Morgunblaðið - 17.12.1919, Side 2

MOBGPííBLAÐIFí
MOKOUNBLAÐIÐ
Kitatjóri: Vilh. Finien.
Stjómmálaritstjóri: Einar Arnórsson
Bitstjórn og aígreiðsla í Lœkjargötn 2
Sími 600. — Prentgmiðjusími 48.
Kemur út alla daga rikunnar, að
mánudögum undanteknum.
Bitstjórnarskrifstofan opin:
Virka daga kl. 10—12.
Helgidaga kl. 1—3.
Afgreiðslan opin:
Virka daga kl. 8—5.
Helgidaga kl. 8—12.
Auglýsingum sé skilað annaðhvon
á aígreiðsluna eða í íaafoldarprent
smiðju fyrir kl. 6 daginn fyrir útkomu
þess blaðs, sem þœr eiga að birtast L
Auglýsingar, sem koma fyrir kl. 12, fá
að öllum jfanaði betri stað í blaðinu
(á lesmálssíðum), en þær sem síðar
koma.
Auglýsingaverð: Á fremstn síðu kr
2.00 hver cm. dálksbreiddar; á öðrurr
síðum kr. 1.00 em.
Verð blaðsins er kr. 1.60 á raánuði
Ji|g '*|V •vpr-yprT-gp-vrv-yrv'vrr vpr -»r
Björgunarfélag
Vestmannaeyja.
Eins og kuiinugt er, stofnuðu
V estmanneyingar b jörgunarféiag
fyrir rúmu ári síðan; tilganguriun
sá að hafa skip á varðbergi kring
um Eyjarnar á vetrarvertíðjjmi ti
eftirlits með bátum og veiðarfærum
sem og líka til strandgæzlu.
VestmaQneyingar hafa einatt orð
íð fyrir sköðum á bátum og mönn
um, sem eðlilegt er, þar sem aðal
sjósóknin er háð um hávetrartím
ann og sótt af miklu kappi.
Reynsla undanfarinna ára hefir
hefir sýnt það, að vélbátarnir eru
ónógir til að hjálpa hver öðrum
mörgum tilfellum þegar stórsjór er
kominn og stormur. Til þess þarf
stærra skip með ábyggilegri vél og
serstökuin tækjum tii björgunar
IIius vegar eru þess mörg dæmi að
vélbátarnir hafa snúið aftur út í af-
takaveður tii að leita að nauðstödd-
um félögum sínum og bjarga þeim
og • hefir þetta oft tekist giftusain-
lega, en stundum algerlega mistek-
ist, og enda komið fyrir að þeir er
bjarga vildu, hafa sjálfir týnst
leitinni.
Þetta ástand var því ástæðan fyr-
ir stofnun Björgunarfélagsins.
Þá kemur gæzla veiðarfæranna og
landhelginnar.
Vestmanneyingar auka útveg sinn
með ári hverju, en ágangur útlendra
f'skiskipa fer mjög í vöxt, og núna
síðustu árin hafa þeir einkum virt
landhelgislögin að vettugi og vaðið
yfir veiðarfæri bátanna svo að mik-
ið afla- og veiðafæratjón hefir af
iilotist.
Því skal þó ekki haldið fram hér
að skemdir botnvörpunga á veiðar-
færum séu ávalt framdar vísvitandi.
pað er oft örðugt fyrir þá að vita
með vissu livar veiðarfæri bátanna
liggja, þar eð duflin, sem menn al-
ment nota, eru ekki svo fullkomin
sem skyldi.
En liér gæti björgunar- og eftir-
lits-skipið oft leiðbeint hvoruin-
tveggja, hátunum og botnvörpung-
unum með góðum árangri. Björgun-
arskipið verður því hvorttveggja í
senn, björgunar- og strandvarnar-
skip, enda fer það mjög vel saman.
Því mun einnig verða falið að láta
a!ia mögulega hjálp í té, einkum til
íslenzkra fiskiskipa, sem eru við
buðurströnd landsins á vetrarver-
tíðinni.
Svæðið frá Reykjanesi til Dyr-
liólaeyjar verður starfsvið þess
þann tímann.
Félagið er hlutafélag og er inn-
borgað hlutafé þess nú lun 150 þús-
Liysforsikriags A|s, af 1897.
Líttryggtngrar
Aðalumboðsmaður fyrir ísland:
Gunnar Egilsoc
Hafnarstræti 15. Tals. 608.
Reykið
Kings Own cigarettur
Tilbúoar aðeins af Teofani.
Bezta danskt
smjör og dönsk
EGG
hvorttveggja nýtt, er komið
Palmin og Irma
j urta-sm jörliki.
IJjp* Lægðta verð.
Mestur afslattar
SmjörhúsiB Hafnarstr, 221
ÞÝZKA
Ungur Þjóðverji, er talar einnig |
dönsku, tekur að sér kenslu
þýzku og bréfaskriftir.
Dohrenburg, heima 6—8. Simi 203.
Teofani cigarettur
á hvers manns vörnm.
und króimr, þar af frá Vestmanna-
eyingum eingöngu 110 þúsund, af-
gangurinn héðan úr Reykjavík og
Hafnarfirði. Hafa flest allir stærri
útvegs- og kaupsýslumenn hér syðra
stutt að félagsskap þessiun drengi-
lega með fjárframlögum. Úr ríkis-
sjóði liefir félaginu komið 40 þús.
króna styrkur til skipakaupanna.
Fyrir milligöngu lir. E. Nielsen
framkvæmdastjóra — sem stutt hef-
ir félagið með ráðum og dáð frá
byrjun — hefir það nú keypt haf-
raiinsóknarskipið „Thor“ af dönsku
stjórninni fyrir 150 þúsund krónur.
Er nú verið að endurbæta skipið og
utbúa það fyrir hið nýja starf þess,
á Flydedokken í Kaupmannahöfn,
og verður viðgerðinni væntanlega
lokið í jauúarmánuði næstkoinandi,
og skipið þaunig tilbúið í byrjun
\ertíðar.
Skipstjóri er ráðinn Jóhann Jóns-
son lautenant.
Thor er 205 bruttoregistertonn að
stærð, sterkur og vandaður að öllu
leyti og er óhætt að fullyrða, að
félagið heíir orðið þar fyrir góðum
kaupum.
Það liggur í augum uppi að jafn
stórt og gott skip sem þetta getur
víðar komið liði til strandgæzlu en
við suðurströndina, einkum líka
?egar þess er gætt að t. d. um síld-
veiðitímann er þess eiigin þörf sunn
anlaiids.
Björgunarfélagið vantar enn mik-
ið fé og' óskar eftir hluttöku allra
>eirra, sem hjálpa vilja til þess að
ryggja líf og eignir sjómannanna;
niest af því, sem liér hefir verið lof-
,ð tjl skijisins er þegar greitt, og
onándi greiðist hitt bráðlega, enda
er þess mikil þörf nú, þar sem skipið
cr þegar keypt.
Þetta fyrirtæki/sem V c.stmanney-
iugar hafa nú ráðist í, e'1 hlð fyrsta
sinni röð á þessu iandi; áhugi
manna þar fyrir málinu sést ljósast
á framlögum þeirra til þess. Góðar
undirtektir Reykvíkinga áttu og á
sínum tíma drjúgan þátt í fram-
gangi þess.
pað mun brátt sýnt að strand-
arnar- og björgunarskip Vest-
mannaeyja verður fiskiveiðum lands
manna og þeim er þær stunda til ó-
metanlegs gagns og er gott til þess
ð vita fyrir alla þá, er stutt hafa
Björgunarfélagið til að koma þessu
ýðingarmikla máli í framkvæmd.
p. t. Reykjavík, 12. des. 1910,
verzlununum:
Tlýfjöfn,
SAóga/oss
Jleíga Zoéga,
' B. Tf. Bjarnason,
Jóns Tfjarfarsonar & Co.,
G, Zoega, *fíesturgotu,
Verzl. TJsgr. Egþóssonar,
Carfs Hgcfens, *TCótei <3sianó,
Verzí. Breiðablik J| |Vj| A
°a Liverpoof — fásf J^JPtffflÍ |
Gosdrgkkir og Sœf-saffir
Sanitas. Sími 190
e
Pessir ofanskráðir viðskiffavinir mseía
affir með
Sanifas sætsaff og gosdrykkjum.
fæst i
Fersöl
Nýja ApótekfnuJB
Ný lýsing
t
á Islendingum.
Framhild í V i g i r á morgnii
Jóhann p. Jósefsion.
Aldan
Fundur vurdur haldlnn i kvfild í Bárubúd, uppl, kl. 8■/». Félagpmenn ámintlr um ad fjillmanna.
Stjórnin.
Morgunblaðið birtir 13. þ. m.
þýðingu á grein, er „alþektur nors'k
ur ritstjóri og rithöfundur“ heiva
Edvard Welle-Strand, hefir ritað í
tímaritið „Det Nye Noixl“. — Eg
slkal geta þess, að mér er Norð-
maður þessi- ekki vel kunnur, eii
veit þó svo mikil deili á honum, að
eg hefði talið nægja að kalla hann
„norskan blaðamann“.
Herra Welle-Strand hefur mál
sitt ineð þeirri tilkynningu, að á
íslendingum hafi hann mjög grunn-
færa þekkingu“, en hann leyfir
sér engu að síður að lýsa heilli þjóð
og sérkenna liana sem „blaðrara“.
Ekki verður heldur sú„grunnfæra“
neinn þröskuldur á vegi lians þeg-
ar hann brunar inn í íslenzka þjóð-
arheilann og hjartað, til að litast
þar um, svo hann megi skýra mönn-
um frá því sem áður var of lítið
þekt. — Nei, þessi lierra sér strax
hvernig þar er umhorfs. Heilinn
er bara raunveruleg „ruslakista“,
en í hjartanu býr ástin il „sauð-
skinna“.
Herra Welle-Strand segir eiin-
fremur að íslendingurinn sé „slæiii
eftirlíking af Norðmanninum, —
omentaður, illa búinii, með óhreina
lianzka“. Sjálfur er þessi maður
Norðmaður og telur sig sjálfsagt
andlega íturvaxinn og skartklædd-
an. ísiendiiiginn kailar hann „dá-
lítinn beimskingja“, „hlaðrara“
sem álítur sjálfau sig gáfaðastan
allra Norðurlandabúa, en sem í
raún og veru h'efir „ruskkistu“
að heila. — En bíðið þið við, —
,svo heldur heili Norðmannsins
áfram og segir að fsiendmgurmn
hafi „aftur á móti skýra og skarpa
hugsun“ og „geisilegt andlegt
þrek“ og ennfremur „mikil efni
til stjórnmálastarfsemi1 ‘.
Getur nú ekki einhver góðvilj-
aður norskur „frændi og bróðir“
hrætt 'betur saman og heilsteypt
þessa ísleudingsmynd sem í seun er
bara „dálítili heimskingi“ með
„skýra og skarpa hugsun“ og
„blaðrari“ sem hefir „geisilegt
andlegt þrek“ og „mikii efni til
st jórnmálastarfsemi' ‘.
Það er ekkert óefnilegt fyrir ís-
lendingar að vera „slæm eftirlík-
ing“ af svona heila.
Nej, kom til Norge Far, saa ska’
du se............. —
Annars «er það í mínuni augum
ekki þýðingarlaus't hvað 'þeilr
bræðra“ vorra á Norðurlöndum,
sem peimavaldið hafa, segja um
okkur fslendinga. Hér er það al-
kun-na, að fádæina fáfræði um
hagi vora og háttu hefir til þess'a
ríkt hjá hinum Norðurlandaþjóð-
unum, og ef satt skal segja, hefir
ictta keyrt svo úr liófi, að j«afn-
vel fáfróður smalamaður hér licfir
itað fulteins mi'kið um hin Norð-
urlöndin, eins og sæmilega «mentað-
ir menn þar nm okUir. En nú er
sú alda risin, sem ætlað er að numi
breiða þekkingu á okkur íslending-
um um öll Norðurlönd, og skiftir
iað þá geisimiklu máli að ekki sé
>að bláber hvítfyssandi vitleysa
sem er yfirgnæfandi.
Við vefðnm sjálfir að verja okk-’jj
ar mál, og þegar einhver í skjóli
koldknmu þekkingarleysisins leyf-|
ir sér að tala um okkur með hroka,
sein sá er vald hefir, þá er það
skylda olckar að tendra ‘þau ljó's
að allir sem vilja vs«já og skilja,
eigi þeir kost á því.
Herra Welle-Strand liefir birst
fyrir augum allra ísiendinga, and
lega „illa búinn með óhreina
hanzka“. Vill ekki einhver okkar
ritfæru mentamanna skrifa um
þetta mál í „Det Nye Nord“, og
færa þennan Norðmann úr görmun-
um. »