Vísir - 24.08.1956, Side 4

VÍSIB
Föstudaginn 24. ágúst lð56.
%
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur)
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR F/F
Lausasala 1 króna
Félagsprentsmiðjan h/f
Hvað verður í september?
Septembermánuður er að
mörgu leyti örlagaríkur fyrir
| íslendinga. Þá fer fram út-
j reikningur á því, hversu
I mikið bændur þurfa að fá
I fyrir afurðir sínar, svo að
j tekjur búanna verði í ein-
( hverju samræmi við það,
j sem aðrar stéttir í landinu
f fá fyrir vinnu sína. Margur
j neytandinn hefur jafnan
j beðið þess með nokkrum
! kvíða, . að framleiðsluráð
j landbúnaðarins gerði niður-
j stöður sínar heyrin kunnar,
j því að alltaf hefur mátt
j ganga að því vísu, að lífs-
'| nauðsynjar, sem framleidd-
1 ar eru. í sveitunum, yrðu
dýravi eftir en áður.
í>að er :,ízt ástæða til að ætla,
að einhver breyting verði á
þessari þróun, því að þótt
verðlag og kaupgjald í land-
inu, hefði haldizt nokkurn
veginn í jafnvægi í tvö.til
þrjú ár fram til vors á síð-
asta ári, gerðust þá þeir at-
burðir, að breyting hlaut á
að verða. Efnt var til ein-
i hverrar harðvítugustu
vinnustöðvunar, sem um
getur hér á landi, og henni
lyktaði eftir sex vikur með
j talsverðri hækkun kaup-
gjalds, svo sem öllum er
j kunnugt. Með þessu voru
! flóðgáttir verðbólgunnar
I opnaSar einu sinni enn hér á
J landi, og afleiðingarnar hafa
! verið þær, að kapphlaup
kaupgjalds og verðlags
hefur verið í algleymingi.
Vísitalan hefur þokazt jafnt
og þétt upp á við, verð á
hverskyns varningi farið
hækkandi, kaupgjald fylgt á
eftir, og þannig' hefur þetta
gengið koll af kolíi. Allir
vita að þetta er hættuleg
þróun, en því miður virðast
'þeir allt of fáir, sem vilja
færri og verðmætari krón-
ur, en fleiri og verðminni.
Og nú líður enn að september-
mánuði, þegar ákveða skal,
eins og á undanförnum ár-
um, hversu hátt verð neyt-
endur skuli greiða fyrir
mjólkina handa sjálfum sér
og börnum sínum, hversu
mikils eigi að krefjast fyrir
hvert pund af kjöti o. s. frv.
Og almenningur spyr að
sjálfsögðu, til hverra ráða
stjórn hinna vinnandi stétta,
stjórn umbótaaflanna í
landinu ætiar að grípa í
næsta mánuði, þegar bænd-
ur standa annarsvegar og
krefjast þess, að þeir fái
refjalaust það, sem þeir
telja oð sér beri fyrir mjólk
og kjöt og aðrar afurðir, en
hinsvegar verða ýmsir laun-
þegar, sem kratar og komm-
únistar telja sig vera full-
trúa fyrir, og krefjast þess,
að bændur stilli að minnsta
kosti kröfum sínum í hóf,
eða réttara sagt, að ekkert
verði af launastéttunum
tekið, sém þær hafa fengið
framgengt með kjarabar-
áttu sinni á síðustu árum.
Ríkisstjórnin verður þá að
gera upp við sig, hvorum
hún eigi að fórna, hvort
Framsóknarráðherrarnir
eigi að-svíkja sína umbjóð-
endur, hafa stórfé af þeim,
með því að láta þá ekki hafa
það verð, sem þykir sann-
gjarnt, og kannske varla
það eða hvort kratar og
kommúnistar láta Fram-
sókn bera hlut launþega
fyrir borð, með því að full-
nægja kröfum bænda á
kostnað annara stétta. Þetta
er sú þraut, sem ríkisstjórn-
in verður að ráða fram úr í
■ -næsta mánuði.
Minninj
Samúel Jónsson
frá H|ölluni.
Samúel Jónsson, Silfurtúni
6 við Arnarvog, verðúr borinn
til moldar í Fossvogskirkju-
garði í dag. Hann var ættaður
frá Hjöllum í Gufudalssveit,
sonur hjónanna Jóns Finnsson-
ar, og Sigríðar Jónsdóttur, er
bjuggu á Hjöllum á fimmta ára_
tug fyrir síðustu aldamót. Var
þeimili þeirra orðlagt um
Breiðafjörð fyrir myndarbrag
og snýrtimennsku utan húss og
innan. Börn þeirra hjóna voru:
ein dóttir elzt, og tíu synir. ÖIl
vel gefin. Samúel var fjórði í
röðinni að aldri til. Flestir þess-
jir Hjallabræður náðu háum
aldri. Nú eru þeir allir dánir,
nema sá yngsti, Ari Arnalds
fyrrv. sýslumaður.
Samúel Jónsson var fæddur
17. maí 1864, dáinn 19. ágúst
1956. Varð aldur hans 92 ár og
3 mánuðir. —- Árið Í891 kvænt-
ist hann Sigurrósu Einarsdótt-
ur, bróðurdóttur síra Guðmund-
ar Einarssonar á Breiðabólstað.
Búskap hófu þau sama ár að
Hlíð við Þorskafjörð og bjuggu
þar í þrettán áý og var orðið
myndarbú, er hann flutti þaðan.
— Árið 1904 fluttu þau hjón til
ísafjarðar og voru búsett þar til
1946. Á Ísafírði stundaði Sam-
úei srníðar. Um tvítug'saldurinn
lærði hann trésmíði og járn-
smíði, var útlærður ,,klénsmið~
ur“ sem kallað. var. — Árið
1946 fluttu þau hjón að Silfur-
túni til dóttur og tengdasonar.
Þar andaðist Sigurrós fyrir
' nokkrum árum. Þau höfðu verið
1 samvistum í ástríku hjóna-
bandi í rúm 60 áiy — máttu
hvorugt af öðru sjá.
Börn þeirra hjóna eru þessi
á lífi: Einar, verzlunai'fulltrúi
hjá Nathan & Olsen í Reykja-
: vík. Helga, ógift, í Reykjavík.
Haraldur loftskeytamaður.
Sigríður, gift Jóhanni Pálssyni
í Silfurtúni 6. Fósturson ólu
þau upp. Samúel og Sigurrós,
Þorstein Jónsson frá Djúpadal.
Var hann sonur Jóns bróður
Samúels og Júlíönu Jónsdóttur,
systur Björns Jónssonar fyrrv.
ráðhérrá og ísafoldarritstjóra.
Þorsieirm var lyfjafræðingur í
Réykjavíkur apóteki. Dó hann
af slysförum árið 1930, í öræva-
ferð, .
Heimiíi þeirra Saniúels og
Sigurrósar var til -fyrirmyndar,
Þar ríkti' jafnan ánægja og frið-
ur. Þau voru samhent um
stjórn heimilisins og spöruðu
ekki krafta sína að mennta
böm sín og fóstursoninn, enda
öll börnin mannvænleg.
Eg, sem rita þessar línur^ var
upp alinn í nágrenni við Hjalla,
æskuheimili Samúels, og var
tíður gestur þar í æsku. Ljúfar
endurminningar fylla hug minn
er eg minnist á Hjallaheimilið.
Oft heimsótti eg Samúel á full-
orðinsárunum og kom mér þá
altlaf í hug, hversu nákvæm-
lega fyrirmyndin frá Hjöllum
hafði ráðið öllu um sköpun og
háttu heimilis hans. — Og þeir
voru margir í nágrenninu. sem
tóku sér til fyrirmyndar Hjalla-
heimilið. Hjallabræðui’nir voru
dáðir fyrir mannkosti og mann-
úð af jafnöldrum og ekki síður
systirin, enda hafa þau öll
reynzt vel á lífsbraut sinni og
tekið lífinu með allri gát.'
Eg minnist enn í dag rím-
unnar, er Símon Dalaskáld orti
um Hjallasystkinin.
íðilhreina blómanfi ber,
bauga geðjast þöllum.
prýðir sveina sýnist mér
Samúel frá Hjöllum.
Guð blessi minningu Samúels.
S. A. Sigurðsson.
Niður með Stalín,
Skipt um nafn á Mkverksmiðju,
Klofin stjórn.
IFyrir kosningarnar var svo oft
vitnað í ummæli hræðslu-
; bandalagsflokkanna, hvors
| úm lannánpað.greiríilegt var,
! að mikið djúp var staðfest
! milli þessara flokka, enda
| þótt þeir skriðu saman af
i brýnni nauðsyn, annars
! vegar til að bjarga pólitískri
l framtíð Hermanns Jónas-
i sonar, hinsvegar til að fram-
J lengja tilvist Alþýðuflokks-
j ins. f kosníngarbaráttunni
J jusu þeir ókvæðisorðunum
| yfir kommúnista, sem voru
[ að sjálfsögðu ekki í neinum
I vandræðum með að svara í
ú sömu mynt. Kosningabar-
áttán leiddi því í ljós, -að
þessir þrír flokkar áttu ekk-
ert annað sameiginlegt en
hatur. sitt ; iiiribyrðis og á
Sjálfstæðisflokknum og
hræðsluna við hann.
Það hefur síðan sannazt ræki-
'lega af afstöðu flokkanna til
varnarmálsins og Atlants-
hafsbandalagsins að þessir
flokkar geta ekki leyst það
mál. Það á eftir að koma
fram eftir fáeinar vikur, að
stjórnarflokkarnir eru ó-
sammáia um fleiri mikilvæg
mál, og mun það verða lýð-
um Ijóst þegar ákveða á
verðlag á landbúnaðarafurð-
Stalíueyðingar-öldin geisar
enn í Ráðstjórnamkjunum og
hefur nú náð til bílafram-
leiðslunnar.
Bifreiðaverksmiðjurnar í
Moskvu voru kenndar við Stal-
ín. Nú hafa þær verið skírðar
upp aftur og heita nú í höfuðið
á I.A. Lichatjev nokkrum.
Eichatjev þessi er auðvitað
dauður —■. allur er varinn g'óð-
ur — hann lézt 24. júní s.l. þá
60 ára að aldri. Hann var einn
fremsti iðnaðarforkólfur Rússa.
Hann var sjálfmenntaður mað-
ur, sem hóf starfsferil sinn sem
smiður í Putilovskverksmiðjun
urr};. Síðast yar hanjn orðinn að-
alforstjóri bílavérksmiðjanna,
sem nú bera nafn hans. Hann
hafði auk þess mörg önnur
um í næsta mánuði. Þessi
tvö mál gætu kannske orðið
til að valda algjörri spreng-
ingu í stjórninni, en ýmsir
stuðningsmenn hennar munu
þó vera vongóðir um það,
að hún muni geta orðið sam-
mála um nýjar skattaklyfj-
ar, og yrðu þær til að lengja
lífdaga hgnnar eitthvað.
mikilvæg störf á hendi og var
í ýmsum virðingarstöðum.
Endurskírnirnar í Rússlandi
eru umfangsmikið starf, enda
má halda á spöðunum, ef upp-
ræta skal nafn Stalíns alg'jör-
lega. .Samkvæmt rússneska
landakortinu „Atlas mira“,
hefir Stalín bóndi sex vinn-
inga fram yfir Lenin sjálfan.
Borgir, fjöll, víkur o.s.frv., báru
nafn Stalíns. Hæsta fjallið í
sovétinu, Pamir, sem er 7495
metra hátt, ber nafn Stalíns.
Þá heitir hæsta fjall Búlgaríu,
þó það sé nú aðeins 2925 metra
hátt, í höfuðið á kempunni.
Enginn veit hve; mörg sam-
yrkjubú, verksmiðjur, igötur og
torg bera nafn Stalíns óg verð-
ur það ekkert smáræðis verk,
að afmá alla þessa smán!
Molotov hefur vinninginn!
Krúsév hefur nú hlotið þann
heiður — segir í fregnum frá
Moskva —• að staður einn í
héraðinu Kirovograd, hefur
verið heitinn eftir honum.
Meðal núlifandi manna í sovét-
ríkjunum á Molotov enn vinn-
inginn í því efni, að hafa lán-
að nafn sitt til að prýða staði
víðsvegar um Rússland.
Það er mjög algengt hér í bæn-
um, að alsaklausir vegfarendur
fái ekki að vera, i friði fyrir
mönnum, sem neytt hafa ein-
bvers áfengis og finna þess vegna
livöt lijá sér að ávarpa bráðó-
kunnugt fólk. Þessi ósiður er
mjög hvimleiðúr, og mun reynd-
ar vera -algert séreinkenni drukk
inna íslendinga. Þó tekur út yf-
ir allan þjófabálk, þegar ekki et
hægt að l'á að vera í friði fyrir
mönnum, sem télja sig vera að
skemmta sér, þegar inn í opin-
berar veitingastofur er komið.
Þetta kannast allir við. Aftur á
á móti er það jafn óafsakanlegt
fyrir það. 1 rauninni ætti að talca
mjög hart á slíku framferði, því
liver og einn borgari ætti að eiga
þau grundvallarréttindi óskcrt að
fá að vera,óáreittur, ef liann ger-
ir engum mein. Dæmin um þetta
eru mýmörg, en hér skal þó tek-
ið eitt dæmi til þess að skýra
betur við livað er átt.
Gerður dagamunur.
Hjón nokkur hér í bæ gerðu
sér þann dagamun i fyrradag að
drekka eftirmiðdagskaffi á góðri
vitingastofu við Austurstræti. —
Þegar þau koma þar inn sitja þar
fyrir fjórir ungir menn, sem eru
undir áhrifum áfengis, þótt eklci
bæri mikið á þeim við fyrstu
sýn, en rétt er að taka þaS fram,
afgreiðslufólkinu til afsökunar.
Hjónin höfðu ekki lengi setið,
er einn ungu mannanna fer að
ávarpa þau og kalla til þeirra.
Gerir hann ýmsar athugasemdir
við það, er þau ræða um, og
hagar sér ósæmilega. Reyna
hjónin að láta athugasemdir
lians seni vind um eyrun þjóta,
en þó kemiir að þvi, að eiginmað-
urinn biður inann þennan að láta
þau hjónin i friði.
Beðið um aðstoð.
En óskum hjónanna um að fá
að vera í friði er ekki sinnt, svo
maðurinn kallar á afgreiðslu-
stúlkuna og biður liana um að
skerast í leikinn. Afgreiðslu-
stúlkan liastar á mennina og hót-
ar að hringja á lögregluna. Sami
maðurinn heldur áfram upp
teknum liætti, og lætur hjónin
ekki í friði, og' svo standa menn-
irnir fjórir og ganga út. Uni leið
og þeir fara framhjá borði iijón-
anna, rkur friðspillirinn linefann
í brjóst manninum, svona eins og
í kveðjuskyni. Ekkert varð svo
meira úr þessu, því ódrukkinn
maður, sem hefur boðið konu
sinni að drekka kaffi með sér í
veitingastofu, reynir í lengstu lög
að komast lijá því að lenda i
liandalögniálum.
Ætti að taka hart á.
í þetta sinn kom lögreglan
ekki, vegna þess að aldrei var
kallað á liana, svo ekki verður
liún sökuð um neitt. Það liefði þó
verið full ástæða, og reyndar
skylda afgréiðslufólksins að
gæta þess, að gestir fengju að
vera í friði hvorir fyrir öðrum.
Þáð er lágmarkskraf-a að fá að
vera ! í friði fyrir meðborgurum
'síiúim. Og það á sannarlega að
taka hart k slíku framferði, eins
og hér hefur verið lýst. Það þýð-
ir eliki að segja: Hættu þessu
laxi, þú ert kenndur. Eg var einu
sinni sjónarvottur að svipuðu at-
viki í erlendri stórborgj þar sem
lögreglan var kvödd til, Végna
þess að maður einn var .að trufla
annan gest, sem óskaði að lvera í
friði. Þar þýddu engar afsakanir.
Friðspillirinn var dreginn á lög-
reglustöðina, látinn dúsa inni næt
urlangt og greiða daginn eftir
sekt, sem nemur um 500 íslenzk-
um krónum.