Morgunblaðið - 09.12.1919, Page 1

7. árgangur, 33. tölublað
Þriðjudag 9 desember 1919
lsaioldarpreutsmiðja
m GAMLÁ BIO
Einkadó tirin
Ljómandi falleg og afarspenn-
andi mynd í 5 þáttum,
leikin af 1. flokks ameriskum
leikurum.
Aðalhlutv. leikur ,
Margaerite Clark,
fögur og mjög fræg leikmær.
Aukamynd
Islenzkar kvikmyndir
teknar hér i bænum síðastliðið
sumar og útbúnar hér á staðn
um af P. Petersen (Gamla Bio).
Sýningar kl. 8 og 9T/a-
I
ESTET ORGAN (Orgel-harmoni-
um(búin til a£ stærstu verksmiðju
lieimsins í sinni grein, (ca. 500,000
í notkun um víða veröld), koma
aftur með næstu ferðum frá Ame-
ríku. Vamtanlegir kaupendur eru
beðnir að gjöra pantanir án taf-
ar. Estey nafnið eitt, gjörir íneð
mæli óþörf.
G. EIRÍKSS, Reykjavik
Einkasali á íslandi.
H.f. Carf Hðepfne;
Heiídsöluyerzlnn
Fyrix’liggjandi nýkomið:
Kex, margar teg., sætt og ósætt,! Þurkað grænmeti, fleiri tegundir,
Búgmjöl,
Iíálfsigtimjöl,
Kartöflumjöl, •
Bankabygg,
Baunir,
Sagcgrjón,
Kartöflur,
Laukur,
Kaffi, 2 teg.,
Exportkaffi,
Cbocolade
Oaeao í
tn.og dk.
The.
Blautasápa, græn, brún,
Stangasápa,
Skraatóbak,
Mjólk, ni’ðursoðin,
Ávextir, niðurs, og þurk
Appelsínur,
Rúsínur,
Sveskjur,
Maccaroni,
Sykur st.
Ostar
Spil,
Kerti'
fl.teg.
STÓR ÚTSALA
höndnm. Má vel vera að heppilcgt
væri að haf'a sjúkrabifreiðina í sam-
bandi við slökkvistöðina bér í
Iíeykjavík. Mikla áherzlu verður að
leggja á að sjúkrabifreiðin sé til
taks bæði á nóttu sem degi. Á þeim
sama stað ætti og að vísa fólki á
læknishjálp að nóttu til. Meun
kvarta undan því að erfitt sé að ná
Lil læknis að nætnrlagi og rekur
sennilega að því, enda um það rætt
lækna á milli, að þeir skiftist á um
í.i gegna á nóttunni. Það sem því
þ&rf að gerast er þetta : Bærinn
þarf að koma sér upp stöð, sem sér
um greiðan flutning á sjúklingum á
hvaða tíma sólarhrings sem er og
vísar að nóttu til á skjóta læknis-
hjálp. Kostnaður, sem af þessu
mundi leiða gæti aldrei orðið 3'kja
mikill, því auðvitað verður tekin
borgun fyrir flutning sjúklinganna.
Eða ætla stjórnendur þessa bæjar
að halda áfram uppteknum hætti
að flytja í sama bæjar-bílnum
þvott í laugarnar og sjúklinga með
skarlatssótt og taugaveiki á sótt-
varnarhúsið ?
Gunnlaugur Claessen.
til Jóla.
Afslátfur 5,10 og 15
Vefnaðarvöruveizlun
Kristínar Sieruróard.
Sími 571. Laugavegi 20 A.
JS&Œféíag dleyfíjavifíur:
Jivöídskemhm
vcrðLir í Iðnó í kvöld, 9. des., til ágóða fj’rir leikhússjóðinn. — Að-
göngumiðar seldir í iðnó í dag með venjulcgu leikhússverði.
SRemtisfirá á götuauyíysinyum.
Sjúkraflutningur
í Reykjavik
Á götum þessa bæjar má stund-
um líta sex menn bera milli sín
langa, gula kistu með kúptu loki,
og ganga stundum fáeinir menn eft-
ir kistunni. Langt til að sjá virð-
ist svo sem dauður maður sé til
grafar borinn, en ef betur er að-
gætt kemur í ljós að hér er ekki uln
jarðarför að ræða. Að vísu kefir
manneskjan verið kistulögð; en
hún er lifandi en ekki dauð. „Karf-
an“ svonefnda hefir Verið fengin
að láni til þess að flytja sjúkan
mann. Fylgdin eftir kistunni er
sumpart áðstandendur sjúklings-
ins, sumpart forvitimi götulýður.
Burðarkarlarnir verða að vera vel
að manni til að sligast ekki undir
sinni þungu byrði. Sjúklingurinn
verður að eiga sig undir kistulok-
inu og er ekki hægt að rétta hon-
um hjálparhönd þótt þess þyrfti
með.
Á seinni árum eru bílar oft not-
aðir til þessa flutnings; „körfunni* ‘
er þá komið fyrir þversum á bíln-
um og má oft og einatt sjá bíla
þessa, sem ætlaðir eru til þess að
flytja lieilbrigða en ekki sjúka, aka
með þvílíkum hraða um gatnamót,
að við mætti búast að báfermið
hrykki af. Framför má það lieita,
að í seinni tíð hafa stundum feng-
ist flutningabifrciðar undir sjúk-
bngana.
„Karfan“ er að ýmsu leyti mjög
óhetítug til sjúkraflutniugs, liún
er svo þung og stór um sig, að ekk-
ert viðlit er að koma henni að rúmi
sjúklinganna, nema dyr séu víðar
og standist vel á; upp stiga kemur
varla til mála að koma kistunni
nema í einstöku húsi. Af þessu leið-
ir að sjúklingana verður oft að
bera í llöndunum upp eða ofan stiga
og ligrbergja á milli; er slíkt auð-
vitað mikið linjask og þjáningum
Inmdið ef um meidda menn eða
þjáða er að ræða. „Karfan“ cr
heldur ekki þannig gerð, að auð-
velt sé að sótthreinsa hana eftir
sjúklinga, ef þörf þykir.
NOTIÐ KOLASPARANN
FRÁ SIGURJÓNI.
Gállarnir á núverandi fyrir-
komulagi eru augljósir. Hver vbi-
stakur borgari þarf að sjá ain
flutning á sér og sínum, ef veikindi
ber að höndum og flytja þarf
sjúklinga á spítala eða liúsa á milli;
hér liugsar ekki bæjarfélagið eða
nein sérstök stofnun ttm þetta
verk, eins og á sér stað í siðuðtim
bæjtun ytra. Oft er ómögulegl; að
flytja sjúklingana svo fljótt sem
æskilegt væri, ef slys eða\bráðan
sjúkdóm ber að höndum. Það er
ekki að því hlaupið, að smala
saman sex efldurn karlrnönnunt til
að sækja kistuna á spítalann og
flytja svo sjúklinginn; og þótt
iurðulegt sé, reynist oft og einatt
erfitt að ná í bifreið í þessum bíl
tika bæ.
Þeir meun, sem hér í lleykjavík
flytja sjúka, hafa auðvitað ekkert
t'd þess lært og valda því sjúkliug-
unum meiri óþæginda og sársaukg,
er þeir lyfta þeim og bera. heldur
cn menn sem kunna hin réttu hand-
brögð og annað sem lýtur að fl ttu-
ingi sjúkra.
Flutningurinn fer fram í lokaðri
kistu, en ekki í rúmgóðum, brjört-
um og hreinlegum vagni með mjúk-
ttm fjöðrum, sem til þess er sér-
staklega gerður og lilýtur að vera
sjúklingunum geðfeldari og þægi-
legri. „Karfan“ er líka, eins og
bent hefir verið á, svo fyrirferðar-
mikil að erfitt er að koma lienni að
rúmi sjúklinganna.
Læknar bæjarins hafa fundið til
þess að breytiug þarf að verða á
því vandræða ástandi, sem nú ríkir.
í fyrravetur skrifaði Lœknafclag
Reykjavíkur bæjarstjórninni og
mæltist til að útveguð yrði sjiikra-
bifreið („ambulancetbíll) lianda
bænurn. Gæjarstjórniu hefir til
þessa daufheyrst við óskttm laku-
anna.
En við svo búið má ekki standa.
Pærinn þarí að kaupa sjúkrabif-
reið; ekki einliverntíma í fraiutíð-
inni, lieldur þegar í stað. Sjúkra-
vagn þessi þarf að vera tii taks fyr-
irvaralaust bæði á nóttu sem degi
og þeir sem með vagninn fara, eiga
að kunna að taka á sjttklingttm og
ílytja þá með lipurð og varúð.
Sjúkrabifreið með fullkomnum
útbúnaði er ólíkt heppilegra flutn-
ingstæki en karfan bæjarkunna.
Sjúkrabifreiðin er auðvitað 'lokuð,
cn þó björt og rúmgóð; rúm fylgir
henni, sem er svo létt og fyrirferð-
arlítið, að hæglega má korna því mn
þröngar dyr og ganga; ekki þarf
f'eiri menn en tvo til þess að ann-
ast flutninginn. í bifreiðinni er
pláss fyrir einn mann auk sjtildings-
ins, og getur það oft verið
heppilegt, enda mörgum sjúklingi
t.J kugnunar. Rúmið er þannig út-
búið, að auðvelt er að viðhafa full-
kominn þrifnað. í bifreiðinni má
auðvitað hafa drykkjarvatn o. fl.
smávégis sem gott getur verið að
grípa til ef sjúklingur er fluttur
laugan veg.
Ytra tíðkast að hafa sjúkravagn
á slökkvistöðvunum, auk þeirra
| vag'iia, sem spítalarnir eiga yfir að
! ráða. Eins og kunnugt er á Reykja-
víkurbær engan spítala harida sjúkl-
inguni sínum, en ekki væri til of
mikils mælst að bæjarbúum væri
séð fyrir greiðum og þægilegum
flutningi þegar veikindi ber að
Áusturrísku börnin
Eftir síðasta fund nefndarinnar,
sem stjórnin skipaði til þess að ráð-
stafa austurrísku bömunnm, sím-
aði hún til Kaupmannahafnar um
að hún gæti tekið um eða yfir 100
börn hingað á aldrinum frá 3—10
ára, til dvalar hér í 16 mánuði. En
það var látið í ljósí í skeytinu, að
flestir hér vildu taka börnin fyrir
fult og alt. Ennfremur að læknar,
sem nefndin hefði ráðfært sig við,
álitu eigi meiri hættu að senda hing
að til lands börn á þeim aldri en
börn á aldrinum 10—14 ára.
Svar hefir ekkert komið við
skeyti þessu, og mttn það stafa af
því, að nefnd, sean starfar í sama
augnamiði í Danmörku, mun ráð-
færa sig um þetta atriði við yfir-
völdin í Vínarborg.
Vitanlega eru líkindi til þess, að
koma megi hér fyrir nokkram
börnum á aldrinum frá 10—14 ára.
Eu fæstir miiuu þó hafa búist við
því, að börnin væru svo gömul, er
menn buðust til þess að taka þau
til fósturs.
Undirtektir manna hafa verið
ágætar, og ef dæma má af þeim til-
boðum, sem þegar hafa borist nefnd
inni, má ganga að því vísu, að hér
mætti korna fyrir 300—400 börn-
um, ef þau væru á þeim aldri, sem
nefndin tiltók í síðasta skeytinu.
Ur Vestmannaeyjum hefir borist
tilboð uim töku á 30 bömum. Og
Ari bæjarfógeti Arnalds á Seyðis-
firði hefir símað, að Seyðfrðingar
og bændur þar í grend vildu gjarna
taka 60 börn, og öll þeirra fyrir
Mt og ait. En það er ski'ljanlega
vafasamt, hvort allir standa við stn
tilboð, er þeir heyra, að börnin eru
töluvert eldri en þeir bjuggust við.
-------o-------
Erl, símfregnir.
Stjórnarskifti í Rússlandi.
Morðingjum keisarans hegnt.
Rússneska blaðið „Pravda“ skýr-
ir frá því, að stjórnarskifti séu að
verða í Rússlandi, og telur líklegt,
NÝJA BÍÓ ^mmmmmmmms&m
Eldraunin
Blöð úr dagbók konu.
Framúrskarandi ihrifamikill sjónleikur í 6 þittum. Leikinn af
Nordisk Films Co.
Aðalhlutverkið leikur
Gudrun Houlberg-Nissen
af frábærri snild, eins og hennar er vandi. Aok þess leikur Thor
leif Lucd, Frederik Jacobsen, Arne Weel o. fl.
Hver sá er mynd þessa sér, mun fylgja með áhuga og innilegri
hluttekningu óförnm hinnar hugþekku stúlku, og gleðjast með henni
er hún að loknm hreppir þau laun, sem hún hefir svo vel til unnið.
Sýning varir l1/* kl.st. og byrjar kl 8l/2
JJuQÍtjsingar
l •
JTlorQunblaðið
veróa Jyrst um sinn teRnar á Rvöíóin
tií RL 9.
að friðarsamninga verði leitað við
Koltshak og Denikin.
Byltingardómstóllinn í Perm hef-
ir dæmt og látið lífláta ntorðingja
keisarafjölskyldunnar rússnesku.
Ófriður milli
Ungverja og Checko-Slava.
Símað er frá París, að 40,000 víg-
búnir Ungverjar séu komnir að
landamærum Czeckoslovakíu. Búist
cr við því, að Czecko-Slovakar bióði
út her sínum.
Þjóðverjar taka þýzka herfanga
af Bretum.
Símað er frá Berlínýað Þjóðverj-
ar liafi frelsað 500 herfanga, sem
enskt skip var á leið með um Kiel-
arskurðinn til pólskrar hafnar.
Lántaka Austurríkis í Banda
ríkjunum,
Símað er frá London, stjórn
Bandaríkjanna geti ekki þegar í stað
veitt Austnrríki lán, en auðmenn
bandámanna og Bandaríkjanna hafa
lofað því 100 miljóna láni.
Þýzkaland og friðarsamningarnir.
Símað er frá París, að Henry,
Wilson og Foch marskálkur ræði
með sér afstöðu Þjóðverja til friðar
samningamia og leggi það til að
bandamenn leggi undir Essen og
Frankfurt, ef Þjóðverjar láti ekki
undan.
Samsteyputilraunir
jafnaðarmanna í Þýzkalandi hafa
mistekist. t
| DAOBOJK
Kveldskemtun verður haldin í Iðnó
í kveld til ágóða fyrir leikhússjóðinn
og verður hún fjölbreytt mjög. Frú
Guðrún Indriðadóttir og Sig. Guð-
mundsson danskennari sýna ýmsa uý-
tísku dansa, sem fvrst hafa verið
stignir kringum elda í Suður-Aiueríku
eða hjá mannætum á Suðurhafseyjum
eða hver veit hvar, en hafa smámsaman
breyst og fullkomnast og eru nú ekkert
nema fegurðin sjálf. Jens B. Waage
lts upp og — síðast en ekki síst: Eyj-
ólfur Jónssou rakari hermir eftir ýmsu
góðu fólki, en það hefir hann eigi gert
opinberlega áður. Er Eyjólfur að dómi
I
Fyrirlggjandi hér á staðnum:
WOOD MILNE togleðurs-hringar
og slöngur fvrir bifreiðar og bif-
bjól. Gæði veðurkend.
G. EIRÍKSS, Reykjavík
Einkasali á íslandi.
Jarðarför llallgríms A. Hansen
fer frani þriðjudaginn 9. des. kl.
1 síðdegis frá heimili hins látna,
Lindargötu 19.
Sigríður Hallgrímsdóttir,
ísleifur Sveinsson.
þeirra er heyrt hafa hinn mesti eftir-
hcrmusnillingur, svo mikill, að Bjarni
Björnsson hefir ekki roð við honum.
Skemtiskráin hefir þannig dansinn iý r-
ú augað, upplesturinn fyrir eyrað og
Eyjólf bæði fyrir augað og eyrað.
Skemtunin verður því tvímælalaust
ágæt. Verður væntanlega húsfyllir að
skemtun þessari, eftir því sem til henn-
ar er vandað og ekki ætti það að fæla
menn frá, að ágóðinn rennur allur í
leikhússjóðinn.
Jólasýningu höfðu ýmsir kaupmenn
í fyrradag — sunnudag. Bar einkum
mikið á gluggasýningu Haraldar Árna-
sonar og Sigurjóns Péturssonar. Hjá
Sigurjóni sáust stúlkur ríða net og
fægja bakka úr fægidufti, sem Sigur-
jón selur. Alt var uppljómað í búðinui
og fjöldi fólks á götunni. En út um
þakgluggan las Sigurjón í heljarstór-
um „kallara“ nýjustu fréttir fyrir
mannf jöldanum, bæði útlendar úr sím-
skeytum til Morgunblaðsins og iuu-
lendar aflafréttir.
Skipbjörg. Geir er kominn hingað
fyrir nokkrum dögum frá Seyðisfirði.
Hafði hann farið þangað til þess að
bjarga botnvörpungi frá Hull, sem
b.anu hafði dregið til Seyðisfjarðar og
gerði við leka á honum. — í gærkveldi
var annar ensknr botnvörpungur hætt
kominn hér á höfninni. Hafði vírtrossa
flækst í skrúfuna á honum. Dró björg-
unarskipið hann út fyrir höfnina og
kom honum fyrir í lægi.
—0—
Botnia fór frá Færeyjum í fyrra-
kveld og getur vætitanlega komið hing-
að í kveld ef hún hefir ekki fengið því
verra veður.
NOTIÐ KOLASPARANN
FRÁ SIGURJÓNI,