Vísir - 29.11.1955, Blaðsíða 4

vism
*
Þriðjudaginn 29. ndvember 1955.
^ypM%iwm#fcH#wwiwiwiwvwrtJVMiwibPfcWrf^^ff«ff#hFWW,wiw|wii#wwww|w,M,wwi^ftfy,w
wzsxm
. DAGBLAB
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson,
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsseo.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3,
AíffreiCsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1669 (fimm línur).
Útgefandi: BI/AÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.T,
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmíðjan h.f.
IWWWWWVVVV1JVVWVVWUWtfWVWWVWWVtfWWVWVW>
„Lítilsháttar atrlSi
•//
Fjölbreytt safn af vest-
firzkum sögnum.
. 1 rn fjjrísn u #• Fr. /#/«masott
liefiir .wííVí oí).
Um miðja síðustu viku skýrði Þjóðviljinn frá því, að efnt
hefði verið til fundar i Verkamannafélagi Húsavíkur á
:3tnánudagskvöldið. Þar hefði meðal annars verið samþykkt
•élyktun, þar sem „lýst. er ánægju yfir frumkvæði því, sem
.'stjóm Alþýðusambarid íslands hefir haft um sameiningu al-
þýðunnar til mundunar vinstri stjórnar og henni heitið fullúm
stuðningi, ef mynduð verðurý Síðan er ályktunin birt í heild,
■og þar segir á einum stað svo, að sðgn Þjóðviljans: „Um leið
'ög fundurinn heitir vinstri stjórn, ef mynduð yrði, fullum stuðn-
irigi, skorar hann á flokka þá, sem hlut eiga að máli, að láta
■engan ágreining um lítilsverð a.triði koma í veg fyrir. myndun
.siíkrar stjómai'.“
Það er rétt að gera sér örlitlu nánari grein fyrir því, hvaða
.„,lítilsháttar atriði" það eru, sem hér er um að ræða, Menn kom-
ast að því með því að rifja upp ummæli þeirra tveggja flokka,
:sem kommúnistar munu leggja mesta áherzlu á að ná sam-
■ vinnu við — Alþýðuflokksins og Framsóknarflokksins — þegar
þeir hafa um það rætt, hvort gerlegt væri að ganga til sam-
:starfs við sendimenn Kremlvaldsins. Þeir hafa kveðið upp þann
'dóm yfir kommúnistum, að þeir sé ekki lý.ðræðissinnar, og' sé
þess vegna ekki hægt að hafa samvinnu við þá um stjómar-
myndun.
Frá sjónarmiði kommúnista er það „lítilsháttar atriði“, hvort1
þeir eru lýðræðissinnar eða ekki, og' er það svo sem eftir öðru ‘
á ferli þeirra, að þeir leggja slíkt mat á það, hvort- lýðræðið skuli
í heiðri haft eða ekki. Það er svo sem ekki ný bóla, þótt þeím i
fiimist lítið til um lýðræðið, sem þeir tala þó manna mest um.*
Það er ekki svo ýkja langt síðan eim af helztu foringjim þeirra J
lét þau orð um munn fai*a, a'ð menn ættu ekld að vera að kippa
.sér upp við það, þótt nokkrar milljónir manna hefðu verið inn-
limaðar í sovétkerfið með vopnavaldi, Þar kom hin sanna lýð-
ræðisást kommúnistans bezt í ljós. Hann hefur enga ást á
,'fýðræðinu, þegar honum hentar betur að traðka það undir fót-
um, og harin talar aðeins um ást sína á því, af því að hann viil
■dylja allari almenningi, er hefur lýðræði og frelsi í hávegum,
þess, að hann vill það feigt fyrir alla muni.
En í ályktun þeirri, sem getið er hér að framan, hafa kom-
múnistamir á Húsavík þó komið upp um sig. Úlfurinn hefur
óvart gægzt fram mdan sauðargærunni. Þeim finnst það „lítils-
háttar atriði“, hvort þeir eru fylgjandi lýðræði eða ofbeldi. í
augum flestra manna er þetta þó meginatriði, og þess vegna
munu kommúnistar verða í sömu einangrúninni fyrst um sinn
og þeir hafa verið að undaniomu.
f»að væri sannarlega óheillavænieg þróun, ef kommúnistar
gæ'tu glaþið mönnúm svo sýn, að þeir yi'ðu teknir góðir og
.gildir, þegar þeir hafa sannað það árum saman, að stefnumálin,
sem þeir bérjast fyrir, eru ekki miðúð við éða sniðin eftir
íslenzkum hagsmunum. Þeir hafa árum saman barizt fyrir
stefnu, sem telur það ekki „lítilsháttar atriði“ heldur
beinlínis undirstöðuatriði, að frelsi og manriréttindi sé ;fótúm
troðin, eins og ferill kommúnistafiökka hvarvetria um héirii
sýna og sanna. Kommúnistar hér eru nákvæmlega eins hér og
.annars staðar.
Þjóðsagnasöfmui er hugðaf-
efni mai-gra manna um land
allt, og er það virðingarvert og
þakiiarvert.
Fléstir þeirra, sem þessa iðju
stunda, rriunu þó gera það í
hjáverkum, nota til þess marga
stund, sem aðrir mundu nota til
einhverrar skemmtunar, enda!
er þetta skemmtun fyrir flesta, I
sem fengið hafa ást á þessum
þjóðlegu fræðum. Frá þeim
koma svo söfn við og við, og er
víst, að margt af því mundi
glatast, ef þessarra eljumanna
nyti ekki við.
Fyrir nokkru er út kominn a
forlagi ísafoldarprentsmiðjú
fyn'i hluti annars bindis af
Vestfirzkum þjóðsögum fra
hendi Ai'ngríms Fr. Bjarnasön-
ar á Ísafirði, og eru þó ýmsir
safnendur. — Hann hefir lagt
sig eftir allskonar sögnum í
meira en hálfa öld, og hefur þó
orðið að vinna allt slíkt í
íhlaupum, því að hann hefur
verið eljusamur á fleiri sviðum,
sem telcið hafa mikimi tíma
utan venjulegs vinnutíma. En
það sýnir áhuga hans, að
fyrir 46 árum gaf liann út sýn-
ishefti af vestfirzkum þjóðsög-
um í félagi við Odd Gíslason
bókbindara, sem látinn er hér í
bæ fyrir nokkrum árum. Aldar-
f jórðungi síðar samdi Arngrím-
ur gvo við Guðmund heitin
Gamalíelsson um útgáfu á safni
sínu, er átti að vera framhald.
á kverinu fyrsta, en af fram-
kvæmdum varð þó ekki. Síðar
rættist þó úr þessu, og hefux
margt og margvíslegt komið ut
af því, sem Amgrímur hefur
safna'ð. Og nú er tekið til við
það, sem eftir var fyrir nokkr-
um árum.
Hér skal ekki farið út í að
telja það upp, sem birtist í
þessu hefti, sem út er komiS
hj á ísafoldarprentsmiðj u. Þár
kennir margra grasa, því að
segja má að sagnirnar og frá-
sögurnar sé af öllu tagi. Þær
fjalla að heita má um allt, sem
munnmæli myndast um hér á
landi, og það vita kunnugir, að
almannarómurinn kemur víða
við. Hér er því um forvitnilegt
safn að ræða fyrir þá, er
skemmtun hafa af að lesa þessi
fræði, þótt ekki vinni þeir að
söfnun þeirra. Það er líka vís- |
astur vegurinn til þess, að hinir
yngri, sem hugsa því miður
minna um þjóðleg fræði en
skyldi, geti fengið áhuga fyrir
slíku lesefni.
Hér er um tólf arkir af
skemmtilegu og fróðlegu efni,
að ræða í snotrum búningi af
útgefanda hálfu.
J.
Brosleg a&dáun.
I-%að er n-æsta brosleg't, hvað kommúnistar iiafa tekið mikið
viðbragð við heimsókn kínyerska óperuflokksins, sem sýriir
foma söngíeikaþætti í Þjóðleikhúsinu þessa dagana. Verður
ekki við néitt ýáfnað riemá béimsóknir sovétlistamanna, sem
vitanlega eiga alltaf vísar góðar undirtektir, þegar hinir sjálf-
stæðu andar meðal kommúnista eru annars vegar. Er það þó
svo, að engir þeirra listamanna, sem komið hafa frá londum
innan jámtjaldsins eða i „bambustjaldsins“, sem svo er kallað
vegna innilokunarstefnu stjómarinnar í Peking gagnvart lýð-
ræðisríkjunum, hafa sýnt mönnum list, sem er einkennandi
íyrir kommúnismans, eða þá menningu, sem hann á að nafninu
til að skapa meðal hólpinna þjóða.
Sú list, sem kommúnistar dá hjá sííkum gestum — og svo
mjög, að þeir mega varla vatni halda —■ er að öllu leyti fengin
að erfðum frá menningu, sem kommúnistar reyna hvarvetna
að léggja í rústir. En hún. þykir haria góð, ef þeir, sem .túlka
hana, eru komnir undir rétta. stjóm, Þá er sjálfsagt að fórná
böndum og falla næstum í öngvit af aðdáun.
Erein um fyrsíu kjarn-
orMugvélina í „Flug“.
Flug', tímarit um flugmál, er
koinið út.
Meðal greina í ritinu er fróð-
leg grein um „Silfurörninn“, og
er þar lýst fyrstu kjarnorku-
kriúnú flugvélinni. Af öðrum
greinum má nefna: Wolf Hirth
heimsækir ísland. Minnismerki
íslendinga, sem farizt hafa í
flúgslysum. Handhafi loftferða-
skírteinis nr. 9, viðtal við
Magnús Guðmundsson flug-
síjóra. Eiga loftskipin framtíð
fyrir sér? Ofurhuginn og glæfra
flugmaðurinn Paul Mantz,
Fljugandi diskur, og margt
fléira. Fjöldi mynda er í blað-
inu, sem allt er hið vandaðasta
að frágangi.
Stjórn Flugiélags íslands,
sem gefur tímaritið Flug út,
iiefir. nú ákveðið að selja tíma-
ritið í lausasölu á lækkuðu
verði frá því sem áður var, eða
aðeins 10 kr. heftið, en þegar
Flugfélagið tók við útgáfu rits-
ins var ætlunin að það yrði ein-
göngu handa félagsmönnurn ög
áttu. árgjöld þeirra að standa
undir útgáfunni-, en reynslan
sýnái, að með því var ritinu of
þröngur stakkur skorinn. Og
því hefir upplag ritsins nú ver-
ið aukið, og það selt almenningi
i bókabúðum.

Minningarrit um Verzl-
unarskóla isiands 50 ára.
Komin er út myndarleg bók
um Verzlunarskóla íslands,
fimintíu ára minningar um starf
skólans frá 1905—1955.
í bókinni er mikinn fróðleik
að finria, og í hana skrifa marg-
ir af forystumönnum verzlunar-
stéttar, og fyrrverandí nemend-
ur skólans. Dr. Jón Gíslason
skólastjóri hefir annast ritstjórn
bókarinnar, en ritnefnd skipa,
auk hans. Hróbjartur Bjarna-
son og Magnús J. Brynjólfsson,
Bókinní'er skipt í sex aðal-
kafla, Ávörp og heillaóskir,
Stofnun skólans og þróun hans
fyrstu árin, Annáll Verzlunar-
skóla íslands, Raddir nemenda,
Skólanefndir og kennaratal og
loks nemendatal og eftirmáíi.
(Fjöldi mynda er í bókinni, sem
er 22 blaðsíður að stærð í stóru
bröti. Frágangur bókarinnar er
allur hinn vandaðasti.
Keflavík -
Frariih. af 1. síðu.
gluggar eru með sérstökum
hietti, kúptir og standa út úr
vélinni á hliðinni að neðan. Þá
hefur hún að geyma fleka, sem
taka 20 manns, og varpa má á
sjó, auk margháttaðs annars út-
búnaðar. Fjórar slíkar flug-
vélar verða á vellinum. Flug-
vélar þessar taka þátt í hvers
honar björgunarstarfi, sem fyr-
"ir kann að koma, hvort hlut eiga
jað., má.li herflugyélar eða aðrar
,og af hvaða þjóðerni sem er. í
því sambandi minntist White
‘hershöfðingi á, að samvinna um
ifojörgunarmál hefði jafnan ver-
'ið með miklum ágætum milli
‘íslendinga og varnarliðsins.
* Fróðlegt mjög var að sjá út-
•varpsstöðina á Keflavíkur-
velli, ekki; sízt: :sjórivárpsútbún-
aðirin, sem ekki kostar nema
•"56.600 dollara. *Er þar öllú hag-
Þau eru mörg skrýtin keðju-
bréfin, sem fólkið sendii' og fær
send, en flest eru meinlaust
spaug, sem hver og einn getur
gert upp við sig, hvort hann
kærir sig um að taka þátt í. Það
eru handklæðaklúbbar, og er mér
sagt að þær konurnar, sem koma
þeirri vitleysunni af stað liafi
feiigið talsvert af handklæðum
fyrin lítið, síðan eru vasaklúta-
klúbbar og enn fremur blýánta-
klúbbar fyrir börnin. Það er
kannske afsakanlegt að skrifa
bréf fyrir börnin, því þau hafa
mikla ánægju af því að fá bréf.
-Eyrir fullorðið fólk verðist þessi
bréfakeðja vera nokkuð barna-
leg vitleysa. En sem sé saklaus
vitleysa.
Ógnað með óláni.
Verra er þó, þegar látið er
skína í það í bréfunum að fólk
geti orðið fyrir einhverju voða-
legu óláni, ef það vogi sér að
slíta keðjuna, eins og kemur
fram í bréfi, er maður nokkur
kom með í skrifstofuna til min
í gær. Þetta keðjubréf er ritað á
ensku, og segir þar að það hafi
farið nokkrar hringi i kringum
linöttinn. Fyrst er vitnaS í biblí-
una og siðan er skýrt frá þvi, að
einhver vantrúaSur, sem rofiS
hafi keðjuna, hafi orðið fyrir
óttalegu óláni. Á einum stað í
bréfinu segir svo, að þetta megi
ekki líta á sem neitt grin, heldur
verði að senda afrit af bréfinu í
fjórum eintökum o. s. frv.
Hvers vegna á ensku? ,
Nokkur íslenzk nöfn eru rituð
i bréfinu, og er það fólk, setti
væntanlega hefur tekið þátt í
þessari keðju. En hvers vegna er
bréfið ennþá á ensku? I sjálfu
sér er þetta bréf, eins og .«11
önnur keðjubréf meinlaus vit-
leysa, cn þarna er þó verið aS
vitna i ákveðið guðspjall i biblí-
unni, og fólk hvatt til að, lesa
það, og reynt að telja auðtrúa
sáluni trú um að’ þá muni eitt-
hvert sérstakt hnoss henda þæ.r.
Þetta er smekkláust bréf. Það
valcti einnig fyrir þeim, er sýndi
mér bréfið að' þaS yrði gert aS
umtalsefni til þess að benda al-
nienningi á, eða þeim sem slíkt
bréf fá, að gera bréfsendurunum
þáð ékki til geðs, að faaída keðj-
unni óslitinni.
Hver trúir?
Scnnilegast er a'ð fæstir leggl
mikinn trunað á þvaður, s,em
þessi keðjubréf innihalda. En
þetta enska keðjubréf hefur þá
sérstöðu, áð þaS er ekki lengur
| jafn meinlaust og venjúlegu
< keðjubréfin, því þar er verið að
t skirskotá til guðstrúarinnar, sem
monnum er heilög, og á ekki við
í slikum bréfum. Og eru það
lika litil meðmæli með brófúnum,
hð enginn, sem hefur fengið slíkt
bréf, hefur enn fengíst til að
þýða það á sína eigin tungu.
Það er kennske alveg eins gott.
Það má segja um þessi bréf, að
enginn græði á þeim neitt, nema
póstúririn. — kr.
anlega fyrirkomið» þótt húsa-
kynni séu ekki mikil.
Þá er nýlokið smíði samkomu
salar fyrir yfirmenn, svo og
óbreytta hermenn og hafa ís-
lendingar séð um smíði þeirra,
sem er mjög vönduð. —- Með í
förinni voru þeir Carl Peterson,
yfirmaðúr uþplýsingaþjöhustu
Bandaríkjanna hér, Donald
'NúecHtérléinþ'f ulltrúi'foainá.