Alþýðublaðið - 14.01.1958, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 14. janúar 1958
A'IþýSnblaSiS
3
Alþýðubiaöió
Útgefandi:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Auglýsingast j óri:
Ritst j órnar sí n:a r:
Auglýsingasí rai:
Afgreiðslusími:
Aðsetur:
Alþýðuf lokkurinn.
Helgi Sæmundsson.
Sigvaldi Hjálmarsson.
Emilía S a m ú e 1 s d ó 11 i r.
1 49 0 1 og 1 4 9 0 2.
1 49 0 6.
1 49 0 0.
Alþýðuhúsið.
Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8—10.
Stór rœða á litlum fundi
ÞEGAR Bjarni Benediktsson, aðalritstjóri Morgun-
blaðsins, mætti á vinnustað sínum á laugardaginn var,
reyndist honum mikið niðri fyrir. Hann afhenti undirmönn-
um sínum handrit að langri ræðu, sem halda átti á fundi
Sjálfstæðismanna í Kópavogi seinna um daginn. Lagði hetj-
an svo fyrir, að ræðan skyldi birt á forsíðu Morgunblaðsins
daginn eítir ásamt rnynd af höfundinum — .Bjarna Bene-
diktssyni. Þegnarnir sögðu já og anien, og vélarnar tóku
til starfa. Ræðan hrannaðist upp á forsíðunni með fram-
haldi á áttundu síðu. F.yrirsögnin var fimm dálka eða þvert
yfir síðu á stóru oa svörtu letri. Mvndin heppnaðist ágæt-
lega, og allt virtist í stakasta lagi. Ræðan fjallaði um helztu
viðfangsefni íslenzkra stjórnmála í dag. Bjarnj leit yíir
átján mánaða valdaferil vinstri stjórnarinnar og sá þar
ekkert Jiema torfærur. Og hann gerði ýtarlegan samanburð
á þessu vandræðatímabili og þeim náðarstundum, þegar
Sjálfstæðismenn sátu enn á ráðherrastólum. Raunar gleymdi
hann ýmsum smáatriðum eins oa bví, að sjávarútvegurinn
strandaði í sérhverri vertíðarbyrjun á valdadögum íhaldsins.
En hann fór hörðum orðum um erlenda skuldaaukningu ís-
lendinga síðústu átján mánuði og taldi hana fjarri öllu lagi.
Hitt lét hann liggja í láginni, hvað Siálfstæðismenn sluppu
vel í þessu efni. Þeir fengu sem sé engin lán erlendis síð-
ustu mánuðina af valdatíð sinni.
Og svo kom kappinn akándi í bíl suður ,í Kópavog.
Forustumenn Sjálfstæðisflokksins í byggðarlaginu tóku
á móti honum og buðu hann velkominn að gömlum og
g'óðum sveitarsið. En B jarna brá í brún, þegar liann gekk
í salinn. Hann átti von á fjölmenni, en varð fyrir eftir-
minnilegum vonbiigðum. Kópavogsbúar sátu heima hjá
sér og hlustuðu á útvarpið eða fóru í bíó til Reykjavíkur
í stað þcss að hlusta á stóru ræðuna hans Biarna Bene-
diktssonar. Fundurinn var sem sé átakanlega lítill. Ein-
hve r mun jhafa imprað á messufalli, en þá kipptist B.jarni
við og kvað slíkt ekki koma til mála. Honum varð hugsað
til ræðunnar, sem þakti tvær síður í Morgunhlaðinu.
Hún varð að hirtast. En til hess hlaut Bjarniaðflytja hana
á fundinum. Og svo steig hann í ræðustólinn og flutti
• mál sitt lengi og vel. Fundarmenn voru þá 67 taisins, en
að kunnugra áliti mikið vafamál, að Sjálfstæðismenn
myndu þar í meirihluta. Hinir flokkarnir áttu þarna
fórnfúsa sendiboða, og svo hafði eitthvað af unglingum
driíið að á síðustu stundu, enda mun tómstundaiðja æsk>
unnar í Kópavogi enn standa miög tii hóta.
Bjarni Bsnediktsson las ræðuna stóru eins og hann væri
að tala yfir þúsundum, óð úr einu stóratriði stjórnmálanna
í annað og eggjaði þessa 67 Kópavogsbúa að duga Sjálfstæð-
isflokknum sem bezta, gera sigur hans að viðburði á heirus-
mælikvarða. Síðan mun hann í einkasamtölum við flokks-
broddana hafa talið þörf betri skipulagningar á samtök-
um Sjálfstæðisflokksins í kjördæmj Ólafs Thors og' um
leið gefið mannlausum bekkjunum sitt landskunna horn-
auga. En ekkj. þykir sennilegt, að Bjarni hafi lofað neinu
góðu um að tala í Kópavogi fyrir næstu kosningar. ITins
vegar var honum huggun að því að hugsa til ræðunnar í
Morgunblaðinu. Og þegar hann ók bílnum sínum áleiðis tii
Reykjavíkur tautaði hann fvrir munni sér, brúnaþungur og
svipdimmur: Hún skal í þá samt!
í tilefni þessa er tímabært að vekia athygli Bjarna Bene-
diktssonar á möguleika, sem hann virðist ekki gera sér
grein fyrir. Færi ekki vel á því, að hann héldi ræðu eins og'
þá, sem Kópavogsbúarnir 67 heyrðu á laugardaginn, yfir
starfsfólki Morgunblaðsins? Þá myndi aðsóknin sæmilega ör
ugg, og Bjarni þvrfti alls ekki að óttast ókurteisi fálætisins,
Einar Ásmundsson og Sigurður Bjarnason telja sér vafa-
laust skvlt að hevra svona ræður í vinnutímanum. HitL er
hæpið að fara með stóra ræðu á litinn fund suður i Kópavogi
Ólafur Thors gæti fundið upp á þvi að kenna Bjarna Bene-
diktssyni um, ef Sjálfstæðismenn í byggðarlaginu verða fyr-
ir öðru eins á-falli á kosniingadaginn og þeir yrðu að sælla
sig við á laugardaginn var. Laun heimsins eru nú einu sinni
vanþakklæti.
( Utan úr heimi )
í BREZKUM stjóvnmáium er I
st jórnarandstöðunni ógerning-
ur að þvinga stjórnina til að
segja af sér, hversu óvhisæl sem
hún kann að vera, á nieðan
stjórnin getur reitt sig á 30 at-
kvæða meirihluta í neðri mál-
stofunni. Stjórn Macmillans
hefur eins og nú er 60 atkvaVða
meirihluta, og þess vegna hafa
menn talið víst að hún muni
reyna að tóra út k.jörtímabilið
til 1960, þó að aukakosningar,
sem farið liafa fram, bendi
skýrt til að hverju stefnir.
En .engin regla er til án und-
antekningar. Alvarleg sundr-
ung innan stjórnarflokksins
getur orðið til þess, að ekki sé
'hægt að iáta fleytuna sigla á-
'fram, jafnvel þótt andstaðan
innan flokksins sé í miklum
minnihluta og standi að skoð-
unum til lagt frá sjónarmið-
um stjórnarandstöðuf lokksins.
Það var meir en allt annað
sundrungin innan brezka al-
þýðuflokksins, sem neyddi Cle-
ment Attlee til að efna til nýrra
ikosninga á þeim tíma, sem óhag
stæðastur var fyrir hann sjálf-
an haustið 1951. Nú ríkir mikil
sundrung innan íhaldsflokks-
ins, sem gerir það að verkum
að manni finnast erfiðleikar al-
þýðuflokksins þá hátíð hjá
þessu.
THORNEYCROFT FER
Allir þeir ráðherrar. sem
fjölluðu um fjármál ríkisins
með sjálfan fjármálaráðherr-
ann, Peter Thorneycroft í
Hægri menn undir forysfu Thomey-
skipuleggja andstöðu við Mac-
i; geiur leitt til nýrra kosninga.
broddi fylkingar, sögðu sig sam
tímis úr stjórninni. Þeir völdu
að lýsa andstöðu sinni á þennan
hátt á þeim tíma, þegar Mac-
millan forsætisráðherra var að
leggja af stað í 6 vikna hring-
ferð um brezka samveldiö. Bréf
þau, sem þeir sendu hver öðr-
um, Macmillan og Thorney-
croft, í sambandi við þennan
atburð, eru svo kaldranaieg og
beisk í orðalagi, að leitun er á
hliðstæðu í brezkum stjórnmái-
um.
ÁGREININGSATRIÐI
Orsökin til úrsagr.ar Thor-
neycrofts var, hve mikii út-
gjöld ríkisins mættu vera næsta
fjiár'hagsár. Thorneycroft vildi
.láta stjórnina gefa gott for-
dæmi í atvmnulífinu og verka-
lýðsfélögunum með því að neifa
að auka útgjöldin frá þvi, sem
nú er. Macmillan studdi hins
vegar aðra ráðherra,. er hann
féllst á 50 milljón punda út-
gjaldahæk'kun á næsta lijárhags
ári. Thorneycroft var þeirrar
skoðunar, að þetta mundi
draga úr trú á pundið sem „stöð
ugan gjaldmiðil11, grundvöll að
stöðugu verðlagi og álit lands
okkar erendis. Macmillan svar
aði því til að afsögn Thorney-
crofts nú eins og málum væri
háttað gæti ekki orðið til að
vernda og fremur hitt hags-
muni, sem við höfum reynt að
gæta.
• i
SUNDRUNG FLOKKSINS
Brotthvarf ráðherranna
þriggja úr stjórninni hefur haft
í för með sér sundrung i röð-
um íhaldsþingmanna. í rit-
stjórnargrein, sem nefndist
Undanlátssemi í stórblaðinu
Times, var Thorneycroft aíger-
lega fylgt að málum. Á fc.inn
bóginn sakar Daily Telegraph
Thorneycroft um prímadonnu-
læti og brotthvarf hans úr
stjórninni telur blaðið vera
skaðlegt og óvænt. Haiisham
lávarður, sem er hinn opinberi
erindreki Macmillans, hefur
sent ihaldsfélögum víðs vegar
um landið boðskap um máhð
og kallar Times að sá boðskap-
ur sé vesaldarlegur og reynt
að bera í bætiflákana.
Það, sem hér hefur raunveru
lega g'erzt, er að stjórnin hefur
reynt að ganga hinn gullna með
alveg í flokknum, en hinir óa-
nægðu í hægri væng hans, þing
menn og aörir, hafa eignazt for
ustumann, sem er aðsópsmikill
Framliald á 8. síðu.
i og frelsisvinur
í BLÖÐUM og tímaritum
iesum við daglega um rnögu-
leikana á gjöreyðingarstríði, og
er það eðlilegt á þessum tím-
um kjarnoi'kuvopna og eld-
flauga. En gereyðingarstríð er
ekki nýtilkomið hugtak. Jryrir
rúmum 100 árum settí þýzki
herforinginn Karl von Clause-
witz fram kenninguna um ger-
eyðingarstríð sem iið í stjórn-
málatogstreitu þjóðanna, og er
óhætt að fullvrða að skoðanir
hans hafa mótað mjög styrjald-
arrekstur síðan. Karl von Clau-
sewitz er nú álitinn einn af hin
um sígildu rithöfundum, þeirra
sem um hernaðarmálefni fjaila.
Hann fæddist árið 1790 í
smábænum Burg, skammt frá
Magdeburg. Eoreldrar hans
voru af póiskum ætturn, bláfá-
tæk og naut sonurum lítiliar
skólagöngu. Aðeins tóif ára að
aldri gekk hann í prússneska
herinn og tók þátt í herferðum
í Rínarhéruðunum árið 1793 -
1794. Va'kti hann strax athygii
á sér fyrir hugrekki og þol.
Þegar hersveit hans sneri til
herbúðanna sökkti. hann sér n:ð
ur í nám af miklu. kappL og
viljafestu. 21 árs að aldri fékk
hann inngöngu í Herstjórnar-
skólann í Beriín. Aðalkennari
skóians, Gerhard von Scharn-
horst tók brátt eftir óvenjuleg-
um hæfileikum og ástundun
þessa unga manns og tók hann
undir vernd sína.
Scharnhorst fékk því tii leið-
ar komið, að Clausewitz var
gerður ofursti í her Ágústúsar
Prússaprins. Ásamt pinsmum
var Clausewitz tekinn til fanga
af Frökkum í orrustunni við
Prenslau.
Honum var sleppt úr fangelsi
HÉR fer á eftir stutt frá- ^
sögn um ævi og starf Karls^
von Clauscwitz. Hann gckk ^
í prússneska herinn aðeins S
12 ára að aldri og gerðist síð S
ar einn af mestu herfræðingS
um heimsins. Hanti reyndistS
frábær skipuleggjari, frelsis-^
hetja og föðurlandsvinur
Napoleonsstyrjöldunum, og^
lagði með ritverkum sínum^
grundvÖH að kenningunni^
um gereyðingarsíríð. Ekki^
verður hér skori'ð úr hvort^
sú kenning hefir orðið iniiniþ
k.yninu iil góðs cða ills, enS
aðeins sagt nokknð frá höf-S
undi hennar. S
eftir tvö ár og fór rakleiöis tii
Berlínar, og varð nánasti sam-
starfsmaður Scharnhorst, sem
nú var orðinn hemálaáðhora,
auk þess kenndi hann við Her-
stjórnarskólann og var einka-
kennari krónprinsins í hernað-
arfræðum. Á þessum árum
endurs'kipulagði Scharnhorst
þýz'ka herinn. Braut hann öll
ákvæði friðarsamninganna í
Tilsit um stærð og vopnabún-
að hersins. (Hafa Þjóðýerjar
löngum leyft sér að sniðganga
alla friðarsamíiinga). Mcð þessu
undirbjó Scharnhorst frelsis-
stríðið gegn yfirráðum Napole-
ons 1 Evrópu. Þessi árin öðlað-
ist Clausewitz þá revnslu og
þekkingu, sem mótaði kenning-
ar hans um stjórnmá’i og hern-
aðarlist.
Árið 1810 kvæntist hann
greifynju Marie von Bruhl og
gæfan virtist brosa við honum,
frami hans í hernum \rirðist
tryggður og fjárhagurinn í góðu
lagi. En 1812 gerast þeir atburð
ir, sem koma honum í pólitíska
og' persónulega klípu. Napoleon
neyddi konung Prússa, Friðrik
Vilhjálm III. til að leggja.sér
lið í Rússlandsferðinni.
Clau’sewitz gat ekki þolað, að
starfa undir stjórn Napoleóns,
og lét því af störfum í Prússa-
her, og fór ásamt mörgum ié-
lögum sínum til Rússlands og'
gekk í her Zarsins. Um þetta
leyti hófst fyrir alvöru mót-
spyrna gegn Napoleon í Prúss-
landi. Clausewitz skipuiágði
frábærilega vel andspyánu-
hreyfinguna í austurhéruðum
landsins. Það var þó ekkí fyrr
en 1814, að hann fékk að riýju
inngöngu í prússneska herinn.
1815 varð hann yfirmaður her-
foringjaráðs Thiemanns og'tók
þátt í orrustunni við Waterloo.
þar sem Napoleon var gjör-
sigraður.
Árið 1818 var Clausewitz út-
nefndur herráðsmaður og jffir-
maður Herstj órnars'kólans í Ber
lín. Næstu tólf árin vann h'an.n
að hinum rhiklu ritverkum sín-
Framliald á 5. síðu.