Vísir - 26.10.1951, Side 5

Föstudagiim 26. október 1951
V I S I R
flk
Crudm. ÍméslustÞts Huf/ulíu:
smálln og framtíð Islands
ViB GÍffumn uö huéu eimku*
réét ú uú tttjfiu iuttíl»
ffFunmiðí
Undanfarið liefir allmikið
verið ritað um landhelgismál-
in í-íslenzkum blöðum, og er
sízt að undra, þótl um þau
só fjallað, svo mikilvæg sem
þau cru. Virðist. mér raunar
hafa verið of lílið um þau
rætt og ritað, og enn er sitt-
hvað, sem bendir til þess, að
ráð íslendinga sé í þessum
efnum mjög á reiki, mikið
skorti á um föst tök og mót-
un ákveðinnar og skynsám-
legrar framtíðarstefnu. Það
er og langt frá því, að þjóðin
sem heild geri sér viðhlítandi
grein fyrir, live mikið hún á
undir skynsamlegri og hag-
kvæmari stjórn og stefnu í
þessum málum, hvert afhroð
hún liefir goldið sakir svilc-
semi og tómlætis og hvert
böl það verður bornum og ó-
bornum, e£ við reynumsi
ekki þeim vanda vaxnir að
tryggja okkur og afkomend-
um okkar þau gæði, sem sjór-
inn við strendur landsins hef-
)r uþp á að bjóða. Oft og
mikið hefir verið skrifað um
eyðingu byggðarinnar af
völduni jökla og eldfjalla, en
ekki einn bÓkstafur um þann
ílótta af bújörðum og gi-as-
býlum í fjörðum og víkum,
sem átt hefir sér stað beinlín-
is fyrir sviksemi og van-
rækslu um gæzlu landhelg-
innar og sakir afsláttar á
rétti okkar lil landgrunnsins
kringum ísland, — en af
þessuiu orsökum liafa áreið-
anlega eyðst fleiri jarðir hcld-
ur en fyrir ágang jökla,
Vatnsflóða, liraunstrauma og
öskufalls. Þelta þarf öllum
að verða Ijóst, og aðgerðir
okkar í landlielgismálunum
að mótast af þeirri vitneskju,
þyi að hún gefur gjörla í
. skyn, hvers vænta megi með
sama tómlæti og ríkt hefir
hingað til um þessi mál.
Aður en eg vík að framtíð-
inni, vil eg nú minnast stUtt-
íega á þrjú atriði, sem mér
þykir sérstök ástæða til að
leiða að athygli almennings.
Landhelgis-
varzla Dana.
Meðan Danir gættu liér
landhelginnar, var gæzlan
oftast með afdænium léleg.
Varðskipin dönsku Íá'gu
lengstum í höfnum, og þegar
þau voru á kreiki með strönd-
um fram, var oftast litlum
crfiðleikum bundið að varast
þau. Þá vQ.ru það og Danir,
sem sömdu við Breta um
þriggja mílna landhelgi við
strendur íslands—- okkur að
forspurðum og með allt önn-
Ur sjónarmið fyrir augum en
hagi oklcar íslendinga. Þessa
mættum við vel vera, miun-
Ugir, en samt er það svo, að
samtímis því, sem danskir
þegnar njóta bér ennþá niarg-
vislegra réttinda til fislcveiða,
er íslenzkum skipum meinuð
landhelgin i hinni gömlu ný-
lenclu Islendinga, Grænlandi
Er slikt ástand óhæfilegt og
óverjandi, hvernig sem á það
er litið, og ber vott um slcap-
leysi, linlcu, skort á eðlilegri
þjóðernistilfinningu og vönt-
un á umliyggju fyrir högnm
þjóðarinnar. Hef eg áður
minnzt á þetta í grein um
landhelgismál okkar — og
geri það nú á nýjan leilc í
þeirri von, að fleiri og fleiri
sjái, að við svo búið má eklci
standa. Þá hef eg séð það
j fullyrt í blöðunum, að i haust
liafi erlend síldveiðislcip ver-
ið daglega í landhelgi liér við
suðvesturströndina — eða
með öðrum orðum aðeins til-
j tölulega stutt frá sjálfum
höfuðstaðnum. Daglega —
(og enginn virðist hneykslast
á því, að slílct geti gerzt, án
þess að nolckurt skip sé tekið
nð éúöglegum veiðum eða at-
höfnum fyrr en seint og um
síðir! Eg get svo bætt því við,
að sjómenn á Akranesi tjáðu
! mér fvrir stuttu, að veiði-
j skipin erlendu böguðu mjög
. íslenzlc skip og spilltu fyrir
J þeim veiði með ýmsu hátta-
! lagi sínu, þá er þau væru utan
Iandhclginnar — og samt
I sæist elcki nokkurt eftirlits-
I slcip löngum og löngum! ..
einhver, bein eða óbein éhrif'
á hagi eða háttu annarra |
þjóða. Því er það, að samstarf
og samábyrgð hefir orðið til
miili þjóða og þjóðhópa i
fjármálum og stjórnmálum
og hervörnum í miklu víð-
tælcara mæli.en nolckru sinni
hafa verið dæmi til áður. Eins
og sakir standa nú slciptist
heimurinn raunar í tvær and-
stæðar heildir, en sá, sem er
austan járntjaldsins svokall-
aða hefir afar samræmt at-
vinnu- og viðskiptakerfi og
þjóðirnar innan liinnar lieild-
arinnar þokast nær og nær
hver annarri, með hverju ár-
inu sem líður. Hvað sem líð-
ur uppgjörinu milli austurs
og vesturs, getur enginn mað-
ur lolcað augunum fyrir þeirri
staðreynd, að stefnt er að æ
víðtækari slcipulagningu
ekki aðeins á sviði hervarna,
heldur og atvinnumála og
fjármála. Hlýtur að því að
draga i elclci órafjarri fram-
tíð, að alþjóðleg slofnun út-
hlúti mörlcuðum og álcvarði
framleiðslu Innna ýmsu
þjóða, og sé sú álcvörðun tek-
In að undangenginni ná-
kvæmri rannsólcn á því, hvað
sé liagkvæmast og eðlilegast,
að liver þjóð framleiði. Með
því einu móli getur fram-
leiðslau orðið allt í senn vönd
uð, mikil og ódýr, sem tæknin
feyfir á hyerjum tímá, og
kæmi þá eklci lengur til greina
sú stefna í búslcap þjóðanna,
sem sprottið liefir af óeðíi-
Loks er eg einn þeirra mörgu
af öllum stjórnmálaflokkum,
sem telja það misráðið, að
rílcissljórn íslands skyldi
fresta „frekari aðgerSum
slcv. lögunum um visindalega
verudun fiskimiða land-
grunnsins og heitingu reglu-
i gerðarinnar samkvæmt þeim
!ögum“. Fæ eg ekki annað
séð en rétt hefði verið að láta
engan bilbug finua á ])eirri
skoðun olclcar, að við höfum
þar fyllsta rétt. Hefðinn við
jafnt fyrir því getað haft á-
heyrnarfulltrúa i Haag og
>ært af málfærsiu þeirra sem
þar eigast við.
Tvær andstæðar
fylkingar.
Svo er það þá stefila okkar
í þessum málúm í l'ramtíð-
inni.
Heimurinn er orðinn Iitill.
Tæknin og &á hraði, sem
lienni fylgir, hefir valdið því,
að á fáum áratuguni hafa
samgöngur allar og sam-
slcipti hreylzt svo mjög, að
nú verður með sanni sagt, að
íátt markvert gerist i fjár-
máluin, atvinnumálum eða á
sviði stjórnmálalífsins með
einni þjóð, án. þcss að það hafj
Légu ástandi, að hve þjóð
rtreitist við að framjeiða sem
Ckstar þarfir sínar, þótt aðr-
ar þjóðir liafj skilyrði til að
framleiða margt af þeim með
minni tilkoslnaði, þó miðað
við sömu lífslcjör þeirra, sem
að framleiðslunni vinna.
Hlutverk
íslendinga.
Þá, er svona væri lcomið,
lægi það i hlutarins eðli, að í
hlut okkar íslendinga félli
fyrst og fremsl framleiðsla
fislcjar og ■fislcafur.ða, og um
leið væri það sjálfsagt, að við
hefðum einkarétt á að nytjá
landgrunnið við strendur ís-
!ands, en þær þjóðir, seni
fiska þar nú og eiga með hlið-
r>jón af þjóðarbúslcapnum í
heild hverfandi Iítið undir
fiskveiðum hér við land, sam-
anborið við olclcur, sneru sér
að öðrum atvinnugreinum —
eða veiðum á þeim svæðum,
utan heimalandsins, sem
teldiist alþjóðleg fiskislóð.
Nú mundu sumir segja, að
þetta eigi sér enga stoð i
veruleilcanum, sé aðeins
skýjaglópslca, en þeim mönn-
um svara eg elcki, því að á
þá lít eg þanuig, að um þá
tnegi segja: Sjáandi sjá þeir
ekki og heyrandi heyra þeir
eklci né skilja. En aðrir og
fleiri munu mæla sem svo:
Þetla á langt í land. Vel kann
það að vera, en þó elclci eins
íangt og þeir liyggja. Mars-
hallaðstoðiil og sú slcipulagn-
íng, sem fram fer í sambandi
við liana, er spor á þessart
braut — og mun lcrefja enn-
þá frelcari aðgerða. Starf al-
þjóðabanlcans og fram—
kvæmdir efnahagsstofnun
Evrópuþj óðanna, samþylcktir
Alþjóða þingmannasam-
bandsins uin matvæladreif-
lngu
lieiminum
allt
Ungfrú Pluyg’ei's var barníósíia á barnaheimili í Hilversum
í Hollandi. Svo giftist hún, eins og lög gera ráð fýrir, en
þegar hún kom út úr kirkjunni, hafði 100 fósturbörnum
hennar verið ekið á staðinn — voru þar úti fyrir í vögnum
sínum.
„vílcur þetta að sama punlct“
— og ennfremur það umtal,.
sem þegar hefir orðið um
sameiginlegan borgararétt í
rikjum Atlantshafsbanda-
lagsins. Lolcs renna og stoðir
undir þetta frá starfsemi
þeirra, er starfa að einingu
Evrópu og stefna að handa-
ríkjum heimsins — og frá
margþættri lieildarstarfsemi
Sameinuðu þjóðanna..
Afkoma íslendinga
tryggð.
Það ætti að minnsta kösti
að vera. öllum Ijóst, að þaú
tálcn tímanna, sem þegar eru
auðsýnileg og áþreifanleg,
benda öll í þá átt að aðrar
þjóðir viðuilcenni, að olckiir
íslendingiun verði bezt
tryggð örugg aflcoma og
nauðsynleg fjársöfnun með
þvi, að við sitjum einir að
fislcveiðum við strendur Is-
lands, og um leið yrði að
tryggt, að einmitt mcð því
nióti yrðum við þess megn-
ugir að leggja ríkulegastau
slcerf á matborð annarra
þjóða. Það getur til að
mynda enginn gengið þess
dulinn, að engin Marshall-
hjálp gæti orðið oklcur jafn-
notadrjúg og rétturinn til að
silja einir að fiskveiðunum á
grunninu lcringum íslands.
Að ofangreindum orsölcum
er það því sjálfsagt inál að
mínum dómi og áreiðanlega
fjölmargra annarra, að sú
stefna verði slcýrt mörkuð af
olckur íslendingum, að ekkr
ert fninna getum við sætt
okkur við í framtíðinni en
landhelgi, sem taki til alfe
grunnsins í kringum ísland.
Nú hefir Gunníaúgur Þórð-
arson lögfræðingur fært fyr-
ir því allmikilTök, að við eig-
um sögulegan rétt á 16 sjó-
mílna landhelgi, og' lialdast
þá í hemliu' rölc sögunnar og
hin einu skynsamlegu við-
horf með tilliti til afkomu
olckar í nútið og framlið og
afkasta olckar lil framreiðslu
matfanga á borð samborgara
olckar meðal. þjóðanna. Þá
má og henda á í þessu sam-
handi l'ordæmi Ráðstjórnar-
ríkjanna um 12 rnílna lanq-
helgi, scm einnjitt mun vera
miðuð við landgrunnið, og
síðast en elclci, sízt það, sem
einna mest hefir verið.rætt í
sambandi við landlielgismáj-
in lá síðustu árum — vernduu
fiskstofnsins.
Sameinaðir
sttjndjiiu vér....
Þjóðin. öil á að geta —*
hlýtui’ að geta eL- sameinast:
unj. þessa stefnu. Hana :verð-