Vísir - 19.04.1958, Qupperneq 4

i

VlSIR
Laugardaginn 19. apríl 1S5Ö
wisaat
D AGBLAÐ
Víslr kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
S Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 0,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: (11660 (fimm línur)
Vísir kosxar kr. 20.00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
KIRKJA DG TRUMAL :
Hyrningarsteinninn.
Trúarhöfundar eru margir, en
aðeins einn er upprisinn. Trúar-
legar hátiðir voru margar í sög-
unni, en aðeins einn páskadag-*
ur, ein upprisuhátíð.
Upprisa Krists er undirstaða
kristinnar trúar, ein staðreynd,
sem er hið ótrúlegasta, sem
gerzt hefur, nákvæmlega jafnó- að hann væri ljúgvottur um sjálf.
' hefði verið svikari. Það var það,
sem um var að tefla. Annað
hvort var hann það, sem hann
sagðist vera, konungurinn, hinn
eini, guðdómlegi konungur sann-
leikans og hjálpræðisnis, eða
hann var það ekki. Og þeir úr-
skurðuðu, að hann væri það ekki,
„Sá
er vinur
//
„Vinum sínum skyldi maður íslendingar hafa ævinlega litið
vmur vera,“ segir á einum
stað í Hávamáium, og ís-
lendingar eiga einnig annað
orðtæki, sem er á þessa léið:
. „Sá er vinur, sem í raun
reynist“. Vafalítið hefir
margur maðurinn hér á landi
hugleitt réttmæti þessarra
orða undanfarna daga, þegar
minnzt hefir verið þeirra tíð-
inda, sem spurzt hafa frá
ráðstefnunni í Genf. Þar
hafa gerzt þeir atburðir, sem
, hljóta að fá íslendinga til
i að hyggja að þvþ hvar vinir
þeirra sé í raun og veru,
þegar þeir þurfa á liðveizlu
að halda í baráttunni fyrir
lífi sínui
Síðasta tillaga Bandaríkjanna í
á Breta með tortryggni, þeg-
ar um landhelgismálin hefir
verið að ræða, enda full á-
stæða til. í þeim efnum hafa
Bretar ævinlega verið ís-
lendingum andstæðir, þótt
oft hafi verið kyrrt á yfir-
borðinu. Gagnvart Bretum
hafa fslendingar jafnan ver-
ið á verði, því að þeir hafa
verið grunaðir um græsku.
Framkoma þeirra fyrir fá-
einum árum, þegar löndun-
arbannið var sett á, sýndi
einnig, að tortryggni fslend-
inga var eðlileg, og nú herma
fregnir, að íslendingar megi
búast við annari „lotu“, ef
ekki verður farið að vilja
Breta.,
Genf hefir vakið mikla furðu En Islendingar höfðu ætlað, að
Bandaríkjamenn litu öðrum
augum á lífsbaráttu íslend-
inga en Bretar. Þeir vilja
sjálfir hafa yfirráðarétt yfir
landgrunninu svo að þeir
geti nýtt auðæfi, sem þar eru
fólgin. Þeir ættu því að
skilja aðstöðu okkar mæta
vel, þótt það sé fiskur en
ekki olía, sem við sækjumst
eftir. Það atriði skiptir ekki
máli, En Bandaríkjamenn
hafa reynzt okkur jafnvel ó-
þarfari en Bretar, og er þá
vissulega mikið sagt. Enginn
vafi leikur á því, að langur
tími mun líða, þar til ís-
lendingar geta gleymt því,
hvernig Bandaríkin komu
aftan að okkur í Genf, og
afstaða þeirra er kærkomið
vopn í baráttu þeirra, sem
vilja að sambúð íslands og
Bandaríkjanna sé sem verst.
'i '.Ét ‘fi. J£ ÉT:É
og ákafa, réttláta gremju
þér á landi, og er það mjög
að vonum. Hringlandahátt-
urinn í fulltrúa Bandarikj-
anna á ráðstefnunni er slík-
ur, að hver hugsandi maður
af þeirri þjóð hlýtur að bera
kinnroða fyrir slíka fram-
komu — þótt ekki sé um
það hugsað, hversu drengi-
lega er komið fram við smá-
þjóð eins og íslendinga, er
byggja afkomu sína alla á
fiskveiðum. Oft hefir verið
um það talað, að utanríkis-
stefna Bandaríkjanna væri
næsta einkennileg, enda
mjög á reiki, og hafa oft
frétzt dæmi þess utan af
heimsbyggðinni, en að þessu
sinni hefir íslendingum gef-
izt kostur á að sjá það, sem
að þeim snýr og miklu frek-
ar ber að kalla stefnuleysi
en stefnu.
Fjáröfhin vegna vangefinna.
Fyrir alþingi hefir verið lagt
frumvarp um að nokkurt
gjald — 10 aura — verði lagt
á hverja flösku af öli og gos-
drykkjum, og renni það til
Styrktarfélags vangefinna,
sem stofnað var fyrir
skemmstm^Áætlað er, að með
þessu món áskotnist félag-
inu 1,5—2 milljónir króna
árlega. Er sennilegt, að þing-
ið samþykki styrk þenna, og
er félagið vel að honum
komið.
Hér í blaðinu hefir nokkrum
skógræktin nýtur góðs af og
Styrktarfélag lamaðra og
fatlaðra. Forvígismenn fé-
lagsins hafa ekki, svo að vit
að sé, haft neina tilburði til
að verða félaginu úti um
slíka tekjuljnd, og er þó víst,
að tekjur félagsins verða
ævinlega litlar og óvissar, ef
engin breyting verður á
þessu, og það á því langt í
land, að það geti orðið að ein
hverju gagni. Efast þó eng-
inn um þörfina á öflugu
starfi þess.
sinnum verið drepið á það, Það er leitt til þess að vita, að
að nauðsynlegt væri fyrir
Ekknasjóðinn að eignast ein
hverja tekjulind, sem úr
streymdi jafnt og þétt — líkt
og þær uppsprettur, sem
forvígismenn félagsins skuli
vera svo áhugalausir. Þeir
hljóta að sjá, hvernig hvert
félagið áf öðru er stofnað og
forvígismenn þeirra fiima
trúleg í Jerúsalem árið 33 og í
Aþenu árið 50 eins og í Reykja-
vík árið 1958. Ótrúleg vegna
ress, að hún á enga hliðstæðu í
sögunni, eignast aldrei neina
hliðstæðu. Jafn ótrúleg á öld
Tiberiusar keisara og á tímum
Eisenhowers, jafn furðuleg á öld
ilskóga, árabáta og lýsislampa
og á tímum bifreiða, flugvéla og
atomvísinda, jafn undursamlega,
guðdómlega óvænt og fjarstæð í
augum hinna fyrstu lærisveir.a
og hinna síðustu.
Er ekki hægt að strika yfir
þetta eða draga alltjent .úr því?
Þarf að leggja þvílíka áherzlu á
þetta óskiljanlega undur, er
nauosynlegt að vera að hneyksla
gáfaða menn í-Reykjavík i dag
á .sama hátt og Páll hneykslaði
upplýst fólk í borg spekinnar,
Aþenu, fyrir nitján öldum? Það
er svo margt fallegt i Nýja testa-
mentinu og aðgengilegt, sem vér
getum aðhyllzt og haldið, þótt
þetta hverfi. Jesús frá Nazaret
er spakur, góður og aðdáanlegur
meistari, þó að því sé ekki bók-
stflega trúað, að hann hafi risið
upp frá dauðum. Hann flutti
Fjallræðuna, kenndi lífsregluna
gullvægu, sagði margar fagrar
dæmisögur. Þetta er nóg. Hin
tortryggilega kenning um upp-
risu hans frá dauðum, skyggir
aðeins á hinn einfalda boðskap
hans og þann hugþekka blæ, sem
yfir mynd hans hvilir.
Þetta segja ýmsir. En eitt er
óhætt að fullyrða: Ef það hefði
ekki gerzt, sem hinar ótrúlegu
frásögur páskanna skýra frá, þá
væri Jesús frá Nazaret gleymd-
ur. Vér hefðum aldrei heyrt neitt
um það, sem gerðist í Betlehem
hina fyrstu jólanótt. Fjallræðan
hefði aldrei verið færð í letur,
dæmisögurnar um glataða son-
inn og miskunnsama Samverj-
ann hefðu aldrei verið skráðar.
Allar hans gullvægu lífsreglur
og ummæli hefðu gleymzt. Písl-
arsagan hefði aldrei verið i letur
færð. Þess hefði hvergi verið
getið, að þrjár konur gengu út
í kirkjugarð í Jerúsalem einn
vormorgun endur til þess að búa
um lík mans, sem hafði dáið for-
smánardauða. Lærisveinarnir,
sem flýðu á skirdagskvöld og
voru síðan í felum, hefðu við
fyrsta hetugleika horfið aftur til
fyrri starfa sinna og þózt sleppa
því betur sem spor þeirra með
Jesú frá Nazaret hyldust gjör i
gleymsku og þögn.
Fyrir augum allra manna
horfði málið þannig við að kvöldi
langaíöstudags, að sjálfur Guð
hefði staðfest þann úrskurð
æðstu jarðneskra aðila, að Jesús
an sig, svikari. Þeir kölluðu hann
konung í háðungar skyni,
dæmdu hann sekan um guðlast.
Með þá niðurstöðu sem fulln-t
aðarúrskurð hefði Jesús frá Naz-
aret verið vigður þögninni og
gleymskunni, eins og allar gyð-
inglegar heimildir sýna allt til
þessa dags. Engin gyðingleg
heimild nefnir hann á nafn, fyrr
en löngu siðar, og þá til þess eins
og formæla honum. Að nefna
hann er sama og að taka afstöðu
til hans og það höfðu Gyðingar
gert í eitt skipti fyrir öll og sú
afstaða var smán og kross og
gröf og síðan gleymska, þögn.
En jiessum dómi var áfrýjað,
þessum úrslitum var hnekkt.
Guð birti sína afstöðu. Jesús
Kristur stóð aftur frammi fyrir
mönnunum, með Guðs krafti
auglýstur sem sonur hins bless-
aða, uppvakinn frá dauðum af
almáttugum Guði. Aftur sagði
hann, og nú sem sigurvegarinn
— ekki aðeins yfir dauðlegum
blindingjum, heldur yfir sjálfum
dauðanum: Ég er konungurinn,
ég er sannleikurinn, ég er lifið.
Og aldan reis, hfsbylgjan, leys-
ing nýrrar vonar og djörfungar,
nýr fögnuður og sigurgleði, alda,
sem engin reis önnur slik í sögu
mannkyns. „Steinninn, er smið-
irnir höfnuðu, sá hinn sami er
erðinn að hyrningarsteini. Að
tilhlutun Drottins er þetta orðið
og er undursamlegt fyrir augum
vorum“ (Mark. 12,10—11).
Án þess, sem gerðist hinn
fyrsta páskadag, ættum vér
ekkert Nýja testamenti, því að
fagnaðarerindið hefði aldrei náð
að fæðast, fræin, sem Jesús
gróðursetti, hefðu aldrei sprung-
ið út. Pétur hefði aldrei prédik-
að í Jerúsalem, Jóhannes i Efes-
us né Páll í Aþenu. Engin kirkja
hefði nokkru sinni risið í Evrópu,
engin kristni borizt til Islands,
aldrei nein kirkjuklukka ómað,
enginn sunnudagur verið helgur
haldinn sem vikulegur minning-
ar- og fagnaðardagur vegna upp-
risu Krists. Ekkert af þessu
hefði nokkru sinni orðið til, ef
Guð hefði ekki framið sitt ein-
stæða máttarverk þessa morg-
unstund._Áð vilja strika yfir það
er sama og að óska þess, að rót
trésins væri ekki til eða hjartað
horfið úr líkamanum.
Virðing'arleysi.
Eftirfarandi bréf hefur boiist
frá Á.S.:
„1 blöðunum hér hefur dálítiíí
verið minnst á mjög leiðan at-
burð, sem gerðist norðan lands,.
þ.e. að skólaunglingar, sem1
höfðu haft vín um hönd, gerðust
sekir um helgispjöll, og var
hegnt fyrir með frávikningu úr,
skóla. Af þeirri orsök aðallegai
vildi ég minnast á þetta, að hér
kom fram á enn einn hátt sú
meinsemd i þjóðlífinu, að. virða
einskis það, sem öðrum mönnum
er heilagt. Eg ætla mér ekki aði
kveða upp neinn áfellisdóm yfir
þessum unglingum, sem sjálf-
sagt eiga langt ófarið á braut að
fullum þroska, og sú hegning
verður þeim þyngst, a.m.k. er,
frá liður, að hafa leiðst út í þetta,
því að þeim mun sjálfsagt seint
gleymast þetta gáleysis- og glap-
ræðisframferði sitt. Megi þait
þroskast að skilningi og sönnn
um manndómi og vel farnast.
Aðrar hliðar.
En þegar annað eins og þetta
gerist ætti þjóðin öll að líta í
eigin barm, hugleiða alvariega
hvaða hugsunarháttur er orðinn
hér rikjandi, hve virðingarleys-
ið er orðið mikið fyrir því, sem
háleitt er og fagurt, og hve ó-
hemju mikið er borið á borð
fyrir þjóðina, í ræðu og riti, sem
er til andlegs niðurdreps, einkan-
lega hinna ungu. Það yrði of
langt mál, að telja allt það upp,
sem hefur spillandi áhrif, en það
þarf sannarlega að hvetja til
þess, að unnið sé að upprætingu
á þvi, sem hefur áhrif til spih-
ingar, og hinir fullorðnu eru
sannarlega oft ekki til neinnar
fyrirmyndar hinum ungu. Og
hvernig eiga unglingai-nir að
virða hina eldri, sem gera sjálfir
það, sem þeir predika fyrir hin-
um ungu, að þeir verði að forð-
ast.
•Agaleysi — og ábyrgðarleysi
er ríkjandi, almenningsálitið svo
sljóvgað, að mikil og knýjandi
nauðsyn er, að hugsandi, ábyrg-
ir menn, sameinist til átaka um,
að heilbrigt almenningsálit skap-
ist i landinu. Á.S.“
drjúgar tekjulindir sam-
stundis, svo að félögin safna
milljónasjóðum í einni svip-
an _■— og samt hafast þeir
ekki að. Er leitt til þess að
vita, svo að ekki sé tekið
sterkara tii Oi'ða,
Sunnudagsútvarp.
Kl. 9.30 Fréttir og morgun-
tónleikar (plötur). — 11.00
Messa í Dómkirkjunni.
(Prestur: Síra Jón Auðuns
dómprófastur. Organleikari:
Páll ísólfsson). — 13.15 Er-
indaflokkur útvarpsins um
vísindi nútímans; XI: Tækn-
in. (Dr. Jón Vestdal efna-
fræðingur). — 14.00 Mið-
degistónleikar (plötui’). —
15.00 Framhaldssaga í leik-
formi: ,,Amok“, eftir Stefan
Zweig, í þýðingu Þórarins
Guðnasonar; VI., sögulok.
(Flosi Ólafsson og Valur
Gíslason flytja). — 16.3fr
Kaffitíminn: a) Josef Felz-
mann og félagar hans leika.
b) Létt lög af plötum. —
16.30 Tónleikar (plötur). —
17.30 Barnatími. (Þorsteinn
Matthíasson kennari): a)
Rannveig Löve kennari les
framhald sögunnar „Hnyðra
| og hnoðri“. b) Börn syngja
og flytja ævintýraleik eftir
Hannes J. Magnússon. c)
Skúli Þorsteinsson kennari
les frumsamda sögu. —
20.20 Hljómsveit Ríkisúí-
varpsins leikur. Stjórnandi
Hans Joachim Wunderlich.
— 20.45 Stutt blaðamanna-
revya Æftir rjóh. (Karl Guð-
mundsson leikari o. fl.
flytja). — 21.00 Um helgina.
Umsjónarmenn: Páll Berg-
þórsson og Gestur Þorgríms-
son. — 22.44 Fréttir og veð-
urfregnir. — 22.05 Danslög
til 23.30.
Eimskipafél. Rvk.
Katla er væntanleg til
Gdansk í hádegi í dag. Askja
er væntanleg til Bremen á
morgun.
Trúlofun
Nýlega hafa opinberað trú-
lofun sína ungfrú Guðlaug
Kristinsdóttir, Villingaholti,
og Ágúst Eh’íksson, Bólstað-
arhlíð 12, Reykjavík.