. Rvik 1925.
BIs. 92 segir: „Kirkjuagi
Eitt atriði er enn eftir.
Hinn 8. des. 1854 birti Píus
páfi IX. í búllunni „Ineff-
abilis Deus“ kenninguna um
erfðasyndleysi Maríu nxéyj-
ax', en liinn 18. júli 1870 á
Vatíkanþinginu var sanx-
þykkt kenniixgin unx óskeik-
ulleik páfa. Það, senx segir
á hls. 20 er sennilega runnið
frá dánarári Píusar, 1878.
Það skal endað eins og
byrj að var og sagt, að nxikill
fengur er að því, að rit þetta
hafi bii'zt. Og ættu guðfræð-
ingar að kynna sér það vel
og vandlega.
Magnús Már Lárusson.
Verðhækkun á
oleum og
benzíni.
Gífurleg verðhækkun hefir
orðið á benzíni, olíum og kol-
unx fi-á því í fyri-a.
Samlcvæmt nýútkonxnum
Hagtíðindum hafa Islending-
ar flutt inn 11,8 millj. kg. af
benzíni á fyrri helmingi þessa
ái’s fyrir nær 10,2 millj. kr.
Á sama tíma í fyrra voru
fluttar inn 12,2 millj. kg. af
benzíni, en þá nam kaupvei’ð
þess ekki nenxa 4,7 milj. kr.
Bx’ennsluoliur voru fluttar
6 fyi'stu mánuðum
Heildai'stefna er engiix. — er íxú .ekki í'æktur. Enginn
Suixxt er sett af litlunx ásetix- er nú í'ekiixix úr þjóðkix'kj-
leyti hinar einstöku gi'einarjingi, t. d. lögin uixi tvöfalda unni....“ Nú íxxá íxxisskilja
bindi kennimanninn, eins fæx'slu kirkjubóka, sem víð- það oi'ðalag, og er því rétt inn á
og dr. Einar tekur skýrt ast hvar eru alls ekki franx- að skýra það íxánar. Lögunx þessa árs fyrir 17,5 millj. kr.,
íram í niðui'lagi rits siixs. kvæmd vegna gleymsku al- samkvæmt er ekki hægt að exx ekki nema fyrir 7,7 millj.
Deila hlýtur alltaf að þingis að sjá fyrir fé til að X’eka nokkui'n maxin úr þjóð-.kr. á sama tíma i fyri'a. Þó
standa um það, hvort játn- afia hinna nýju bóka. Og ef ikirkjunni, þvi hið meira nanx aukinn imxflutningur
jnganiar séu í einu og öllu1 tekið væri það dæmí, að .bann var afnumið með kon- brennsluolíu á þessu tímbili
óskeilcull nxælikvai’ði á trú prestur framkvænxdi em- ungsbi'éfi liiixn 26. júní 1782,-ekki nema tæpum fjórðungi.
•og kenningu. Ritningin hins- bætti sitt i kixkju klæddur ^ eixda var viðureign Jóixs' Flutt voru inn nær fjói'ð-
vegaf er sá eini grundvöllur, ljósunx jakkafötxnxx og ixý-!biskups Ái’nasonar við ungi íxiinni kol á fyrri helnx-
Fræða-Gísla
fersku nxinni
ing sú, senx
var. Það
eftir af hiixunx forna kirkju-
aga alnxennt lögunx sam-
Uppskeruhorfur fremur góðar.
Hœýeerbúar hafa um lOO
ha. lauds til ejards^ts^ii tae\
aðir
íxú af
•sem bvggja megi á til úi'- fi^bu skræpóttu liálsbindi og
fikurðar uixi vafaatriði í játn- yrgi kærður fyrir það, þá
iiigunum. En þjóðkirkjan er yrði að dæma það brot nxeð
eins og svo mai'gar aðrar tillití til kixkjuskipanar
kii'kjur spi'otlin upp úx' Kristjáils III. og hefðar og
þeim jai'ðvegi, senx játning-venju þjóðkirkjuhnar, ef
ar þessar hafa nxyndað. Þrátt sleppt væri lcirkjuskipan kvænxt er rétur sóknai'prests
tyrir allt, allan ágreining og Ki'istjáns IV. og norskujtil að ámiixna og vanda utu.|
allar deilui', þá lxafa játn-:(Jögum Kristjáns V. með og hrífi það ekki, þá
ingar þessar í'áðið stefnu öðru. Svo er það, að Helgi-Jsetja manninn út af sakra-
þjóðlrii'kjunnar. Það er þvi(siðab. 1934 virðist ekki hafa inentinu, xxeita honum að
lilgangslaust og jafixveLVcx’ið lögfest. Iganga til di’ottinlegrar
hætíulegt að varpa þeim að^ Að slepptu öllu ganxixi, þá kvöldmáltíðar.
öllu leyti fyi'ir borð. Væri --------------------:--------------------------------------
það gert, þá væri þar íxxeð
'viðurkennt, að játningarnar
væru lögmál, sem bundið
hafa samvizku manna. Og
afleiðingin af því verki yrði
þá sú, að revixt væri að
skapa nýja játningu, nýja
trúarreglu — senx sé að
Linda manninn við nýtt lög-
xnálsok. En tilgangur Ritn-
ingarinuar er liinsvegar sá
að leya nxanninn undan oki
lögmáls, og leiða hann i dýi'ð-
arfrelsi Guðs barna. Hinár
í1,111)1 höfuðjátningar standa
sem vörður við veginn til að
■x'ísa oss þá leið, senx for-
feðurnir fóx-u. Þær ei-u lif-
ræn tengls íxxilli fortíðar og
aiútíðar. °
Þao er þvi niikill fengur,
að þetta álit höf. skuli hafa
komið frain, jafn skýrt og
akipulega samið og það er.
Og .það er von þess, er ritar
Jið lu f. taki fleiri kiikjurétt-
áiJég. Aandamál lil nýrrar
iijeðferðar. Nú er t. d. ekk-
mjög svo i ingi þessa árs heldur en á
og bannsetn-Jsama tínxa í fyri’a, en þó hef-
framkvænxd ur greiddur krónufjöldi fyrir
eina, senx stendur þau aukizt um fimmtung.
Smui’ningsolíur hafa einn-
ig hækkað til muna í verði.
40 drengir héðan
á Meistaramót
nyðra.
Drengjameistaramót Is-<
lands vei'ður háð nú um
helgina á Akureyri;
Hér i Reykjavik munu urn
40 drengir hafa látið skrá
sig.til keppni. Fai'a þeir flug-
leiðis báðar leiðir pg munui
aði'ir Sunnlendingai' slást í
för nxeð þehn. Nyrðxri xnunui
þeir bxia i Iþróttahúsinu á
Akureyri ásamt öðrum að-
konxunxönnum á nxótinu.
Er búist við allmörgmn
di'engjunx til mótsins, bæði
úr Skagafirði og Þingeyjar-
sýslum.
Keppnin mun fara fram á
nýjunx velli, sem Akuxæyr-
ingar hafa gert. Er þetta
fyi'sta fxdlkomna íþróttamót-
ið, sem þar fer fram, en 17.
júní nxun brautin samt lxafa
vex'ið vígð.
I för með reykvískum
íþi'óttamönnum verða þjálf-
ai’ar þeiiTa, en fararstjóri
verður Brj'njólfur Ingólfs-
son. Af Akui'eyringa hálfu
mun Iþi'óttabandalag Akur-
eyi’ar og Frjálsíþróttai'áðið
sjá um nxótið.
Gasperi talar.
De Gasperi forsætisráð-
herra Italíu hefir flutt í'æðu
i báðunx deildum ítalska
þingsins og gert að umtal-
sefni stefnu hinnar nýju sam-
steypustjói'nar, er hann liefir
myndað.
Unxræður fara nú fram og
mun atkvæðagreiðslu
skammt að bíða.
Ræktunari'áðunautur bæj-
arins E. B. Malmquist hefir
látið svo um mælt við Vísi,
að uppskeruhorfur á kartöfl-
um og grænmeti í bæjarland-
inu séu fremur góðar, þrátt
fyi'ir það, að seint hafi voi'að
og' hiti sé rétt í meðallagi.
Eftii'spurn eftir garðlönd-
unx fer vaxandi ár frá ári og
hefir áldrei verið meiri en í
garðvinnu
fóllri, sem
eingöngu í
eru
vinnur
frístundum sínunx.
Bæi'inn hefir lótið úða gax'ð-
ana gegn nxyglu tvisvar yfir
sumarið á liðnum árunx og
hefir tekist nxeð þvi Sð lialda
þeim vágesti í skefjum. Fyrri
úðunin hefir nýlega fai-ið
liægt
vor, og var ekki
fullnægja lienni. Allnxiklu
fi-anx. Annars nxá segja, að
myglu vei'ði eklci vart hjá
&ð | þeim, sem skipta oft unx út-
sæði.
landssvæði var þó bætt við i
vor undir garðrækt eða á átt-
unda liektara við Rauðavatn,
Málmquist télur, að hirðu-
semi og shyrtinxennska hafi
pxjög aukist á liðnum árunx
3—4 lxektara við Efstasund (.hjá! garðeigendunxýþó íTiöi'gu
úr Kleppslandi og uní 3 hekt-
arar við Sundlaugaveg —
.milii Kleppsvégar og Sund-
laugarvegar. Alls ei'u það þ\áj þs4 að gera auknar kröfu
um 100 helctarai', sam 'iýtj-l um hirðu þeiri'a og útlit.
sé samt ábótavatn ennþá.
Garðlölidin eru viða konxin
inn á byggð svæði og verður
Þetta eru tvö ólík farartæki, sem hittast í eyðimörkinni.
Ulfaldarnir hafa löngum verið kallaðir „skip eyðimerkur-
innar“, en nú eru bílamir óðum að ryðja sér til rúms, þar
sem annars staðar. Bíllinn er Austin 40, sem Austin-bíla-
verksmiðjurnar hafa sent hringferð unx jörðina, til þess að
sýna, hvað hægt er að komast á.litium enskum bílum.