Morgunblaðið - 27.04.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
hjerdinsdatter, sem með góðum rómi
ábeyrenda mælti:
Ver viljum heim!
Og það þýðir á dönsku: Vi vil
hjem I
Fimm manna nefnd kosin.
Fundinum, sem stóð í 3 tíma,
lauk með því að kosin var 5 manna
neínd, með skriflegri atkvæðagreiðslu.
Komust í nefndina þeir Asgeir Pét-
urrson, Akureyri, Carl Olsen, Reykja-
vík, Magniis Tb. Blöndalh, Reykja-
vík, H. Kristinsson, Akureyri og H.
Benediktsson, Reykjavík.
Fram var lagt skjal til undirskrift-
ar og á morgun mun nefndin seDn-
lega snúa sér til Zahle forsætisráð-
herra«.
í sama blaðinu er mynd af 7
helztu ræðumönnunum. Er mjög
ilt að þekkja þá. Þar er Carl Olsen
eins og risi en Hallgrímur Bene-
diktsson eins og dvergur. En und-
ir standa nöfnin til skýringar. Með-
al þeirra er: Böye Melsted, kaup-
maður og Hallgrímmur Benediktsson
fra Isafjord«.
Grein þessi birtist í Politiken 8.
inarz og er dágott sýnishorn danskr-
ar blaðamensku, að þvi er til íslands-
mála kemur. Hvað mundi vera sagt
um dönsk mál, sem skýrt væri frá
á líkan hátt í íslenzkum blöðum?
»" ....*»>»«» - -
Nokkur orð um
taugaveiki.
og varnir gegn henni.
Ritstjóri Morgunblaðsins hefir beð-
ið mig að skrifa nokkur orð um
taugaveikina, sem nú er að ganga
hér í bænum og slial eg gera það í
sem fæstum orðum.
Taugaveiki er næmur sjúkdómur.
Sóttkveikjan er ofurlítill stafmynd-
aður gerill, sem berst gegnum munn-
niður i meltingarfærin, eykst þar og
margfaidast og berst út i líkamann
og sýkir hann. Veikin byrjar með
höfuðverk, magnleysi og hitasótt,
sem smámsaman ágerist svo, að
sjúklingurinn verður rúmfastur. Oft
fylgir talsverður niðurgangur veik-
inni. Meðan sjúkdómurinn stendur
sem hæst, eru sjúklingarnir venju-
lega þungt haldnir, rænulausir og
með óráði. Frá því að sóttkveikjan
kemst inn í líkamann og þangað til
sjúkdómssérkennin fara að koma i
Ijós, liða oftast í kringum 2 vikur.
Veikin berst aldrei í loftinu. Aðal-
sýkingarhættan stafar frá taugaveikis-
sjúklingunum. í saur þeirra og þvagi
er oft ógrynnin öll af taugaveikis-
gerlum, sem geta borist út og lifað
utan líkamans all-langan tima. Geta
þeir borist með heilbrigðum mönn-
nm i aðra, komist í drykkjarvatn og
með því í mataráhöld, mjólk og
önnur matvæli og sýkt þá sem
neyta þeirra. Einkum eru brunnarn-
ir illræmdir fyrir sótthættu þá, sem
af þeim stafa, vegna þess að þeir
eru oft illa gerðir, þannig að ýms
óhreinindi komast í þá.
Hvernig má þá verjast taugaveiki,
ef hún gengur? Fyrsta skilyrðið er
hreinlœtið einkum með mat og drykk,
ef til vill sjóða allan mat, lika vatn
og mjólk, því að sóttkveikjurnar drep-
ast við suðu. Þá er og afaráriðandi
að einangra alla sjúklinga og helzt
fá þá á spítala. Þess vegna er það
mikilsvert að sækja strax lækni ef
einhver fær sjúkdóm, sem líkist
taugaveiki; þvi að áriðandi er að fá
taugaveikissjúklinga einangraða áður
en þeir geta borið sjúkdóminn á
aðra.
Nú munu menn spyrja: Er hætta
á því að taugaveikin breiðist mikið
út hér í bænum? Því er auðvitað
erfitt að svara, af þvi að ekki verður
enn þá komist fyrir upptök veik-
innar. En þó er það trúa mín, að
nú sé það versta um garð gengið,
þó nokkrir kunni að veikjast enn
þá. Má bærinn nú hrósa happi að
góð vatnsveita er komin á, svo að
ekkert er að óttast frá þeirri hlið.
Steján Jónsson,
læknir.
Sölin.
Hafi bæði Morgunblaðið cg H.
Th. miklar þakkir f>rir þá vel sömdu
grein »Bezt er að búa að sinu«.
Þessa ritgerð ættu öll landsblöðin
að flytja hér. En þau eru ekki svo
nytsöm sum þeirra að þau geri það,
af þvi það er mjög svo nauðsyn-
legt að vekja máls á þvi, sem mikla
þýðingu hefir fyrir að draga fram
lífið óneyddur. Eg varð hrifinn í
dag, þegar eg las um »Sölin«. Eg
vissi ekki af nokkru heimili í "fhilli
Mýrdalssands og Breiðajnerkursands,
eins í Mýrdalnum að eg held, sem
ekki keypti »söl« til heimilisbrúk-
unar, hvort heldur heimilið var stórt
eða smátt og þá voru þau skömtuð
einu sinni á dag með harðæti eins
og hver önnur fæðutegund, og þótti
mikið vanta, ef að sölin ekki voru
með máltíðinni, þegar að borðað
var einhvern tíma, einu sinni á dag.
Þá voru þau keypt á Eyrarbakka
árlega. Faðir minn sál. Páll i Arnar-
drang, keypti á hverju vori 320 pd.
af sölum á fyrnefndum stað, og
var þá altaf vættin á 10 pd. af ull
óþveginni. Það var þá það vanaverð
á þeim þar. Það er stór og svívirði-/
leg afturför, að hætta að nota þau
til manneldis, sérílagi af því, að þau
vaxa alstaðar með öllum ströndum
þessa lands, þar sem að grjót nær í
sjóinn. Þau eru ákaflega holl og
auðmelt, ekki einasta auðmelt sjálf,
heldur hjálpa meltingarfærunum til
að melta það sem tormeltanlegt er,
en sem oft er borðað, og of langt
er að skrifa í blaðagrein. í gras-
nytjabók, prentaðri 1783, eftir vís-
indamanninn B. í Sauðlauksdal. Söl
(á latínu: fucus foliopolytomo):
»Sölin hafa mikið fínt salt í sér,
eru holl og verða fljótt hverjum
manni að næringu, þó veikur og
lémagna sé. Þau greiða alla náttúr-
lega rás likamans, þau fita mann og
eru styrkjandi fyrir alla sem þau
borða.« Sama hrós fá þau bæði hjá
landlækni Bjarna Pálssyni og Jóni
Hjaltalín fyrir að vera svo góð til
manneldis. En þessi brúkun er að
leggjast með öllu niður. Eru það
framfarir? Nei, það bendir á ráð-'
leysi og eyðslu, og leti, eða eitthvað
því verra, að vilja alls ekki neyta
þessarar hollu jurtar eins og altaf
áður var gert.
Að endingu minnist eg eins sem
hreif mig þá, og eg minnist með
virðingu, af því að það kom frá svo
virðingarverðum og miklum manni,
Hann lá veikur á Kiðabergi, það
var Þorsteinn sál. cansellíráð, og
sendi eftir mér og bað mig að koma
til sín. Eg gerði það. Dvaldi eg hjá
honum einn dag. Hann aðspyr mig
um daginn og hefi eg upp sömu
orð hans hér. »Má eg ekki borða
söl?« Eg svaraði og sagði »jú, ef
yður verður gott af þeim, þá sjálf-
sagt að gera það.« Hann svarar:
»Þakka yður fyrir að hafa vit á að
leyfa mér það. En læknirinn minn
bannaði mér það, en það er það
eina sem mig langar í og mér verð-
ur gott af, bæði með mjólk og
öðru. En mig langar í ekkert eins
og þau, og verðnr ekki jafn gott af
neinji sem þeim.« Þetta fann þessi
merkismaður og notaði sér svo
gæði þau, sem náttúran hefir út-
búið sölin með, en sem nú er fyrir-
litin til manneldis. Það líkist frem-
ur skrælingjum en siðaðri þjóð þess-
háttar afturkippir. llitgerð þessa,
»Bezt er að búa að sínu«, hefði
ísafold tekið á fyrri árum Björns
heitins Jónssonar.
24.—4.—Tý.
L. P.
Skeiða-áveitan.
Landsbankinn hefir nú heitið
Skeiðamönnum því, að lána þeim
alt að 100,000 kr. veðdeildarlán
til Skeiða-áveitunnar. Verður þá
væntanlega byrjað á verkinu á þessu
voii.
Verkafólk ætti að fást, þar sem
útlit er fyrir að erfitt verði með
siglingar og því bæpið að kol, salt
og olía fáist til sildveiðanna, sem
undanfarin ár hefir dregið að sér
mestallan vinnukraftinn.
Það er lofsvert, hve vel Lands-
bankinn hefir brugðist við óskum
Skeiðamanna, með hagkvæmt lán
til fyrirtækisins.
(»Þjóðólfur«).
i —1 m—— — ■ -
SSS3 'D A Q BOFJIN,
Afmæli í dag:
Sigurjón Oddsson, trósm.
f. Herbert Spencer 1820.
Sumar- og fermingarkort selur
Friðfinnur Guðjónsson, Laugavegi 43B.
Sólarupprás kl. 5.20
S ó 1 a r 1 a g kl. 9.33
Háf 1Ó8 f dag kl. 10.15 f. h.
og kl. 10.50 e. h.
Fyrirlestrar Háskólans:
Holger Wiehe:
Æfingar í forndönsku, kl. 5—6.
Um C. J. L. Almquist, kl. 6—7.
Lækning ókeypis Kirkjustræti 12
kl. 12—1.
Eyrna-, nef-, og hálslækning ókeypis
Kirkjustræti 12. kl. 2—3.
Jón ísloifsson verkfræðingur, sem
veriS hefir 2. aðstoðarverkfræSingur hjá
landsverkfræðingi, hefir sagt upp þeirri
stöðu sinni frá 1. júní næstk. Hefir
bæjarstjórn Hafnarfjarðar ráðið hann
í þjónustu sína og á hann sórstaklega
að vinna að mællngu kaupstaðarins.
Þinglesin afsöl.
19. apríl.
1. A. J. Johnson selur 5. f. m. Jónl
Ólafssyni o. fl. húsið nr. 50 viS
Bergstaðastræti.
2. Eiríkur Jónsson o. fl. selja 2. f,
m. Birni Guðmundssyni húsið ur.
32 við Lindargötu fyrir 11500.
3. Björn Guðmundsson selur 12. þ.
m. Kjartani Ólafssyni sama hús
fyrir 14000 kr.
4. Guðjón Kr. Jónsson selur 17. þ.
m. Einari Markússyni húsiS nr. 62
við Laugaveg. KaupverS ekki nefnt.
5. Einar Markússon selur 14. þ. m.
Sigurði Þ. Jónssyni sama hús.
6. Sveinn Jónss selur 3. f. m. Geir
Pálasyni m./b. GnoSina.
7. Geir Pálsson selur 16. þ. m. Bjarna
Sigurðssyni sama bát.
8. Þórður Guðmundsson selur 16. des.
1915 Pótri Þórðarsyni 575 □ al.
lóð við Klapparstíg.
9. Anna Þorkelsdóttir selur 31. f. m,
sama manni lóð við sömu götu.
10. Skiftaráðandinn i Reykjavík selur
10. þ. m. Reykjavíkurbæ húsiS
nr. 9 við Norðurstíg.
11. Sigríður H. Jensson selur 8. f. m.
Kristínu Arnadóttur lóð við Grund«
arstíg.
26. aprfl.
1. Guðm. Eyjólfsson selur 26. okt.
1909 Sigurði Briem póstmeistara
hálft húsið nr, 9 við BókhlöSustíg
fyrir 4800 kr.
2. Arni Arnason selur 1, þ. m. h.f.
Völundi 39 fermetra lóð við Lind-
argötu fyrir 297 kr.
3. Pótur Þórðarson selur 1. þ- m>
h.f. Völundi 566 fermetra lóð við
Klapparstíg.
4. GuSm. Matthíasson selur 1. þ. m,
h.f. Völundi 77,2 fermetra lóS viS
Lindargötu fyrir 588 kr.