Morgunblaðið - 16.05.1915, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
|
I (
s
H '■
m t
N

Hvað gera Bandaríkin?
Mikil íofvitni leikur mönnum á
því að vita hvað Ítalía, Grikkland,
Riimenía og Búlgaría muni gera, —
hvort þau lönd haldi áffam að vera
hlutlaus, eða gangi inn í ófriðinn,
og þá á hverja sveifina þau muni
leggjast. En nú sem stendur leikur
mönnum þó mest forvitni á því að
vita hvern kost Bandaríkin muni
veija, hvort þau vilji þola það þegj-
andi, að mörgum þegnum þeirra var
bani veittur, þegar Lusitania var skot-
in í kaf, eða þá hefjast handa og
segi Þýzkalandi stríð á hendur.
Það vita allir að virðing hvers
lands er undir því komin að það
veiti sinum eigin þegnum vernd —
reki réttar þeirra, ef á þá er leitað
af öðrum, og hefni þeirra eða taki
manngjöld eftir þá, séu þeir vegnir.
nema lítið eftir af skotfærum. Mary
hlóð altaf marghleypurnar. Þegar
hún rétti honum þá seinustu, brosti
hún við honum og nsælti:
— Mundu eftir---------og vertu
svo sæll, elsku hjartans maðurinn
minn I------
Siguróp heyrðist að baki þeim.
Nokkrir af uppreistarmönnum höfðu
farið að húsabaki og komu þeim nú
i opna skjöldu. Var nú sleginn
hringur um þau. Tíu villimenn
stukku fram sem óðir hundar og
gripu konuna höndum. Aðrir bjugg
ust til þess að ráðast á Archdale.
Andlit hans afmyndaðist af skelf-
ingu. Eitt andartak horfðust þau
hjónin í augu. Svo skaut hann.
Hún hneig til jarðar. Kúlan hafði
hitt hena i hjartastað. Rauður blett
ur á snjóhvitum brúðarkjólnum sýndi
það hvar kúlan hafði gengið á hol.
Uppreistarmennirnir stóðu sem
steini lostnir. En í sama bili heyrð-
ist dynjandi lófatak og brezk riddara-
sveit reið inn i garðinn.
Uppreistarmennirnir hurfu eins
skyndilega og hvirfilbylur hefði sóp-
En hér stendur alveg sérstakiega á
eins og nú skal frá skýrt.
Þegar Þjóðverjar hófu fyrst kaf-
bátaátásir sínar i febrúar, var svo að
að þeim á burt. En Archdale liðs-
foringi stóð kyr og horfði á marg-
hleypuna í hendi sér. Hermennirnir
höfðu komið þremur sekundum of
seint. Þeir gengu hljóðir fram og
aftur, horfðu á lík ungu konunnar,
en enginn þeirra þorði að taka til
máls.
Um leið og konan féll hafði ann
ar skórinn hrokkið af fæti hennar,
og hann lá þar á veröndinni svo
einkennilega einstæðingslegur og
sneri háa franska hælnum f loft upp.
Archdale fleygði frá sér marghleyp-
unni og kraup niður hjá líkinu.
Hann tók skóinn með skjálfandi
höndum og reyndi að setja hann
aftur á fótinn, en hann gat það
ekki.
Nokkra stund var það eins og
hann gæti ekki áttað sig. Svo reis
hann á fætur og horfði á mennina,
sem stóðu umhverfis, einn af öðrum.
Einn af vinum hans gekk fram og
ætlaði að tala við hann, en Arch-
dale bandaði honum frá sér. Hann
skalf eins og hrísla í vindi.
Alt í einu hóf hann höfuðið og
rak upp æðisgenginn hlátur. Hann
skilja á Bandaríkjunum, sem þau
þau mundu eigi hika við að fara
með ófriði á hendur þeim, ef svo
skyldi fara, að einhver Bandarikja-
þegn biði bsna við það að Þjóð-
verjar skytu í kaf friðsöm kaupför.
En yfir þau stóru orðin hefir stryk-
ast jafnharðan svona þegjandi, því
það þykir sannað, að fleiri en einn
Bandarikjaþegn hafi farist með skip-
um þeim, er Þjóðverjar hafa skotið
í kaf. Nú eru þó römmust vandræði
að þeim kveðin, þvi fjöldi Ameriku-
manna var með Lusitaniu, svo sem
fyr er frá skýrt, og margir þeirra
hafa eflaust farist. A fyrsta farrými
voru t. d. 106 ameríkskir farþegar,
en þess er getið í skeytum, að fáir
af farþegum á því farrými hafi kom-
ist lifs af. Hér væri því sjálfvalið
tækifæri til þess fyrir Bandaríkin að
gera alvöru úr hótun sinni, ef eigi
stæði svo einkennilega á, að Þjóð-
reikaði eins og drukkinn maður.
Tunglsljósið féll beint framan í and-
lit hans, sem var afskræmt af brjál-
semi.
Hermennirnir, sem þarna voru,
höfðu séð sitt af hverju um dagana,
en ekkert höfðu þeir séð jafn voða-
legt, sem brjálaða manninn eða heyrt
neitt, svo skelfilegt, sem hlátur þann,
er rauf kyrð índverzku næturinnar.
■B>+<3m
verjar höfðu varað alla við þvf að
taka sér fari með Lusitaniu austur
um haf. Er eigi nema eðlilegt, að
taka verði tillit til þess, þegar fara á
að gera upp reikningana.
Um Wilson Bandarikjaforseta er
það kunnugt, að hann er hinn mesti
friðarvinur.
í ræðu sem hann hélt nýlega
mintist hann á það hvern hlut
Bandaríkin ættu að eiga að um ófrið
þennan hinn mikla. Tók hann það
þar skýrt fram að þau ættu alls eigi
að blanda sér inn í hann og mættu
það alls eigi. Siðferðisskyldan bann-
aði það. Hver ætti að jafna deilu-
málin á eftir, þegar kominn væri
tími til friðar, ef þau lentu inn í
styrjöldina? Nei, hlutverk Banda-
rikjanna væri það að miðja málum. Á
þeim hvíldi mikil ábyrgð og þess
yrðu allir þegnar þess að gæta, að
láta ekki tilfinningar hlaupa með sig
í gönur.
Eftir þessum orðum forsetans að
dæma þarf mikið til þess að hann
samþykki það að Bandaríkin taki
þátt i ófriðnum. Má og vera að
hann sjái það, að þeim geti orðið
það hættulegt sjálfum, því að Þjóð-
verjar þar í landi eru öflugir, og
þeir munu aldrei þola það þegjandi,
að Bandarikin segi Þýzkalandi strið
á hendur.
Á hinn bóginn er mörgum Banda-
rikjamanni um og ó að ganga í lið
með bandamönnum, fyrst Japanar
eru í bandalaginu. Hafa löngum verið
viðsjár með þeim nágrönnum og
hefir Bandaríkjunum þótt Japanar
ærið uppivöðslusamir og liklegir til
alls hins versta. í vetur hefir og
risið nýtt deilumál með þeim.
Svo er því máli farið, að japanskt
beitiskip strandaði við strendur
Bandarikjanna. Sendu þá Japanar
þangað mörg herskip og settu þar
herlið á land. Bandarikjin ygldust
við og spurðu hvað þetta ætti að
þýða. Svöruðu Japanar þvi, að þeir
ætluðu sér að reyna að ná út skip-
inu — þótt það hefði áður verið
álitið ómögulegt — en til þess væri
nauðsynlegt að hafa mörg skip og
lið á landi. Var urgur nokkur í
blöðunum í Bandaríkjunum yfir þessu,
en eigi var þó japönum vísað á brott.
Þá er eftir að athuga hverjar af-
leiðingar það muni hafa ef Banda-
rikin skerast nú i leikinn gegn Þjóð-
.verjum. Eigi er vert að gera ráð
fyrir því að borgarastyrjöld verði þá
i landinu, þótt margt sé ólíklegra.
Landher Bandaríkjanna er talinn
vera 95 þúsund. Eitthvað af því
liði mætti senda til Evrópu, en aðal-
lega mun það vera flotinn, sem
skákað verður fram. Hann er þriðji
floti mestur í heimi og eru í hon-
um mörg ágæt skip. Þau eru frá-
brugðin öðrum herskipum í því að
þau hafa engin siglutré, heldur eru
á þeim grindaturnar allmiklir, eins
og sjá má á mynd þeirri er hér
birtist. Flotinn skiftist þannig:
14 Dreadnoughtar.
21 Orustuskip.
3 Hraðskreið beitiskip.
46 Sprengileyðar.
47 Kafbátar.