Morgunblaðið - 01.06.1921, Side 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
morgunblaðið
Ritst jórar:
Vilhj. Tinsen og Þorst. Gíslason.
Simi 500 — PrentsmiCjusími 4*
AfgreiSsla í Lækjargbtu 2.
Ritstjómarsímar 498 og 499
Kemur út alla daga vkunar, aC mánu-
dJ%um undanteknum.
Rftetjórnarskrifstofan opin:
Virka daga kl. 10—12.
Helgidaga kl. 1—3.
Auglýsingum er e k k i veitt mót-
frdrn í prent6miðjunni, en sé skilað á
afgr. fyrir kl. 4 daginn fyrir útkomu
þon blaðs, sem þær eiga að birtast í.
Auglýsingar sem koma fyrir kl. 12, fá
aB öllum jafnaði betri staö í blaöinu
(i lesmálssíðum), en þær, sem siðar
Auglýsingaverð: A fremstu siöu kr.
3,00 hver cm. dálksbreiddar; á öörum
stlBöum kr. 1,50 em.
Verð blaösins er kr. 2,00 á máaaön
Afgreiöslan opin:
Virka daga frá kl. 8 6.
Helgidaga kl. 8—12.
INTERNATIONALE
assurance-compagni

Höfuðstóll 10 miljónir.
Sjó- og stríðsvátryggingar
Aíalumboðsmaður:
Gunnar EgilBon
Hafnaretræti 15.
Talsíni 608.
Þ i I s p ó n n
(Krydsfiner)
besta og ódýrasta efni í þiljur,
hurdarspjöld, húsgögn o fl.
í heildsölu
|>órdur Sveinsson & Co
Hafnarstræti 16.
Simar 701 og 801.
En þ:.ð mun fleira gott af sýn-
ingunni leiða. Hún mun sýna oss
hvað unmð er í landinu og hvernig
það er unnið. Hún mnn vekja oss
tfl umhugsnnar, hvað á að vinna
hvernig það verðnr cnn betur
fljótar gert: en nú er. Vonandi
verður sýningin landinn til sóma.
Ættu sem flestir að taka saman
höndum til þess að svo gæti orðið.
L. V.
eg hafði þi farið fyrir heilu ári. Eg
er víst í þessu efni farinn að »smit-
ast* af þeim sem ei^a að heimta
inn opinber gjöld i höfuðstaðnum;
)eir senda sem sé ekki reikningana
út fyrri en þeir eru löngu fallnir í
gjalddaga, eða maður orðinn full-
jtoskaður t l lögtaks. Annars er eg
að uppiagi heldur stundvis maður og
tel mér það til heiðurs, eiida þótt
>að sé ekki talin nein stórdygð hér
landi. Hinsvegar til eg það enga
dygð, að vera að skrifa fetðapistla i
i.ögréttu; það ætti eg helst að láta
vera, en get ekki við því gert; það
er vist atavismus, þvi að mér er sagt
að langafi minn i Kaldaðarnesi hafi
verið Lögréttumaður, og hver veit
nema hann sé með í spilinu og
)etta sé mér ekki sjilfrátt, og þá
hvílir ábyrgðin á honum, en ekki
mér. Þetta læt eg veia nógan for-
mála og sný mér svo að efmnu; en
það var að segja frá ferð minni til
Eyjafjarðar og Austfjarða siðastliðið
sumar.
I.
Það stóð til að eg færi með Ster-
ling 4. júlí og nú ætlaði eg að »taka
upp heimiliðc. En þá sá eg, að ekki
var ráðlegt að skilja húsið mannlaust
eftir, enda þótt það standi i miðjum
höfuðstaðDum, svo að segja i brenni
punkti islenskrar nú'íma siðmenning-
ar; eg er hræddur um að rúðurnar
og garðurinn hcfðn ekki haft gott
af þvi, ef reykviskur æ.kulýður hefði
verið sjalfum sér likur. Var eg þarna
eins og milli steins og sleggju, og
vissi ekki hvað ti) bragðs skyldi taka
en þá kom Hallgrimur eins og seod
ur, mér til hjálpar. En hvaða Hall
grímur? mun lesarinn spyrja, náttúr
lega dyravörður mentaskólans, (nem
endur kalla hann tpúrlnirc). H.ann
er altaf til taks, þegar oss kennur
um þessar stofnunar liggur á, glímir
við strákana og gantast við stelp
urnar, dirigerar háifum öðrum tug
dutlungarfullra ofna með skörungum
og líklega jafnmörgum músíkfélög
um með taktstokknum; hann sefur
sennilega aldrei og honum kemur
ekkert á óvart; til þess að vera fnll
öruggnr hefir hann tik, sem heitir
Lady; hún er skygn á öðru auganu
og veit mannsviti; húa þekkir barna
skólakrakkana frá þeim sem hafa tekið
inntökupróf i hinn almenna, eða ein-
það sem eg þurfti: eg kunni að meta
Hallgrim og gerði hann að hallar-
verði hji mér, meðan eg var i burtu
og iðraðist ekki eftir, því að ekki
kom köttur inn á lóðina allan þann
tíma og það var meira en eg hefði
getað gert. Er Hallgrlmur nú úr
sögunni — fyrst um sinn.
og
og
Eftir Bjarna Sæmundsson.
Kæri ritstjóril Það mqn nú vera
mál til komið að fara að efna lof-
orð ffiín með þessa pistla, þviaðnú
fer að hlýna í veðri og þvihættvið
að það fati að slá i þá, þvi að þeir
hafa legið ósaltaðir hjá mér síðan i
haust, þegar þeir að réttu lagi hefða
átt að sjá dagsins ljós, og svo gæti
farið eins fyrir mér og hérna nm
árið, þegar eg vaið ári of seinn með
ferðasöguna, og menn fóru að bjóða
mig velkominn heim úr ferð, sem
Hjartans þakkir fyrir auðsynda hluttekningu við andlát og
jarðarför móður minnar, ekkjunnar Rannveigar Jónsdóttir.
Fyrir mína hönd og annara vandamanna
Þorbjörg Gísladóttir.
m

Stjórnin refsar.
og
Maðurinn minn elskulegur, Sigurður Jónsson frá Auðnum,
sem andaðist 23. þ. m. verður jarðaður föstudaginn 3. júnl
hefst jarðarförin með húskveðju á heimili okkar kl. 12.
Nýjabæ 31. maí 1921
Guðfinna Halldórsdóttir,
Svo segja ensk blöð, að stjórnin
b eska sé farin að halda uppi miklu
strangari reglu og aga í sambindi
við Volave*kfallið en áður var. Eru
það einkum leiðtogar kolanámu-
maDna, sem verða fyrir barðinu á
henni. Daglega eru menn settir
varðbald, og æsingaræðumönnum er
hlifðarlaust vaip ð i fangelsi.
Fyrir stuttu var kommunista leið-
toginn, Robert Steward, stefnt fyrir
rétt i Suður Wales, og honum gefið
að sök að hafa fl jtt ræður, sem áttu
að koma á byltingu og óeirðum.
Rétt áður en byrjað var á yfir-
heyrslunni, söfnuðust þúsunöir verka-
manna saman úti fyrir ré tar-bygg-
iniíunni, og afskaplega mannmörg
fyiking verkfallsmanna skipaði sér
fyrir framan ögreglustöðina og krafð-
ist þess, að St ward væri látinn laus.
Lögreglan dreifði þó múgnum inn
an stundar og urðu engin uppþot
eða óspektir. Stewart var dæmdur i
þriggja mánaða fangelsi.
Fjöldi manna, sem vinnur við járn-
brantirnar, og hefir neitað að flytja
kol frá hafnarbæjunum inn í landið,
hefir verið sagt upp starfinu. Vifðist
þvi svo, sem stjóinin sé fast ákveð-
in i þ vi að nota vald sitt út i æsar.
Enda hefir hún verið kvödd til þess
úr ýmsum áttum. Hafa til dæmis
tvær sendinefndir þingmanna farið
á fund Lloyde George, og stappað
stálinn i hann að láta ekki undan
siga verkamönnum.
Nokkiar tilraunir hafa kolanámu-
menn gert til þess að fá aðra verka-
menn til þess að hefja verkfall. En
alt til þessa hefir þeim ekki heppnast
það. Er það mjög eðlilegt, því nú
hverja hærri gráðu, og geltir að þeim eru um 5 miM- atvinnulausra manna
Jón Á Alberts úrsmiður. verður jarðsettur á morgun, fimtudag-
inn 2. júní. Athöfnin hefst kl. 12Vó á heimili hans, Kirkjustræti 4.
Aðstandendur.
og öðtum óviðkomandi, sem um
garðinn fara, hún leikur sér við gagn-
fræðingana, eins og jafningja, sýnir
þeim i lærdómsdeildinni gagnkvæma
kurteisi og réitir kennurunum lopp-
una. Svo á hann dufur, sgm svifa
yfir öllu, eins og hverjar aðrar flug
vélar á njósnum. Sjilfsagt mundi
hann breyta skóiagarðinum i dýra-
garð, ef hann mætti, þvi að hann er
dýravinur með afbrigðum, og væru
það mikil þægindi fyrir dýrafræðis-
kennarann, og ekki væri neitt að þvi,
að fáein tigrisdýr værn þar á sveimi
á nóttunni; þá yrði kannske »setiðc
þar minna i skotunum, en gert er;
þar sem alt er opið.
Nú skyldu menn ætla að maður
með framantöldum eiginleikum hefði
verið sjálfkjörinn til að vera kgl.
hirðdyravörður meðan konungnr
byggi í skólanum (menn muna vist,
að hann ætlaði að koma i fyrra), en
móttökunefndin var nú ekki alveg á
þvi. Þepar Hallgrimur var búinn að
bera alt draslið út úr skólanum, bað
hún hann að bera sig og sina út á
eftir, út á götuna. Þarna sió eg tvær
flugur i einu höggi, bjargaði sóma
rikisins, að láta opinberan starfsmann
ekki rigna niður á götunni og fékk
i Englandi.
Síðustn simfíegnir geta þess, að
von sé samkomulags með kolanámu-
mönnum og stjórninni. Hafa fyr
borist þær fregnir, og menn vænst
samkomulags, og verkfallsloka. En
alt af hlýtur að draga nær þvi, að
vinna hefjist aftur, þvi annarhvor
aðili hlýtur að beygja sig innan
skamms. Er óhætt að fullyrða, að
öll Norðurálfan biður með óþreyju
eftir þvi, að verkfallinu linni. Svo
náið samband er milli hennar og
hins breska þjóðarbákns. Og ekki
eru það íslendmgar síst, sem fá að
keDna á verkfallinu. Kemur það til-
finnanlega við einn þýðingarmesta
atvinnuveg þeirra, sjávaiútveginn.
ÞAKPAPPI
kom nú með es. Gullfoss, þrjár þyktir fyrirliggjandi.
Pappinn er alveg nýr 0g mjög góður. Verðið er það
lægsta sem heyrst hefir hér 6Íðan fyrir ófriðinn.
Ath. Eldri birgðir af þakpappa, seljast fyrir minna
en hálfvirði.
A. Einarsson & Funk
Byggingarvöruverslun
Templarasund 3. Símnefni Omega. Talsimi 982.
Reykjavik.
r*$m.'
<y’J;yyry^
Sólarljós
steinolían besta, fæst nú aftur. Send kaupendum heim.
Kaupið ávalt það besta sem fáanlegt er.
Olíubúðin
Vesturgötu 20
Talsími 272.
Eitt af vandamálum þeim, sem
komust á dagskrá þegar rússneska
rikið liðaðist i sundur og Finnland
varð sjálfstætt riki, var það, hversu
fara skyldi með Alandseyjar. Finnar
þóttust eiga rétt til eyjanna, en Sví-
ar gerðu einnig tilkall til þeirra og
vildn láta leyfa Alendingum að
greiða þjóðaratkvæði um, hvoru rik-
inu þeir vildu fylgja. bn það var
vitanlegt, að mikill meiri hluti eyjar-
skeggja vildi fyrir hvern mua sam-
einast Svium. Eru þeir allir sænsku-
mælandi og í andlegnm skilningi er
Sviþjóð þeirra föðurland.
Risn rammar deilur um þetta mál
milli Svia og Finna þegar i ófriðar-
!ok og fyrir rúmu ári harðnaði rimm-
an svo, að faiið var aö spá ófriði.
Varð þó að sættam, að nefnd, er
yfirráð bandamanna i Paris skipaði,
skyldi gera út um málið og síðan
hefir verið hljótt um það. Nú hefar
nefnd þessi lokið störfum og hljóð-
ar úrskurður hennar svo, að Finnar
eigi eyjarnar og skuli njóta þeirra
framvegis. Segir m. a. svo i áliti
aefndarinnar:
— Umráðaréttur finska rikisins yf
ir Alandseyjum er engum vafa bund
inn, og eyjarnar eru hluti af Finn-
landi. Ef eyjarnar væru teknar af
Finnum væru þeir rændir hluta af
riki simu
— Þrátt fyrir hina lifandi samúð,
sem Álendingar hafa vakið hjá nefnd-
inni, sér hún sér ekki fært ábyrgð-
arinnar vegna, að verða við kröfam
þeirra Ef það væri rétt, að Alend-
ingnm væri sá vegur opinn til þess
að viðhalda þjóðerni síau, að sam-
einast Svlam, mundi nefndin hafa
athugað þá lausn málsins itarlega.
En þetta er ekki rétt. Þeir þurfa
ekki að sameinast Svium til þessa.
Finska rikið er reiðubúið til þess að
setja tryggingu fyrir, að þau loforð
sem Alendingum eru gefin verði
uppfylt samviskusamlega. Þegar
þannig er i garðinn búið væri það
þeim mun ranglátara að taka eyj-
arnar af Finnum, sem sögulegar,
landfræðilegar og stjórnmálalegar að-
stæður mæla með því, að sambaud-
ið haldist.
Nefndin hefir gert uppkast að
ýmsum skuldbindingum, sem finska
stjórnin á að gangaat nndir um leið
og hún tekur við eyjunum. Varða
þessar skuldbindingar einkum við-
hald sænskrar tnnga i skölnnum.
Ennfremur eru nokkur ákvæði, sem
tryggja það, að landshöfðinginn á
eyjunum njóti jafnan trausts eyjar-
búa. Finska stjórnin á ennfremuf
að veita landsþingi eyjarbúa rétt til
að mega snúa sér beint til alþjóða*