Vísir - 08.09.1954, Blaðsíða 4

VlSIR
Miðvikudaginn 8. september 1954.
9&GBLAB
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jómsoa.
Skrifstofur: Ingólísstrwti 3.
tJtgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR EÆ,
Affreiðala: Ingólfsstræti 3. Sími 1880 (fimm iínur).
Lausasala 1 krónm,
Félagsprentsmiðjan h.f.
ið fram á hækkun.
Æviskrárnar og Bók-
menntafélagið.
Stéttarsamband bænda hefur fyrir skemmstu haldið aðal-
fund sinn norður í Þingeyjarsýslu, og voru þar að sjálf-
;sögðu rædd helztu mál landbúnaðarins, eins og skýrt hefur
verið frá í blöðum og útvarpi. Gerði fundurinn ályktanir í
fleá'tum þeirra mála, sem til umræðu voru, og eru mörg þeirra
hagsmunamál fleiri stétta en taænda og búaliðs einna. Meðal
jþeirra eru raforkumálin, sem ríkisstjórnin samdi um stórhuga
lausn á, þegar mynduð var sú stjórn, sem nú situr að völdum,
■en gert er ráð fyrir, að varið vei'ði stórfé á næstu árum til
.að auka raforkuna í landinu og dreifa henni sem víðast um
byggðirnar.
Hér er vitanlega um mikið hagsmunamál að ræða fyrir
hændur landsins —- c' ':i sízt þá, sem búa lengst frá alfara-
leiðum, því að þan a,- Hga þægindin eins erfitt með að komast
•og flestir ferðalangar. En það er einnig alþjóðarhagur, að
•ekki verði enn meira ójafnvægi í byggð landsins en þegar
•er orðið vegna þess, hve fólkið hefur leitað til bæjanna, þar
;sem það hefur talið gott að vera, án þess að gera sér grein
:fyrir því, að lífsbaráttan getur verið örðug þar einnig.
En gera má ráð fyrir, að ályktun fundarins um breytingar
Á verðlagsgrundvellinum hafi mest áhrif að því er alla alþýðu
,-snertir, ef bændur fá öllum þeim kröfum framgengt, sem þeir
;settu fram á fundinum. Ef svo fer, virðist óhjákvæmilegt, að
verðlag landbúnaðarafurða hækki til muna, og getur það haft
Ihinar verstu afleiðingar á efnahagslíf landsmanna, sem má
sannarlega ekki við miklum skakkaföllum.
Ein ályktun fundarins var á þá leið, að hann beindi því til
,-stjórnar Stéttarsambandsins, að hún „yinni að því að upp í
verðlagsgrundvöllinn verði teknir vextir af þeim höfuðstól,
sem stendur í vísitölubúinu. Fundurinn lítur einnig svo á, að
ikostnaður vegna vélavinnu sé of lágt metinn vegna hækkandi
kaupgjalds í sveitum.“ Síðan kom viðaukatillaga um sama efni,
■og var hún á þessa leið: „Fundurinn telur, að flutningsgjalda-
liður verðlagsgrundvallarins sé of lágt áætlaður og felur full-
drúum sínum í verðlagsnefnd að fá hann hækkaðan."
Sést af þessu, að það eru talsvert stórir liðir, sem bæiidur
'vilja að verði hækkaðir við útreikning verðlagsgrundvallarins,
>og ef allt þetta yrði tekið til fullra greina, mundi það ekki að-
•eins hafa í för með sér, að kaupgjald mundi hækka, ef engar
Táðstafanir yrðu gerðar til að vega gegn þessu, og sala afurð-
anna mundi sennilega einnig minnka. Er því vafamál, hversu
fast bændur ættu að sækja þetta.
Einstaka sinum hafa heyrzt raddir um það, að samtök
taænda og verkamanna verði að hafa nánara samstarf, til þess
Æið hvor aðili beri sem mest úr býtum, án þess að skerða rétt
•eða kjör hins. Ættu menn nú ekki að ræða það mál frekar,
J>ví að þetta virðist svo sjálfsagt, heldur gera það, sem gera
_þarf í því efni, því að fleiri munu hafa hag af því, en þessar
stéttir einar.
Blika i austrí.
XTeldur horfir ófriðvænlega austur við Asíu um þessar mund-
ir. Ekki alls- fy'rir löngu skutu kínvérskar flugvélar niður
Lrezka farþegaflugvél, sem var á fprð undan ströndum Suð-
or-Kína, en fjarri landhelgi Kína., Það ,dró þann dilk , á eftip
;sér,'að tvær kínverskar orrustuflugvélar voru skömmu síðar
;skotnar niður af ameríkum orrustuflugvélum, er voru að
■vernda skip þau og flugvélar, sem leituðu að mönnum, er
Ikunnu að hafa komizt af, er brezka flugvélin fórst.
Um síðustu helgi gerðist svo sá atburður yfir Japanshafi,
að rússneskar flugvélar skutu niður ameríska flugvél, sem var
þar á venjulegu eftirlitsflugi, og langt frá landi að .sögn
.Bandaríkjamanna. Mótmæltu Bandaríkjamenn þessu við Rússa,
•en þeir svöruðu að flugvélin hefðd flogið inn yfir rússneskt
landssvæði og meira að segja hafið skothríð á rússneskar flug-
vélar.
Aðalatriðið virðist þó, að svo grunnt er á því góða milli
þessarra stórvelda, að ekki virðdst þurfa nema lítinn neista til
að hleypa öllu í bál. Vonandi -tekst þó alþjóðasámtokum —
Sameinuðu þjóðunum — að forða mannkyninu frá þriðju heims-
styrjöldinni.
Fleiri eru þeir en Vöggur
einn, sem litlu verða fegnir,
eða svo þótti sumum lesendum
blaðs þess sem sagði frá því,
með ekki litlum fjálgleik núna
á dögunum, að komnar væru
út ársbækur Bókmenntafélags-
ins, og lét þess samt ógetið, að
það væri bækur fyrra árs. En
ef einhver er nú svo lítilþægur
að honum finnist þetta afrek og
stórtíðindi, þá hefði það samt
fyrir eina tíð verið dæmt hrein-
lega á hinn veginn og þótt með
ódæmum. Það þótti áður sjálf-
sagt að bækurnar kæmi út á
miðju sumri, en ekki að áliðnu
næsta sumri. „Dauðamörk sé
eg á honum, en engi lífsmörk",
og þó að Bókmenntafélagið sé
máske ekki eins langt leitt og
Höskuldur var þá, höfum við
nú samt um langt skeið séð á
því fleiri dauðamörkin en lífs-
mörkin. Félagið er helsjúkt og
lög þess girða fyrir það, að lífi
þess verði bjargað. Tilraun til
björgunar var gerð fyrir nokkr-
um árum, en áður út í hana
væri lagt, sagði Páll Eggert
Ólason að hún væri vonlaus;
félagið væri þegar dautt og yrði
ekki lengur vakið til lífs. Mun
hann, því miður, reynast sann-
spár. Það tekur þó varla and-
vörpin fyrr en eftir að núver-
J andi forseti þess, Dr. Matthías
j Þórðarson, hefir látið af stjóm,
J og meðan hans nýtur við, getur
, það naumast orðið með öllu
1 gagnslaust. En ekki verður
hann forseti þess að eilífu,
fremur en fyrirrennarar hans,
og þá eru auðsæ forlög Karþagó
bohgar þegar hann er það ekki
lengur.
I En úr því að nóttin kemur,
þegar enginn getur unnið, þá er
að vinna meðan dagur er. Ut-
(gáfa Æfiskránna verður að lík-
j indum svanasöngur þessa forn-
; fræga félags, og er hún þó ekki
j með þeim hætti að ekki hefði
mátt betur géra. En mikið nyt-
semdarverk var með henni
unnið alþjóð manna í landinu.
Ekki taldi Páll sitt verk nema
ófullkomna undirstöðu, sem
hann var sjálfur harla óánægð-
ur með. En stórvirki er samt sú
undirstaða, og að sínu leyti niá
segja að síra Jón Guðnason
ynni stórvirki með því að hlaða
á örskömmum tíma svo ofan á
hana sem hann gerði. Hver af
stjórnendum félagsins, sem
upptök átti að því, að leitað var
á elleftu stundu til síra Jóns, þá
missýndist ekki þeim hinum
sama í valinu. Síra Jón er nýt-
ur maður til allra starfa, og
vinnur allt af vandvirkni og
samvizkusemi,, en þarná var
honum feng'ið það verkefni,
sem alveg sérfetaklega var við
hans hæfi. Það fer furðúlegt að
hvergi skuli háfa verið á það
minnst, hvað hann afkastaði
þarna miklu og merkiiegu
verki á ótrúlega skömmum
tíma.
í einhverju blaði sá eg þess
getið, að haldið yrði áfram
samningu og útgáfu Æfi-
skránna. Þó það væri nú. Þetta
eh vitanlega sjálfsagður hlutur.
Einhvern tíma í vor hitti eg
síra Jón Guðnason og sourði
hvort hann væt'i ráðinn til bess
að halda þessu verkí áfram.
Hann sagði þá, að ekki hefði
verið á það minnst við sig. Síð-
an eru að vísu liðnir nokkrir
mánuðir, en mér fannst að þá
hefði átt að vera búið að gera
ráðstafanir til þess að láta ekki
verkið niður falla. Nú er því
svo háttað um fundahöld Bók-
menntafélagsins, að naumast
vita aðrir en stjórnin sjálf um
ársfund þess — og svo eitthvað
af konum og krökkum. Hann
er sem sé auglýstur, eða boðað-
ur, með útvarpsauglýsingu og
ekki öðruvísi, en á útvarps-
t auglýsingar hlýða naumast
! karlmenn, sem eru í yfirgnæf-
andi meiri hluta í félaginu.
. Þannig er naumast um aðra
leið að ræða en að skrifa í blöð,
ef við viljum hafa afskipti af
málum Bókmenntafélagsins
eða leita frétta um áform
stjórnarinnar. Náttúrlega er
það líka út af fyrir sig rétt og
gott að svo sé 'gert, því að starf-
semi þess (og þá líka starf-
semdarleysi) varðar alla þjóð-
ina. Hún á í rauninni að láta til
sín taka um störf allra þeirra
félaga, er njóta styþks úr rík-
issjóði. En það er ekki ofmælt
að sum þau félög virðist nú lít-
ið gera fyrir fjárstyrkinn. Það
mál er orðið tímabært að at-
huga.
Nú eru tilkynnt ritstjóra-
skipti við Sldrni. Það er ráð-
stöfun, sem félagið hefir dregið
of lengi. Því að sannarlega hef-
ir tímarit þetta verið félaginu
til engrar sæmdar síðan Guð-
mundur Finnbogason lét af rit-
stjórninni. En útgáfa þess hef-
ir verið ákaflega dýr og fénu
hefði sannarlega mátt betur
verja. Nú skiptir máli hvernig
hinn nýi ritstjóri i-eynist. Geti
hann ekki stórkostlega bætt um
ritið, á skilyrðislaust að leggja
það niður.
Þessar línur hefi eg ritað í
þeirri von, að þær kynnu að
vekja umræður. Og þá mætti
svo fara, að eg hefði margt
fleira að segja. En ekki get eg
að því farið, hvort. öllum koma
þá orð mín vel. Eg ætla að þau
mundu koma yið menn eftir til-
verknaði mannanná sjálfra.
Sn. J.
Getraunaspá
Úrslit leikanna á laugai'dag
urðir.
Arsenal —■ Tottenham 2:0 1
Aostn Vila — Portsmouth 1:0 1
Burnley — Everton 0:2 2
Chelsea — Cardiff 1:1 x
Huddersfield — Bolton 2:0 1
Leieester— Manch. City 0:2 2
Manch. Utd. — Charlton 3:1 1
Preston — Newcastle 3:3 x
Sheff. Utd. — WBA 1:2 2
Sunderl. — Sheff. Wedn. 2:0 1
Wolves — Blackpool 3:0 1
Rotherham — Middlesbro 3:0 1
• (
Á 27. getraunaseðlinum eru
þessir leikir:
Asenal — Sheff. Utd. 1
Blakpool — Aston Villa 1
Bolton — Manch. Utd. 1x2
Cardiff — Huddersf. x2
Carlton — Wolves 12
Everton — Leichester 1
Manch. City — Chelsea 1
Lömunarveikur maður hefur
sent mér eftirfarandi bréf og
beðið mig að birta fyrir sig í
Bergmáli: „Lömunarveiki er
með þeim allra langvinnustu og
erfiðustu sjúkdómstilffellum, sem
lælcnavísindin eiga við að stríða.
Ef sjúkdómurinn er á liáu stigi,
er um algera lömun að ræða. Það
má þó segja eitt um þenna sjúk-
dóm, að þegar hann hefur náð
hámarki eftir 7—12 daga, er stöð-
ugt um bata að ræða, þótt seint
þokist í áttina. En sú regla má
heita almenn, að úr lömun dragi
smátt og smátt eftir að sjúkdóm-
urinn liefur náð hámarki.
Rétt meðferð.
Sjúklingarnir verða að fá rétta
meðferð, eins og auðvitað er. Æf-
ingar í laug til að liðka vöðvana
e'ru mjög hollar. Fyrstu mánuð-
ina eftir sjúkdóminn þola vöðy-
arnir ekki mikla áreynslu, þar
sem dregið hefur svo úr vöðva-
starfseminni. Æfingarnar verða
að vera annaðlivort í laug eða
með sérstökum æfingaráliöldum,
sem létta undir með sjúklingn-
um. Eftir 5—6 mánuði er hægt
að hefja léttar daglegar æfingar
til að styrkja vöðvana, en gæti-
lega þó til að byrja með, allt að
3 klukkustundir á dag, því svona
lamaðir vöðvar þola ekki nema
takmarkaða áreynslu, fyrstu vik-
urnar eftir lömun. Þetta er nú
mín reynsla. G. Þ.“ — Bergmál
þakkai’ bréfið.
Biðskýlin.
Bergmáli hefur borizt annað
bréf og er það frá veitingahús-
eiganda. Hann segir á þessa leið:
„Nú er rætt um það að koma upp
biðskýlum fyrir veturinn fyrir
strætisvagnafarþega. Væri elcki
úr vegi að leggja þeim mönnum,
sem fá að hafa sölu á blöðum og
tóbaki í biðskýlunum, að þeir
iétu í sambandi við biðskýlin
gera snyrtiherbergi, sem ennþá
er aJtof lítið af í þessum bæ. —
Við, sem rekum veitingastof-
ur inni í bænum, þekkjum
þetta, því stöðugur straumur er
af götunni til þess að nota snyrti-
Iierbergi veitingastofanna, þar
sem mjög fá almenningssnyrti-
herbergi eru til. Og bitnar það
mjög illa á mörgum aðkomu-
manni, sem ekkert þekkir til í
bænum.
Hlunnindi.
Það eru sannarlega talsverð
lilunnindi, sem þeir verða að-
njótandi, sem fá að nota biðskýl-
in sem verzlunarstaði, en það
mun vera ætlunin. Þessir menn
eru ekki af góðir til þess að sjá
þá um, að strætisvagnafarþegar
þurfi ckki að fara annað til þess
að, komast á snyrtiherbergi, sem
öllum er nauðsyn við og við. Eg
, set. nú þetta fram sem tillögu og
vona að hún verði tekin til at-
hugunar, því ekki get ég betur
séð en hér sé drepið á mál, sem
i rauninni aila varðar.“ — Berg-
mál þákltar þetta bréf. — kr.
Newcastle — Burnley x
Portsmouth — Sunderland 1 2
Sheff. Wedn. — Tottenham x
WBA — Preston 1 2
Blackburn — Liverpool 1
Skilafrestur rennur út á
fimmtudagskvöld.
3-
Sigurgeir SignrjóoBSOQ
kœstaréttarlögmaður.
Skrtlstoíutíml 10—13 og 1—1
ASalstr. 8. Bíml 1043 og 800*4