Vísir - 30.03.1955, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 30. marz .1955
VÍSIR,
Þórsútgerðin var ekki
sem ttpphaf stórútgerðar ríktsms.
Athugasemd vi5 grein Finnboga
Guðmuntfssonar.
Eftirfaiancli athugaserad hef-
mr Vísi borizt frá Skipaútgerð
líkisins:
„Hr. ritstjóri.
Finnbogi Guðmundsson út-
gerðarmaður hefur skrifað
grein, er birtist í Vísi hinn 21.
þ,m. undir fyrirsögninni
„Kauphækkunarkröfurnar. og
30 ára reynsla af útgerð
vinstrimanna.“
í nefndri grein segir meðal
annars:
„Tilraun ríkisreksturs togara
(Þórsútgerðin) mishepnaðist
gjörsamlega“.
Út af .þessu skal bent á, , að
það var aldrei tilaetlun hlutað-
eigenda forráðamanna, að
fiskveiðar vs. Þórs á árunum
1931/1932 skyldu vera upphaf
að stórútgerð botnvörpunga
fyrir reikning ríkisins. Astæðan
til þess, að skipið var að
nokkru leyti sett til fiskveiða
var allt önnur,
Á árunum 1929/1930 jók
ríkið skipakost sinn til land-
helgisgæzlu og átti í árslok
1930 3 varðskip, Óðin og Ægi,
um 500 tonna hvorn, og Þór,
226 tonna, En vegna hinnar
miklu viðskiptakreppu, sem
hófst í kringum 1930 og gekk
yfir ísland sem önnur nálæg
lönd, kom í ljós, að íslendingar
höfðu verið heldur stórhuga,
er þeir keyptu öll ofangreind
skip til landhelgisgaezlu. Kom
það frain Þeg.ar á árinu 1931,
að Alþingi taldi sig ekki geta
lagt fram næglegt fé úr ríkis-
sjóði til fullrar útgerðar
- nefndra skipa, og var þvi reynt
það úrræði á árinu 1931 og
framan af ári 1932 að láta vs.
Þór fiska, að nokkru leyti jafn-
hliða þvi sem skipið sinnti
landhelgisgæzlu og björgunar-
störfum.
Mun almenningi væntanlega
nú, með tilliti til bæjarútgerðar
hiiina mörgu togara, finnast
broslegt, hve ótti greip ýmsa
menn á þe.ssum tíma út af
nefndum fiskveiðum Þórs, sem
taldar voru háskalegt spor í átt_
ina til allsherjar þjóðnýtingar
togaraflotans,
Um sumarið 1932 varð
breyting á skipun ríkisstjórn-
ar, og lét sú ríkisstjórn, er þá
tók við, stöðva umræddar
fiskveiðar Þórs,. en þar sem
þessi ríkisstjórn hafði ekki
fremur en hin fyrri nægilegt
fé til þess að gera áður nefnd
varðskip út að fullu til land-
helgisgæzlu, var það hennar
úrræði til sparnaðar að leggja
varðskipunum upp til skiptis.
Þannig var vs. Þóp lagt upp í
232 daga af árinu 1933 og Ægi
og Óðni var ekki haldið úti
nema rúmlega hálft árið
hvorurn. Geta menn svo velt
því fyrir sér, hvort það hafi
verið fjarstæða að. láta það
varðskip, sem upphaflega var
byggt sem fislciskip, fá auka-
verkefni við sitt hæfi, fremur
en liggja bundið í höfn mestan
hluta ársins.
Þá s.egir MnnbogÚGuðmunds-
son enn fremur í nefndri grein:
„Stofnað var til útflutnings á
ísuðum fiski í stórum stíl undir
yfirumsjón Skipaútgerðar rík-
isins. Útkoman á þessum ís-
fiskútfl.utningi varð sú, að út-
veg.smenn og sjómenn, sem áttu
að fá „sannvirði" fyrir fiskinn,
þ. e. það sem afgangs yrði þeg-
ar kostnaður hefði verið
greiddur, fengu undantekning-
arlítið ekkert fyrir fisk sinn,
því að allt- söluandvirðið fór í
flutnings- og sölukostnað.
Sendur var heill skipsfarmur
af frystum fiskj til U.S.A., en
útkoman á því varð sú, að
fyrir þann farm hqfur ekki enn
komið greiðsla til landsins svo
ég viti til.“
Hér mun F. G. eiga við það,
að sett voru log á.alþingi 1931
um heimild fyrir ríkisstjórn-
ina til þess að stuðla að út-
flutningi á nýj.um fiski. í sam-
ban.di við lög þessi skipaði. rik-
isstjórnin nefnd, er síðar mun
Ihafa fengið nafnið Fiskimála-
nefnd, og voru upphaflega í
nefndinni þeir Pálmi Loftsson
forstjóri, Júlíus Guðmundsson
stórkaupmaður, Ólafur Gísla-
son útgerðarmaður (frá Viðey)
og Ólafur Gíslason stórkaup-
maðiir. Hélt nefnd þessi 9
fyrstu fundi sína, á tímábilinu
frá 6. okt. 1931 tií 6. jan 1932,.
‘í skrifstofum Skipaútgreðar
ríkisins. Sýna fuhdargerðirnai’,
að nefndin leigði á þegsum
tíma tvö lítil flutningaskip
„Falkeid" og „Jan Mayek“ fyr-
ir Fisksölusamband Austrjarða
og fór' reikningsuppgjör fVrir
skip þessi,. gagnvart hinum e
lendu eigendum þeirra, að ein^
hverju leyti í gegnum skrif-
stofur Skipaútgerðar ríkisins á
nefndum 3 mánuðum, en að
öðru leyti hafði Skipaútgerð
ríkisins sem stofnun engin af-
skipti af þessu fisksölumáli.
Hún sá ekki urn sölu fisksins,
sem nefnd skip fluttu, né ann-
aðist hún reikningsuppgjör
fyrir fisksöluna. Það er enn
fremur algerlega rangt, sem
skilja má af áður nefndri grein,
að Skipaútgerð ríkisins. hafi
nokkru sinni borið ábyrgð á
sölu fiskfarms í Ameríku.
Með þökk fyrir birtinguna.
F.h. Skipaútgerðar ríkisins
GuSijón F. Teitsson.
Kvenfélags AlþýSiiflokksms
í Reykjavík er á morgun fimmtudaginn 31. marz kl. 4 e.h.
í Ið-nó uppi, gengið inn frá Vonarstræti. (Ekki Alþýðu-
húsinu við Hverfisgötu). Sveiim Kjarval húsgafaateiknari
flytur erindi um híbýlabúnað og sýnir skuggamyndir. —
Upplýsingar í síma 7826 og 2930.
Stjórain.

Aðalfundur félags-
ins Irland.
Aðalfundur og skcmmtifund-
ur félagsins írland var haldinn
á þjóðhátíðardegi íra 17. maiz
síðastliðinn, en sá dagur er
kenndur við lieilagan Patrek
Formaðm’ félagsins, Gunnar
Friðrikssson kaupmaður, skor-
aðist undan endurkosningu og
var fráfarandi stjórn öll end-
mrkosin að undanteknum Gunn-
ari, en þeir eru Ólafur Hall-
grímsson, Sveinbjörn Jónsson
frá Hvilft, prófessor Einar Ól-
afur Sveinsson og Lárus Sigur-
björnsson skjalavörður, en nýr
í stjórninni er Guðjón Sverrir
Sigurðsson verkfræðingur.
Stjórnin hefur skipt með sér
verkum þannig: Lárus Sigur-
björnsson form., Guðjón Sverrir
Sigurðsson gjaldkeri, Svein-
björn Jónsson ritari og með-
stjórnendur eru prófessor Einar
Ólafur Sveinsson og Ólafur
Hallgrímsson.
Á skemmtifundinum las
Kristmann Guðmundsson rit-
höfundur upp kafla úr sögu
eftir sig, og sýndar voru tvær
kvjkmyndir, sem utanríkisráðu-
neytið írska hafði vinsamlega
lánað.
heimslrægu verkfæri
MARGT A SAMA STAP
tSUGAVEC io
SI&D 3263
hafa sérstöðu á markaðinum fyrir
afburða stálog vandaða smíði.
Stálið segir til sín. Efnið í Hörku-prófun á BAHCO
BAHCO lyklum (1) er .fín- lykli (3) og samskonar próf-
gerðara og harðara en í un. á lykli fi’á annari verk-
öðrum lyklum (2). Þess smiðju (4).
vegna bera þeir af öllum
öðrum gerðum.
i Þóröur Sveinsson & Oo. h.f. \
Umhoðsmenn fyrir „BAHC0“ og„ „PRÍMUS“.
^W^AV.VVVVWVV.V^V^VVVVWVVVAVVVS.-.W.'VVVW
Harmsaga - hetjasaga:
Efflr Roberf Falcon Scott.
Framh.
uðum ofan í sprungur á hverri
mínútu, en til allrar hamingju
varð ekkert slys af þessu. Loks
greindum við slétta brekku
framundan, en okkur var ljóst,
að hún var í mikilli fjarlægð.
Við tókum stefnu þangað, en
þá tók ekki betra við, því að
sprungurnar urðu æ breiðari
og hættulegri. En við létum það
ekki á okkur fá, því að okkur
var Ijóst, að nú var annað hvort
að duga eða drepast. Um klukk-
an tiu um kvöldið voru sprung-
þetta eftir tólf stunda göngu.
Ég held, að við séum nokkurn
veginn á réttri leið, en eigum
þó enn drjúgan spöl eftir til
birgðastöðvarinnar, svo að við
minnkuðum matarskammtana
aftur í kvöld.....
Laugardagur 17. febrúar. —
Þettavar sannarlega hræðilegur
dagur. Evans svaf vel í nótt sem
leið og virtist heldur hressari,
og eins og venjulega sagðist
hann vera ferðafær eins og hver
annar, Þegar lagt var af stað,
dró haim sleðann, en eftir hálfa
skórnir af fótum hans og hann
varð að hætta að draga. Færðin
var með versta móti, því að
lausamjöllin settist neðan á
skíðin og sleðaméiðana, svo að
erfitt var að draga, en við það
bættist, að loft var þungbúið
og mistur eða móða hvert sem
litið var. Við stöldruðum við
eftir, svo sem klukkustund og
Evans náði okkur, en dróst að-
eins áfram með veilcum burð-
um. Hálfri stundu síðar fór
hann að dragast aftur úr öðru
sinni, því að skór hans höfðu
losnað aftur. Ilaim bað Bowers
að lána sér snærisspotta. Ég
bað harin fyrir alla muni að
hraða sér á eftir okkúr3 og
hann svaraði, að hann skyldi
gera það og virtist hress í
bragði. Við hinir héldum áfram
og kófsvitriuðum af áreynsl-
unni. Við staðnæmdumst hjá
Fjallskletti og’ ákváðum að
snæða hádegisverð, meðan við
biðum eftir Evans, því að hann
var langt á eftir. Við óttuðumst
ekkert um hann, bruguðum te
og borðuðum. En þegar við vor-
um búnir að borða og Evans var
enn ókominn, fórum við að
skyggnast um eftir honum. Sá-
um við þá, að hann var enn
langt í burtu. Fór okkur þá
ekki að verða um sel og flýtt-
um okkur til hans. Ég komst
fyrstur til hans, og' mér varð
bilt við, er ég sá vesalings
manninn. Hann lá á hnjánum,
hafði hneppt frá sér fötunmn
og tekið af sér vettlingana, svo
að hann var farinn að kaía á-
höndum, og það var tryllduff
svipur í augunum. Ég spurði
hann, hvað komið hefði fyrir0
og hann svaraði hægt og þreytu-
I lega, að hann vissi það ekki, em
héldi að hann hefði fallið í öng-
vit. Við studdum hann á fætur0
en eftir tvö eða þrjú skref hné
hann niður aftur. Hann vart
bersýnilega alveg örmagna. Við
Wilson ög Bowers snérum afturi
til sleðans, en Oates varð eftir
hjá Evans. Þegar við komuití
aftur til þeirra, var Evans að
mestu rænulaus, og hann var
fallinn í mók, þegar við komum,
honum inn í tjaldið. Hann fékk’
hægt andlát hálfri stundu eftir
miðnætti.......
Mánudagur, 5. marz. — Há-
degi. Mig tekur það sárt að
verða að játa það, að okkur
gengur æ verr, Við höfðpmi
-- -* m. ,
• 4
urnar að bakj okkar og ég skrifá
kluk-kustund lósnuðu skíða