Morgunblaðið - 09.08.1919, Síða 3

MORGtJNBL AÐIÍ)
Úlflutningsgjald.
Pjárliagsnefnd efri deildar liefir
klofnað um útflutningsgjaldsfrum-
varpið.
Álit meiri hlutans,
Halldórs Steinssonar og' Guðmuucl-
ar Ólafssonar hljóðar svo:
,,Pjárhagsnefnd hefir haft, þetta
mál til meðferðar, cn hefir ekki orð-
ið á eitt sátt.
Meiri hluti nefndarinnar leggur
til, að frv. verði samþykt með
nokkrum breytingum, sem hér skal
gerð grein fyrir.
f frv. er gert ráð fyrir, að síldar-
tollurinn hækki um 50 aura á hverri
tunnu til 1. jan. 1920. En auk þess
liggur fyrir þinginu annað frum-
varp, sem fer frain á að hækka
þennan toll upp í 4 kr. á tunnuna
frá 1. jan 1920.
Meirihluti nefndarinnar lítur svo
á, að eðlilegra og' sanngjarnara sé
að ha:kka síldartollinn fyrir þetta
yfirstandandi ár meira en frv. gerir
ráð fyrir, og það af þeirri ástæðu,
að telja má nokkurn veginn víst,
að síldveiði verði ineð mesta móti
þetta ár og gott verð á síldinni.
liins vegar er of langt farið að
leggja 4 kr. toll á síldina a næstu
árum, þar sein ófyrirsjáanlegt er,
hvernig síldveiði þá hepnast, og ef
svo fer, að hún breg'zt að mciru cða
minnu leyti, getur svo hár tollur
orðið til mikils hnekkis fyrir þenn-
an útveg. Þess vegna er lagt td, að
síldartollurinn verði ekki hærri en
3 krónur af hverri tunnu frá 1. jan.
1920.
Þá leggur nefndin til, að 15 liður
frv. falli burt. Nefndin telur ckki
rétt að leggja tiltölulega mikið
liærri toll á ísvarinn fisk en annan
íisk, er flyzt frá landinu. Hins veg
ar þykir nefndinni eðlilegast, að
sá fiskur falli undir 2. lið frv. og
toilur af hoiium verði ákveðiun 20
aurar af hverjum 50 kg.“
Breytingartiliögur gerir nefndin
í samræmi við það, sem í álitinu
segir.
Halldór Steinsson cr íramsögu-
maður meiri lilutans.
Álit minni hlutans,
Maguúsar Torfasonar, cr á þessa
leið:
,,Eg liefi cigi orðið sammála með-
nefudarmönnum mínum um síldar
gjaldið, og skal hér gerð nokkur
grein fyrir því:
Útflutningsgjald á framleiðslu
nauðsynja cr viðrini, sem fer í bág'
við grundvallarreglur sæmilegrar
skattalöggjafar. Þetta hefir hingað
til verið viðurkent á þingi, og út
flutningsgjald því samkvæmt ekki
verið hærra en svo, að í framkvæmd
hefir það orðið almennur verzlun-
arskattur, án þess að íþyngja fram-
leiðendum sérstaklega, nema sér-
stakar ástæður hafi verið fyrir
hendi.
Með hinu gífurlega síldargjaldi,
fyrst og fremst samkvæmt síldar-
to’ls-frv. svo heitna, rg einnig með
brtt. meiri hluta er þessari stefnu
i í.nsta sinn algerl<••<?» afneitað hér
á þingi. En sérstaklega brýtur
þetta að fullu bág við þá stefnu
hv. Ed., er svo bert kom fram á
aukaþinginu 1916—1917, að leggja
fyrir engan mun slíkt gjald á síld-
arframleiðslu hérleudra manna, og
skýrskota eg í þessu efni til um-
ræðanna hér í deild um frv. til laga
um útflutningsgjald af síld og rök-
studdrar dagskrár, er afleiddi það
frv.
Gjald þetta er líka svo hátt að
lað nær engum sanni.
Sé gengið út frá þurðarveiði, má
gera ráð fyrir að tunna síldar frá
skipi kosti sem næst 16 kr., og verð-
ur þá skatturinn 25% samkv. frv.
neðri dcildar, en 12x/2% og 18%%'
samltv. til'lögum meiri hl.
Slíkt skattarán nær engi átt,
nema vís stórgróði væri í hendi,
en öðru nær er að svo sé.
Útflutningshæf síldartunna stend
ur framleiðanda nú í 60—70 kr.,
en alls óvíst um söluverð hennar,
og jafnvél ekkert líklegra en að
á sumu af henni verði stórtjón fyr-
ir útgerðirnar, fyrst og fremst þær
íslenzku, sem flestir standa mun
ver að vígi en þær útlendu.
Síldveiðar eru frámunalega stop-
ull atvinnuvegur, og því ótækur
gjaldstofn verulegs fastaskatts
Þarf því til sanns ekki lengra að
rekja en til ársins 1917, er hér varð
svo óskaplegur veiðibrestur, að
allir biðu stórtjón af veiðhnh, enda
síðan enginn skynbær maður, þang-
að til nú, ymprað á slíkum skatti.
Hins vegar rekur enginn nauður
til að lögleiða slíkan ósóma.
Að því sleptu, að með örlitlum
undirbúningi af hendi stjórnarinn-
ar var í lófa lagið að ná nægileg-
um tekjuauka í landssjóð, án þess
tillölulcga að íþyngja neinum gjald
anda frá því, sem orðið var, er ó-
hætt aö fullyrða, að skattaukar
þdssa þings, ef fer að sköpuðu,
verða næsta fjárhagstímabil yfrið
nógir til að standast öll útgjöld,
þótt eigi sé síldarútvegi íþyngt sér-
staklega.
Loks leggur það sig sjálft, að
útflutningsgjald sé látið ganga
ijafnt yfir landbúnaðarafurðir og
sjávarafurðir, enda hefi eg fyrir
satt,að góðlr og gegnir bændur vilji
fyrir engan mun viðurkenna, að
El !íl llfiflJ.
Eftir
Baronessu Orczy.
Mamifjöldimi færði sig strax til
hliðar. Einvígisvottarnir settu upp
þetta kuldalega andlit, sem staða
þeirra krafðist. Iíávaðinn þagnaði,
þegar tók að glymja í sverðunum. Áll
ir fundu, að þessi skrípaleikur var að
verða að harmleik. Og þó var auðséð,
þegar frá byrjun, að Dérouléde ætlaði
að eins að afvopna mótstöðumanninn,
og auðmýkja hann enn meir. Hann
var úgætis skylmingumaður og greif-
inn svo óstyrkur og órór, að liann stóð
margfalt betur að vígi. Hvernig það
skeði, vissi enginn á eftir. En það er
vafalaust, að greifinn, sem alt af varð
tryltari og tryltari og reyndi stöðugt
að leggja í brjóst mótstöðumanns síns,
kastaði sér að lökum í ofsa og æði
sverð Dérouléde.
Hann reyndi að bjarga greifanum
"ieð leifturhraðri hreyfingu á hand-
leKgnum, en það var of seint. Greifinn
J®* 11 duuður án þess að andvarpa eða
öreyfu 8ig
landbúnað beri að skoða skyldu-
framfæring sjávarútvegsins.“
Breytingartillögur þær, sein M.
T. gerir, eru þær a ð liafa útflutn-
ingsgjaldið af síld nú og framvegis
ekki hærra en 1 kr á tunnu, og' a ð
bæta við þessum nýjum útflutning-
gjaldliðum:
I. Af hverri tunnu kjöts (112
kg.) 60 aura.
I. Af hverjum 50 kg. af hvítri,
iveginni vorull 100 aura.
3. Af hverjum 50 kg. af annari
ull 50 aura.
4. Af hverjum 50 kg. af söltuðum
sauðargærum 50 aura.
5. Af liverri lifandi sauðkind 20
aura.
6. Af hverju hrossi, sem er fullir
132 cin. á hæð, 5 kr.
7. Af öllum minni hrossuin 2 kr.
if hverju.
8. Af hverjum 50 kg. af æð-
ardún 10 kr.
9. Af hverju selskinni,söltuðu eða
hertu, 10 aura.
10. Af hverju tófuskinni 50 aura.
QLITOTNABÁBKZIÐUS
•K
8ÖÐULELÆÐI
keypt háu verði.
B. v. á.
Frá Hrisbrú i Mosfellssveit hefir
tapast múgrár hestur, 5 vetra gam-
all, stór, ca. 53” á bóg, klárgengur,
aljirnaður, mark á eyrum sýlt hægra,
heilrifað vinstra; kliptur kross á lend
vinstra megin. Hver sem yrði var
við hest þenna, er vinsamlega beð-
inn að gera aðvart til
Björns Gunnlangssonar
Laugavegi 56. Simar 360 ogi42b.
Til sðlu ers
jriggja ára gamall, kutterbygður 10 tonna
mótorbátur, með 15 hestafia Scandiavél.
Veiðarfæri öll geta fylgt, ef þess
verður óskað.
Sverðið hraut; úr hendi hans og Dér-
ouléde náði honum í fang sitt.
Þettu hafði alt skeð svo skyndilega
og óvænt, að enginn virtist skilja í
þessu fyr en öllu var lokið, og uug-
lingurinn lá á gólfinu í skrautlega bláa
silkifrakkanum blettuðum af blóði. En
mótstöðumaður huns stóð og bcygði sig
yfir hann.
Hér var ekkert meira að gera. Hirð-
siðirnir heimtuðu það, að Dérouléde
hyrfi þarna frá. Haim hafði ekki leyfi
til þess að gera . neitt franiar fyrir
þennan ungling, sem hann hafði banað
á móti vilja sínum.
Eins og fyr, var honum engin eftir-
tekt veitt. Þögnin, þessi hljóða þunga
þögn, sem dauðinn veldur, liafði fallið
yfir sajinn. Að eins ein rödd heyrðist,
sem sagði: „Eg veðja 500 Louisdoruin
að þessi náungi er góður skylminga-
maður.—
Þeir sem við voru viku fyrir Dérou-
síðasta. Þeir voru háðir gamlir og
herfykishöfðingjanum og M. Queterre,
sem báðir höfðu aðstoðað hann til hins
síðasta, Þeir voru báðir garnlir ag
reyndir hermenn, og nógu sanngjarnir
og hreinlyndir til þess að meta Dérou-
iede.
I dyrunum mættu þeii' lækninum,
sem sóttur hafði verið, ef eitthvað
skyldi koma fyrir.
Nú var þessi atburður skeður, sein
engiuu læknislist gat bætt. Eiukason-
Hins íslenzka Fræðafélags.
Ársritið fiytur að þessu sinni
góða ritgjörð eftir Þ. Thoroddsen
um Alexauder von Humboldt, uátt-
úrufræðinginn mikla og vísinda-
manninn. Fylgja henni þrjár mynd
ir. Er það 150 ára minning hans.
Sýnir þessi grein hvílíkur máttar-
stólpi Humboldt hefir verið nátt-
úrufræðinni og vísindalífinu þýzka
á þessum tímum. Og hvílíkur af-
burðamaður hauu hefir verið
þessu sviði. Og að enn sé ausið úr
þeim brunnum, sem hann gróf, er
auðséð á ritgerðinni. Hann hefir ver
ið einnþ eirra manna, sem auðnaðist
að byggja grundvöll, sem aðrir
gátu reist á, og finna sannindi, sem
aldrei fyrnast en alt af eru sígild
Eiga þeir allir þakkir skilið, sem
fræða þjóð vora um slíka menn.
Þá er í þessu hefti löng grein eft
ir ritstjórann, Boga Th. Melsted,
um ísland og íslendingá á fullveld-
istímamótum þjóðarinnar. Er margt
í greininni sannleikur, sem við höf
um gott af að heyra endurtekinn
nógu oft yfir hausamótum okkar.
En ekki munu allir fallast á dóm
ritstjórans um íslendinga. Og hefir
nokkuð brytt á því, eins og sjá má
á grein er stóð hér í blaðinu eftir
Sigurð Sigurðsson frá Arnarholti
Er hætt við að Melsted sé þarna í
þessari grein helzt til einhliða. Og
er þar sennilega um að kenna ó-
Octagon-þvottasápa.
B e z t a þvottasipan í bænum er
hin fræga C o 1 g a t e s Octagon-
þvottasápa. — Reynið hana.
Gæði og hreinsunargildi óviðjafnan-
legt. '
Stórsala. Smásala.
Verzlunin Gullfoss
Sími 599. Hafnarstr. 15
er
kunnugleik á ýmsu því, sem genr
vart við sig hér heima. Það barf
mikla skarpskygni og þekkingu til
að dæma hlutdrægnislaust um menn
og málefni og' sitja í öðru landi. Að
vísu er ekki svo vel að ekkert slæmt
sé hægt að segja um okkur. En
öllum heillum erum við ekki liorfn
ir. Og enn eigum við ýmsa menn
er hafa bæði vilja og getu til að
vinna fyrir okkar land. E11 margt
er þess vert í greininni, að vel sé
eftir því tekið.
Þá eru í heftinu auk þessara
tveggja greina, grein eftir Ingi-
björgu Ólafsson um dönsku kenslu
konuna Natalie Zahle með mynd
um. Lýsir liún starfsemi þeirri er
hún hóf íyrir mentalíf kvemia
Danmörku og áhrifum þeim,
hún hefir haft á það.
En um þrjá Dani skrifar ritstjór
inn, er allir liafa á einhvern hátt
komið fram þjóð okkar og landi til
góðs. Pylgja myndir af þeim öllum
Eru það þeir J. C. 0hristensen
Carl Theodor Zahie og A. Krieger
Margt fleira er í heftinu, svo sem
grein um uppdrætti landmælingar
deildar herforingjaráðsinS, ineð
myndum, og margar smágremar
Myndir eru í heftinu auk þeirra
sem nefudar hafa verið, af kon
ungi og drottningu og krónprins
og prins, 4 konungum vorum, Sór
eyjarkirkju að innan, Jóni Thor-
oddsen skáldi og konu hans, dr.
Jakob Jakobsen, færeyskum fræði-
manni, þremur Svíum og Gunnari
Ounnarssyni skáldi.
ur Marnys greifa lét líf sitt þarna í
ljósbjörtum salnum. En Dérouléde
sveipaði uð scr kápunni og gekk út á
dimma götuna einn síns liðs.
II.
Höfuð Marney-ættarinnar var á þess-
lun tíma tæpra 70 ára að aldri. En hann
hafði notið hvers augnabliks af lífi
sínu á fylsta hátt, síðan konungur-
inn hafði skipað hann riddarasvein,
tólf ára gamlan, og til þess tíma að
hönd örlaganna tók til sinna ráða og
kastaði honum úr nautnaiðunni og
hlekkjaði hann bæklaðan við sjúkra-
stólinn.
Julietta hafði þá verið á barnsaldri
en yndi hans og eftirlæti á seinustu
hamingjudögum lians. Hún hafði tekið
í arf dálítið af þunglviidi móður sinn-
ar, þessarar ágætu konu, sem borið
hafði alt með þolinmæði og látið hafði
eftir sig þessa litlu, veiku rós, dóttur
sína, handa þessum fallega glæsilega
manni sínum, er hún hafði unuað svo
heitt og fyrirgefið svo oft.
Þegar Marny varð fyrir þessu reið-
arslagi og varð að lifa þessu dauða-
kenda lífi, varð Julietta eiua gleðin
hans, eini ljósgeislinn í æfinótt hans.
I djúpum ástúðlegum augum hennar
sá haun sál heunar speglast og gleymdi
Ennfremur til sölu
22 hestafla Alphavél
alveg ný, óhreyfð úr umbúðum frá verksmiðjunni.
Frekari upplýsingar hjá Guðmundi Hannessyni,
vik. — Sími 11.
Kefla-
Islands Adressebog
Omissandi bók öllum
kaupsýslumönnum
Fast á skrjfslofu Morgunblaðsins.
H anzkar.
A.llskonar hanzkar fyrir karlmenn og kvenfólk, ern
nýkomnir í
Hanzkabúðina Austurstræti 5
Piatio
frá Herm. N. Petersen & Sön, kgl. hirðsala I Khöfn, eru nú fyrirligg-
mdi og seljast með góðum borgunarskilmálum.
Tvimælalaust beztu hljóðfærin, sem hingað flytjast.
Ótakmörkuð ábyrgðl
Vilf). Tinsen.
Dugl.
getur fengið
drengur
atvinnu við að
bera Morgunbl. út um bæinn.

við það fortíð sinni með öllum skemt-
unum, sem ult af vöktu honum sorg,
er honum varð hugsað til þeirra.
» svo sonur hans, ungi greifinn, sem
itti að endurreisa heiður og hamingju
ættarinnar og stuðla til að Frakkland
gæti enn einu sinni bergmálað riddara-
lega framkomu og glöð æfintýri, sem
gert höfðu Marny-ættina svo fræga
við hirðina og á vígstöðvunum.
Greifinn ungi var ekki eftirlætisgoð
föðursins. En hann bygði á honum
metnað sinn. I hægindastól sínum
hlustaði hann með fögnuði á frásögn
um París og Versali, um drotninguna
ungu og hinn framúrskarandi Lain-
balle, um síðasta leikritið og yngstu
sólina á himni leiklistarinnar. Las-
burða, fálmandi andi hans ráfaði þá
eftir stígum endurmiuninganna til
æskudaga hans og sigra. Og gleði
hans og metnaður yfir syni sínum kom
honum til að gleyma sjálfum sér eins
og hann var nú orðinn.
Þegar greifiun var fluttur heim
þessa nótt, var Julietta sú fyrsta, sem
vaknaði. Hún hevrði umferð og liávaða
úti fvrir hliðinu, skrölt af vagni, sem
keyrður var heim að húsinu, hljóm
dyrabjöllunnar og nöldur Matthíasar,
því hann var skapillur yfir því að
vera vakinn um hánótt til þess að
hleypa einhverjum inn.
Einhver óhamingju-gustur næddi um
Júlíettu. Pótatakið var svo þungt í
VeggfóðurvjjgpoDOR
panelpappi, maskinupappi og strigi
fæst á Spítalastig 9, hjá
Agásti Markússyni,
Simi 675.
steinlögðum garðinum og á eikarrið-
inu. Það var því líkt að þeir bæru
eitthvað þungt, eitthvað sem væri
dautt.
Hún hljóp niður ’úr rúminu, sveip-
aði skikkju yfir herðar sér, fór í morg-
unskó, opnaði dyrnar og leit út á gang-
inn. Tveir menn, sem hún þekti ekki,
fóru fram hjá henni með einhverja
þunga byrði, og á eftir þeim gekk
Matthías grátandi og veinandi.
Júlíetta hreyfði sig ekki. Hún stóð
{ dyrunum líkust storknuðum gips-
stólpa. Þessi fámenni hópur fór fram
hjá henni án þess að taka eftir henni,
því stigarnir í húsi Marnys greifa voru
breiðir mjög, og ljósker Matthíasar
varpaði að eins veikum, blaktandi
bjarma niður á gólfið.
Mennirnir stöðvuðust við dyrnar á
herbergi bróður hennar. Matthías opn-
aði dyrnar og mennirnir hurfu inn með
hina þungu byrði sína.
Einu augnabliki síðar kom gamla
Petronella, brjóstmóðir Júlíettu, inn
til hennar, böðuð í tárum. Hún var ný-
búin að heyra þessa hörmungarfregn
og gat nú varla mælt fyrir gráti, en
tók stynjandi Júlíettu í faðm siun.
En Júlíetta grét ekki. Þetta hafði
komið svo skyndilega, svo hræðilega.
Hún var f jórtán ára gömul og hafði
aldrei hugsað um dauðann. Og nú var
bróðir hennar, góði, glaði bróðirinn
hennar, dauður. Og húu varð að segja
fjölbreyttasta úrval á landinu,
er i Kolasundi hjá
Daníel Halldðrssyni.
föður sínum frá því. Nú varð hún að
segja þessum gamla, lama uianni, sem
stóð með annan fótinn í gröfinni, og
hygt hafði metnað, vonir og frægð
Marnysættarinnar á syni sínum, frá
því að nú væri hann dauður.
— Vilt þú segja honuin það, Petrón-
ella í spurði hún hvað eftir annað, þeg-
ar henni virtist grátur gömlu konunn-
ar hljóðna og minka.
— Nei — nei — góða barnið mitt —
það get eg ekki, stundi Petronella og
tók að gráta af nýju.
Oll sál Júlíettu gerði uppreisn, er
hún hugsaði um hvað hún ætti að geru.
Hún reiddist guði, að hann skyldi
flytja henni þessa sorg. Hvuða rétt
hafði hann til þess að krefjast þess að
fjórtán ára barn liði þessar sálar-
kvalir?
Að missa bróður siiin og horfa á
sorg föður sínsl
Það gat hún okki! Það gat hún
ekki! Guð var voudur og óréttlátur.
Veikur bjölluhljómur kom liverri
taug í líkama hennar til þess að titra.
Faðir hennar hafði vaknað. Haun
hafði heyrt umganginn og vildi vita
hverju það sætti.
Alt í einu vatt Júlíetta sér úr arm-
lögum Petronellu, og áður en hún
vissi af var hún komin út úr herberg-
inu og að stóru eikurhurðiuni beint
á móti.