Morgunblaðið - 16.09.1917, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
16. sept. 313. tbl.
Frá Bagdad.
með þvi að nota ávallt
Sunlight sápu.
Lel6b«ininzar vlðvlkjandl notkun
sápunnar tylgja hverrl sápustttng.
8000 Bretar
aem heima áttu í Bandarikjunum og
eru á herskyldualdri hafa nú verið
kallaðir i herinn og eru komnir til
Englands til þess að læra hernað.
Do8enbach
hinn þekti þýzki flugmaður var
nýlega skotinn i loftbardaga af
frakkneskum flugmanni. Hann var,
»einn af okkar bestu flugmönnume
.aegir í þýzku fregninni.
Svar Wilsons
við friðarboðum páfans.
Hvert einasta mannshjarta, sem
eigi er orðið forhert i þessum hræði-
lega ófriði, hlýtur að komast við af
þessa áhrifamikla ávarpi hins heilaga
föðurs, páfans, — hlýtur að skilja hin-
ar göfugu og mannúðlegu hvatir,
sem hafa knúð hann til þess, að
koma fram með það og hlýtur að
óska þess einlæglega að vér gætum
gengið inn á þá friðarbrauí er hann
hvetur til að farin sé, En það væri
þó óráðlegt að leggja inn á þá
braut, ef hún leiðir eigi að þvi
markmiði, er hann ætlast til.
Svar vort hlýtur að verða bygt á
hinum augljósu staðreyndum, og
engu öðru. Páfinn æskir þess eigi
einungis að vopn séu lögð riiður,
heldur að það komist; á tryggur og
varanlegur friður. Þessar hörmungar
megi aldrei koma yfir mannkynið
framar, og þá er það undir dóm-
greind komið að menn sjái, hvað
getur trygt oss gegn hörmungunum.
Páfinn stingur upp á þvi, til dæm-
is, að horfið sé að status qno ante
bellum, að hægt sé að koma á al-
gerðii sátt, vopn séu lögð niður og
að skipaður sé alþjóðadómur; að
frelsi úthafanna sé ákveðið af sams-
konar dómstóli; að landakröfur
Frakka og ítala, vandræðaástandið á
Balkan og endurreisn Póllands, sé
ákveðið eftir anda þessa friðar, þann-
ig að fult tillit sé tekið til allra
þeirra þjóða, sem þar eiga hlut að
máli.
Það er nú augljóst, að ekkert af
þessu er hægt að leiða farsællega til
lykta, nema þvi að eins að status
quo ante sé tryggur grundvöUur á
að byggja. Tilgangur þessa ófriðar er
sá, að leysa hinar frjálsu þjóðir
heimsins undan hættu og valdi
ógurlegs herfyrirkomulags, sem á-
byrgðarlaus stjórn ræður yfir, stjórn,
sem leynilega hefir gert ráðstafanir
til þess að drotna yfir heiminum og
reyndi að koma þessum fyrirætlun-
um sinum i framkvæmd með því
að taka hvorki tillit til skuldbind-
inga sinna, né allsherjarlaga og
mannúðar; stjórnar, sem valdi sjálf
tækifærið til þess að grípa til vopna,
hófst handa bæði snögglega og af
ákefð, lét sér hvorki hamla lög né
mannúð, laugaði alla álfuna I blóði,
eigi að eins blóði hermanna, heldur
einnig saklausra kvenna og barna og
er nú óvinur fjögra fimtu hluta
heimsins.
Þetta vald er ekki þýzka þjóðin.
Það er hin óbilgjarna stjórn þýzku
þjóðarinnar. Það er eigi vort að
dæma um það, hvernig stórþjóð
komst undir þetta vald, en það er
hlutverk vort að sjá um það að saga
hinna iikja neimsins verði eigi fram-
ar fyrir meðferð þess.
Ef nú yrði saminn friður við
þetta vald á þann hátt er páfinn fer
fram á, þá sjáum vér eigi betur en
það yrði til þess að gefa þvi nýjaq
þrólt og þá yrði óhjákvæmiiegi á8
aðrar þjóðir gengju i hernaðarbanda-
lag gegn þýzku þjóðinni, sem er
verkfæri I höndum þess. Og jafn-
framt mundi þá hið endurfædda
Rússland ofurselt örlögum þeim, er
Þjóðverjar hafa þvi ætlað.
Er hægt að semja frið þannig að
endurreist verði vald þýzku stjórnar-
innar, eða með því að taka trúan-
legar skuldbindingar hennar?
Stjórnmálamenn um allan heim,
þeir er nokkra ábyrgðartilfinningu
hafa, hljóta nú að vera farnir að sjá