Morgunblaðið - 25.11.1919, Side 4

4
MORGD’VRLAÐIÐ
m.
Hvers vegna byrjuðu Þjóðverjar
á honum?
■ í síðastliðnum mánuði hafa stað
ið yfir nokkurskonar réttarhöld
yfir mörgum hinna áhrifamestu og
háttsettustu herforingju og stjóm-
endum Þýzkalands út af meðferð
friðarumleitana Bandamanna, sem
Þjóðverjr vildu ekki sinna uni það
leyti, sem þeir vorú að búa sig út í
kafbátahemaðinn. Hafa þarna kom
ið mörgkurl til grafar, sem ókunn
voru áður.
Einkum hafði skeyti það vakið
afarmikla eftirtekt, sem Vilhjálm
ur keisari sendi ríki'sritara Zim
mermann 16. jan. 1917. Hefir það
komið mörgum til að álíta, að keis-
orinn hafi ekki, þegar Þýzkaland
var að búa sig út í kafbátahernað-
inn, trúað því, að hægt væri að
treysta á friðartilboð Wilsons, en
búi'st við því, að takast mætti að
hindra Ameríku í því að fara út í
styrjöldina, með tómum málaleng-
ingum og undanfærslum.
Það hefir ennfremur komið í Ijós,
að Bernstorff greifi hafði enga
hugmynd um þetta skeyti keisar-
ans. Og hann vissi ekki fyr en
löngu seinna, að mikið bar á milli
í þeim fiðarskilmálum, sem þarna
voru ákveðnir og þeim, sem átti að
koma fram með í desember 1916.
Þetta þykir varpa björtu ljósi
yfir það, á hvem hátt keisarinn
og þýzka stjórnin kom fram gagn-
•vart friðarmálinu á þessum tíma.
Það lítur út fyrir að Vilhjálmur
keisari hafi í des. 1916 ætlað sér að
verða sá, sem skapaði friðinn eða
minsta kosti setti skilmálana fyrir
friðnum. Og jafnframt bendir
margt á, að þegar hann sá að þetta
áform hans mundi ekki ná fram
að ganga þá hafi hann stungið frið-
arumleitunum Wilsons undir stól,
vegna þess að hann bjóst við að
kafbátahemaðurinn mundii koma
Englendingum á kné löngu áður
en Ameríku færi að gæta í stríð-
inu. Þetta sannast enn betur eftir
samtal Bernstorff við Ludendorff
í maí 1917.
Um það farast Bernstorff svo
orð: Eg hefi altaf komið fram sem
talsmaður þess, aíð Wilson hefði
með höndum friðartilraunimar, til
þess að hindra að Bandaríkin færi
í stríðið. Eg þóttist viss um það að
kafbátahernaðurinn hefði það í för
með sér, að upp íir slitnaði sam-
bandinu milli Þýzkalands ag Ame-
ríku, og afleiðing þess yrði sú, að
Ameríka segði Þýzkalandi stríð á
hendur. Mín skoðun var altaf sú,
að skærist Ameríka í leikinn, hlyti
af því að leiða sigur fyrir Banda-
rnenn. Það var þess vegna enginn
annar vegur fyrir okkur en að
taka tilboði Wilsons um friðartil-
raunir. Án hjálpar Ameríku gátu
Bandamenn ekki unnið okkur.
Hefði okkur lánast það, að hindra
þátttöku Ameríkumanna í styrjöld-
inni, þá er ekkert líklegra en að
báðir aðilar 'hefðu samið frið á
réttlátari grundvelli en nú hefir
verið gert.
Þalð hefir nú smátt og stmátt
komið í ljós, að Þjóðverjar munu
hafa byrjað á himum hamslausa
kafbátahernaði í þeirri von, að gera
enda á stríðinu á 3—4 mánuðum.,
Þeir hræddust Ameríku. Og vildu
verða fyrri til að fella óvininn en
hún að koma til að bjarga. Og það
sýnir Ijósast hvernig stóð á því
miskunnarleysi og hamfömm, sem
þeir sýndu í kafbátahernaðinum.
Þeir vora þar að berjast síðustu
baráttunni, berjast fyrir lífinu.
Þ^ir vissu, að yrðu þeir ekki búnir
að sigra Bandamenn áður en Amer-
íka byrjaði, þá væri úti um þá.
Þess vefna neyttu þeir þess vopns-
ins, sem þeir hugðu áhrifamest og
beittust, og neyttu þess með allri
þeirri grimd og ofríki, sem ein-
kennir síðustu tilraunir þess, sem
fiiii.ur að verið er að sigra hann.

PRISM-BI NOCU LARS
u
Þessir þýzku, heimsírægu sjónaukar, sem allir vilja eignast, eins og t. d:
,Zeiss, — Binoctar,
. .Goerz, — Helinox'
Sími 553. ,Voigtlánder, - 7x50* Símnefni Thule
,Bnsch, — Sol-lox
Hensoldt — Sola og fleiri tegundir
eru nú fyrlrllggjandi hjá undirrltuðum og seljast ódýrt. Nauðsynlegir ö lum og ómissandi hverjum skipstjóra.
Komlð meðan úr miklu er að velja.
G M. BJ0RNSSON, Kárastig 2
Opiebert æskulýðsmót í kvöld kl.
8, söngur o i hþ’óðfærasláttur. Majór
Grauslucd talar. Efni: »Góð sam-
fylgd*. — Allir velkomnir.
Hjirtans þakklæti fyrir auðsýnda
samúð við fráfall og jaiðarför sonar
okkar, Hslls Pálsscnar.
E í:i Sænundsdóltir.
Pá 1 Ha ls on.
Dánarfregn
Síðastliðinn föstudag andaðist á
heimili sínu Marteinstungu í Holt-
um Kristján Jónsson, sem lengi var
bóndi þar. Brá hann búi fyrir nokkr
um árum en dvaldi í Marteinstungu
áfram hjá dóttur sinni og tengda-
syni, er tóku við búi af lionum. Var
hann mjög heilsuveill síðustu árin
Hann var kvæntur Olöfu'Sigurð
ardóttur frá Barkarstöðum og er
hún dáin fyrir alllöngu. Meðal
barna þeirra eru þeir A. J. Johnson
bankaritari og Sigurður Kristjáns-
son kaupfélagsstjóri í Hafnarfirði
Var heimili þeirra hjóna ætíð við
oragðið fyrir risnu og höfðingsskap.
ffshotun
lil afmennitigs viðvíkjandi börnum frá Vinarborg.
Að tilmælum Stjórnarráðs íslands höfurn vér undirrituð gengið i
nefnd til að hrynda í framkvæmd að hingað verði tekin alt að 100 börn
frá Vínarborg til að bjarga þeim frá hungurdauða.
Eru Reykvíkingar og aðrir nærsveitamenn, þeir er það kærleiks-
verk vilja vinna að taka að sér eitt eða fleiri af þessum munaðar-
lausu börnum, vinsamlega beðnir a ð gefa sig nú þegar fram við eitt-
hvert af oss og ekki seinna en 27. þ. m.
Þeir sem taka vilja barn, segi ti! hvort þeir óski að fá dreng eða
stúlku og hve gamalt, svo og hvort þeir hugsi tíl að taka barnið fyrir
fult og alt, eða um tíma, og þá hve lengi.
Reykjavík, 22. nóvember 1919.
Húsíö „Nýbo
1 K plaskjóli með hé umbil 5000 ferálna ’óð, rreH ræktað, f.est til
kaups. — Lmst til íbúðar DæstkoTiand: vor. — Meon snái sér t:l
Sveios HjörBS80Qar yfinjóra'lögmuns,
Aasturstræti 7.
Frá Irlandi
Brezkir embættismenn ekki óhultir.
Kristján Jónsson,
háyfirdómari,
form. nefndarinnar.
Thor Jensen,
stórkaupmaður.
L. Kaaber,
bankastjóri.
Kristín Jacobson,
frú.
K. Zimsen,
borgarstjóri,
ritari nefndarinnar.
Sighvatur Bjarnason,
bankastjóri.
Halldór Hansen,
læknir.
Ingibjörg. H. Bjarnason,
forstöðukona Kvennaskólans.
Jnga L. Lárusdóttir,
ritstjóri.
Nefndin, er stjómarráðið hefir skipað til að ráðstafa austurrísku
Eftir því sem brezka blaðið | börnunum, sem ráðgert er að hingað koimi, skorar hérmeð á almenn-
„Daily Express“ segir frá, er á-1 ing að skjóta saman fé til fararkostnaðar, fatnaðr 0g aiínarra út
standið í írlandi nú alvarlegra | gjalda, sem leiða af flutningi barnanna hingað. Nefndin býst við að
heldur en nokkru sinni áður. | öllum sé það Ijóst, hvílíkt kærleiksverk og nauðsynjaverk hér sé
Stjórnmálaafbrotum fjölgar dag-|um að ræða, og að almenningur fyrir því bregðist vel við. En mikilla
lega og Sinn Fein flókkurinn éflist | peninga er vant eigi fyrirtækið aðfara sómasamlega úr hendi. Sam-
stöðugt. Flokkusinn keppir að á-jskotum veitir móttöku hr. bankastjóri L. Kaaber í Landsbankanitm.
kvéðnu markmiði og lætur ekki* 1 II.
þoka sér um hársbreidd út af þeirri
braut,, sem hann ætlar sér að. -
T baráttu sinni við brezku stjóra-
ina hefir Sinn Feinum tekist að
kippa þeim stoðum undan réttar-
farinu, sem hver stjórn verður að
bygg.ja á, sem sé löngun þjóðar-
innar til að láta stjóma sér. Það
eru nú sem stendur ekki -margir
írar, sem vilja hreyfa hönd eða
fót til þess að styðja viðhald lag-
anna. Lögregluliðið, sem í eru
11.000 menn, aðallega írar, hefir
þó gert skyldu síná, en til þess að
ræna stjórnina þessari síðustu að-
stoð, hafa Sinn Feiner tekið npp á
Reykjavlk, 24 nóvembef 1919
KRISTJÁN JÓNSSON
formaður nefndarinnar.
K. ZIMSEN
ritari nefndarinnar.
Kosningarnar.
Talið var upp í Eyjafjarðarsýslu
1 gær og hlutu kosningn:
Stefán Stefánsson
pví, að myrða þá lögregluþjóna, Jbóndi í Fagraskógi, með 638 atkvæð-
sem stjórninni eru tryggastir. Síð-|um 0g
astliðið ár hafa verið drepnir 201 Einar Ámason
lögregluþjónar og 40 særðir. OgJ
Sinn Feiner hafa ekki kynokað sér bóndi 4 E-vraHandl mcð 585 atkv’
við því að láta Breta vita, að þeir | Björn Lindal búfræðingur fékk
muni drepa embættismenn þeirra, 519 atkv., Páll Bergsson í Ilrísey
ef þeir telji það n^uðsynlegt og|345 atkv. og Jón Stefánsson 135 at
sums staðar ‘hafa þeir framkvæmt | kv. 6 atkvæði voru ógild.
jær hótanir.
Barátta stjórnarinnar gegn morð
ingjum þessum hefir til þessa verið I Ranghermi var í sunnudagsblað-
árangurslaus, því að þjóðin telurliim atkvæðataiaii í Suður-Múiasýsiu
pað hreystiverk og drengskapar- Hafði Sveinn 1 firðl f,'n-lð ,i15
bragð að útrýma hinum útlendu afbv-’ Si=- Kvaran 4.>7, Bjarni
starfsmönnum, og heldur því hlífi-1 Sigurösscm 301, Magnús Gíslason
skildi yfir morðingjunum. Jafnvelp^ °" Björn R. Stefánsson 200 at
katólska kirkjan lokar augunum ■iíVæðl-
fyrir hermdarverkum þessum 0g
hægt væri að fá, án þess að leita
á náðir hins opinbera.
Gefst nú þeim mörgu, sem af
ýmsum ástæðum ekki geta tekið
börn sjálfir, færi á að verða hlut
takar í því kærleiksverki, sem verið
i"- að vinna með því, að taka hungr
uðu börnin frá Wien. Mun áreiðan
lega ekki verða leitað árangurslaust
á náðir Reykvíkinga í þessu efni.

Edda 591911256V2—2.
Börnin frá Wien
prestamir snúast oft til hjálpar við
morðingjana og andvígír brezku
stjóminni. Og iaf öl'lu þessu hefir
Sinn Feinum orðið vel ágengt í
starfi sínu.
Eins og nú er ástatt eiga allirl Eins og sjá má af auglýsingu hér
embættismenn Breta á Irlandi það I í blaðinu í dag, fer nefndin sem
á hættu að verða drepnir. Menn, Istjórnarráðið skipaði til að annast
sem hjálpa stjóminni á einhvern jum töku á Wienar-börnunum lúngað
hátt, eru taldir föðurlandssvikarar fram á að almenningur styrki nefnd-
og réttdræpir hvar sem þeir finnast ina í starfi hennar með f járframlög-
um. Segir það sig sjálft að kostnað
ur verður mjög mikill við að flytja
börnin hingað og koma þeim til
fósturforeldranna. Til þessa þarf
mikið fé, sem skemtilegast væri að
Veðrið í gær:
Reykjavík: NNA. stormur, hiti -4- 2,3.
ísafjörður: NV. kaldi, hiti -h 4,3.
ákureyri: N. st. gola, hiti -4- 5,6.
Seyðisfjörður:: NA. hvassviðri, liiti
-4- 0,2.
Grímsstaðir: NA. sn. vindur, hiti -4-6,5
Þórshöfn: V. st. gola, hiti 2,8.
íþróttafélagsæfingar í kveld:
I. flokkur kl'. 7.
II. flokkur kl. 814.
Kennari Björn Jakobsson.
Danska skipið Ayo skemdist nokkuð
hér við bryggju í ofsaveðrinu í fyrri
nótt.
Brezkur botnvörpungur kom hingað
í gær frá Englandi.
Kvennafundur. Bandalag íslenzkra
kvenna 0g hið íslenzka kvenfélag höfðu
haldið fund í gærkveldi og þótti karl-
— eru beztu flutningatækin —
Þeir, sem vilja eignast þessa ábyggilegu .vagna treð vo inu, gjöri
svo vel að senda pantanir unsr hið fyrsta til umboðsmanns White-
verksmiðjunnar
Siarðars Sísíasonar,
Reykjavík.
Hanzkabúðin
Aufeturstræti 5.
Miklar birgðir af allskonar, hðnzkum, karla og kvenna.
Lítil númer seljast með niðursettu verði.
1-
Jarðaiför Þorbjargar dóttnr okkar, er and ðist 17. þ. m.
fer fram frá heimili okkar, ÞingholtssPæti i, fimtudaginn 27.
n. k. og hefzt með húskveðju k'. ii1/^.
Þóra Jónsdóttir. Þórður L. Jónssor,
mannlega gert að sækja fund í þeirn
kulda og hálku, sem þá var.
Bifreiðaferðir. Sex vöruflutninga
bifreiðar og þrjár til mannflutninga
ætla Rangeyjingar að kaupa í vor, að
3ví er „Tíminn“ segir. Eru nokkrir
ungir menn úr sýslunni staddir hér
úna, til þess að læra að fara með bif-
reiðarnar.
Geysir, sem' lagði af 'stað frá Dan-
mörku um síðustu helgi hefir seinkað.
Hafði hann hrept illviðri í byrjun ferð-
aiinnar og varð uð leita hafnar í
rederikshavn. Þaðan fór skipið á
fimtudaginn var.
Bifreiö
til sölu með tækifæris-
verði. — Uppl. geíur
Suém cJónsson
Bifreiðmstj. GreitiSKÖtu 59 B.
2 ungar síúikur
óskast til sendiherra Dana
(um stundar sakir)
frá 1. desen ber. — Upplýsingar
hjá frú K'isdou Guðmundsdóttur,
Pósthúpstræti 19. Talsími 381.