Vísir - 17.02.1954, Qupperneq 4

VISIR
Miðvikudaginn 17. febrúar 1954
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Einstaklingsfrelsi og
athafnaþrá.
Á sama tíma og hin frjáls-öðlazt á löglegan hátt, til að
Hkiatanneim mótmæla.
Síðast liðinn laugardag efndu samtök iðnaðarmanna —
Landssamband iðnaðarmanna og Iðnsveinaráð íslands —
til almenns fundar í Austurbæjarbíó, til að ræða þar um störf
stofnunar, sem tók til starfa á árinu sem leið, svo og athuga
<og móta afstöðu sína til hennar. Er það Iðnaðarmálastofnun
íslands, sem hér er um að ræða, og var samþykkta fundarins
gétið í aðalatriðum í Vísi í fyrradag.
Talsverðar umræður urðu á fundinum um stofnunina og
aðdraganda hennar, en að síðustu var samþykkt ályktun, þar
sem fundarmenn lýstu yfir því, að þeir væru andvígir stofnun-
inni eins og hún væri nú skipulögð, svo og að hún bæri það
nafn, sem henni hefur vérið valið. Er orsökin sú, að iðnaðarmenn
álíta, að með starfsemi Iðnaðarmálastofnunarinnar, eins og hún
■er nú, sé fyrst og fremst hugsað um að veita „iðju“ eða verk-
smiðjuiðnaði ýmiskonar aðstoð, en ekki sé fyrir því séð, að
iðnaðurinn hljóti hina sömu fyrirgreiðslu af hálfu stofnunar-
innar. Hefur iðnþing meðal annars mótmælt aðild tveggjd
samtaka í landinu að stofnuninni, Samband íslenzkra samvinnu-
iélaga og Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna.
Það hlýtur að liggja í augum uppi, að þeir, sem hafa fram-
iæri sitt af iðnaði, og hinir, er lifa af „iðju“ eða verksmiðju-
iðnaði, hafa að mörgu leyti sömu hagsmuna að gæta í þjóð-
iélaginu, bæði gagnvart öðrum stéttum og varningi þeirra, svo
•og gagnvart öðrum þjóðum, og jafnvel meira en aðrar stéttir
bjóðfélagsins. Af því leiðir, að þessari stétt, sem er að nokkru
.leyti tvískipt, er meiri nauðsyn en flestum öðrum að standa
saman og vinna saman á sem flestum sviðum. Er því áreiðan-
legt, að ef hef jast eiga einhver hjaðningavíg milli iðnaðarmanna,
annars vegar og verksmiðjuiðnaðarmanna hinsvegar, gerir það'
hvorugum gagn.
Það virðist mjög eðiilegt,, að iðnaðarmenn vilji njóta slíkrar
stofnunar sem Iðnaðarmálastofnunarinnar. Þeir vilja vitanlega
að framfarir verði sem örastar og mestar á sínu sviði atvinnu-
lífsins, og til þess vilja þeir njóta aðstoðar og fyrirgreiðslu hins
•opinbera, því að það er auðvitað allra hagur —- og ekki aðeins
þeirra einna — ef lyft er'sem mest undir iðnaðinn, því að allir
■verða að njóta hans og hæfileika, þótt í misjöfnum mæli sé, eins
•og gefur að skilja.
Það virðist aðalatriðið, að þeir tveir aðilar, sem hér eiga
mest í húfi, iðnaðurinn og verksmiðjuiðnaðurinn, reyni sjálf’r
að finna „formúlu" fyrir skipulagi stofnunar, sem báðum kæmi
að haldi, og æsktu þess síðan í sameiningu, að gerðar yrðu þær
"breytingar, sem þeir yrðu sammála um. Þarf ekki að efa, að
«f þessir aðilar koma fram í sameiningu, þá muni verða_látið
að vilja þeirra, en ef upp hefst rimma milli þeirra, þá verður
■ósýnt um framgang málsins og sennilega af því meiri óþurft
iyrir báða, en þeir mundu nokkru sinni æskja.
Vígbúnaðarkapphbup áfram ?
"jC’kki er annað sýnt eftir að Berlínarráðstefna utanríkisráð-
herra lýðræðisþjóðanna og Russa hefur farið út um þúfur,
«n að ekkert lát verði á vígbúnaðarkapphlaupinu, og að viðsjár
verði með lýðræðisöflunum og kommúnistum um heim allan.
Jafnvel þótt fundurinn hefði komizt að einhverjum grund-
•velli til jöfnunar á helztú deilumálum, er þó ekki ástæða til
að ætla, að vígaferli hefði hætt úti um heirfí, því að byssur
kommúnista eru með þeirri náttúru, að þær skjóta sjálfar, enda
þótt Rússar vilji allt annað,, gins.pg a^lií,iiifiiij*.<yita.
Meðal allra lýðraeðisþjöðöniia eiru rfreflh/sém -vilja draga úr
vígbúnaðinum þar. Sumir vilja það, af því að þeir trúa á þaö,
að ekki verði styrjöld, og vitanlega er það ósk og von allra.
Aðrir vilja draga úr viðbúnaði, af því að þeir eru raunveru-
lega á mála hjá andstæðingum lýðræðisins, og vilja búa svo í
haginn, að lýðræðinu verði steypt sem skjótlegast, er stundin
mikla rennur upp, þegar flóðalda kommúrjismans á að skella
yfir þann hluta heimsins, sem enn hefur ekki verið færður í kaf.
Þeir, sem halda því fram, að allt geti verið undir því komið,
að ekki sé sofið á verðinum og beðið með að smíða vopnin, þar
til átökin eru hafin, segja sem svo, að menn dragi ekki úr
brunavörnum, þótt el<|svoðum fækki, og ekki heldur úr lög-
regluvörzlu, þótt afbrotum fækki., Meðan þeir eru í meirihluta,
er hugsa þannið, verður haldið áfrám að reyna að treysta
varnirnar gegn kommúnismanum, enda er of seint að byrgja
brunninn, þegar barnið er dottið ofan í.
lyndari öfl þjóðfélagsins vinna
hina glæsilegustu sigra, hefja
afturhaldsöflin göngu sína á ný
til ávinnings einokunarstefnu
sinni, gegn öllu eðlilegu og
sjálfsögðu athafnafrelsi ein-
staklingsins.
Vil eg sérstaklega að gefnu
tilefni benda á staðreyndir í
þessu máli.
Þar sem stéttarfélag leigu-
bifreiðastjóra hér í Reykjavík
hggst enn á ný þvinga fram
lögverndaða einokun ákveðinn-
ar tölu manna í þessari at-
vinnugrein.
Þá, sem , innan stéttarfé-
skapa sér aukavinnu í frítímum
sínum.
Og ennfremur getur það ver-
ið tímaspursmál hvenær menn
hugsa sér að stunda leigubif-
reiðaakstur sem aðalstarf og
hvenær ekki, meðan á annað
borð frjálst val um atvinnu
ríkir yfirleitt.
Samfara þessum óheilla-
sámningum, sem gilt hafa nú
um tíma, en verður jafnvel
sagt upp, framleiddi svo stétt-
arfélagið Hreyfill svokölluð af-
greiðsluleyfi til handa þeim út-
völdu, að þeirra dómi. En hin-
ir útskúfuðu höfðu ekki Lann-
sem . mnan
lags leigubílstjóra eru og telja ' að hús að venda en vera á göt-
sig fylgjandi frjálsri stefnu til. urmi. Þannig er til komið nafn-
orðs og verka en hafa samt látið ið harkari, sem þeir útvöldu
leiða sig inn á brautir aftur-
haldshugsana, vil eg biðja í
fullri hreinsklni og alvöru að
gera bæði sér og öðrum á-
kveðna grein fyrir afstöðu sinrd
svo enginn vafi leiki þar á,
hvoru megin þeir standa í máli
sem þessu, sem er algerlega
andstætt öllu einsaklingsfresli.
Sá maður, sem fylgjandi er á-
kveðinni stefnu, verður að færa
skýr rök og fullkomna grein
fyrir því, af hvaða ástæðu hann
fylgir þessari eða hinni stefn-
unni. Það er fullkomin lág-
markskrafa.
Eg skal nú þegar gera grein
fyrir minni afstöðu og skoðun,
af hverju eg hefi frá öndverðu
fylgt okkar dýrmætu en sjálf-
hugsa þegjandi þörfina.
Eitt er það líka, sem sízt má
gleyma, að eftir að þessi af-
greiðsluleyfi voru tekin í notk-
un, hafa þau skapað viðkom-
andi óti-úlegustu gróða-mögu-
leika, þar sem þau nú ganga
kaupum og sölum á allt að
10—20 þúsundir króna-.
Af framanskráðu hlýtur hver
frjálshugsandi maður að for-
dæma allar slíkar tilhneiging-
ar til heftingar eðlilegu at-
hafnafrelsi manna almennt, og
standa í þessu máli fast, með
stöðvaeigendur í fyrirrúmi og
neytendasamtökin að baki,
um að höggva á þessi höft nú
þegar og umfram allt áður en
sögðu stefnubraut eðlilegs at-: það er um seinan. Því takist
hafnafrelsis. það, að hneppa þennan starfs-
Sú stefnuyfirlýsing og rök
eru í stórum dráttum þessi:
Eg veit, að eg skil fylli-
lega á réttan hátt eðli mitt, og
reyndar allra annarra, til sjálfs-
bjargar.
Það er staðreynd, að hverj-
um og einum er í blóð borið,
að vilja hafa ofan í sig og á með
eðlilegu athafnafrelsi, og á því
byggist allt líf. Það eru óskráð
lög og því lögmáli verður ekki
breytt, að minnsta kosti ekki á
meðan mönnum ekki tekst að
fullu og öllu að framleiða sál-
arlaust gerfi-mannkyn.
Árið 1952 voru naumlega
samþykkt
undirlagi
hóp samfélagsbræðra vorra i
viðjar einokunarkeðju aftur-
haldsins, verður þess eigi langt
að bíða, að aðrir þröngsýnis-
menn í hópi hinna ýmsu starfs-
greina, reyni að feta í fótspor
fyrirrennara sinna. Og hvað
skal þá til varnar verða þeim,
sem ofaukið verður í framtíð-
inni vegna fjölgunar mann-
kynsins, þegar engin stétt
treystir sér til að taka á móti
fjölguninni, þrátt fyrir ein-
dreginn velvilja, eins og að
framan er lýst. En úr vand-
ræðum þess fólks sem þannig
verður ofaukið í hinum þrönga
lög á Alþingi að, heimi einokunarskipulagsins,
nokkurra þröng- ^ verða hinir skipulagsfróðu ó-
sýnna bifreiðastjóra, um heim- , eðlishyggjumenn fljótir að
ild handa bæjaryfirvöldunum, leysa á ofur auðveldan og fljót-
að fengnu leyfi dómsmálaráð- an hátt með starfrækslu slát-
herra, að fyrirskipa, að allar urfélags stéttarskipulagsins.
leigubifreiðar til mannflutn-j Frjálsir einstaklingar, meg-
inga skyldu hafa afgreiðslu á um við skella skolleyrum við
stöð. En takmörkun á f jölda öðru eins og þessu og láta reka
bifréiða náði þá ekki fram að á reiðanum að feigðarósi?
ganga. j Nei, það má aldrei ske og það
En á meðan málin standa skal heldur ekki verða.
þannig ennþá, hefir stéttar-
félag leigubifreiðastjóra áskil-
ið sér rétt til að takmarka
fjölda manna á þessari atvinnu-
grein með þeirri aðferð, að
þvingaa stöðvaeigendur með
hótunum og allskyns bolabrogð-
um að skrifa undir tímabund-
inn þvingunarsamning, þar sem
réttur bifreiðaeigenda er al-
gerlega fyrir borð borinn, þar
sem hann fær engu um að ráða,
hvorki mannavali né fjölda
bifreiða á sinni eigin stöð, og
útilokar algerlega alia þá frá
afgi-eiðsiu á stöð, sem ekki
stunda leigubifreiðaakstur sem
aðalstarf, heldur hugsa sér að
nota réttindi þau, sem þeir þafa.
Við íslendingar erum frjáls-
borin þjóð, okkur.er í blpð bör-
ið ei nstakl in gsf rel sið pg át-
hafnaþráin. Þess vegna ■, hlýt'ur
okkar mástaður að sigra gegn
óeðli afturhaldsins, málstaður
viljans til velmegunar og sig-
ursins til sjálfbjargar.
Þorkell Þorkelsson
frá Valdastöðum.
MArtG r A SAMA STAÐ
Einn lesenda Bergmáls hefur
sent mér pistil, sem fjallar um
verðlag á meðulum í lyfjabúð-
um bæjarins, Hann segir svo:
„Mig langar til þess að biðja yð-
ur um að geta þess, að mér finnst
æði oft koma fyrir að verðlag i
lyfjabúðum sé misjafnt. Eg hef
þá sögu að segja, að tvívegis hef
ég þurft að kaupa áburð í lyfja-
búð, og verzlaði í bæði skiptin
við þá sömu. í bæði skiptin var
skammturinn sá sami og umbúöir
eins. Það var þvi sannarlega
ekki til að dreifa að um mismun-
andi varning væri að ræða.
En hvao skeður?
í fyrra skiptið greiddi ég rétt
rúmlega 10 krónur, en í það síð-
ara nær tólf krónur. í sjálfu sér
er ég ekki að sakast um þessa
litlu upphæð, liún skiptir minnstu
máli. Hins vegar finnstmér að
verðlagið í lyfjabúðum gæti ver-
ið nákvæmara og meira sam-
ræmis gætt i lyfjaverði yfirleitt.
Það kann þó að vera, að stúlkan
sem afgreiddi mig i siðara skipt-
ið, hafi í þessu tifelli reiknað
skakkt. En ég veit líka önnur
dæmi þess, að eins liafi farið.“ —
Þannig var bréfið frá viðskipta-
vininum, sem taldi sig gabbað-
an. Bergmál telur þó allar lík-
ur á, að afgreiðslufólkið hafi átt
á þessu sök og verður varla átal-
ið fyrir, því þegar um margar
; afgreiðslur er að ræða, geta .dlt-
af komið fyrir mistök.
Hvernig er með leikara?
1 Vísi er hafin verðlaunaget-
raun, með nokkrum ágætum
verðlaunum, og í sambandi við
liana hefur mér borizt eftirfar-
andi bréf: „Kæra Bergmál. Eg
lief hugsað mér, að taka þátt í
getraun blaðsins um leikara-
myndirnar. En nú er mér spurn,
og það er ástæðan fyrir því, að
ég sendi þér þetta bréf: Hvernig
fer nú, ef leikarar taka þátt í
verðlaunagetrauninni? Eg býst
við, að flestir leikarar séu „klár-
ir“ á því hvað er hvað i þessu
máli. Mér finnst að þeir ættu
ekki að mega taka þátt í þessu,
eða livað finnst Bergmáli?“ —
Bergmál vill ekkert leggja til
málanna, en býst við því að leik-
arar líti sjálfir svo á, að þeir
hafi þarna sérstöðu, þótt þeim sé
að sjálfsögðu heimil þátttaka sem
öðrum.
Bílleyfi auglýst.
Að lokum er þriðja bréfið, sem
ég fékk. um daginn, og hef ekki
birt fyrr. Það er á þessa leið:
„Hvernig stendur á því, að dag-
blöðin birta auglýsingar um sölu
á bílleyfum? Eg Helt að það væri
óleyfilegt. Þessa fyrirspurn iegg
ég hér með fyrir blaðið og vænti
þess að fá svar. Bílstjóri.“ —
Jæja, bílstjóri góður. Um sölu og
kaup á billeyfum skal ég ekkert
segja, en hitt er víst, að blöð
eru eip^ og. sölubúð, það er ekki
liægt ,að peita að vprzla við við-
skiptavini, jafnveí þótt maður
s'é ekki sainmála þ'eini í verzlun-
arháttum. — kr.
Sólvallag. 74 — Barmahlíð 6
Sími 3237.
Ihmiæsans ag péeksum .
fatnað á 2 dögum.
Trichorhreinsun.
!) I II. III1.11II «1 III. II.»I ■ 'l»j '!■! . ,[