Vísir - 17.12.1955, Blaðsíða 3

VtSEB
3
Laugardaginn 17. desember 1955.
Saga stórbrotins
athafnamai
Thor Jensen: Minningar.
Skrásett heíir'Valtýr Stef-
ánsson. Útg.: Bókfellsút-
gáfan h.f.
Er V'altýr ritsjóri Stefánsson
leitaði eitt sinn eftir blaðavið-
tali hjá Thor Jensen, eyddi hann
öllu slíku á þann veg, að hann
vék talinu að búnaðarframför-
um, sem báðurn var kært um-
ræðuéfni, en varðist allra frétta
af sér og sínum högum. Á þessu
gaf hann svo eftirfarandi skýr-
ingu:
„Eg hefi aldrei haft tíma
til þess að horfa til baka. Eg
hefi haft svo mörgu öðru að
sinna um dagana. Eg hefi
j' þurft að taka hvert atriöi
fyrir sig og kryfja það til
mergjar. Um leið og verkin
hafa heyrt fortíðinni til, hafa
þau horfið mér sjónum og eg
enga ástæðu fundið til þess
að tefja mig á því, að hugsa
um þau. Eg hefi alltaf horft
: fram á við. En jafnframt
, lengst af haft fyrir stórri
fjölskyldu að sjá.“
Thor Jensen var framkvæmda-
anna maður, sem felldi sig lítt
við skrum og skjall, bollalegg-
ingar, hik og vangaveltur, seni
"leiddu til trafala og tjóns, en
af þeim sökum einum dró hann
sig út úr opinberum málum,
þótt hann hefði vafalaust getað
látið þar mjög að sér kveða.
Guðmundur prófessor Haim-
esson komst eitt sinn svo að
orði, er hann var hvattur til að
slirá æviminningar síriar, sem
telja mátti víst áð myndu verða
merkilegar: „Nei, — eg vil það
ekki. Mig getur rangminnt og
þá er betra að láta það ósagt,
sem á dag'ana hefur drifið.“ Á
þenna veg mun Thor Jensen
einni'g hafa hugsað. Því færSist
hann undan blaðaviðtalinu, og
því eru miriningar hans skráðar’
á þá lund, sem raunin sannar,
studdar rökum og staðreyndum
í íullu yfirlætisleysi þess manns,
sem stærstur var í verkum sín-
um og minnst mun verða af ís-|
lenzku þjóðinni um langan aid-
ur, sem brautryðjanda á sviði
atvinnumálanna. Athyglivert
er, að Thor forðast að jafnaði
að víkjá að gjaimildi þeirri. sem
j var svo ríkur þáttur í fari hans
og beggja þeirra hjóna. en Val- j
týr Stefánsson hefir nokkuð úr
því bætt, með því að skjóta inn
köflum. þar sem aðrir tala, sem
til þekktu, en stiklað er þó þar
á því stærsta og flest undan
dregið annað.
Við sem áttuin því láni að
fagna að gerast heimilisvinir
og heimagangar bjá Thor Jen-
sen og konu hans Margréti Þor-
björgu Kristjánsdóttur, murmm
allir minnast. þess með hlýhug
meðan ævin endist. Þár var
stÓrmánnlegur heimilisbragur
og glæsilegur, en öH samskipti
á þann veg, aS til i’yrirmyndar
mátti teljast. Haldið var uppi
mikilli risnu, en engum duldist,
sem á heimilið kom, að bæði
voru þau hjón samrírnd í því
sem öðru. Thor. Jensen mát kpnu
sína mikils og duldi þáð á enga
lund, en mikilhaef hiefur sú kona
verið, sem segja mátti að hefði
ailt ráð jafn síórgeðja skörungs
og Thor var í hendi sér, én
1 styrkti hann jjafnframt til allra
1 stórræða. Rólynd og prúð stjórn
aði hún síónrheimili og al.drei
1 sást hún fcregða skapi, þótt
!. ýmsir myridu • telja áð geíist-
hefði ástæða iil er hávaðasam-
ir unglingar létu sem mest.
Ávállt vorum við skólapilíar
þar vel séðir, og þarna var ann-
að heimili okkar sumra.
Æviminningar eru mjög í
heiðri hafðar hér á landi,en,eiga
þó æði miájafnan rétt á sér.
Hér leikur það ekki á tveim
tungum, að þjóðinni hefur verið
gefin gjöf, sem vel sæmir.veit-
anda og þiggjanda. Valtýr rit-
stjóri Stefánsson heíur unnið
þarft verk, er hann fékk Thor
Jensen til að skrá æviminnírigar
sínar, en framkvæmd sjálfrar
skráningarinnar hefur honum
farizt svo úr hendi, að til fyrir-
myndar má telja, enda fjallaði
þar enginn viðvaningur um,
sem ei heidur hefði mátt vera.
Þökk og heiður sé honum.
í Thor Jensen kernst svo að
orði í eftirmála, að er hann á
áttræðisaldri sá fram á. að
störfum væri senn lokið og hann
leit yfir farinn veg, þá virtist
honum „sem margt af því. er
gerzt hafði, væri líkara ævin-
týri en veruleika." Vissulega
munu svo margir mæla. Öllum
fslendinguin er kunnugt að
Thor Jensen hófst af sjálfum
sér og var eigin gæfu srniður.
Hann, ólst upp í fjölmennum
barnahópi, missti ioður sinn
ungur að árum og bjó við svo
nauman kost, að hann tók út
tregan þroska, enda vissi hann
þá hvað sultur var, þótt um-
hyggjusöm móðir reyndi úr að
'bæta eftir ítrustu getu. Á gang-
stéttunum í Kaupmannahöfn og
leikvöllum borgarinnar lærði
hann að lífið er ekki leikur einn
ög ekki allir „viðhlæendur vin-
ir“. Þriggja ára lék hann sér að
hamri, er hann hafði fundið,
og leirsteinabrotum. Iíamarinn
var aleiga hans, en henni var
hanri sviftur af stálpuðum strák
og meiriháttax og Thors varð
eftirsjónin ein. Þetta var fyrsta
reynslan, sem minriisstæð
reyndist, en ekki sú síðásta.
Þ.úr sem sigla á rjómasléttumgæta alls sparnaðar og veita sér
sjó athafnaleysisins, geta forð- ekkert óhóf í mat eða drykk.
ast mestu áföllin, en hinir, sem Fátæk ekkja flyzt til Borð-
láta slag stanaa í íramkvæmda- eyrar, ásamt tveim börnum
lífi, eiga það láninu einu oft að sínum; og hún tekur að sér
þakka, að þeir lenda ekki undir þjónustu unga verzlunarnem-
ans. Þannig hef jast kynni Thors
Jensens og konu hansí er engan
, holskeflunum.
’íu ára að aldri réðist Thor
óraði fyrir að leiða myndu til
1; uppeldis i „Det kongelige hj úskapai', enda var hann þá
O lostringshus ; sem var fjögra sextán ára, en hún þrettán. En
ára skóli, en þangað völdust fá- tíminn leið og með auknum
t„. ár úrvalsnemendur, og svo þvosha kom ástin til sögunnar,
ást tveggja fátækra ung««>
no ikrir aðrir gegn fullu gjaldi.
enda var skó'Iinn talinn eftir
só narverður. Þar vöndust tiö
.n .rendur á reglusemi, við all-
istrangan aga og einfaldar lífs-
reglur, en hvorttveggja ein-
menna, sem áttu óráðna fram®
Verzlunamáminu lauk um
það bil, sem vesturfarir og.
kf-nndi æviferil Thors Jensens fólksflótti frá landinu stóðu
• a'iia stund. Strax að íökinni sem hæst- en í stað Þess aö
f. mingu_ réðst Thor til Ís-|hygg3a a Ameríkuferð ákvað
lerdsfarar og verzlunarnáms, | Thor Jensen að setjast hér að,
Jeo bar eigur sínar fótgangandi' enda Þa trúlofaður. En vík var
til skips í einu litlu og léttu'miIIi vina- Steinunn og börn
’kofforti og þótti ekkert á skorta. hennar höfðu fluzt til Akraness,
J Svo fékk hann „harmoniku“ að en Thor var ráðinn til verziun-
Í'gji’.f frá Bryde, sigldi seglum arstarfa á Boðeyri. Þar undí
j þ' ndurri norður í höf, "erðist hann ekkj|hag sínum lengur, en
I ,,r essadrengur“ og lék á „har- reðist til verzlunarstarfa í
j monikuna“ fyrir sig og aðra'. Borgarnes og hefst þá ævistarf-
j Eftdr 15 daga siglingu hófust ið fyrir alvöru, en þó að af-
J f i-stu kynni af hafísnum við loknu frekara verklegu verzl-
unarnámi í Noregi. Verziunar-
störfin hefjást í aridófi þeirra,
eyrar og á áfangastað. Þfátt sem slíkan rekstur stunduðu í
fyrir ís og kulda leizt hinum Bprgarnesi, en Thor hefur
unga garpi vel á landið og hugði verzlun sína um borð i „spekúl-
ís aridsstrendur, en eftir 37
daga komst skipið loks til Borð-
gctt til dvalar sinnar hér.
antskipi“ á Brákarsundi. Síðar
náði hann svo fótfestu í landi,
Stai fið hófst og'hægt miðaði í sem umboðsmaður norsks stór-
íyi stu. Islenzk tunga ei ei fið iíaupmanns 0g tók þar við
viðfangs en upplýkur töfrum’ verziunarst.iórn. Tortryggni var
sínum smátt og smátt, svo sem mikn_ gegn verzlunarstéttinni,
cn Thor vann sér livers manns
hún gerist tærust á tungu al-
þjðunnar. Vos og volk er
barnaleikur þegar ungir menn
traust og naut óskiptrar virð-
| ingar, enda kynnti hann sér
eru brennandi í andanum. Verði !efnahág og búrekstur viðskipta-
þeir að hverfa úr veizlufögnuði
á undan öðrum, er bara hrópað
^ „húrra“ út í næturkyrrðina, til
j þess að veita lifsgleðinni útrás
| og svo mega aðrir skammtá sér
J eílis og þeir vilja. En verzlunar-
I nám á þessufn árum, gaf ekki
í auð í aðra hön'd, og því varð að
viria sinna og skii'di þjóðlífið x
heild.
En því aðeins gat Tlior leið-
beint viðskiptavinum sínumýað
hann lrafði sjálfur öðlast nokkra
Framh. á 10. síðu. '
Úrvals
Hangikiöf
Diíkakjöt
Sauoakjöt
TrippakJöS:
Alikálfalýöt
Steikur
Etiíf
Steikur
Kótelettur
Hamborgarl
Reykfc flesk
Dilkakiöt:
Súpukjöí
Lærí
Kótelefctur
Hryggir