Morgunblaðið - 14.02.1920, Page 3

MORGUNBLAÐÍÐ
?
Húsnæði vantar.
1—2 herbergi og eldhús óskast
til leigu strax eða seirma í mánuðin-
■um handa fámennri f jölskyldu.
Há leigaborguð.
Tilboð merkt „Húsnæði“ leggist
inn á aígreiðslu Morgunblaðsins.
GÓÐUR MÓTORISTí
getur fengið vellaunaða stöðu.
A. v. á.
Dansleikur.
Bakarasveinafélagsins verður í
kvöld 14. þ. m. k'l. 9 síðd. Þeir sem
•eiga arifeðtnréá ía ® : h n h shrd
eiga eftir að ná sér í aðgöngumiði,
verða að gera það sem fyrst.
Húsið mjög vel skreytt og ’hljóð-
færasveit P. Bernburgs.
lokið eða því sem næst og mun þa'ð þá
bráðum hefja strandferðir.
Inflúenzan í Khöfn. Meðal þeirra
landa í Kaupmannahöfn, sem heyrzt
hefir að séu þungt haldnir af inflúenzu,
eru þeir kaupmennirnii' Kristján Torfa-
son frá Flateyri eg Herluf Clausen.
Danaka nýlendan liefir kosið sér
nefnd til að standa fyrir hátí'Sahöldun-
um hér í bæ daginn sem sameining Suð-
urjótlands og Danmerkur fer fram.
Margir útlendir botnvörpungar liggja
hér nú. Stormur í hafi.
Stjómarakrárnefnd. Ntðri deild al-
þingis kaus í gær sjö manna stjórnar-
skrárnefnd. Hana skipa þessir: Sig.
Stefánsson, pórarinn Jónsson, Pétur
Ottesen, Sveinn Björnsson, St. Stefáns-
son, Jón Sigurðsson. — Til þeirrar
nefndar var og vísað frv. um fjölgun
þingmanna í Reykjavík og frv. um
breytingu á kosningalögun um.
Bardagaaðferð
Bolzhewikka.
Þeir ætluðu að steypa öðrum
þjóðum í fjárhagslega glötun.
Bins og kunnugt er afskeytum,
sem birt voru hér í blaðinu fyrir
nokkru, gerði lögreglan í Banda-
ríkjunum aðsúg að Bolzhéwikkum
þar í ia.ndi um áramótin og lét greip
ar sópa um bústaði þeirra og sam-
komustaði. Meðal annars komst
liún þá að því, að það vai' ætlun
Bolzhewikka að steypa í fj’árhags-
iega glötun þeim þjóðum, sem eru
Bolzhewikkum andvígar. Þessu
takmarki ætlúðu þeir að ná með
því, að gefa út. miljónir af fölskum
bankaseðlum. Dómsmálaráðuneyti
Bandaríkjanna hefir fengið fullar
sannanir fyrir því, að í Bandaríkj-
unum einum, ætluðu Bolzhevikkar
að dreifa út fölskum seðlum fyrir
200 miljónir dollara. Áttu áhang-
endur sovjet-stjórnarinnar í Rúss-
landi að koma seðlunum þar á fram
færi. Höfðu þeir 'þegar dreift
nokkru af seðlum þessum út á með-
al alþýðu. Eru þeir svo líkir hinum
réttu seðlum, að mjög örðugt er að
þekkja þá sundur. Aðalmunurinn
a þeim er í því fólginn að pappír-
inn í hinum fölsku seðlum er
r.okkru þyngri en í liiuum. Bn slíks
gætir ekki nema um marg'a seðla se
að ræða.
Bolzhevikkar hafa líka sent
óhemju mikið af fölskum seðlum
til ítalíu og Indlands. En hafnbann-
ið, sem bandamenn lögðu á Rúss-
land, gerði þeim örðugt að koma
fölsku seðlunum frá sér. Nú er hafn
bannið upphafið og má því vera
að þeim verði nú betur ágengt í
þessu 'þokkalega starfi sínu.
Það hefir jafnan þótt ófagurt
athæfi að falsa peningaseðla, enda
þótt það væri í smáum stíl gert. En
hvað skal þá segja um það, erstjórn
stórþjóðar tekur sér fyrir hend-
ur að falsa seðla annar þjóða í þeim
tilgangi að steypaþeim íf járhag'slega
glötun ? Það er svo sem ekki furða
þótt „Alþýðublaðið“ hérna og þess
fylgifiskar krjúpi í duftið af lotn-
ingu fyrir þeim herrum, sem láta
sér þetta og annað verra sæma!
Undraskepna.
•
í norsku landbúnaðarriti stóð ný-
lega frásögn um hina mestu undra-
skepnu. Það var hin mesta mjólkur-
kýr, er sögur fara af. Á síðasta ári
hefir hún gefið af sér að meðaltali
47 kg. á dag.
Kýrin er af amerísk-hollenzku-
um uppruna og er nú rúmra 10 ára
c; heitir Tilly Alkartra.
Eftir þriðja kálfinn setti hún
hfimsmet í 13.825 kg. af mjólk og
var þá lang'samlega hæst.
En þetta geisiháa heimsmet var
'þó yfirstígið af annari hollenzkri
kú, gaf hún af sér yfir árið 14,230
kg. af mjó'lk. En þetta varð til þess
að Tilly herti enn á sér og auðnað-
ist að setja heimsmetin aftur með
15,147 kg. yfir árið.
Hér kemur tafla yfir framleiðslu
Tillys frá því hún var tveggja ára
c-g byrjaði að mjól'ka:
2 ára 6736 kg. af nvjólk, 253 kg. smjör
n kJ 9f 25 — 382 — —
5 — 13825 — 540 — —
b — 13541 — 599 — —
7 — 12174 — 473 — —
9 — 15179 — 600 — —
Engin kýr í heimi hefir nokkru
sinni nálgast þessar tölur.
Þessi undraskepna kvað ekki vera
r.eitt frábimgðin öðrum kúm að út-
liti. En konurnar íslenzku mundu
kalla hana „mjólkurlind“.
A. GDÐMDNDSON
Bankastrœti 9.
Pósthólf 132.
heildsölu-
verslun.
Sími 282.
Simnefni „Express".
Yörubirgðir fyrirliggjaudi sem steudur:
Fiskilínur iy2, 2, 2y2, 3 og 3y2 lbs.
Lóðarbelgir 80” og nr. 0
Lóðarönglar nr. ö
Olíufatnaður
Maskínutvistur
Fiskbönd, fl, teg.
Síldarnet
Segldúkur
Manilla 1 ”, 1V2”, 2”, 2y2”,
2%“ og 3”
Barkarlitxr
Taublámi.
Blaut sápa
Stangasápa
„WashalT ‘ -sápuduft
„Lightning1 ‘ -þvottasápa
„Me. Dougall’s“ baðlyf,
kökur og lögur
Leirtaw
Ljábrýni
Ullarballar
Cigarettur: „Covmtry Life“ „Three
Nuns“ „Wild Woodbine" Gold
Flake“
Vefnaðarvðrur:
Léreft, hvítt
Lastingur, svartur
Handklæði
Vasaklútar
Serviettur
Millipils
Ullartrefla
BÍúndur
Silki
Kjólat au (alullar)
í fjölbr. litum
Telpukápur
Sokkar, karla og kvenna
Karlmannafatnaður
Karlm. regnkápur
með belti og beltislausar
Sv. og hv. t v i n n i
Bródergam
Heklugarn
Silkibönd
Lífstykki
Kvennærfatnaður
Kex: „Luneh“ „Snowflake" og
„Cabin' ‘ -skipskex
Kaffibrauð, fleiri tegundir
Rio kaffi
Kandís, (smár)
Mandioca (Sago)
Síróp *j
Krydd o. il.:
Karry
Negull
Pipar
Borðsalt í pk.
Bökunarduft i
Cacao l
The
Laukur \
Smávörur:
Títuprjónar hv.
Cigarettumunnstykki
Tannburstar
Hattprjónar
Smellur
4 \
Krókapör
Skóreimar \
Hárgreiður '1
Teygjubönd
Borðbúnaður:
Mat- og Dessert- skeiðar, hnífar og
gafflar
Teskeiðar
Pappirs vðr ur:
Umslög og skrifpappír
Skótatnaður:
Karlmannsstígvél
V erkamannastígvé 1
Kvenskór
Drengjastígvél
Morgunskór
Um lyfjasAlu
og tilhögun hennar.
Eftir
Stefán Thorarensen lyfsala.
Framh.
betur að græða fé á ónýtum lyfjum.
En lyfjasala á að vera rekin með anna'S
og göfngra takmark fyrir augnm, en
aö gefa fáeinum mönnum tækifæri til
aS auðga sig á kostnaS þjóSfélagsins,
án þess aS þeir sömu menn leggi fram
nokkra tryggingU fyrir því, aS varan,
sem þeir sélja, sé sú bezta og full-
komnasta, sem völ er á í heiminum.
En þaS eiga lyfin að vera hjá hvrej-
rm góSum lyfsala, því annars gæta
þeir elcki skyldu sinnar. Persónulegu
rókstursréttindin er líka lang réttlát-
'ista fyrirkomulagiS í garS lyfsalanng,
vegna þess, aS fátæki lyffræSingurinu
er settur jafn hátt hinum ríka, ef þeir á
ennaS borS eru jafnir aS þekkingu og
dugnaSi. RíkiS getur þannig altaf veitt
léttindin þeim hæfasta og meS því er
íengin trygging fyrir því, aS lyfja-
lúSirnar sóu ætíS í góSum höndum, ef
á annaS borS má treysta veitingarvald-
inu, sem ekki er ástæSa til aS efast um.
Þar sem ekki er hægt aS selja réttindin,
losnar maSur vi'S þá galla, sem eru á því
fyrirkomulagi, aS lyfsalarnir eigi sjálfir
lyfjabúSirnar og réttindin meS (Det
reelle PrivilegisyStem). ÞaS fyrirkomu-
lag hefi eg minst á áSur. Hættan viS
þaS er fólgin í þv;; ag lyfsalamir
„spekuleri“ sjálfir meS réttindin og
fcelji þau fyrir afarhátt verS. En þaS
getur orSi'S til aS setja afturkipp í
vöxt og viSgang sjáfrar lyfjasöluimar.
lAti maSui' þess vegna á máliS frá sjón-
t-rmiSi þjóSfélagsins og ríkisins, verSa
allir aS játa aS persónulega reksturs-
réttinda-fyrirkomulagiS fullnægi öllum
sanngjörnum kröfum nútímans.
RíkiS getur sett á stofn svo margar
lyfjabúSir, sem þaS álítur nauSsynlegt,
og sett þær ekki aSeins þar, sem bezt
skilyrSi eru fyrir aS þær þrífist vel,
beldur einnig á þá staSi þar sem skil-
yrSin eru ekki eins góS, ef almennings
þörf krefur, án þess aS þurfa aS taka
tillit til einkahagsmuna lyfsalanna á
nokkuS svipaSan hátt eins og áSur átti
sér oft staS. RíkiS liefir ótakmarkaS
vald til aS hafa eftirlit me'S lyfjasölu-
rekstrinum og grípa fram í og benda á
íiýjar leiSir ef því sýnist viS þurfa.
í stuttu máli: Þetta fyrirkomulag hefir
svo margar góSar ltliSar, aS ekkert aun-
i S fyrirkomulag, sem reynt hefir ver-
iS kemst í hálfkvisti viS þaS.
Eins og áSur er tekiS fram er fyrir-
komulagiS á rekstri lyfjasölu á NorSur-
lijndum þannig, aS ríkiS veitir lyfsölun-
um persónhleg rekstursréttindi, sem
þeir bvorki ntega selja eSa láta ganga
aS erfSurn. AS vísu eru enn til þær
iyfjabúSir, sem eru seljanlegar, en þær
tru smám saman alveg aS hverfa úr
sögunni. ÁriS 1898 voru aSeins til 12
slíkar lyfjabúSir í allri SvíþjóS. En
samkvæmt konunglegri tilskipun frá 9.
september 1873 skal allri verzhtn meS
jyfsalaréttindi hætt í lok ársins 1920.
Svo frá þeim tíma ríkir persónulega
rekstursréttinda fyrirkomulagiS alger-
lega í SvíþjóS.
P*ar sem a'S sömu reglur hafa aS
mestu leyti gylt um fyrirkomulag lyfja-
f ölu á Islandi og í Danmörk, skal minst
nokkru nánar á hvernig fyrirkomulagiS
tr í Danmörku. Eins og áSur er sagt
þarf samþykki konungs til aS setja lyf ja
búS á stofn. Og til þess aS geta orSiS
lyfsali verSur maSur aS hafa lokiS fulln
aSarprófi í lyfjafræSi, fengiS konung-
legt leyfisbréf fyrir stöSunni og unniS
lyfsalaeiSinn. EftirlitiS meS lyfjabúS-
unum er framkvæmt af þar til settum
lyffræSingi meS aSsto'S hlutaSeigandi
héraSslækna. Þessir settu lyffræSingar
framkvæma eftirlitiS aS fullu nú orSiS.
Lyfsalarnir eru skyldir til aS hafa
öll þau lyf, sem á lyfjaskránni eru talin
og skal búa þau til, útvega og varS-
veita eins og fyrir er mælt í lvfja-
skránni. Auk þess eru lyfsalar skyldir
til aS útvega önnur meSul þegar þau eru
ráSlögS af lækni.
Hinn oinberi lyfjataxpti, sem lyfsal-
arinr eru skyldir til aS halda, er saminn
af heilbrigSisráSinu, samkvæmt föstum
reglum gefnum í -konunglegri tilskiun
frá 12. febr. 1817. Taxtinn er endur-
skoSaSur einu sinni á ári. HeilbrigSis-
ráSiS ákveSur hvaSa meSul megi selja
lyfseSlalaust, og hver ekki, svo og
hvort selja megi oft eftir sama lyf-
seSli eSa aSeins einu sinni. Einstöku
kaupmenn, á þeim stöSum í Danmörku,
sem langt liggja frá lyfjabúS, hafa
fengiS leyfi til aS selja í smásölu allra
algengnstu lyf, en þá er leyfiS ætíS
veitt meS því skilyrSi, aS ldutaSeigandi'
kaupmaSur t.aki lyfiS frá einliverri á-
kveSinni lyfjabúS og selji þau eins og
þau koma þaSan meS innsigli lyfja-
búSarinnar og eftir hinum lögboSna
taxta.
Leyndarlyf (areana) mega ekki aSr-
ir en lyfsalar selja. HéraSslæknum er
skylt aS gæta þess, aS ekki sé rekin ó-
lógleg verzlun meS meSul eSa eiturefni.
Ef þeir verSa varir viS slíkt eiga þeir
aS gera yfirlækni sínum viSvart, sem
þá á aS sjá um, aS yfirvöldin láti fara
fram rannsókn. Lseknar mega hafa meS-
alaforSa meS sér á ferSum síuum, en aS
öSru leyti hafa þeir engau rétt til aS
selja eSa útbýta meSulum sjálfir.
I Rúslandi eru til þrenskonar lyfja-
búSir: hinar svoköluSu krúnu-lyfjabúS-
ir, sem ríkiS á og sem standa í sambandi
viS spítalana, hermannabúSir og aSr-
ar opinberar byggingar, „uormal“ lyfja-
bjSir og sveitalyfjabúSir. „Normal“
lyfjabúSirnar eru fullkomnastar.
pær verSa aS hafa • á boSstólum öll
venjuleg lyf og öll efni, sem taxtinn
tiltekur. Lyf’salinn verSur aS veralærS-
ur lyffræSingur. peim verSur aS fylgja
vel útbúin efnarannsóknarstofa meS öil-
um tilheyrandi áhöldum. Sveitalyfja-
búSirnar eru minni og kröfumar yfir-
leitt vægari, sem gerSar eru til þeirra.
í Austurrík ier lyfjaverzlun rekin
meS sama sniSi og á NorSurlöndum og
Þýzkalandi. ÁSur voru lyfjabúSimar
seljanlegar en nú eru þær það ekki
lengur. Samskonar fyrirkomulag er í
Ungverjalandi. í þeim löndum þar sem
frjáls lyfjaverzlun er, setja yfirvöldin
oftastuær ákveSinn taxta aS fara eftir
viS söjuna, eins og t. d. á Italíu, en lyf-
Framh.