Morgunblaðið - 25.07.1919, Page 2

T
MORG0NBLAÐPÐ
•íienn óánægða og ala á óánægj-
j ruini þangað til alt keyrir um koll
| — þangað til verkainenn finna,
! að þeir hafa reitt vopnin að sjálfs
i síns liöfði.
Það vita allir að á botnvörpung-
.xfx,xfx, ,xfx x’ x .íst^.AÝ4E, Af>..afíí,
MOKGUNBXAÐIÐ
Ritstjóri: Vilh. Finsen.
Ritstiórn og afgreiðsia í Ltekjargotu 2.
Sími 500. — Prentsmlöjusími 48.
Kemur út alla daga vikunnár, að j um er oft og tíðum mikið erviði.
manudögum undanteknum. ; En það þarf að vera svo. Og vökur
j þegar mikið fiskast. En á milli eru
a.ftur langar hvíldir, og það er alt
íinnað en að þeir beri það með sér,
! sjómennirnir á botnvörpungunumt
| hérna, að Jieir séu útslitnir. Og’
| sorgiegt er að vita til þess, að inenn
! sem eru í landi, og aldrei hafa á
botnvörpung komíð og þekkja ekk-
ert til vinnu þar, skuli gera sér það
1 að atvinnu að kveikja sundurlyndi
og óánægju og gera tilraun til þess,!
að drepa niður þann atvinnuveg-j
: inn, sem Reykjavík lifir eingöngui
i
i á og mestur hluti landsins, en það;
,er útgerðin.
Ritstjórnarskrifstcfan cpin:
Virka daga kl. 10—12.
I-Ielgidaga kl. 1—3.
Afgreiðslan opin:
Virka daga kl. 8 -5.
Helgidaga kl. 8 -12.
Auglýsingum sé skiiitð annaðhvort
á afgreiðsluna eða í ísafoldarprent-
smiðju fyrir kl. 5 daginn fyrir útkomu
þess blaðs, sem þær eiga að birtast. í.
Auglýsingar, sem koma fyrir kl. 12, fá
að öllum jafnaði betri stað í blaöinu
(á lesmálssíðum) cn þær sein síðar
koma.
Auglýsingaverð: Á fremstu síðu kr.
1.60 hver em. dálksbreiddar; á öðrum
síðum kr. 0.80em.
Verð blaösins er 1 kr. á rnánuði.
-ýjvi'' v' * ir"»?‘j?" jrJ>' ‘ v Jv ” Ir ^v ‘í Jv'
lililtil
á botnvorpnDgíim
„Dagsbrún“ hefir verið iðin við
það að undanförnu að fjargviðrast
út af því hve afskaplega sé ómann-
úðleg meðferð á hásetinn á bðtn-
vörpungum. Uefir stundum verið
fleiri en ein grein í sama blaðinu
um það sama efni. Vissu fæstir
hvað þetta átti að þýða, þangað til
á þingráálafundinum sæla bér í
íteykjavík fyrir skemstu — þeim
fundi, sem allir eru sammála um,
að hafi verið vitlausastur af 'illum
vitlausum fundum, sem hér bafa
balndir verið. Þá sprakk blaðran.
Þar kom fram tillaga orðuð eitt-
hvað á þessa leið : „Fundurinn skor-
ar á þingið að samþvkkja lög um
8 tíma óslitmn svefn í sólarhring
fyrir háseta á botnvörpungum.“
Tillagan var samþyktx mótmæla-
laust, og sýnir það bezt að flestir
bjuggust við því, að þetta yrði
ekki annað en laust hjal. Að vísu
vakti forsætisráðherra athygli á
því — en á eftir að vísu — hvort
það mundi vera hægt að koma því
við, að hafa 8 stunda „óslitinn“
svefntíma á sólarhring!
Svo leið og heið — þangað til
núua að þetta mál stingur upp
hausnurn inn á þinginu líkt og sel-
rtrinn forðum á Fróðá. Og það er
Jörundur Brynjólfsson, 1. þ. m.
Reykvíkinga sem ber það fram. Það
var farið að brydda á því að hann
var farinn að missa fylgi sitt innan
alþýðufélaganna hér. Nú mun hann
þykjast slá sér upp á þessu — að
gerast talsmaður Bolzhewismaus í
þinginu.
Menn sjá nú að hverju fer í
heiminum. Um öll iönd krefjast
verkamenn þess að fá styttan
vinnutíina, minni áreynslu, en þó
hærra kaup fyrir langtum miniia
starf. Þetta er orðið það þjóðar-
mein í flestum Iöndum,að yfir vofir
kollvörpun þeirrar þjóðfélagsskip-
unar, er margra alda framþróun og
menning hefir Verið um að skapa.
Og hvað kemur svo í staðinn? Lítið
í kring um ykkur! ilvaða fréttir
eru það sem nú berast utan ur heim-
inum? í öllum löndum vofir nú yfir
hið argasta stjórnleysi. Byltingar,
Knattspyrnan.
Það er nú talið fullvíst, að dönsku
knattspyrnumennirnir komi hing-
að heim með Gullfossi, scm fer frá
Kaupmannahöfn í dag'. Eftir því
ættu happleikirnir að hefjast
snemma í næsta mánuði.
Er því skamt orðið til stefnn,
þangað til íslenzkir knattspyrnu-j
menn eiga að sýna hvað þeir geta,
og veitir því ekki af að þessir fáu
dagar séu notaðir sem bezt. Og eigi
ei ástæðan minni, er iitið er á það,
að knattspyrnumöiinunum gefst
færi á að njóta leiðbeiningar þess
manus, sem beztan orðstír hefir
getið sér allra íslenzkra knatt-
spyrnumanna og teljast má bezti
maður bezta knattspyrnufélagsins
á Norðurlöndum, öamúels Thor-
steinsson.
Knattspyrnumennirnir eru e k k i
nógu vel vakandi nú sem stendur.
A æíingunni á mánudaginn var,
mættu ekki allir þeir, sem taka
eiga þátt í kappleikunum, og varð
ao fy-lla flokkana með hinum og
öðrum mörinum. Þetta má eigi svo
til ganga. Allir þeir úr kappliðinu,
sem eigi eru í bænum, verða að
koma þeim þegar í stað. Og æfing-
ar þurfa að verða annaðhvert kvöld
þangað til mótherjarnir koma.
í þessu máli dugir ekkert gauf
eða sinnuleysi, úr því sem komið
er. Knattspyrnumennirnir okkar
búast ekki við sigri, en þeir verða
að búa sig undir að fhlla með sæmd.
Og síðustu dagarnir, dagarnir sem
eftir eru, geta-gert sitt til að þeir
haldi heiðri sínum. Því engin van
sæmd er þeim í því að íalla fyrir
berserkjum þeim, sem þeir eiga að
etja við. Hitt er vansæmd, ef þeir
geta ekkert hamlað á móti þeim,
og sú vansæmdin mest, ef áhuga-
leysi og slóðaskap má kenna um
hrakfariruar.
Skrá yfii ísienzk sliip
11.
Eins og að undanförnu hefir hin
ðanska skipaskrá fyrir þetta ár,
sem gefin er út að tilhlutun hins
danska verslunarráðuneytis, við-
blóðsúthelliugar! 'Starfsemi margra 1 bætir yíir færeysk og íslenzk skip.
kynslóða gerð að engul Eignir og
auðsuppsprettur látnar fara sömu
í'örina! Þetta er hið fagra ástand,
sem verið er að innleiða.Og þeir,sem
fyrir því standa, eru allir af líku
Viðbætir þessi, sem Dönum muu
aJIs eigi skylt að birta, eu mun
fremur vera látinn fylgja skránni,
sjálfum þeim til leiðbeiningar, er
að mörgu leyti athugaverður og fæ
bergi brotnir, hvort sem þeir kall- eg ekki skilið, hversvegna yfir-
ast Bolzhewikkar, Spartakistar,; mönnum varðskipsins hér við land,
Kommunistar eða Syndikalistar.Og | hafi ekki verið bent á þær mörgu
aðferðin sem þeir hafa til þess er i villur, sem þar hafa staðið ár frá
iplls staðar bín sama. Að gera verka- ári, því hefði svo verið gjört,
i
mundu þeir þegar hafa gjört at-
hugasemdir við ]iað, sem rangt cr
tilfært og komíð ]>eim athugasemd-
um á hinn rétta stað til leiðrétting-
ar. Að vísu má ekki vænta rnikils
héðau, í ]iessa átt, því vilji menn
líta í íslenzka sjóalmanakið 1914,
sem gefið er íit hér í Reykjavík,
þá eru sömu vitleysurnar birtar þar
í íslenzku skipaskránni, sem það ár
standa í danska viðbætirnum yfir
íslenzk skip, svo veður út af þessu
er óþarfi fyrir okkur að gera,
vandvirkni okkar þar ekki til eftir-
breytni. Á kurteisan hátt gætu þeir
sem einhver kynni hafa af dönsku
yfirmönnum varðskipsins, bent
þeim á skip þau, er eg tel hér upp,
því þau eiga ekki lengur heima í
skipastólnum íslenzka.
Þegar íslenzka sjóalmauakið kom
úí 1914, var cg nýtekinn við rit-
stjórn „Ægis“ og í febrúarblaði
hans það ár benti eg á skipin, sem
eigi voru skip lengur, en ]>að hefir
ekki komist tl eyrna yfirmaima
vaxðskipsins hér, því sum þeirra
skipa eru þetta ár í danská viðbæt-
irnum yfir íslenzk skip.
Helztu viilur:
1. „Alfa“ ex „Valur“ ex „North-
wald“ fyrir nokkrum árum seldur
til Noregs.
2. Eigandi „8kallagríms“ Rvík
er talinn A. Jensen.
3. Eigandi „Jóns forseta“ Rvík
er talinn M. Th. Jensen.
4. Skipstjóri á „Lcslie“ Akureyri
heitir B. Belgason.
5. ,Mars“ skipstjóri 11. Jónsson,
strandaði við Gerðá fyrir lyngu.
6. „Freyr“ botnvörpuskip, rak
upp á Rauðarárvík 20. okt. 1913,
mölbrotnaði.
7. „Ingólf ur“, Faxaflóabátur,
seldur í ár til útlanda (ekki vou að
það sé kunnugt).
8. „Coat“ botnvörpuskip. Fórst
ásamt „Kópanesi11 við Keilisnes
1907.
Þetta eru nú gufuskipin og þau
geta verið fieiri, bæði upptaldir
hvalveiðabátar og skip í öðrum
landsfjórðungum, sem mér er ekki
kunnugt um en þó held eg að marg-
ir af bvalveiðabátunnm, sem taldir
eru í skránni, séu nú komnir 'til út-
landa, eu auðvelt ætti að vera að
fá vitneskju um það.
Þá koma seg'lskipin:
1. „Ane Mathilde“ eigandi Einar
Markússon, Reykjavík, lá mörg ár
sem jarðfastur steinn á Eiðsgranda
og nú loks höggvin upp fyrir tveim
árum.
2. „Geir“ skomiorta (,,Ölver“)
eigandi talinn G. Zqéga, er h.f.
Kveldúlfur.
3. „Gylfi“ skonnorta, eigandi tal-
inn E. Sverresen, fyrir löngu horit-
inn.
4. „Haganes“, selt til Færeyja,
mun nú lieita ,,Maria“.
5. „Hvassnes“, sÖkk við Sand-
gerði 1913—14 var rifið þar og við-
inn úr því nolaði Haraldur Böðv-
arsson í húsabyggingar. ,
6. „Jón“ eigandi J. Norðmann,
Reykjavík, löngu horfið.
7. „Kópanes“, rak upp á Keilis-
nes og fór í spón ásamt ,Coat‘ 1907.
8. „Pálminn“, rifinn fyrir mörg-
um árum á Guíunesi.
9. „Rigmor“, eigandi Konráð
Hjálmarsson, horfin þetta ár á leið
frá Spáni til Færeyja. (Það ókunn-
ugt þegar skrá var samin).
10. „SjöstjarnaiT*, eigandi talinn
Þórður Thoroddsen, lá í mörg ár
hjá Gufuuesi, var rifin um 1911 og
mikið af viðnum notað í hitsið
Knútskot við Gufunes.
11. „Skrúður“ strandar við Sel-
vog 1902.
12. „Stjerne“, eigandi talinn Jes
Zimsen. Mig minnir að hún væri á
eirunum við Gufunes þegar eg kom
fyrst í Viðey 1907 víst er það, að
íoríin er hún úr flotanum og ef-
laust rifin fyrir mörgum árum.
13. „Valborg“, eigandi taliuu Ól.
Teitsson, sigldi upp á Garðskaga á
vertíð 1917 og fór í spón.
14. „Valdemar“. Svo laugt er síð-
an að hahn hætti siglingum, að eng-
inn af þeim, sem eg hefi spurt um
hann man hver afdrif hans urðu,
en gleymt hef eg að spyrja gamla
vin minn Brynjólf Bjarnason , Eng-
ey, hann mun víst eitthvað ráma í
það, því eigandi skipsins er hann
talinn í skipaskránni.
I skránni eru talin 42 gufuskip
og 113 seglskip. Af þeim eru að
minsta kosti 8 gufuskip talin, sein
hér eru alis eigi til og 14 seglskip,
sem sama er um að segja.
Miljónafélagið gamla A.s. P. J.
Thorstcinsson & Co. cr talið 9 sinn-
um>sem eigandi skipa, og er þó það
félag hætt að starfa og aðrir eig-
endur orðiiir að skipastól ]>ess f'yr-
ir löngu.
Þetta hér leyfi eg mér að benda
á, svo að þessi skipaskrá verði ekki
lögð til grundvallar bins íslenzka
skipalista þegar kann verður gef-
inn út, eins og gjört var 1914.
Margt íleira getur verið, sem at-
hugunar þarf, við skipaskrána en
eg læt bér staðar nuinið og vík að
öðru atriði, sem vert er að atbuga.
Þegar vér blöðum í skipaskránni,
þá sjáum við þegar, að dönskum
gufuskipum er lýst í 17 dálkum
þannig: 1. Signalbókstafir skipsins,
2. nafu þess 'og skipstjórans, 3. teg-
und reiði og efni, 4. hestaöfl vélar-
innar og tegund, 5. hvar smíðað,
hver sé smiður og hvaða ár smíðað,
ti. flokkunarfélag' og fiokkur skips-
ins, 7. seglfesta, 8. kolabirgðir (í
smálestum talið), 9. lengd skipsins,
10. breidd, 11. dýpt. 12 Register
tonn undir þilfari, 13. brúttó tonn;
(dreg'ið frá eftir brezkum reglum),
14. vélrúm, 15. íbúð, 16. uetto
toiin, 17. útgerð og eigendur.
Mótorskipum er einnig lýst í 17
dálkuin og seglskipum í 10.
Þá athugum við livernig íslenzku
skipunum er lýst í viðbætiuum og
tökurn okkar helzta skip ,Gulifoss‘
þar segir svo: 1. signalbókstafir, 2.
nafn skips og skipstjóra, 3. tegund,
reiði og eíni, 4. hestöfl vélar, 5.
hvar og hvenær smíðaður 6. flokk-
unarfélag og flokkur, 7. dýpt (eng-
in lengd né breidd) 8. brútto tonn,
9 netto tonn, 10. útgerð og eigend-
ur — og þar með búið. — Seglskip-
in fá 9 dálka eða með öðrum orðufn
að hverju dönsku skipi er lýst yfir
alla opnu bókarinnar, en lýsing
þeirra íslenzku nægir á hálfri opnu.
Eins og eg hefi áður getið um þá
er þessi skipaskrá yfir íslenzku
skipiu að eins viðbætir við hina
fullkomnu dönsku og er mér nær
að halda, að það sé einkum gjört
vegna signalbókstafanna, því öli
skipin hafa þá og að því leyti eru
þau þekkjanleg á sjónum, er þau
sína merki sín. Það rekur að því,
að við verðum að fá árlega skrá
yíir ísleuzka flotaun. Það geta orð-
10 um 8—900 fleytur, sem minnast
þyrfti á í þeirri bók; ætti hún því
að vera vönduð og prýdd íslenzku
fánunum á kápunni og innihald það
vandað, að ekki væri ár eftir ár
verið að eyða papír, verki og prent-
svertu til þess að minnast á skip,
sem annðhvort eru orðin íbúðarhús,
koinin í eldinn i'yrir löiigu eða sigla
sem eign annara landa. Að þessu
verða íslendingar að vinua sjálfir,
enda munu Danir enga skyldu hafa
haft til að seinja skrá yfir okkar
skip. Okkar var að leiðrétta hjá
þeim það, sem þeir gátu ekki vitað
um skipastól vorn, bæði eigenda-
skifti, sölu og strönd, en enguin
heíir þótt vert að miunast á það við
)á er hlut áttu að máli. — Því er
nú komið sem er, að vitleysur þær,
sem eg hér bendi á getum við skrif-
að hjá okkur sgálíum en ekki hjá
þeim. Fyrir viðbætirinn, íslenzku
skipaskrána eignm við að þakka
þeim, því hún er bæði þörf og heíir
ávalt verið nothæf svo langt sem
hún nær, þrátt. íyrír galla þá} sem
mcö íæklfærlsvaiöi, TJpplýBjingar hjá
Q. Biríkss, Reykjavik,
ty’
tilbeyrandi Stálfjallsuámunni íá.t keypt þ.ir sem þau stmda í Stálfjalli,
ef semur um veið.
Nánari upplýsingar um stæið hús.mna og fleira gefar
O Benjamínsson
(Hús Nathau & Oisens). S œi 166.
Warden
tríi SeyðiBfiiði, sem hór er nú. er til oölu með
tækifærisveröi.
sfmí 701. WiðsMifíafélagið.
Af sérstökum ástæðum höfutn við enn fyíirliggjandi nokkrar tunnur
af sauða og diikakjöti úr Boigaríjarðar- og Skaftafellssýslum.
Siátiifiiii Suðuriands,
Þjónn
óskast á 1 íar/ými h Sterling, eða
frammistööustúlka.
Morm sbúí sér til b yt db um borð, miili kl-1 og 3.
getur fengiö atvinnu nú þegar, hjá
H.f. Kveldúlfi.
IFSTOFUSTIÍL
Stúlka sem er vel að sér, ritar ensku og dönsku
og er vön véiritun, óskast á skrifstofu hjá heild-
söluverslun nú þegar.
UmsókDÍr með launakröfu sendist afgr. þessa
blaðs, meikt „lBkritstoftt8túlk»“.

Auglýsing
Þann 25. þessa min. tapaðist lifsábyrgðarskjal Guðbrandar
Guðmundssonar, á götum Reykjavikur. Finnandi vinsamlega beðinn að
skila því til Hafnarfjarðar, á Vesturbiú 1, gega fundarlaunum.
eg hefi bent á, og skyldu þeir halda
áfram að láta íslenzkii skipaskrána
fylgja sinni, þá finst mér það
skylda okkar að gefa þeim þær
bendingar, sem miðar til að gjöra
verk þeirra eins áreiðanlegt og
föng eru á. Þess mundu þeir sjálí-
ir óska, því vandvirkni þeirra cr
alkunn.
Reykjavík, 24. júlí 1919.
Sveinbjörn Egilson.
-0—