Morgunblaðið - 16.08.1917, Blaðsíða 2

2
MOKGUMBLAÐIÐ
kvæmdar lögunum, eins og tíðkast
hefir.
Alþingi, 14. ág. 1617.
Magnús Torfason, Kr. DaníelssonJ
form og ritari.
Eg álit frv. með öllu óaðgengilegt
og legg til að það sé felt.
D. u .s.
H. Hsfstein.
Kunningsskapur
hermanna á eystri vígstöðvunum
Sókn sú er Rússar hófu síðast i
júnímánuði tók fyrir þann kunnings-
skap er orðinn var með hermönnum
Rússa og Miðveldanna. Sá kunnings-
skapur var þannig að Þjóðverjar og
Austurríkismenn brugðu venjulega
upp hvítum fána i skotgröfum sinum
og hættu Rússar þá að skjóta. Síðan
gengu hermenn Miðveldanna fram að
gaddavírsgirðingunum með brennivin
og koniak og gáfu Rússum, en þáðu
í staðinn brauð og sykur.
Stundum fóru Rússar sjálfkrafa yfir
til Þjóðverja og fengu hjá þeim í
staupinu. Kom það oft fyrir að þeir
voru næturgestir í skotgröfum Þjóð-
verja og fórn eigi heim til sin fyr
en næsta dag. Annars áttu Þjóð-
verjar og Austurrikismenn venjulega
frumkvæðið að þessu og notuðu jafn-
an tækifærið til þess að njósna um
hag Rússa. Þegar þeir fóru í kynn-
isfarir yfir i skotgrafir Rússa höfðu
þeir með sér ljósmyndavélar og fengu
Rússa til þess að láta taka af sér
myndir ásamt þýzkum og austurríksk-
um hermönnum. Tókst Þjóðverjum
þá oft að fá jafnframt ýmsar ágætar
Ijósmyndir af vélbyssustöðvum Rússa.
Þessi kunningsskapur varð Rússum
dýrkeyptur síðar, því að þegar or-
ustur hófust að nýju tókst Þjóðverj-
um að ónýta allar vélbyssustöðvar
þeirra á ótrúlega stuttum tima og
strádrepa skotmennina.
Þjóðverjar fengu líka margar og
þýðingarmiklar upplýsingar hjá Rúss-
um meðan kunningskapurinn var sem
mestur. Þýzkum og austurríkskum
hermönnum var gett það að skyldu
að útvega upplýsingar um alt við-
víkjandi Rússaher, hvernig ástandið
væri í honum, hvaða herdeildir væru
á hverjum stað, hvernig þeim væri
skift, hvar aðalherbúðirnar væru,
hverjir væru herforingar o. s. frv.
Og það er lítill efi á því, að rúss-
nesku hermennirnir hafa ljóstað ýmsu
upp, sem Miðríkjahernum kemur nú
að gagni í viðureigninni að austan-
verðu.
Frá alþingi.
Nokkur nefudarálit.
Sjúkrasamlöf'. AUsherjarnefnd Nd
ræður til að samþykt verði óbreytt
eins og Ed. hefir gengið frá því frv.
stjórnarinnar um breytingu á lögum
um sjúkrasamlög.
Framsögum. Magnús Guðmunds-
son.
Þóknun til vitna. Sama nefnd aftur
athugað frv. stjórnarinnar um þókn-
un til vitna, sem Ed. hefir breytt,
og felst á breytingarnar nema eina,
sem hún telur sprottna af misskiln-
ingi allsherjarnefndar Ed. á íslenzkum
réttarfarsreglum.. Málið fer því vænt-
anlega í sameinað þing.
Framsögum. Einar Arnórsson.
Manntal í Reykjavík. Sama nefnd
vill, að samþykt verði frv. Kristins
Daníelssonar um að hagstofan taki
við störfum presta út af manntalinu
í Reykjavík, með þeirri breytingu að
ákveðið sé i frv., að bæjarsjóður kosti
eftirrit af manntalinu handa hagstof-
unni. •
Framsm. Magnús Guðmundsson.
Mjólkursala í Reykjavík. Allsherj-
arnefnd Ed. felst á frv. (sem samið
er af allsherjarnefnd Nd.), með þeirri
breytingu, að ekki sé bannað, að
neinn megi standa fyrir sölu á mjólk
nema með leyfi heilbrigðisnefndar,
heldur að eins veitt heimild til að
banna það. Svo þykir nefndinni og
of langt farið að banna megi alla
neyzlu mjólkur á veitingastöðum, og
vilja þvi fella það burt.
Framsm. Kristinn Daníelsson.
Bifreiðaterðir. Sama nefnd vill
breyta svo bifreiðafrv., að færa há-
mark ökuhraða í kaupstöðum, kaup-
túnum og ámóta þéttbýli úr xo km.
á kl.st. upp í 12 km. Aðrar breyt-
ingar sem nefndin vill gera, skifta
minna máli.
Framsögum.: H. Hafstein.
Sala d Hðjniim. Landbúnaðarnefnd
Nd. vill fella frv. um sölu á Höfn-
um í Húnavatnssýslu. Þykir það
ástæðulaust og óþarft, því að ekkert
liggi fyrir er sýni að stjórnin hafi
hækkað verðið um of úr virðingu
(úr 29,100 upp í 37,500).
Framsögum.: Jón á Hvanná.
Umboð þjóðjarða. Sama nefnd vill
samþ. óbreytt frv. um að halda sér-
stökum umboðsmanni í Arnarstapa-
umboði o. s- frv.
Framsögum.: Pétur Þórðarson.
Graðhestar. Landbúnaðarnefnd Ed.
felst eindregið á frv. Sig. Sig. o. fl.
um að hefta flakk graðhesta.
Framsögum.: Guðm. Ólafsson.
Úr etri deild í gær
5 mál á dagskrá.
1. Frv. um einkasölu á steinolíu;
3. umr.
Samþykt umræðulaust og endur-
sent neðri deild.
2. Frv. um framlenging vöru-
tollslaganna; 3. umr.
Samþykt orðalaust og afgreitt
sem
lö? jrá Alpins'i.
3. Frv. um heimild til ófriðar-
ráðstafana; 2. umr.
Samþ. og vísað til 3. umr.
4. Frv. um breyting á stjórn
Landsbankans; 2. umr.
Um það mál urðu nokkrar um-
ræður. Talaði framsögumaður Mat>nús
Torjason, fyrir málinu eins og alls-
herjarnefnd hefir breytt því. Rrist-
inn Daníelsson kvaðst geta samþykt
frv., ef breytingartillögur nefndar-
innar yrðu samþyktar og lagði á-
herzlu á, að þingið ætti ekki að
sleppa því tangarhaldi á bankanum,
er það hefði með því að kjósa gæzlu-
stjórana og þvi væri ekki ráðlegt að
sleppa þeim.
Hannes Hajstein, Halldór Steinsson,
Eqgert Pdlsson og Guðjón Guðlaugs-
son töluðu allir á móti frv., töldu
það ekki koma að tilætluðum not-
nm, en Magnús Torfason varði.
Mæltist hann til, að umræðunni yrði
frestað, af því að meðflutningsmaður
sinn, Karl Einarsson væri fjarstadd-
ur.
Magnús Kristjánsson lét í ljós, að
honum þætti nefndin hafa spilt frum-
varpinu með þvi að fella burt ákvæð-
ið um að einn bankastjóranna skyldi
vera lögfræðingur, en að öðru leyti
var hann málinu hlyntur.
Að tilmælum flutningsmanns á-
kvað forseti að fresta umræðunni,
enda var meiri hluti greiddra at-
kvæða i deildinni (6:4) því með-
mæltur.
5. Frv. um lýsismat (komið frá
neðri deild); 1. umr.
Frv. vísað til 2. umr. og sjávar-
útvegsnefndar.
Úr neðri deild í gær.
1. Frv. til fjáraukalaga fyrir árin
1916 og 1917; 3. umr.
Frv. með breytingum samþykt í
einu hljóði og afgr. til efri deildar.
2. Frv. um varnarþing i einka-
málum; 3. umr.
Frv. samþ. með 12:9 atkv. og
afgr. til efri deildar.
3. Frv. um stofnun dócentsem-
bættis i læknadeild háskóla íslands;
3. umr.
Frv. samþ. með öllum gr. atkv.
og afgr. til efri deildar.
4. Frv. um breyting á lögum
um eignarnámsheimild fyiir bæjar-
stjórn ísafjarðar á lóð og mann-
virkjum undir hafnarbrypgju; 3. umr.
Frv. samþ. í einu hljóði og afgr.
til landsstjórnarinnar sem lög frá
Alþingi.
5. Frv. um samþykt á lands-
reikningunum fyrir árin 1914 og
1915; 2. umr.
Út af því máli urðu langar um-
ræður, en að þeim loknum var frv.
visað til 3. umr. i einu hljóði.
6. Tillögur út af athugasemdum
yfirskoðunarmanna landsreikningana
fyrir árin 1914 og 1915; fyrri umr.
Tillögurnar, hver um sig, samþ.
i einu hljóði og vísað til siðari umr.
7. —16. mál tekin út af dagskrá.
Fundi slitið kl. 4,20.
Úr neðri deild í fyrrakvöld.
Eins og getið var hér í blaðinu í
gær, var fundi frestað ki. 4,40. Yar
fundur settur aftur kl. 8 og dagskránni
haldið áfram, þar sem áður var frá
horfið.
6. mál. Tillaga til þingsályktunar
um fóðurbætiskaup; síðarl urar.
Till. samþ. elnu hlj. og afgr. til efri
deildar.
7. Frv. nm bryr á Hofsá og Selá
i Vopnaflrði; 1. umr.
Frv. vísað til 2. umr., eftir allmikl-
ar umræður, með 14 :4 atkv. og til
samgöngumálanefndar með 14 atkv.
shlj.
8. Frv. um útflutningsgjald af síld;
1. umr.
Frv. vísað til 2. umr. með 15:91
atkv., að viðhöfðu nafnakalli, og til
fjárhagsnefndar með 13 : 9 atkv.
9. Frv. um breyting á lögum um
stofnun vátryggingarfólags fyrir fiski-
skip; 1. umr.
Frv. vísaö til 2. umr. með öllum
greiddum atkv.
10. Frv. um sölu þjóðjarðanna
Helgustaða og hjáleigunnar Sigmundar-
húsa í Helgustaðahreppi; 1. umr.
Eftir nokkurt þref var frv. víaað til
2. umr. með 13:11 atkv. að viðhöfðu
nafnakalli og til landbúnaðarnefndar
með 17 :8 atkv. að viðhöfðu nafna- •
kalli.
11. —14. mál voru tekin út af dag-
skrá.
15. Frumvarp um aðflutningsbann á
áfengi. 1. umr.
Um það urðu fjörugar umræður. —
Jón frá Hvanná (aðalflutningsm.) mælti
með frv. Yar örðugt að fylgja þræð-
inum í ræðu hans, en hann virtist vilja
girða fyrir borgarastyrjöld í landinu
og leyfa mönnum að hafa mat sinn í
friði. Þess má geta að hann kvaðst
hafa sýnishorn af þeim vínum sem inn
mætti flytja eftir frv. þessu, og tók
þá heldur að hírna yfir sumum. En
»sýnishornið« var þá ekki annað en
listi yfir nokkur falleg nöfn, en nokkr-
ir urðu þó sætkendir af því. Flm.
endaði ræðu sína með blessunaróskum
fyrir frv.
Forsætisráðh. kvað einsætt að með
frv. þessu væri stefnt að því að koma
bannlögunum fyrir kattarnef, og skor-
aði á deildina að fella það þegar í stað.
Þorsteinn Jónsson tók einbeittlega í
sama streng.
Ben. Sveinsson kvað engar óskir hafa
komið fram um breytingu á bannl. og
vildi helzt svæfa þetta frv. og frv.
þelrra Jörundar á sama koddanum. Bar
hann fram rökst. dagskrá svo hlj.
»Með því að engin brýn nauðsyn
er á að gera neinar breytingar á
bannlögunum og önnur annvirki
liggja nær garði heldur en að kveikja
sundrungu út af breytingum á þeim,
tekur deildin fyrir næsta mál á dag*
skrá«.
Einar frá Geldingalæk mælti »sem
andbanningur« sterklega með frv. Kvað
hann það mannúðlegt og viturlegt, en
bannmenn væru ofsafengnir og vitlaus-
ir. Lýsti hann með siðferðislegri
gremju hneikslanlegu athæfi lögbrjóta,
og varð það svo Ijóst af ræðu hans,
að áheyrendur stórhneiksluðust sjálfir.
Kvað hann lögregluna brjóta bannlög-
in einna mest. Eina meðalið sem dygði,
væri að gera ofurlitla tilslökun. Kvað
hann víst, að ef bannmenn kæmust
áfram með allan sinn ofsa, myndi ein-
hver kreppa hnefana um það er lyki.
Bjarni Jónsson talaði fyrir og rök-
studdi svohljóðandi rökstudda dagskrá,
Bem hann bað forseta um að bera upp
á undan hinni, þar sem hún hefði fyr
verið lögð fram:
»Samþykt þessa frv. væri sama
sem afnám bannlaganna. En nú eru
þau lög orðin til samkvæmt alþjóð-
aratkvæði og væri þvf óhæfa að af-
nema þau, nema samkvæmt undan-
genginni atkvæðagreiðslu um málið.
Þar sem engin slík atkvæðagreiðsla
hefir fram farið, verður deildin að
taka fyrir næsta mál á dagskrá«.