Morgunblaðið - 06.11.1916, Side 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Eg skifti við hann nokkrum orð-
um og hæddist hann bara að því,
þegar eg lét í ljósi undrun mína yfir
því að þetta skyldi líðast. Eg vona
að þessi náungi lesi þessar línur og
þá vildi eg mega spyrja hann, hvort
hann gæti á nokkurn hátt réttlætt
annað eins og þetta, því ef hestur-
inn er baldinn eða latur og það þurfi
að slá í hann, er það þá ekki ómann-
úðlegt að berja hann með slíku keyri?
Frá mínu sjónarmiði er það ekki
einungis ómannúðlegt heldur er það
blátt áfram svo mikill fantaskapur og
fólska í þvi fóigin að slikt ætti ekki
að líðast hegningarlaust. En ef ekki
er þörf á að brúka þannig iagað keyri
þá ætti enginn maður sóma síns vegna
að láta sjá sig með slíkt í höndunum.
Eg fylgdi manninum suður í Suð-
urgötu i þeirri von að eg mætti ein-
hverjurti lögregluþjóni til að benda
á þetta, en því miður brást sú von
min, en illu auga rendi hr. vírsvipu-
tyrki til mín.
Nú vildi eg fastlega mælast til þess
við lögregluþjóna bæjarins, að ef þeir
hafa haft heimild í fyrra að koma i
veg fyrir þenna • ófögnuð, að þeir
rendu augunum til þeirra manna,
sem þetta áhald brúka nú, og gerðu
bráða gangskör að því að losa okk-
ur við að sjá keyrslumenn bæjarins
með þenna ósóma framar.
Eg vona að þeir hafi heimild til
þessa enn þá — og eg treysti þvi
að þeir rifi þetta illgresi upp með
r ó t u m, svo að þessi lífseigi óþokka-
skapur risi ekki upp héðan í frá.
M. Péturs.
Vacuum Oil Co.
Hinn 4. f. mán. átti hið nafn-
kunna olíufélag 50 ára afmæli. Það
er stofnað af Mr. H. D. Everest og
er hann nú látínn fyrir tveim árum.
Mr. Everest var fyrst bóndi, en
fluttist svo til Rochester og gerðist
þar kaupmaður. Þegar olíunámurn-
ar fundust i Pensylvaníu árið 1860,
setti hann á fót dálitla olfusuðu.
Hafði hann að eins einn litinn ket-
il og flutti sjálfur vöru sína til kaup-
enda. Þessi atvinna hans tók fyrst
að blómgast þegar hann fann upp
véiar til þess að gera smurningsoliu,
með hinni heimsfrægu Vacuum-að-
ferð. En þó átti Mr. fiverest enn
örðugt uppdráttar. Hann ætlaði sér
að stofna hlutafélag með 25 þúsund
dala höfuðstól, en fékk að eins n
þús. dali, sem vinir hans lögðu
fram til fyrirtækisins. En þegar
Mr. Everest dó, lét hann eftir sig
margar miljónir dala.
Félagið starfaði fyrst að eins í
Ameríku, en þegar sonur Everest,
hinn núveraudi forstjóri félagains,
tók við stjórninni árið 1888, kom
hann á fót útbúum í öllum helztu
borgum Anieríku og Englands. Árið
1893 voru enn fremur stofnuð út-
bú í Þýzkalandi, Frakklandi og Italiu-
og um allan heim hefir félagið um-
boðsmenn sína.
Pjárhagrur Dana.
I fyrra mánuði lagði fjármálaráð-
herra Dana fyrir þingið frumvarp til
fjárlaga fyrir árið 1917—18. Um leið
gat hann þess að seinustu 13 árin
hefðu tekjur ríkisins aukist um 617
miljónir króna. Árið 1913 hefðu
landbúnaðarafurðir verið útfluttar fyrir
556 miljónir króna, en 19ij hefði
útflutningurinn náð 800 milj. eftir
lauslegri áætlun.
Hann sagði enn fremur að árið
1913—1916 færu útgjöld ríkisins 70
mili. kr. fram úr tekjunum og hefði
það verið jafnað með lánum. A þessu
ári mundi 100 milj. ganga til hers-
ius, 30 miíj. gengju til dýrtíðarráð-
stafana og alls væru útgjöldin 241
milj. krónur. Árin 1914—1918 væru
aukaútgjöld til hersins 200—250
milj. króna.
haft ómetanlegt gagn af Archan-
gelsk við Hvítahafið í þessum
ófriði. Og til Spitzbergen með
kolanámum og öðrum auðæfum
líti nú öll stórveldi heimsíns hýru
auga.
Að lokum bendir hann á, að
þeir Bandamenn hafi mest unnið
að því að rannsaka og mæla
Norður-Grænland, svo það sé í
raun 0g veru þeirra eign, sem
engin ástæða sé til að láta öðr-
um í té.------—
Ekki aðhyllast Danir þá skoðun
Pearys.
En hvað um Island, ef Græn-
land er í augum heimsins orðið
vænlegt framfaranna land — 0g
álítleg herskipastöð ?
Grænland.
Heimskautafarinn ameriski Peary
vill láta Bandarikin klófesta
Grænland tii flotastöðva.
í hinu merka stjórnarblaði
Bandaríkjanna »New York Times«
skrifar Peary grein með fyrir-
sögninni »Grænland sem flotastöð
Bandaríkjanna«. Litur hann svo
á, að fráleitt sé það fyrirBanda-
menn að afsala sér neinum rétt-
indum gagnvart Grænlandi, þeim
sé þvert á móti nær að ná sem
beztu tangarhaldi á landinu.
Er grein þessi skrifuð sem and-
mæli gegn þvi afsali réttinda,
sem væntanlegir söluskilmálar
innihalda við afsal dönsku Vestur-
heimseyjanna.
Hann lítur svo á:
Að samkvæmt Monroes-kenn-
ingunni eigi Grænland af lúta
yfirumsjón Bandamanna, þareð
það eftir legu sinni tilheyri
Ameríku.
Auk þess hafi það fjárhagslega
þýðingu að fá full yfirráð yfir
landinu. Kryolit og kolanámur í
fjöllum og líklega grafit og ef til
vill gull.
Danir hafi ekki fjármagn til
þess að nota auðsuppsprettur
landsins, er gætu orðið amerísk-
um auðmönnum hinar arðvæn-
legustu. Fjöldi fossa gæti fram-
leitt þar rafurmagn til loftáburðar-
vinnslu og annara framkvæmda.
En víðtækast gagn gætu þeir
haft af því að gera flotastöð í ein-
hverjum firðinum nálægt Hvarfi.
Einn einasti fjörður væri þeim
nógur, djúpur og þröngur fjörður
væri þeim þar ágætt athvart,
eina 30 tíma ferð norðan við
aðalsjóleiðina mílli Ameríku og
Evrópu.
Bendir hann á, hve norðlægar
hafnir 0g norðlæg lönd séu nú
eftirsótt, 0g hve mikla þýðingu
þau geti haft bæði í ófriði og á
friðartímum. T. d. hafi Rússar
Um nónbil, hinn 9. október, var
danski kafbáturinn »Dykkeren« á
kafsiglingu framundan Taarbæk.

<. - Kronbarg,
ffelsingöri
rftiHeriid
n<*aapp
Astopp
'álsinghopg
’Sd
:^**>ú\lands/rpont
•Kjk
' PuMfshi
cjmfasund
■JkcK^<mg\
McwyJsn&ótHf'
'(03ENHAWJt. : s •: ‘ £. \\f
..... Mmrczt-
^sErjJiixrtó'pí'ÁJ
Staðurinn þar sem >Dyakeren« sökk.
Varð hann skyndilega að leita upp á
yfirborð sjávar, vegna einhverrar
bilunar. En um leið og hann kom
úr kafi, rendi á hann norskt gnfu-
skip, sem »Vesla« heitir, og sökk
kafbáturinn v.-er samstundis eftir
árekstnrinn.
í skygnisturni kafbátsins voru þá
fjórir menn: undírliðsforingi, tveir
S. A. Christensea, foringi kafbátsins.
hásetar og foringi kafbátsins S. A.
Christensen premierlautenant. Þeir
gripu allir til bjarghringa og tókst
þremur þeirra að fleygja sér í sjó-
inn og var þeim bjargað. En bátur-
inn sökk áður en Christensen gæti
bjargað sér á sama hátt og druknaði
hann þar.
Slysið vildi til eigi all-langt frá
Kaupmannahöfn og var þegar síroaó
þaugað eftir hjálp. »Vesla« lá kyr
þar sem báturinn hafði sokkið og
var því vandalaust að finna staðinn.
Annars eiu kafbátar þannig útbúnir
að þeir eiga að geta gefið merki um
hvar þeir séu, ef þeir sökkva. Eru
það floiholt, sem fest eru í þilfarið
en má leysi niðri í kafbátnum. Leiia.
þau þá upp á yfitbarðið, en eru fest
við kafbátinn með taug. Auk þess
hafa kafb tarnir merki-bjöllur.
Þegar kafbátur sekkur, geta menn-
imir, sem í honum eru, bjargast á
tvennan hátt, aunaðhvort með því
nð bátnum ré lyft upp á yfirborðið,.
eða þá að menuirnir setja ásighina
svo nefndu bjarghjálma, snæygja sér
út úr bitnum og leita upp á yfir-
borðið.
Þar sem »Dykkeren« sökk, var
8 metia dýpi. Þnð hefði því verið
óhætt fyrir ..jómenriinn að reyna að
Björgunarstarf á mararbotni
bjarga sér sjálfir. En af einhverjum
ástæðum gerðu þeir það ekki. Þeir
voru fimm saman og settust allir að
í tundurskeyiaklefanum. Smám sam-
an fór klefinn að fyilast af sjó og
stóðu mennirnir seinast í kné í
austrinum. Um miðnætti var kaf-
bátnum iyft upp á yfiiborð sjávar
og þá var fersku lofti dæit inn í
Björgunarskipið.
hann. Sögðu mennirnir að það
hefði verið líkast því sem rafstraum-
ur hefði farið um sig, svo brá þeiap