Vísir - 14.04.1955, Síða 4

vlsm
Firamtudaginn 14. april 1959
WÍSXX&
l D A G B L A Ð
Eitstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Aígreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Ger&ardómur r Danmörku.
Það þarf víst ekki að fara í neinar grafgötur um það, hvernig
kommúnistar og kratar hér á landi mundu taka því, ef
tilkynnt væri, að ætlunin væri að setja hér á laggirnar gerðar-
dóm. Slík stofnun hefur verið til hér á landi, en náði ekki vin-
sældum, svo sem mönnum er sennilega minnisstætt, af því að
hlutverk hennar var afflutt á allan hátt af rauðliðum, er vildu
hvorki láta skynsemi né ’ sanngirni komast að í viðskipum á
vinnumarkaðinum.
Nú herma hinsvegar fregnir frá Danmörku, að þar muni
verða lagt fyrir þingið frumvarp um að gerðardómur skuli
settur á laggirnar. Er þess sérstaklega getið, að sósíal-
demókratar — „Alþýðuflokkurinn" þeirra í Danmörku — muni
styðja þet'ta mál, svo að tryggt sé, að það muni verða sam-
þykkt. Má segja, að þeir hafist ólíkt að, krátarnir í Danmörku
og flokksbræður þeirra hér á landi, sem þora ekkert annað að
gera en það, sem vekur ekki gremju kommúnista.
Danskir kratar gera sér grein fyrir því, að gerðaidómur
getur verið öllum aðilum til góðs, og þess vegna eru þeir því
fylgjandi, að hann verði í lög tekin þar í landi. Þeir eru flokkur,
.sem. gerir sér grein fyrir því, að þeir bera nokkra ábyrgð á
velgengni ríkis og einstaklinga. Hér á landi gegnir öðru máli,
því að hér vilja kratarnir ekki taka ábygð á neinu og forðast
fyrir alla muni að taka afstöðu, fyrr en þeir hafa fengið
vitneskju um afstöðu kommúnista, sem ekkert vilja nema
glundroða, upplausn og ringulreið í þjóðfélaginu.
Fæst ekki svar?
"17Tsir leyfði sér að spyrja um það fyrir nokkru, í hvers nafni
’ eða þágu það væri gert, þegar ýmsir menn taka sér vald
til að framkvæma leit í bílum fyrir utan bæinn og vinna jafnvel
ýmis önnur verk með þeirri réttlætingu, að verkfall stæði.
Engum heiðvirðum manni, sem í verkfalli stendur, er greiði
gerður með því, að ýmiskonar óhappaverk sé unnin í þeirra
nafni, þegar það er gert án þeirra vilja og vitundar, og vafa-
laust í beinni óþökk alls hávaða þeirra.
Bætir það liag verkamanna eða eykur það samúð með þeim,
þegar kommúnistar aka um í bílum flokks síns, elta menn,
sem fara löglegra erinda í sambandi við atvinnu sína, brjóta
upp bifreiðir þeirra og ræna verðmætum, sem þar er að finna?
Finnst verkamönnum,' að rétt sé unnið fyrir málstað þeirra,
þegar þannig er að farið? Það er mjög ósennilegt, að verka-
menn telji, að sér sé greiði gerður með slíkum eða þvílíkum
tiltektum. En kommúnistar miklast af þessu.
Menn verða að gera sér grein fyrir því, að með þeim að-
gerðum, sem hafa einkennt framkomu kommúnista síðustu
vikurnar, eru þeir aðeins að æfa sig undir frekari brot á lög-
um og almennu velsæmi. Þeir eru að kanna, hversu langt þeir
geti gengið, án þess að almenningur rísi gegn þeim. Þeir eru
eð reýna áð svæfa tilfiriningu almennings fyrir því, sem sæmi-
legt er, en það má þeim aldrei takast, því að þá munu þeir
aðeins fremja enn meiri óhappaverk eij síðustu dagana.
Tekánn ofan af hillu.
■jVíúverandi framkvæmdarstjóri Alþýðusambandsins, Hannibal
^ ' Valdimarsson, er sennilega farinn að gera sér grein fyrir
því, að kommúnistar ætluðu aðeins að nota hann á hinn herfi-
legasta hátt -sér til framdráttar, þegar þeir ginntu hann til
fylgis við sig við undirbúning og á síðasta Alþýðusambands-
þingi. Hann hélt, að hann ætti að verða mikill maður bæði í
sjón og raun, er hann gengi í bandalag við kommúnista, en
reyndin hefur orðið allt önnur.
Hannibal hefur hvergi fengið nærri að koma, síðan til tíð-
inda dró. Hann hefur ekki verið settur í sámninganefnd vei'ka-
lýðsfélaganna, og hann hefur heldur ekki fengið að vera í
verkfallsstjórninni. Hann er eins og gamall og fánýtur gripur,
sem settur hefur verið upp á hilíú, þar sem hann rykfellur.
1 gær var hann þó tekinn ofan af hillunni sinni, rykið hrist af
honum og Iionum tyllt í ræðustól á Lækjartorgi, í dag er hann
kominn upp á hilluna sína aftur og safnar ryki á nýjan íeik.
,Skammarlegt hlutskípti „foringja",
Batnandi afkonta V.-Ev-

sl. 2 ár.
Útflutningur til dollarasvæðisins hefir
t.d. meira en tvöfaldazt. *
Sjölta ársskýrsla Efnahags-
samvinnustofnunar Evrópu kom
út nú um páskana, og ber hún
vitni um batnandi efnahagsaf-
komu félagsríkjanna á undan-
förnum tveim árum.
í skýrslunni er vakin athygli á
ýmsum vandámáíum, sem enn eru
óleyst innan bandalágsins. Þar
greinir og frá þeim markmiðum,
sem félagsríkin hafa sett sér og
talið er að auðvelt muni að ná,
sökum þess að á árunum 1953—
54 batnaði afkonmn svo, að hún
hefur aldrei vcrið betri.
Samkvæmt skýrslunni hefur
aukningin að því er eftirtalin
atriði varðar orðið sem hér seg-
ir frá 1938 til 1954:
Útflutningur til annarra en fé-
lagsrikja 70%. — Influtningur
frá öðrum en félagsrikjum 12%.
Útflutningur til dollarasvæðisins
114%. Innflutningur frá dollara-
svæðinu 12%. Viðskipti milli fé-
Iagsríkjanna innbyrðis 70%. —
Þjóðarframleiðsla allra félags-
rikjanna 34%. Iðnaðarframleiðsla
félagsríkjanna 54%. Landbúnað-/
arframleiðsla félagsrikjanna um
30%.
Greiðslujöfnuðiir bandalagsins
batnaði mjög upp úr miðju ári
1952. Hafði gull- og dolfaraforði
félagsríkjanna næstu tvö misser-
in áður lækkað um einn og hálfan
milljarð dollará. En frá miðju
ári 1952 til ársloka 1954 hækkaði
þessi forði um 4.6 milljarða doll-
ara eða um nær helming (50%).
Bándalag Vesturevrópuríkj-
anna um efnahagssamvinmi (O.E.
E.C.) var stofnað 1948. Settu fé-
lagsrikin sér i öndverðu ýmis-
leg markmið, er keppt skyldi að
Öllum þessum markmiðum hefur
nú verið náð og á ýmsum sviðum
farið langt fram úr áætlun. Út-
flutningur til dollarasvæðisins
hefur aukizt að sama skapi og við
skipti meðal félagsrikjanna
sjálfra. Hvað síðara atriðið snert-
ir hefur ágæt reynsla fengizt áf
frjálsari viðskiptum og stofnun
greiðslubándalags Evrópurikj-
anna (E.P.U.).
Einnig hefur áætlunin um
aukningu þjöðárframleiðslu, sem
ráðgerð var 4,5% á ári 1951—56,'
staðizt fullkomlegai
Félagsriki Efnahagssamvinnu-j
stófnunar Evrópu erú: Austur-
ríki, Belgía, Bretland, Danmörk,
Frakkiand, Grikkland, Holland,
írland, Isláii'd, Ítalía, Luxem-
burg, Noregur, Portúgal, Sviss,
Sviþjóð, Tyrkland og Þýzkalánd.
Utanríkisráðunéytið,
Reykjavik, 13. apríl 1955.
Pípmsveinar ver5a ab
kvænast.
Frá fréttaritara Vísis. —
Stokkhóhni í apríl.
Sinn er siður í landi hverju,
má víst segja um hað háttalag
Svía, að láta gift fólk sitja
fyrir um íbúðir.
Níu piparsveinar í Vest-
mannalandi í Svíþjóð hafa
fengið skipun um að kvænast
þegar í stað, annars verða þeir
að hverfa úr íbúðum sínum.
Þeir fengu nefnilega íbúðirnar
í nýju húsi á þeim forsemdum,
að þeir væru í þann veginn að
ganga í hjónaband. Nokkrim
þeirra höfðu enn ekki gengið í
hjónabandið, enda þótt það
standi til jafnskjót't og ástæður
leyfa. Líklega er þetta í fyrsta
skipti í Svíþjóð, að leigjendur
fá skipun um að gifta sig,
annars .... Svona eru hús-
næðisvandræðin í Svíþjóð.
„Frá morgni til kvolds“ og
„Á veraldarvegum“.
h t ■
mmm-

Þórir Bergsson. Frá
niorgni til kvölds og Á
veraldarvegum. Sögur.
Útgefandi: Isafoldar-
préntsmiðja. Rvík 1953.
Hér er um að ræöa 22 smá-
sögur í tveim bindum, 204
blaðsíður í allt.. Magnið er
mikið, gæðin mismunandi, allt
frá meðallagi upp .í afbragð.
Eg hef áður skrifað um stíl
og smásögutækni Þóris Bergs-
sonar og endurtek það ekki hér.
Vinnubrögð hans eru að sjálf-
sögðu nokkuð svipuð 1 þess-
um sögum og hinum fyrri, þó
finnast nú taláverð frávik um
tóntegund og sögugerð, til
dæmis í Undrið á eyjunni, en
að mínum dómi hefur sú til-
raun ekki heppnazt nógu vel,
sagan er með þeim lökustu í
safninu.
Annars er Þórir Bei-gsson
oftast hái'viss í tækni, löngú út_
lærður meistari á form smá-
sögunnar. En jafnvel meistur-
unum tekzt misvel, — tekst
raunar aðeins endrum og eins
að töfra fram það bezta, sem
þeir eiga til. Heilagur andi er
y ■ -ú • -J ' 1
enginn daglegur gestur hjá
neinum, að minnsta kosti ekki
skáldum, því síður þaulsætinn.
Hann kemur sem leiftur og fer
á sama hátt. En endurminning-
in um stopular skyndiheim-
sóknir hans verða að endast
sál listamannsins til ■ Ijóss og
hita langtímum saman.
Áhrifamesta og eftirminni-
legasta sagan í þessum tveim
nýju bókum er að rnínum dómi
,,Frá morgni til kvölds“, en
margar þeírra eru gerðar af
engu minni hagleik, þar á
meðal „Fjallganga“, „Sam-
vizkusemi“ og „Ást“.
Ágætu sögurnar í þessum
tveim bindum eru sennilega
fleiri en hinar. Og þar sem
Þórir Bergsson kann svo vel
til verka, að sérhver efniviður
nýtist honum betur en flestum
öðrum, verða einnig lakari
sögur hans skemmtileg lesn-
ing sakir snjallrar hugkvæmni
og fágaðrar framsetningar. —
Málsmekkur bregzt aldrei.
Þórir Bergssori, sem allir
vita, að heitir réttu nafni Þor-
Eftirfarandi bréf liefur Berg-
máli borizt frá einum lesanda
sinum: ;
„Ekki mún hafa verið meirat
um annnð rætt að undanförnu ent
vei'kfallið. Sú spurning er á allra'
vörum: Hvenær takast samning'-i
ar? Yfirleitt hefur andinn verití.
sá, siðan slitnaði upp úr sanin-
ingaumleitunum, er verkfallið
liafði staðið nokkra daga, að engi
in von væri til þess, sökum þessi
hve bilið væri breitt, er brúa'
þyrfti, að samningar tækjust i'yrr
en upp úr páskum, og liinir böl-i
sýnU hafa xrijög látið í það skina,
að það kynni að dragast frams
undir mánaðamót, að samningar,
tækjust. Vonandi kcmur ekki til
þess, að verkfallið standi öllií
lengur.Það verður að gera ráef
fyrir, að nú verði í fullri eínlæ'griS
og af gagrikvæmum skilriirigij
gengið að þv.í að leysa þennart
vanda. j
Höfuðatriði.
Það er vitanlega höfuðatriði, a<$
til samninga veljíst menn, sera
vilja leysa málin af sanngirni og
velvild og fullum skilningi, ert
mjög er um það rætt, að forysta
verkfallsmana sé i höndiun komra
únista, og kann slíkt ékki góðri.
lukku að stýra. Samningamenra
verða að vera gæddir ríkri á-
byrgðartnfmningu. Mundi háriá
vera að finna meðal hinna komm
únistisku forysturiianna? -— Erig-
inn nturi liafa á móti því, að þeir
sem lægst laun hafa fái leiðrétt-
ingu, en ekki nær neinni átt að
reyriá að knýja fram kauphækk-
anir, sém átvinriiivegirni r i'á ekki
risið undir.
Einn fyrir alla.
Fyrir nokkru var fundur hald-
inn í Gamla Bíó um vérkíalls-
málin og meðal þeirra, sem þar
ávörpuðu verkamenn, var for-
yslumaðui’ múrara, sem ekki;
riiunú hafa þótt aumkúnarver'ðii*
sökum þess hve lágt kaup þeirrat
sé, ö'g lagði hariri mikla áerzlu á
einkunnarforðin: Einn fyrir alla
og allir fyrir einn. Liklega em
verkamenn ekki almennt á þeirrf
skoðun, áð það sé þeim affara-
sælt, að ganga þannig frá máhimj
að þeir geti ékki fengið neinat
leiðréttingu, nema kaup tekju-
liárrá iðnaðarmanna hækki enn. |
Ef kaupið hækkar verulega
liefst sanii sörgárléikurinn og
áður. Aðrár hækkanir koma i
kjölfarið. Um það þarf ekki að
fjölyrða. Hér er raunverulega
elcki verið að vinna að almenn-
ings lieill, ef of langt er gengið.
Nú eru þúsundir manna hér i bæ
að stritast við að eignast húsnæði
og liafa kannske liætt til þvi iifla,
sem riienn eiga, og undirgéngist
skuldbindingar, í yon uin að ný
verðhækkuriaráldá kætni ekki.
Nú vofir yfir efnalitlu fólki, seni
er að reyna að eignast þak yfir
höfuðið, að svo miklir erfiðieik-
ar verði á vegi þ'éSs, að það nái
ekki settu márki, því að gera
verður ráð fyrir, að allt luv.kki,
svo fremi að mikil kauphækkun
verði knúin fram. — S. 2.“
Bergmál þakkar bréfið. — kr.
steinn Jónsson og er albróðir;
Magnúsar Jónssonar prófessors,
hefur í tvo eða þrjá áratugi:
verið í fámennum hópi beztu
smásagnahöfnnda á íslandi. í
bókunum Frá morgni til kvölds
og Veraldarvegum heldur hann
enn velli með sóma, en bætir'
ekki sín fyrri afrek. En einnig
það verður að teljást góður
árangur.
^uðmundiíi' Dau.