Morgunblaðið - 03.08.1917, Blaðsíða 2

WORSTÍNP.iAWÍE'
; ................. .. —
4. Frv. til hafnarlaga fyrir í>a-
fjörð, til i. utnr.
7. Utmaling lóSa.
Sjávarútvegsnefnd efri deildar flyt-
ur frumvarp til breytinga á lögum
frá 1891 um útmælingar lóða.
»Frumvarp þetta fer fram á þá
breyting á löguuum um að fá út-
mældar lóðir, að mæla meigi lóðir
einnig fyrir iðnað og sjávarútgerð,
og einkum að því er hið síðara
snertir einnig í veiðistöðum, þótt
utan kauptúna sé. Stendur þessi
breyting í samb'andi við aðra laga-
breyting, sem efri deild hefir gert á
lögum um notkun hafna, og er
nauðsynleg til þess að sú breyting
komi að notum.
Jafnframt þykir sanngjarnt, að árs-
leigu eftir lóðirnar meigi meta á
ný á nokkurra ára fresti, þar sem
verð á leigu á lóðum getur verið
háð miklum breytingum.c
8. Hnappdœlahérað.
Allsherjarnefnd Ed. fer svofeldum
orðum um frv. Halld. Steinssonar
um Hnappdælalæknishérað:
Þar sem vænta má, að lögin um
skipun læknishéraða verði nauðsyn-
legt áður en langt líður að endur-
skoða í heild sinni, og þar sem báttv.
neðri deild hefir nú vísað frá að þessu
sinni tveim samskonar málum, þykir
nefndinni rétt að íáta einnig þetta
mál bíða, og ræður til að í því sé
samþykt svo látandi
Rökstudd dagskrd.
í trausti þess, að stjórnin svo
fljótt sem unt er taki skipun læknis-
hétaða til gagngerðrar endurskoð-
unar, tekur deildin íyrir næsta mál
á dagskrá.
Flm. er Kr. Daníelsson.
9. Oddvitalaun og sýslunejndar-
manna.
Allsherjarnefnd hefir nú athugað
frv. Jóns á Hvanná um að hækka
um þiþðjung laun hreppsnefndaodd-
vita og sýslunefndarmanna, og leggur
nefndin til að það sé samþykt óbreytt
að efni til.
Framsögum.: Einar Arnaso'n.
10. Eiðaskólinn.
Frv. Austfirðinga um stofnun al-
þýðuskóla á Eiðum og afhendingu
Eiðaeignar til landssjóðs er nú kom-
ið úr nefnd — mentamálanefnd Nd
Nefndarmenn eru einhuga um að
mæla með frv. að mestuleyti óbreyttu.
Úr efri deild í gær.
4 mál á dagskrá.
1. Frv. um lögráð; 3. umr.
Afgreitt umræðulaust til neðri
deildar.
2. Frv. um reglugerðir um notk-
un hafna; 3. umr.
Afgreitt umræðulaust til neðri
deildar.
3. Frv. um breyting á lögum
nm vátrygging sveitabæja, til 1.
umr.
Vísað til 2. umr. og landbúnaðar*
nefndar umræðulaust.
Flutningsm. Magnús Torfason
sýndi fram á þöif hafnarbóta á ísa-
firði og sömuleiðis hve sanngjarnt
væri, að landssjóður tæki þátt í
kostnaðinum, þar sem ísaförður
hefði um langt skeið verið ein af
beztu mjólkurkúm hans.
Guðjón Guðlaugsson, mælti móti
frv. Taldi hann ýmsa agnúa á mál-
inu. Viðurkendi að vísu það, að ísa-
fjörður hefði verið dropasæli fyrir
iandssjóð, en benti hins vegar á það,
að ekki þætti það ráð, hjá roskn-
um og reyndum bændum, að ala
svo mjólkurkýr sínar, að í spik
hlypu og yrðu geldar af.
Magnús Torfason taldi augljóst
úr hvaða átt væru uppsprottin and-
mæli Guðjóns, þar sræðu útlendu
selstöðuverzlanirnar á ísafirði bak
við og taldi hann ummæli Guðjóns
sprottin af forsjá fyrir þeim.
Kvaðst hann vona að slik ósvinna
'yrði ekki málinu að falli.
Eftir orðahnippingar þessar var
frv. vísað til 2. umr. og sjávar-
útvegsnefndar.
Þingvfsur.
í umræðunum í gær í efri deild
um höfn á ísafirði sagði Magnús
Torfason, að eitt af því, sem yki
hafnarþörfina væri það, að »vatnið«
í Pollinum frysi. Þá var kveðið:
Gaf hann ýmsar upplýsingar
um ísafjarðar veðurfar.
Það vita’ ekki allir vesalingar,
að vatnið getur frosið þar.
Um umræður Guðjóns í sama máli
var kveðið:
Guðjón hangir hálfboginn
og hringar um Mangá orðvefinn.
Teygir hann langa lopann sinn
og lætur ganga bláþráðinn.
Úr neðri deild í gær.
1. Frv. um veitingu læknishéraða
(kosmngu lækna); 1. umr.
Flntningsmaður Sigurður Signrðsson
mælti með frv. Kvað hann þetta
vera stórþýðingarmikið mál og vænti
að deildin liti á það með sanngirni
og greiddi götu þess.
Magnús Pétursson kvað orð hafa
leikið á því, að ekki væri alt sem
þarfast, sem fram hefði komið á þessu
Nú færi þó skörin fyrst upp
í bekkinn, því að sjaldan hefði jafn-
óþarft, eða réttara sagt jafnskaðlegt
frv. komið fram á þingi sem þetta,
og furðaði að nokkur þm. skyldi hafa
gcrst til að bera það fram. Frv.
væii kallað frv. um veitingu læknis-
héraða og fjallaði um það, hvernig
ætti að kjósa lækna, en hvergi væri
svo fyrirmælt i frv., að lækna skyldi
kjósa. Frv. væri senniléga ékki bor-
ið fram í þeim tilgangi að það næði
fram að gaoga, heldur til að þókn-
ast vissum flokki kjósenda. Það liti
i fljótu bragði út eins og sanngjarnt
væri að þjóðin fengi að kjósa sér
lækna eins og presta, en væri þó í
raun réttri alt öðru máli að gegna.
Það gengi svo til jafnaðarlega, þegar
prestskosning færi fram, að prest-
arnir ferðuðust um sóknirnar, sýndu
sig og prédikuðu bæði í kiikjum og
heimahúsum og létu yfir höfuð sem
mest bera á kostum sinum, en hyldu
gallana. En læknar gætu ekki, þó
flutningsmaður ætlaðist kannske til
þess, flutt með sér heilt apótek og
reynt sig, hver gæti gefið bezt »púl-
verc og »pillurc, hver bezt gæti skor-
ið í fólk, hjálpað konum, tekið út
tennur o. þ. h. Það þyrfti líka að
hafa einhverja menn handa læknun-
um til að spreyta sig á, en efaðist
um, að flutn.m. vildi leggja til sinn
háttv. líkama til að hafa á þann hátt
til kosningabeitu. Eftir þvi sem hann
þekti skap lækna, mundu það naum-
ast verða yfirburðalæknarnir, sem
gæfn kost á sér til að fara i héruð-
in og agitera fyrir sér, og það með
þeim hætti að þurfa að niðra keppi-
nautum sinum. Meiri likur væru
til að að allur fjöldi góðra lækna
vildu ekki lita við héruðunum upp á
þesst býti, og þvi síður en
svo að þetta yrði til þess að-
tryggja það að kosning lækna tækist
vel. Að þvi er þá ástæðu snerti, að
með kosningu lækna væri fengin
trygging fyrir að menn fengju þá
lækna, sem þeir bæru best traust
til, væri réttara að segja, að meiri
hluti kjósenda þeirra, er greiddu
atkvæði, fengju slika lækna. Minni
hlutinn, sem hefði hugsað um ein-
hvern annan, yrði vitanlega sáróá-
nægður. Af því gæti leitt, að minni
hlutinn myndi tortryggja lækninn,
og það jafnvel þótt um afburða-
lækni væri að ræða. Hversu heppi-
legt það væri fyrir heilbrigði héraðs-
búa, að mikill hluti þeirra bæri van-
traust til læknis síns, þyrfti ekki um
að tala. Vænti hann þess að deild-
armenn sæju, hver skaðræðisgripur
væri hér á ferðinni, og létu frumv.
ekki fara lengra.
Benedikt Sveimson tók í sama
streng og M. P. Kvað hann rök-
semdir flutningsmanns ekki hafa
sannfært sig um nauðsyn þessa
máls. Það væru oft ungir menn,
sem sætu utri læknishéruð. Til
þeirra þektu héraðsbúar oft og tið-
um alls ekkert, og væri miklu hæg-
ará fyrir stjórnarvöldin að afla sér
opplýsinga um þá, heldur en fyrir
héraðsbúa. Kvaðst ekki vita til að
stjórnin sýndi það ranglæti í veit-
ingu læknishéraða, að veita þau lök-
ustu læknunum, en sporna við því,
að góðir læknar fengju að njóta sín
í þarfir þjóðfélagsins. Kvaðst hann
ekki hafa orðið var við, að sú ósk
væri rík hjá almenningi að fá að
kjósa lækna. Hefði að visu gægst
npp á- þingmálafnndum elnstöku
sinnum, dn á því væri Htt mark
takandi. Þessi ósk væri nú komin
fram í kjördæmi flutninsmanns,
sprottin af andróðri einstakra manna
móti vel ■ níetnum, skylduræknum
og lærðum lækni, sem nýlega hefði
fengið vdtingu fyrir héraði þar, og
hefði sótt frá sínu fyrra læknishér-
aði vegna þess að þetta hérað væri
hægara, en hann væri nú tekinn að
eldast. Hefðu verið gerð samtök
um að reyna að bola hann frá em-
bætti sínu, og væri breins og beint
ástæða til að víta slikar aðfarir, og
það gerði deildin bezt með því að
fella þetta frv. nú þegar.
Þorleifur Jónsson mælti og móti
frv. Sagði að ekki væri hægt að
neita því, að það liti all-frjálslega út,
en það frelsi væii aðeins fyrir meiri
hlutann, en fyrir mintii hlutann yrði
það að þvingun.
Sig. Sigurðsson kvað sér skylt að
svara þessum andmælum. Þótti hon-
um aðfinslurnar vera útúrsnúningar
einir og sprotnar af viðleitni til að
færa þetta mál til verri vegar. M.
P. hefði sagt að málið væri svo
vaxið, að ekki væri eyðandi orðum
að því, en hefði þó haldið um það
langa ræðu. Kvað hann óþarft fyrir
lækna, sem um hérað sæktu, að gera
sér ferð í héraðið tíl að »agitera«
fyrir sér, því að kjósendur mundu
leita sér upplýsingar annarsstaðar. —
Þýðingarlaust væri það líka fyrir
lækna, sem hefðu kynt sig að óreglu,
eða að því að hafa stútað fleiri
mönnum en þeir hefðu hjálpað. —
Hægt væri að sýna með ljósum
dæmum, að stjórninni hefði oft
hrapallega mistekist í veitingu læknis-
héraða og annara embætta. Læknar
sætu og í embættum, sem fyrir
löngu hefði átt að vera búið að vísa
úr þeim.
Magnús Pétursson skoraði á flutn-
ingsm. að nefna nöfn þeirra lækna
utan þinghelginnar, svo þeir gætu
leitað réttar síns. Ben. Sveinsson tal-
aði enn nokkur orð og enn að lok-
um Sig. Sigurðsson.
Var frv. svo felt frá 2. umr. með
14 : 9 að viðhöfðu nafnakalli, og
sögðu jd: Ein. Arna, P. Ottesen, P.
Þórð., Sig. Sig. og Sv. Ól. — O-jd
sögðu: Bj. Kr., Ein. Arnórs., Jör.
Br. og Stef. Stef. — Nei sögðu: Ben.
Sv., Bj. frá Vogi, B. Stef., E. J., Gisli
Sv., Jón Jóns., J. M3gn., Magn. G.,
Magn. P., Matth. Ól., P. Jóns., Þorl.
Jóns, Þorst. Jóns, Þór. Jóns, og Ól.
Briem.
2. Frv. um forkaupsrétt lands-
sjóðs á jörðum; 1. umr.
Frv. vísað til 2. umr. í e. hlj. og
til landbúnaðarnefndar.
3. Frv. um hey- og lýsisforðabúr.
Vísað til 2. umr. og landbúnaðar-
nefndar í e. hlj.
4. Frv. um síma frá Borgarnesi
að Hjarðarfelli.
Tekið út af dagskrá að ósk flutn-
ingsmanns. (P. Þórð.).
3. Frv. til merkjalaga; vísað til 2.
umr. og landbúnaðarnefndar í e. hlj.
6. Frv. um friðun hreindýra.
Vísað til 2. umr. í e. hlj. nefnd-
arlaust.
7. Ftv. um herpinótaveiði við
Húnaflóa.
Visað til 2. umr. og sjávarútvegs-
nefndar. 1
8. Frv. um lýsismat.
Sömuleiðis.