Morgunblaðið - 10.02.1920, Page 1

7. árg., 79. tbl.
Þ'iðjudag 10 f\brúar 1920
iHafoldKrprentsmiðja
Ný stjórn í fæðingu?
Heimastj órn arflokkurinn hefir
fengið forseta alþingis til að leita
fyrir sér meðal þingmanna um það,
iive margir þeirra vilji skora á Jón
Magnósson að mynda nýja stjóm,
þó með því skilyrði, að þeir geti
fallist á þá tvo menn, er í stjórn
verði með honum.
Mun tilraun þessi hafa verið gerð
í gær og ekki .ólíklegt, að meiri
hluti þingmanna hafi fengist til
..... GAMLA BIO
Sappho
Sjónleikat i 5 þáttum eftir
binni heimsfrægu skáldsögu
Alphonse Daudets.
Aðalhlutverkið leikur hin ágæta
ameriska leikkona
Pauline Frederik.
Aukamynd.
íslenzkar kvikmyndir frá e.s.
Gullfoss, e.s. ísland og Reykja-
vík. Sýndar allar í einu.
Sýningr byrjar kl. 9.
Erl. slmfregnir.
(Frá fréttaritara Morgunblaðsins).
Khöfn 7. febr.
Sameiningin.
Daginn, sem atkvæðagreiðslan
um sameiningu Danmerkur og Suð-
ur-.J ótiands fer fram, verður algert
áfengisbami á Suður-Jótlan'di.
Á mánudagskvöldið verða hál
kynt, á öllum hæðum. — Á þriðju-
dagskvöldið eftir atkvæðagreiðsl-
una verða hátíðahöld miki'l. Kl. 10
verða fánar dregnir niður og ktukk
um hringt í eina klukkustund til
íheiðurs þeim Suður-Jótum, sem
fé’llu í ófriðnum.
I dag fór fyrsti hópur þeirra at-
kvæðisbæru manna, sem dvalið hafa
í Danmörku, áleiðis til Suður-Jót-
lands, og voru þeir 1200, en samtals
verða þeir um 23,000.
Spánska veikin
virðist vera í rénun.
Talsímaverkfallið
í Kaupmannahöfn heldur euu
áfram.
Pramsalskröfur bandamjanna.
Símað er frá Berlín, að búist sé
við því, að Frakkar muni vilja1
leyfa einhverjar tilraunir til mála-
miðlana viðvíkjandi framsalskröf-
unnm.
Ýmsir menn úr sendiherrasveit-
þessa. En stjórnarmyndun mun þó
ekki; fuliráðin, þar sem alt mun
velta á því fyrir mörgum þingmönn
um, hverjir með Jóni Magnússyni
verða.
Mun þetta beint áframhald af til-
raunum heimastjórnarmanna og
„Tíma‘ ‘ -flokksins, þeim, sem unnið
hefir verið að hér í bænum síðan um
nýár, til þess að mynda stjórn.
um bandamanna hafa í skyndi haft
sig í burtu frá Þýzklandi.
228. gr. friðarskilmálanna er
þannig: .
Þýzka stjórnin viðurkennir rétt
bandamanna til að draga fyrir her-
dóm þá menn, s-em eru ásakaðir um
að hafa framið brot gegn iherlögnm
og hervenju. Slíkir menn skulu, ef
sekir reynast, dæmast til hegningar
samkvæmt lögum. Þetta ákvæði
skal igilda þrátt fyrir sérhverjar
ákvarðanir, sem gerðar kunna að
verða fyrir dómstólnm í Þýzka-
landi eða sambandslöndnm þess.
Þýzka stjórnin skal framselja
handamönnuin eða einstökum þjóð-
um þeirra, er krefjast þess, alla þá,
sem eru ásakaðir um, að hafa brotið
gildandi hemaðarlög og ’hervenjur.
Traustsyfirlýsing.
Símað er frá París, að franska
þingið hafi samþykt traustsyfir-
lýsingu til ráðuneytis Millerands,
vegna stefnu hans í utanríkismál-
um, og voru 513 atkv. greidd með
en 68 á móti.
Millerand ætlar ti'l Lundúna þ.
II- þ. m.
Khöfn 8. febr.
Lloyd George slakar til.
Reuterfréttastofa tilkynnir, að
Lioyd George se nú vægari í kröf-
um sínum um framsal þýzku ,,af-
brotamannanna“, og telur ihann, að
England ge’ti jafnvel fallið frá 228.
gr. friðarskilmálanna. — Orðsend-
ing bandamanna um þett efni hefir
enn ekki verið afhent þýzkn stjóm-
inni.
Umsvif bolshvíkinga.
Símað er frá Helsingfors, að
bolshvíkingar setji alla framleiðslu
undir umsjá herstjórnarinnar,
þröngvi verkamönnum til að viuna
með nauðungarútboði og liafi lagt
átthagabönd á bændur (þ. e. skyldi
þá tjl að .dveljast á þeim jörðum,
sem þeir sitja nú, og mega þeir sig
ekki þaðan hræra.).
Oscar Matthiesen
sigrar í skautahlaupi.
Frá Kristjaníu er símað, að
JEeififdlag c/?zyfija viRur:
Sigurður Braa
eftir
JofyQtt Bojer
verður leikinn í Iðnó Mið viktidaginn 11. febrúar, kl. 8 sd.
Aðg.m. seldir i Iðnó í dagog á morgun.
Norðlendingamót.
Þeir Norðlendingar, sem taka vilja þátt í Norðlendingamóti,
sem haldið verður 17. þ. m. (ef nægiieg þátttaka fæst) verða að hafa
ritað nöfn sín á lista, sem liggur frammi í Bókaverzlun Isafoldar fyrir
I
þann 12. þ. m.
Nekkrir Nerðlsndjngar.
heimsmeistarinn Oscar Matthiesen
hafi unnið 500 metra s'kautahlaup.
Hljóp hann það á 43 og sjö tíundu
sekúndu.
(Oscar Matthiesen er frægasti
skautahlaupari Norðmanna. 1 fyrra
gaf hann upp áhugamensku sína,
iluttist til Ameríku 0g gerðist þar
atvinnumaður í skautaíþrótt. í
sumar beið hann ósigur í innanhúss
hraut fyrir skautakappanum Len-
oir. Skoraði Matthiesen hann þá á
hólm á skantabraut undir beru
lofti í Noregi og var Lenoir fús til
hólmgöngunnar. En lengi gekk það
í' stappi fyrir Matthiesen að fá
skautabrautina á Stadion í Krist-
janíu til kapphlupsins. Þó tókst þaö
um síðir. Og nú hafa þeir Lenoir
sennilega kept og Matthiesen borið
frægan sigur af hólmi).
Kosningii) á Isafirðí,
Síra Guðmundur frá Gufudal krefst
þess,, að Alþingi ógildi kosning
Jóns A. Jónssonar en lýsi Magnús
Torfason rétt kjörinn þingmann
ísfirðinga.
Meðal farþega hingað með Sterl-
ing var síra Guðmundur fyr prest-
ur í Gufudal. Hafði hann meðferðis
k.æru yfir kosningu Jóus Auðuns
bankastjóra á ísafirði og hefir nú
sent hana alþingi.Eru þar sakirþær
hornar á fylgismenn Jóns A. Jóns-
sonar, að þeir hafi beitt fémútum
við kosninguna og unnið hana af
1' eim ástæðum. Til stuðning-s þessu
iylgja vottorð frá fjórum mönnum,
um það að þeim hafi verið boðið fé
25—60 kr., til þess að kjósa Jón
Auðunn, og er það sami maðurinn,
sem á að hafa hoðið þessum f jórum
kjósendum féð. Er kæran rituð á
mergjuðu máli, eius og sjá má af
málsgrein þeirri er hér fer á eftir:
„Muudi þó þrekraun nokkur að
horfa á 'hlut Magnúsar Torfasonar
fyrir borð borinn, en fram dreg-
inn með fémútum hlut Jóns Anð-
uns, sem, ef á reyndi, trantt hefir
þinghæfi vissara en svo, að ekki
verður vitað hvorir hafa framið
meira fólskuverkið: þeir, sem fast-
ast eggjuðu hann til framboðsins,
eður Jón sjálfur, sem stæltist til
þess eins og óklandraður væri.
Og ennfremur segir:
„Yerði kosning Jóns Auðuns tek-
in gild er þar með samið og sett,
og alþjóð íslands kunnugt gjört að
mútum megi beita við kosningar,
eftir því sem hver hefir skap og
skldingaráð til.‘ ‘
Eigi eru rök færð að því, að J.,
A. hafi verið kunnugt um mútuboð
þessi, og eigi byggist kæran á öðr-
um atriðum en þeim, er nefnd hafa
verið. Mátti þó búast við fleiri
kæruatriðum, eftir fregnum þeim,
sem borist- höfðu að vestau.
Einkennilegt er þó, að þess er
krafist, að þingið lýsi Magnús
Torfason rétt kjörinn. Kæruefnið
er þess eðlis, að þingið mun vart
hrófla við kosningu Jóns Auðuns,
ef uppi verður haldið venju fyrri
þinga. En á 'það munu flestir sáttir,
að eigi muni þingið geta ógilt kosn-
ingu þess frambjóðanda, sem feng-
ið hefir kjörbréf, nema með því
einu móti að kosið verði upp aftur.
,Lagarfoss‘
hreppir afspyrnuveður.
Skipstjórinn nær tekinn fyrir borð.
Á leiðinni til New York hrepti
„Lagarfoss‘ ‘ afskaplegt veður. Höf
um vér átt tal við einn skipverja
og segist honum svo frá:
— Á leiðinni til New York feng-
um við aftaka veður. Ætlaði alt um
koll a§( keyra. Fór svo, að stýris-
keðjan slitnaði á mörgum stöðum,
svo skipið lék stjómlaust fyrir æð-
NÝJA BÍÓ
Alþýðuvinur
Sjónl. i 5 f>áttum
eftir
Ol© Olsen og
Sophus Mlctiaelis.
Aðalhl.v. leika:
Gunnar Tolnæs,
Lilly Jacobsson og
Fr. Jacobsen.
Sýning í kvöld kl. 8Va
andi hrotsjóunum. Tók alt útbjrrð-
is, sem lauslegt var. 'Skipstjóri gaf
skipun um, að gera við keðjuna, en
varð einn eftir á stjórnpállinum.
Var það af ar hættulegt, því öldurn-
ar brotnuðu þar jafnt sem annar-
staðar á skipinu. Var ófært um þil-
far skipsins, nema að hafa hönd á
sér.
Og á nýárskvöid um kl. 11—12
kom ógurlegur brotsjór á skipið.
Brast og brafeaði í því og kastaðist
það í eiuu vetfangi á stjórnborðs-
hliðiha. Stjórnpallurinn fyltist af
sjó, aðaláttavitinn hrotnaði og brú-
arþiljurnar löskuðust til muna. Um
leið og brotsjórinn kom á skipið,
misti skipstjóri jafnvægið og kast-
aðist út fyrir stjórnpallinn, en náði
sér í brún hans og hélt þar, allur á
kafi í sjó. En smátt og smátt rítti
skipið sig, sjónum skolaði út og
skipstjóri fékk með mesta snarræði
undið sér inn fyrir 'stjórnpallsbrún-
ma. Þóttumst við heimta hann úr
helju. —
Kolin
Villemoes á förum frá Leith.
Borg liggur enn.
Enn er eigi fyrirsjáanlegt að úr
rakni kolavandræðunum að nokkr-
um mun fyrst um isinn. Þvert á móti
hefir Eimskipafélaginu borist sím-
skeyti frá umboðsmauni félagsins í
Leith, þess efnis, að hann búist ekki
við að nokkur kol fáist þennan mán
uð.
Villemoes er nú á förum frá Leith
Hefir hann meðferðis 207 smál. af
kolum og um 150 smál. af alskonar
vörum til kaupmanna. En til eigin
nota í vélinni fekk Villemoes 257
smálestir af kolum. Það skip kem-
ur nú beint hingað.
Borg liggur enn í Leith, hefir
fengið þar 207 smálestir af kolum
til eigin notkunar, svo það hefir
nægilegar hirgðir til þess að kom-
ast í aðra höfn, hvert sem það
verður sent. Er líklegt að það skip
verði ef til vill sent suður í Eng-
land og fái þar farm af koksi, sem
'það þá á að flytja heint til Norð-
urlands, því þar hefir fólk engin
kol til hitunar.
. \