Morgunblaðið - 02.01.1914, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 02.01.1914, Blaðsíða 3
MORGUNBLAÐIÐ 289 Jólabaíí ]0E JL □ehe Skauíaféíags Heyhjavíhur verður haldið á JJoíeí Reijhjavih, 10. jatt. hí. 8 Va síðd. * Nánari upplýsingar í Bóhverzíutt Ísafoídar. JJfgreiðslur Uörutjússins voru, árið 1913, 36,535. I. verðlaun Dagbjartur Glslason. 2. — Jón Högnason. Þ — Guðmundur Kr. Guðmundsson 4- — Ólafía Jónsdóttir S- ■ — Lárus Þ. Blöndal. 6. — Sigríður Bjarnadóttir 7- — Styrktarsjóður. 8. — J. Rasmus. 9- —• Elias Dagfinnsson. IO. — Kristjana Edilonsdóttir. ii. — Oluf Hansen. 12. — Guðrún Einarsdóttir. 13- — Kristján Jónsson. 14. — Helgi. iS- — Friðrik Sigmundsson. 16. — Haraldur Guðmundsson. 17. — Þorbjörg Steingrímsdóttir. 18. — Ól. V. Ófeigsson. i9- — Sigm. Sigmundsson. 20. — Guðbjörg Narfadóttir. ftfram eftir 0. Sweíf JTlardeti. Framh. »Viltu gefa mig lausan á morgun, pabbi?« spurði Theodor Parker kvöld eitt i ágústmánuði. Mylnusmiðurinn horfði forviða á son sinn. Þetta var mesti annatími þeirra. En hann sá á alvörusvip sonar síns, að eitthvað mikilvægt var á seiði og gerði þvi að vilja hans. Theodór var snemma á fótum næsta morgun. Lagði hann þá á stað gangandi hina löngu leið til Harvard og tók inntökupróf við háskól- ann þann dag. Skólavist hafði hann eigi haft reglubundna frá 8 ára aldri, en tekist með miklum erfiðleikum að verja 3 mánuðum á ári til lærdóms. Hann hlýddi sjálfum sér yfir, meðan hann var að stýra plógnum og notaði hverja tómstund til náms og lesturs nytsamra bóka. Eina bók, sem liann vantaði, náði hann i með því að fara morgun einn á fætur fyrir allar aldir og tína ávexti, er hann sendi síðan til Boston og seldi, en keypti bókina — latneska málsgreina- fræði — fyrir andvirðið. »Laglega af sér vikið«, sagði faðir hans, er Theodór sagði honum frá inntökuprófinu, »en eg hefi ekki ráð á að halda þig í skólanum«. »Það veit eg vel, pabbi, og mér dettur ekki heldur í hug að búa í Harvard, heldur ætla eg að lesa heima í tómstundum minum og búa mig á þann liátt undir aðalprófið«. Þetta gerði hann, og síðarmeir kendi hann sjálfur, samhliða náminu, og tók loks fullnaðarpróf við Harward-háskóla með ágætis- einkumí. Siðar í lifinu, er Theodor Parker var orðinn vinur og ráðunautur mestu manna sinnar tiðar og notaði áhrif sín löndum sínum til hagsmuna, mintist hann oft með fögnuði á strit sitt og stríð i kletta- og skógahéraðinu Lexington. Christina Nilsson, fátæka stúlkan berfætta, sveitastúlkan um- komulausa uppi í afdölum Svíþjóðar, virtist naumast eiga mikið »færi« i lífinu. En hún lagði samt allan heiminn fyrir fætur sér í aðdáun með söng sínum og kvenlegum yndisleik. Það ætla eg að segja ykkur — svo mælti dr. Talmage til æsku- lýðsins — að um hagi ykkar er það svo, að þér standið nú á þessari stundu jafnfætis þeim er að lokum verða fremstir. Þér skuluð minnast orða minna eftir 30 ár. Þeir sem þá eru orðnir miljóna- eigendur, frægir mælskumenn, skáld, kaupmenskuhöfðingjar 0. s. frv., yfireitt voldugustu mennirnir í riki og kirkju, þeir hafa staðið jafn- f»tis yður, ekki feti framar og átt oft við erfiðustu kjör að búa«. Jóíabíað JTlorgunbíaðsins. Uppfag þess var mjög sfórf, svo að menn gefa ennþá hetjpf það á afgreiðslu JTJorgunbíaðsins, JJusfursfrsefi 3. Efnisufiríif: Professor Haraldur Nielsson: Það er yfir oss vakað (jólahugvekja). Guðm. Björnsson landlæknir: Auðnupeningurinn (sönn saga). Síra Bjarni Jónsson: Jól á dönsku prestssetri. Landshöfðingi Magnús Stephenssen: Jól á Ytra-Hólmi fyrir 40-50 árum. Asgeir Sigurðsson konsúll: Jól á Bretlandi. Vilh. Finsen ritstjóri: Jól á sjómannahæli. Frú Theódóra Thoroddsen: Jól til sveita (fyrir 30-40 árum). Jólasveinn (gervinafn): Jólakort. Árni Ólason blaðamaður: Jól í kotinu. Hvalveiðamaður (gervinafn): Jól í Suður-Afríku. Jón Ólafsson rithöfundur: Jól í hafi. Síra Ólafur Ólafsson: Jól í Viðey (fyrir 40-50 árum). Stórkaupmaður J. Aall-Hansen: Jól í Noregi. Kapt. C. Trolle: Jól hjá Grikkjakouungi. Sigurður Guðmundsson magister: Jól íslenzkra stúdenta í Höfn. Stabskapt. N. Edelboe: Heimkoma á jólunum. Roald Amundsen: Jól á Suðurskautinu. Sfærsfa og efnisríhasfa bíað, sem út þefir homið á Ísíandi — 12 síður. Jiosfar þó að eins 5 aura. Sendið það fjarstöddum vinum og hunningjum. """ ir=ir=ir= —ir=ir=ii="- i »Enginn undirbúningur, ekkert fé? Farðu inn á bókasafn og fáðu þér bækur. Lestu um hinar dásamlegu tilfærur, sem guð hefir gefið þér, í höndum þínum og fótum, í augum þínum og eyrum. Farðu svo inn til læknis og beiddu hann að skýra fyrir þér það sem þú hefir lesið um. Láttu svo aldrei til þín heyra það guðlast, að þú eigir engan höfuðstól. Undirbúinn ? Hver maður, hversu snauður sem hann er, hefir fengið þann xmdirbúning, sem guð einn er fær um að láta í té«. Faðir Richards Cobden átti 9 börn í ómegð, er hann lézt. Pilt- urinn vann fyrir sér í hjarðmensku hjá nágrannabóndanum, en skóla- lærdóm fekk hann engan fyr en hann var 10 ára. Hann var þá látinn í heimavistarskóla. En þar var honum misþyrmt, hálfsveltur og fekk eigi að skrifa heim, nema 3ja hvern mánuð. Þegar hann var 15 ára fekk hann stöðu í verzlun frænda síns í Lundúnum. Frakknesku lærði hann á morgnana áður en hann fór til starfa síns, með því að fara afarsnemma á fætur, og smátt og smátt var farið að sýna honum meira og meira traust. Richard Cobden sneri sér til John Bright til þess að leita full- tingis hans móti hinum afar óvinsælu herlögum, er rændu fátæk- lingana brauðinu og létu í hendur hinum ríku. John Bright var þá yfirkominn af harmi, því að kona hans lá á börunum. »Á þúsund- um heimila eru konur, mæður og börn að deyja úr hungri«, sagði Cobden, »og eg gef yður það heilræði að gera samtök við mig, þeg- ar sárasti harmurinn er horfinn. Við skulum eigi linna fyr en korn- lögin eru úr sögunni«. Þeir stofnuðu »and-kornlaga-lagið« og starf- semi þeirra ásamt hungursneyðinni á Irlandi varð til þess að korn- lögin voru úr gildi numin árið 1846. Þá varð John Bright að orði: Það er eigi til það fátækt heimili á öllu Bretlandi, sem eigi á starfsemi Cobden að þakka ódýrara brauð. Sjálfur var John Bright kominn af fátækum ættum, en fátæk- nm drengjum var þá meinuð skólavist. Seinna varð þessi un»'i hugprúði og einbeitti kvekari, einn af helztu mönnum Englands! Hann fann til meðaumkunar með þeim miljónum fátækra manna á Bretlandi og Irlandi, sem sveltu vegna kornlaganna. Cobden horfði á það með skelfingu, að lagt var á brauð fátæklinganna til þess að auðga hina efnuðu, og hann beitti sér gegn þessum rang- látu lögum af öllum mætti. »Þetta er ekki flokksmál«, sagði hann, »því að menn af öllum flokkum eru sammála um þetta. Þetta er miklu fremur matklefa-mál — deilu-mál milli verkmannanna svo miljónum skiftir og höfðingjavaldsins«. Meðan stóð á hungursneyðinni á írlandi, var John Bright voldugri en allur aðallinn á Bretlandi. Allir höfðu beig af hinum röksamlegu ræðum hans og mikla atfylgi við sinn málstað. Þegar Cobden er skilinn frá, hefir ehginn máður gert eins mikið til að bæta kjör verkmanna, hærra kaup, styttri vinnutími og ódýrari nauðsynjar.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.