Vísir - 14.12.1955, Qupperneq 3

Miðvikudaginn 14. desember 1955.
V T SIR
Bæknr á gáíamarkajlinniii
Jón S:gurðsson og
ingar — merkibgt rit.
Lúðvík Kristjánsson: Vest-
lendingar. Síðara bindi,
fyrri hluti. Reykjavík.
- Hehnskringla. Prentsmiðj-
an Hólar h.f. MCMLV.
Lúðvík Kristjánsson réðst í
mikið verk, þer hann tók sér
fyrir hendur að rita héraðssög-
una Vestlendinga. Haim hafði í
upphafi gert ráð.fyrir, að hann
mundi geta komið efninu fyrir
í tveim bindum, en það hefir
ekki reynzt kleift, því að annað
biridið kemur í tveim hlutum.
Svo mikill hefir efniviðurinn
reynzt. Er það raunar ekki
nema eðlilegt, því að fyrri hluti
þess allur fjallar um samskipti
Vestlendinga og Jóns Sigurðs-
sonar, sem þar kom vitanlega
mikið við sögu, þótt ekki væri
nema vegna þingmennsku sinn-
ar fyrir kjördæmi á Vestfjörð-
um.
í þessum fyrri hluta síðara
bindis, sem er 346 blaðsíður,
koma við fjölmargir höfðingj-
ar bg alþýðumenn, raunar fólk
af ollu tagi, afskipti þess af ýms
um málum, samband þess irin-
byrðis og við foringjann mikla,
Hefir Lúðvík lagt mikla vinnu
í þetta rit, enda ekki hægt að
kasta höndunum til þess, því þá
hefði það eitt verið til fyrir
miriningu þess, sem er uppi-
staðan í verkinu. Hér er
merkt verk á ferðinni, sem höf-
undur verðskuldar lof fyrir,
enda hefir hann þegar uppskor-
ið þakkimar 'að nokkru fyrir
upphaf þess. J,
En hvað það
er skrýtið.
Páll J. ÁrdaJ: En hvað það
var skrýtið.
Nýlega er komin á bóka-
markaðinn litprentuð útgáfa af
hinu alkunna kvæði Páls J. Ár-
dals skálds, „En hvað það var
skrýtið“, sem orðið hefir fjölda
mörgum íslenzkum bömum til
óblandinnar ánægju, allt frá
því er það fyrst var birt fyrir
allmörgum áratugum. M. a.
hafa bæði böm og fullomir
spreytt sig á því til upplestrar
á skemmtunum.
Halldpr Pétursson teikna$i
myndirnar og hafa þær tekizí
ágæta vel enda er Halldór
snjall og þaulæfður teiknari, í;
þessum teikningum finnst mér
rík kýmnigáfa hans hafa notið
síri sérstaklega vel.
Bókin er tilvalin jólabók
handa börnum, einkanlega þó
litlum stúlkum, en annars held
eg, að hún muni yeita ósvikna
gleði bæði foreldrum og börn-
um.
Gægzt inn í austustu rit-
stjórn bæjarins ?
Ólafur Jóh. Slgurðsson:
Gangvirkið. Ævintýri
blaðamanns. Heimskringla,
Reykjavík. Prentsmiðjan
HÓIar h.f. MCMLV.
Framan við bókina eru upp-
taldar tólf bæku.r, sem komið
hafa frá höfundi á síðustu tutt-
ugu árum eða svo, og mun hann
því hafa talíð sér fært að
leggja til atlögu við hið mikla
völundarhús íslenzkrar blaða-
mennsku; þar sem hann hefir
svo mikla reynslu að baki sér.
Hann virðist þó hafa fengið
einhverja eftirþanka, þegar
handrit var fullgert eða jafnvel
komið að burði, prentun, því að
síðast gerir hann athugasemd,
sem er á þessa leið:
„Við samningu bókar þessar-1
ar var ákveðið fólk hvergi haft^
til fyrirmyndar, hvorki karlarl
né konur, né heldur embætti,
stofnanir eða blöð. Fólkið, semj
sagt er frá i bókinni, er hugar-1
smíð höfundar. Sama máli
gegnir um embætti þau, stofn-
ariir og blöð, sem hér koma við
sögu. JafnVel veðrið í bókinni
er að nokkru leyti búið til af
höfundi. ó. J. S.“
Það hefir oft verið venja höf-
unda með öðrum þjóðum, sem
nokkurt mark hefir verið tekið
á, að þeir hafa gefið, út slíkar
yfirlýsingar til að l'irra sig
málshöfðun og skaðabótakröf-
um, og lítur höfundur vissulega
ekki á sig sem spámann af
minnsta tagi, er hann fer svo
að dæmi þeirra. En hann mun
annars einn um það að hafa
skapað veðurfar, þótt hann hafi
ekki breytt veðráttu íslenzkra
bókmennta fram að þessu. En
hann er ungur maður, og gerir
sér vafalaust vonir um að geta
skrifað nokkuð enn, enda virð-
ist boðað framhald af ævintýr-
um blaðamannsins, sennilega
hins sama Páls Jónssonar og
sagt er frá í Gangvirkinu.
Höfundur þessa pistils er ekki
svo vel kunnugur innan veggja
blaðanna eða ritstjórna þeirra,
að hann treysti sér til að dæma
um það, hvort söguþráðurinn
er hugarsmíð Ó. J. S. eða ekki,
enda er vafasamt, hvort á að
leggja honum — Ó. J. S. — það
til lasts eða ekki, að hann seg-
ist hafa búið þetta allt til sjálf-
ur. Þa'ð leikur enginn vafi á
því, að hann kann oft vel að
segja frá, en yrkisefnið verður
heldur lítilfjörlegt í meðferð
hans, frásögnin ekki merki-
legri en hjá þeim; sem eru
inir' um að kalla sig rithöfunda.
Þetta er heldúr lítil saga,
sem hefir verið teygð á alla
kanta af einhverri þörf, hver
semhúner. ;
í rauninni gæti það verið dá-»
lítið umhúgsunarefni fyrip
blaðamenn þessa bæjar, hvort
þeir, einn eða fleiri, gætu talizt
hafa verið eða vera í sporunj
hinS hjartahreina unglings Páls
Jónssonar, sem Gangvirkið.
fjallar um. í því verður vitan-
lega hver að svara fyrir sjálfaa
sig, en af því að menn hafa fyr-
ir satt, að Ó. J. S. muni einna
kunnugastur í austustu ritstjóm
bæjarins, gæti verið, að hann
hafi gert það af skömm sinni,
að bregða upp myndum úr dag-
legu lífi þar. Það kemur kann-
ske fram í næstu sögu. Hún 4
að heita „Glæpurinn“.
Scaevola. í
Vi/ hák:
Vegamót.
„Vegamöt“, heitir nýútkomið
smásagnahefti eftir Magnús Jó-
hannsson frá Hafnarnesi.
Fléstar eru sögurnar stuttar.
þrjár þeirra eru raunvérulega
upphaf að langri skáldsögu, sem
höfundúr kveðst eiga í handriti
og ætla sér að gefa út síðar, fáí
þessi drög góðar viðtökur les-
enda.
Sufnar sögurnar, er hér korna
fram á sjónarsviðið, hafa áðúr
birzt i blöðum og tímaritum, en
þó með nokkurum lagfæringum
og breytingum. .
JÓLABÓKIN 1955
Framkvæmdaár
Minningar Thars Jensen
Skráö hehtr
Vnltýr Stefánss&n. ritstjjári
FRAMKVÆMDAÁR, siðara bindið af Minningum Thors Jensen er komið út.
Allir, sem lásu um síðust-u jól fyrra bindið, Reynsluár, hafa beðið með óþreyju
framhaldsins af hinni stórbro’tnu ævisögu þessa umsvifamikla athafnamanns,
sem Valtý Stefánssyni hefur tekizt að endursegja af látlausri snilld.
FRAMKVÆMDAÁR segja frá Godthaabsverzlun og íslenzkum verzlunarhátt-
um um. aldamótin, upphafi togaraútgerðar í landinu, stofnun Eimskipa-
félagsins, störfum Milljónafélagsins, atvinnumálum í fyrri heimsstyrjöld,
og siðar hinum stórfelldu framkvæmdum Thors Jensen á sjó og á landi.
FRAMKVÆMDAÁB er í senn persónusaga og svipmyndabók eins mesta
vakningar- og atorkutímabils í sögu íslenzku þjóðarinnar.
FRAMKVÆMDAÁB er lifandi saga, þar sem hundruð manna koma við frá-
sögnina og lýst er lífsbaráttu kynslóðarinnar, sem lagði grundvöllinn að
lífshamingju þeirra, sem nú byggja landið.
Á annað hundrað' myndir prýða bókina og þar á meðal margar gamlar og
líít kunar myndir af mætum mönnum, horfnum atvinnuháttúm og mann-
virkjum og skipum, sem eldri kynslóðin þekkti Vel, en nú eru að gleymast.
Nafnaskrá yfir bæði bindin með' um 70’0 nöfnum ér að finria-íiþesaú bindi.;
Minningar Thors Jensen er góð bók, sem mun háfá varanlegt gildi
og svo glæsileg að ytra frágangi, að á veglegri jólagjöf verður
ekki kosið.
l".'.V.'.\W.VW/.WVAV//AW//A\V.