Morgunblaðið - 27.10.1918, Blaðsíða 4

4
me- -tl:
í stóru úrvali frá kr. 1.50 til kr. 25.00
i
YÖRUHUSINU.
Esperanto
•Lernu per malmulta laboreto
lingvon, kiun amos via kor«.
Vonarstjörnur. — f>að hefir alt af
eins og rofað fyrir voaarstjörnum hér
og hvar mitt í ófriðarsortanum. Og
það er ekki óhugsandi að þjóðirnar
eigi bjartari framtíð í vændum en
fortíðin hefir verið. f>að er Bem sé
ekki óhugsandi að þeim mönnum fari
nú óðum fjölgandi, sem hafa nú bæði
vit og vilja og getu til þess að vinna
hér eftir að því að sætta þjóðirnar,
eugu síður en hingað til hefir verið
unnið að þvi að aia á úlfúð og tor-
trygni með þeim, uns hatrið var orð
ið svo magnað að það varð að fá út-
rás. Hver er sinnar gæfu smiður,
segir máltækið, og það BannaBt engu
síður á þjóðunum í heild siuni en
einstaklingunum. Ef þær ætla ekki
að láta sækja í sama ófriðarhorfið,
verða þær, eða réttara sagt einstak-
IÍDgar þeirra, að reyna að tryggja
friðinn með einhverju, sem er hald-
betra en samningar valdhafanna, —
samningar, sem eru ekki annað né
meira en »pappír8sneplar«, eins og
sagt var um einn þairra, sem kunn-
ugt er. Friðarvinirnir verða að »iðja«
ekki síður en »biðja«. Og það verður
vonandi gert margt til þoas að tryggja
komandi kynslóðum friðinn. f>eir eru
margir, hugsjónamennirnir, sem telja
það ekki eftir sér að vinna að ein-
hverju því, er þjóðunum getur orðið
sameiginlðgur hagur að. Friðarvin-
irnir eru margir og Btörf þeirra á
ým8um sviðum, en öll eiga þau sam-
merkt f því, að þau eru þær vonar-
stjörnurnar, sem einna helzt má
treysta að leiði til varanlegs friðar.
Alþjóða tungan. — Undanfarna
áratugi hafa ýmair meðal hinna ein-
lægustu friðarvina unnið að því að
útbreiða eina allsherjar hjálpartungu.
f>eim hefir og mikið orðið ágengt sfð-
an hjálparmál það kom til sögunnar,
er hlotið hefir heitið »Esperanto«.
f>að má heita geiaiútbreitt, þegar
tekið er tillit til þess, hve ungt það
er og hve sú hégilja hefir verið römm
að ekki væri til neins að gera eér
von um, að menn, sem tilheyrðu
hinum sundurleituatu þjóðum, gætu
mælt á eina og eömu tungu. '“Menn
gera sér von um, að þegar allar
þjóðir fá einhverja eina hjálpartungu,
sem engin þjóð getur talið séreign
sína, muni friðurinn verða að mun
tryggari í heiminum. Auðvitað geta
menn ekki gert sér von um að hjálp
artungan verði einhlít, til þess að
stemma stigu fyrir stríðum og blóðs-
úthellingum; en hitt er ársiðanlegt,
að mismunurinn á tungum þjóðanna
hefir verið hin raunverulegu landa-
mæri, sem hafa stíað þeim í eundur
og alið af sér rótgróna tortrygni og
þjóðernis batur.
MORCmNBL A Ðí Ð
eru t l sölu hjá tunnuverksmiðju
Emil Rokstad.
Góð fóðursííd fif söíu.
Uppf. fjjá Jófjanruzsi TTlagn-
ússpni eöa í síma 468.
Dömu-rignfrakkarnir
mar.r-eftirspárðu,
komnir í Bankaslræti II.
Jón HallgHmsson.
. ni.n—,i- ..■■■„■
Sjónleikur í Iðnö
sunncdaginn 27. þ. m., kl. 8 síðdegis:
Bónorð Semfngs og Gesfurinn.
ðfjUr iffuga suarfa.
Áðgöngumiðar seldir í Iðnó á laugarflaginn kl. 4—7 fyrir hækk-
að verð og á siinnudagínn kl. 10—12 og eftir 2 fyrir venjulegt verð.
Sjá götuauglýsingar.
Gsrnr og Hausloll
kaupir heildsaSa
Garðars C’slasonar.
Símar 281 og 481.
f>að eru nú miklar líkur til þess
að ekki Iíði á löngu, þangað til Es-
peranto verði viðurkend alþjóða-
hjálpartunga, því að stjórnarvöld
margra ríkja hafa verið máli þessu
mjög hlynt, enda liggur það að heita
má í augum uppi, að öllum þjóðum
væri mikill ávinningur að því að fá
sameiginlegt hjálparmál. Bókmentir
éru orðar allmiklar á EsperaDto, og
geta menn nú lesið á þvf fleiri og
færri rit eftir mestu ritsnillinga
heimsins. (Sjá »Lögréttu« 7. okt. þ. á.)
íslenzkir Esperantistar. — Espe-
ranto hefir náð tiltölulega lftilli út-
breiðalu hér á landi enn sem komið
er. þó eru hér ýmair afbragðs Espe-
rantistar, og meðal þeirra mætti til
dæmi8 nefna: þorstein hagatofustjóra
forsteinsBon, höfund kenalubókarinn-
ar í Esperanto, Vilmund lækni Jóna-
eon, Jónas læknir Bafnar, Btud. theol,
Halldór Kolbeins, og sfðast en ekki
sfzt sfra Stefán Jónason að Staðar-
hrauni. Hinn BÍðast nefndi er eina
og margir vita prýðilega skáldmælt-
ur, og befir þýtt kvæðið ó, fögur er
vor fóaturjörð« á Eaperanto. f>að kom
út í marz hefti »La Bevuot 1914. —
Hann hefir og þýtt fleíri íslenzk
kvæði á Eaperanto, og mun vera sér-
lega sýnt um að yrkja á þesaa tungu.
Að líkindum eru ekki bvo fáir Espe-
rantietar hér á landi, jafnvel þótt
þeir hafi ekki kotnið á með sér fé
lagBskap ennþá. Nokkrir Esperant-
istar — og tilvonandi Esperantistar
— hér í bænum, hafa f hyggju að
Stofna með eér EsperantÍ8ta-»klúbb« í
haust. Og eru þeir menn og konur,
sem vilja gerasfi félagsmenu þessa
fyrirhugaða »klúbbs«, vinsamlaga beðn-
SRSSSKSS*'
Hérmeð tilkynnist vinum og
vardamönnum, að jarðarför
manasios mtns elskulega, Gt ð-
noundar G iðmundssonar, er lézt
á Dýrafirði þann 13. okt. síð-
astliðinn, fer fram þriðjudaginn
29. s. m. og hefst með hús-
kveðju að heimili hins litna,
kl. 11 >/, f h.
Hafnarfirði 25. okt. 1918.
Ástriður Ólafsdóttir,
fe
"4ÚPÍ*'aiÍÍtéfk. 9
Agætt reiðhjól tii söiu. A. v. á.
Til solu 1 olíulampi stór og 1
stóll, á Hveifisgötu 65 a.
\ 'm ra
Stúlka óskast til að þ /o 2 stofur
anuan hvorn dag. R. v. á.
ir að að snúa sér til hr. Halldórs
Kolbeins stud. theol.
Hvers vegna ættum vér að læra
Eoperanto? Vera má að margir spyrji
eitthvað á þessa leið: »Hvers vegna
ættum vór Islendingar að læra Es-
peranto?* |>ví er auðavarað. Vér ætt-
um í fyrsta lagi að læra það, af því
að með því leggjum vér hönd á plóg-
inn með friðarvinum, hjálpum til þess
að útbreiða hjálparmálið, sem þjóð-
unum yrði hinn mesti fengur í að fá
og gæti orðið til þess að tryggja
friðinn raeð þeim. I öðru lagi ættum
vér að Iæra það, ef vér vildum kom-
ast eitthvað niður í öðrum inálum,
sökum þess, að í því er allur fjöld-
inn af hinum svo nefndu »evrópísku«
orðum, sem tefja einna mest fyrir t.
d. dönskunemendum.
í þriðja lagi ættum vér að Iæra
það, til þess að opna oss leið að
umheiminum. Auðvitað þurfa þeir
menn ekki að læra þetta mál, sem
geta gert sér von um að verða frek
lega bænabókarfærfr á flestar eða
allar nágrannatungurnar, þurfa ekki
að læra það sfn vegna, það er að
segja ef þeir hnitraiða alt að eins
við sinn eigin hag. En þeir menn,
sem hafa tíma af skornum skamti til
tungumálanáms, en langar þó til þess
að kunna að minsta kosti eina tungu
auk móðurmálsins, geta lært þetta
mál með alveg ótrúlega lítilli fyrir-
höfn, og orðið á stuttum tíma mikln
betur að sér í því en allur þorri
manna er t. d. f ensku eftir margra
ára nám, — Og í fjórða lagi ættu
þeir menn að læra það, sem hafa
áhuga á því að kynna umheiminum
Iand sitt og þjóð, eða gætu t. d. gert
sér von um að geta gengið rithöf-
undaleiðina út fyrir landareign ia-
lenzkunnar. En hvað sem þvl líður,
má óhætt gera ráð fyrir að Eape-
rauto-hreyfingiu ryðji sór jafnt og
þétt til rúms í öðrum IöDdum, og
þeim fer þar sí og æ fjölgaudi, sem
kunna að lesa, skrifa og rita þessa
hjálpartungu. Og hví skyldu þá
aðrir eins tungumálagarpar og Ia-
lendingar verða eftirbátar?
Sig. Kr. Pétursson.