Morgunblaðið - 25.06.1919, Blaðsíða 1

Miðvikudag
25
júni 1919
H0R6UNBLAÐID
6. árgangnf
220
tölublaC
Eitstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: YilhjáLmur Finsen
IsafoIdarprentsmiCja
|{ Af*'r«ít5*Iuslsd nr. 5QC
sönsumiðar
að aéalfunói éC.f' CimsRipafdlags dsíanós 22, þ, m.f verða ajfíantir i élárufíúsinu
í d a g kl. 1—5 síðdegis.
Friður saminn
ri e
Samningarnir nndirskrifaðir skilyrðislaust.
Umræðurnar í þýzka þinginu.
Berlín, 24. júní, síðd.
A fundi þjóðþingsins á sunnu-
'daginn skýrði Fehrenbacli forseti
frá því, eftir að Bauer forsætisráð-
herra hafði haldið ræðu, að tvö niál
lægi fyrir fundinum: í fyrsta lagi
undirskrift friðarskilmálanna og í
öðru lagi traustsyfirlýsing til
stjórnarinnar.
Fyrir hönd meirihluta-jafnaðar-
manna skýrði Löbe frá því, að þeir
áþtu, að eigi væri hægt að komast
hjá því, að undirskrifa friðarskil-
málana. í sama strenginn tók Grö-
h«jr, fyrir hönd miðflokksins, en
fyrir hönd „demokrata“ talaði
Sahiffer. Sagði hann, að þegar ein-
hyer þjóð sæi sér dauða vísaiii ætti
hún að minsta kösti að reyna að
faila með sæmd. Með tilliti til innri
sknðanamunar á viðskifta-pólitísku
sviði, mundu „demokratar“ sitja
hjá, er atkvæði væri greidd um
traustsyfirlýsing'una, en á hinn bóg-
inn mundu þeir greiða atkvæði
gegn þyí, að gengið yrði að friðar-
skilmálunum.
Fyrir hönd hins þýzka „natio-
naleVolkspartei“ lýsti Posadowsky
greifi yfir því, að flokkurinn gæti
eigi gefið stjórninni traustsyfirlýs-
ingu og lýsti því enn yfir, að ekki
væri hægt að fullnægja friðarsamn-
ingunum, auk þéss sem þeir sviftu
þýzku þjóðina öllum heiðri.
Bauer forsætisráðherra lýsti yf-
ir ' því, að þýzka stjórnin mundi
gera alt, sem í hennar valdi stæði,
til þess að verndá þýzka borgara
í þeim landshlutum, er af hendi
yrði látnir, og' benti um leið á það,
að bandamenn hefði lieitið öllum
þjóðabrotum vernd sinni.
í nafni óháðra, jafnaðarmanna
lýsti Haase yfir því, að þeir myndu
ekki greiða traustsyfirlýsingunni
atkvæði, en aftur á móti myndu
þeir greiða atkvæði með undirskrift
friðarsamninganna, í þeirri von, að
heimsbyltingin, sem að vísu miðaði
eigi eins hratt og vænzt hefði ver-
ið, mundi að lokum leiða til þess, að
samband alþjóða-öreigalýðs næmi
álögur bandamanna-auðvaldsins íir
gildi.
Bauer lýsti yfir því, *að óháðir
jafnaðarmenn ætti aðallega sök á
því, að 'erlendis væri því ekki trú-
að, að Þjóðverjum væri nein alvara
með það að vilja hafna friðarskil-
málunum.
1 nafni hins þýzka „Yolkspartei“.
talaði Kahl á móti því, að gengið
yrði að friðarskilmálunum og vildi
eigi heldur greiða atkvæði með
traustsyfirlýsingunni. Sérstaklega
mótmælti hann kröftuglega þeirri
ákærn, að þýzka þjóðin ætti sök á
ófriðnum.
Sem fulltrúi socialdemokrata í
þeim landshlutum, sem nú á að
skilja frá Þýzkalandi, lýsti Hoher-
sing, sem einnig er ríkisfulltrvii fyr-
ir Efri-Slesíu, því hvað íbúana tæki
það sárt. En til þess að forða heim-
kynnum sínum frá nýjum skelfing-
um ófriðar, þá hafi þeir ákveðið að
greiða friðarskilmálunum atkvæði,
þótt þeir gerði það meir en sár-
nauðugir. Hohersing mælti enn
fremur: ,,A þessari hátíðlegu
stundu lýsum vér því enn fremur
yfir, að fyrir alheimi og vegna sögu
framtíðarinnar, að vér, menn og
konur, sem þýzka þjóðin héfir sýnt
það traust að senda á þjóðþingið,
erum þýzk og viljum framvegis
vera þýzk. Og vér missum aldrei
])á von, að fyr eða síðar munu þau
liéruð, sem hatursfullir sigurveg
arar hafa í skammsýni sinni hrifs-
að frá okkur, aftur verða sameinuð
föðurlandinu/ ‘ Þessi yfirlýsing,
sem vakti almennan fögnuð, var
undirskrifuð af fulltrúum jafnað-
armanna úr héruðunum Posen,
Austurprússlandi,Vesturprússlandi,
Baarhéraðinu, Efri-Schlesiu og
Slesvig-Holstein.
Nú var gengið til atkvæða um
það, hvort skrifa skyldi undir frið-
arsamningana skilyrðislaust eða
með skilyrðum, sem forsætisráð-
herra hafði bent á. Atkvæðagreiðsl-
an var óljós, en við 5. atkvæða-
greiðslu var eftirfarandi tillaga
samþykt með 237 atkv. gegn 138:
„Þjóðþingið er því samþykt, að
friðarsamningarnir verði undirrit-
aðir.‘ ‘
Flokksbrot jafnaðarmanna bæði,
miðflokkurinn og lítill hluti „de-
mokrata“ var í meirihlutanum.
Traustsyfirlýsing til stjórnarinn-
ar var síðan samþykt með 236 atkv.
gegn 89, en þar greiddu atkvæði
68 „demokratar“.
Við skjali því, sem forsætisráð-
herra Bauer sendi til Versailles um
vilja Þjóðverja til þess að undir-
rita friðarsamningana með þeim
skilyrðum, er þar voru fram sett,
hefir komið svar frá Clemenceau á
þá leið, að bandamenn mundu eigi
taka til greina nokkur skilyrði eða
breytingar og að þeir krefðust þess,
að fulltrúar Þjóðverja skrit'uðu
undir eða liöfnuðu samningnum á
ótvíræðan hátt skilyrðislaust. Ef
samningurinn yrði undirskrifaður,
mundú bandamenn krefjast þess,
að hverju átriði hans væri fullnægt
af Þjóðverjum.
Á sunnudagskvöldið sendi þýzka
igtjórnin enn á ný skeyti til banda-
manna, þar sem farið var fram á
að fá enn á ný 48 stunda frest,
vegna þess að nú væri ný stjórn
skipuð og' nauðsynlegt væri að ráð-
færa sig frekar við þjóðþingið. Við
beiðni þessari barst svolátandi
svar: „Hinar sameinuðu stjóruir
bandamanna liafa móttekið slteyti
yðar frá 23. júní. Eftir ítarlega at-
hugun höfum vér komist að þeirri
niðurstöðu, að eigi geti komið til
mála að framlengja frekar frest
þann, er þér hafið þegar fengið, til
]iess að ’þér ræðið lengur afstöðu
yðar til þess, hvort undirskrifa
skuli friðarsamningana fyrirvara-
laust.“ - Schroff benti á, hversu
fjarri bandamenn tækju beiðninni
og síðan ....
En jafnframt þessu upplýstist
margt viðvíkjandi fyrirvaralausri
undirritun friðarskilmálanna.Þann-
ig lýstu margir hershöfðingjar yfir
því, að þeir hefðu talið sig fylgj-
mdi því, í viðtali við Noske í Wei-
mar, að undirskrifa skilmálalaust.
Kl. 3 síðdegis kom þjóðþingið enn
saman. Bauer forsætisráðherra
sýndi enn einu sinni fram á, að
stjórnmálaástæður Þýzkalands
neyddu það til þess að undirskrifa
friðinn skilmálalaust. Þjóðþingið
gréiddi atkvæði um þessa ályktun,
og féllu þau líkt og daginn áður.
Fehrenbach forseti sneri að lokum
máli sínu til þýzku þjóðarinnar og
beiddist þess, að enginn léti nú
gamlar væringar í stjórnmálum
verða að sundrungarefni. Því næst
Sneru menn sér að því að semja á-
varp til hersins. Ástæðan til þess
var sú, að fyrri part dagsins hafði
það frézt, að margir hershöfðingj-
ar hefðu lýst yfir því, að þeir
mundu segja af sér, ef gengið væri
að friðarkostunum skilmálalaust.
Á sunnudagskvöldið, kl. 4.40, lét
von Haniel(?), fulltrúi Þjóðverja,
leggja fram í Versailles opinbera
tilkynningu, þess efnis, að þýzka
stjórnin mundi undirskrifa friðar-
(samningana skilmálalaust.
Sennilega lætur Noske af em-
bætti bráðlega, vegna þess, að hann
getur eigi lengur treyst herfoi'-
ingjunum.
Á mánudagsfundi þjóðþingsins
er sagt að fulltrúarnir hafi allir
verið mjög hrærðir og margir ekki
getað tára bundist. Einn þingmað-
ur úr * miðflokknum var svo yfir-
kominn af harmi, að flokksmenn
hans urðu að styðja hann út úr
þingsalnum.
‘I i
S ’GBOK
„Gullfoss“ kom hingað laust fyrir
hádegi í gær og liggur í sóttkví þangað
til kl. 5 í dag. Meðal farþega: Thor
Jensen útgerðarmaður og frú hans,
Sigurður Briem póstmeistari og frú,
Jón Stefánsson ritstjóri, Emil Nielsen
framkvæmdarstjóri, kona og dóttir
Hjalta Jónssonar skipstjóra, Ragnar
Ólafsson konsúll og frú hans, Sigfús
Blöndahl stórkaupm., Júhannes Þor-
steinsson kaupm. frá Akureyri og frú
hans, Ólafur Halldórsson og frú, B.
Bender kaupm., Arreboe og Herluf
Clausen kaupm., Kjartan Guðmunds-
son Vík, Einar Valur Benediktsson,