Morgunblaðið - 22.10.1921, Blaðsíða 1

8. árg., 297 tbl,
Laugardaginn
22. október 1921.
fMifold&rprenUniiðja h.f.
Gamla Bló mmmmmtmmmmmmmmi
Isí. kvikmyndir frá Fljótshlið og Olfusi teknar af P.
Petersen, Gl. Bíó.
Greifynja d’ Arminiani
Sjónleikur í 4 þáttura.
Aðalhlutverkið leikur
Pola Negri.
Myndin“er áhrifamikil, spennandi og snildarvel leikin,
eins og myndirnar sem undanfanð hafa verið sýndar af
Pola Negri.
Sýning kl. 9. Born fá ekki aðgang.
■■■■■■^■■■■■■■■■■■■■iSaaiiniiiiwsawsiHiiB i m.ma. mma
málverkasvning
K j a r v a 1 s
í húsi Péturs Halldórssoaar í Austurstræti, er opin frá kl 10 til 5.
ErL símfregnir
frá fréttaritara Morgmiblaðsins.
Kliöfn 20. okt.
Úlsterbúar vígbúast.
Prá Loudon er símað, að Ulster-
þingið hafi samþykt að vígbúa á
ný s.jálfboðaliðsher sinn, sakir
fjandskaparsniðs þess, sem Sinn-
Feinar sífelt hafa á sér.
Skifting Efri-Schlesíu.
Reuter-fréttastofan tilkynnir að
allir stjórnir bandamanna hafi
samþytkt tillögur þjóðbandalagsins
um skifting' Efri-Schlesiu án nokk-
urs fyrirvara. Enn er óráðið til
lykta ýmsum fjárhags- og fyrir-
komulags-atriðum.
Ludvig Bayernskonungur dauður.
Prá Miinehen er símað, að Lud-
vig fyrv. konungnr í Bayern, hafi
látist í gær.
Khöfn 21. okt.
Pólverjar
ráðast inn í Efri-Schlesíu
Prá Berlín er símað að pólskar
hersveitir hafi ráðist inn í Efri-
Schlesiu, en veiúð hraktar þaðan
aftur með handspreng.jum og vél-
byssum.
Pólsika stjórnin hefir fullvissað
baudamenn nm, að hún vilji fús
lega styðja að framkvæmd skift-
ingarinnar Ákvörðun • þjóðbanda-
lagsins um landamærin var birt
í Berlín og Varsjá í dag, og á
la ndam ær anef ndin þýsk-pólska
þegar að taka til stíarfa við
merkjasetninguna.
Bylting í Portúgal.
Frá Lissahon er símað, að her-
mannabylting hafi orðið í Portú-
gal og tekist að óskum, gamla
ráðuneytið sagt af sér og upp-
reisnarforinginn, Manuele Opelle,,
mvndað nýtt ráðuneyti. |
------Q-----T
fri DimHi
i fyprakvöld.
Reikningur mótekjunnar 1917.
Lagður var fram lokareikning-
ur mótekjunnar fyrir árið 1917. i
Hiifðu þeir ba'jarfulltrúrjiir .Jón* 1
' I
Baldvmsson og 01. Friðrikssou
vérið kosnir til þesis að endurskoða
reikninginn. En vegna fjarveru O.
Fr. hafði J. B. endurskoðað hann
einn. Lét hann fylgja með honum
ýmsar ítarlegar athugasemdir og
skýringar. Voru athugasemdirnar
einkum í því fólgnar, að honum
þótti reikningsfærsla undarleg,
upphæðir færðar á tekjuhlið reikn-
ingsins, sem ekki ættu að vera
þar, engin skrá yfir verkfæri fyr-
ii tækisins o. fl. þótti honum að-
finsluvert. Lagði hann þó til, að
i'cikningurinn væri samþyktur. —
Forseti mótmælti því, uð reiku-
ijigurinu væri ekki í alla staði
•réttur, eins og til fyrirtækisins
hefði verið stofnað. Þórður Sveins-
son spurðist fyrir um vélar og
önnur áhöld mótekjunnar. Gaf
borgarstjóri þær upplýsingar, að
vélarnar væru í góðu ásigkomu-
lagi og þær mundii verða seldar,
þegar hægt væri. Ennfremur spurð
ist Jón Baldvinsson fyrir um 2000
kv., sem hann sagði að mótekjan
hefði orðið að borga Boga Þórð-
arsyni á Lágafelli fyrir réttinn til
móvinsluvélanna og samningsrof.
Kvað borgarstjóri svo standa á
þeim, að þegar dýrtíðarnefndin
hefði akveðið að lata mótekjuna
fara fram, hefði það jafnframt ver-
ið ákveðið, að fá vélar til þess að
vinna með bæði til þess að fá
betri mó og meiri. En þá hefði
verið svo ástatt, að ómögulegt
hefði verið að fá þessar vélar
nema með geisilöngum fýrirvara.
En á þeim tíma liafði Bogi á Lága-
felli verið búinn að panta mó-
vinsluvélar fyrir löngu. Hafði þ'á
nefndii) snúið sér til hansog feugið
þessar vélar og notið til þess lið-
sinnis landsstjómarinnar. Og sarnn
Þakjárn
nr. 24, 6—9 feta, litið eitt eftir
óselt
Járnið er 30 þuml. breitt og
mjög vel galvaniserað.
Talið við okkur i dag.
Þórður Sveinsson & Co.
Nýbrent og malað
kaf f i
ætíð best og fæst stöðugt
hjá
Ba Nýja bió
Fjðgur blöB úr Satans bók
Sjónleikur í 4 köflum. Tveir síðati k.ifiar.
Franska stjórnarbyltingin
Rauða uppreisnin i Finnlandi.
Aðalhlutverkin leika: Tenna Frederiksen, Emil
Helsengreen, líiggo Lindström, Helge Nissen,
Carlo og Clara Wieth og fl.
Jes Zimsen.
G æ r u r
keyptar. Tilboð óskast. Greiðsla i erlendri mynt
ingar hefðu tekist á þeim grund-
velli, að Bogi fengi einhverja
þóknun fyrir að láta vélamar af
hendi eða afsala sér þeim til bæj-
arins, og það væru þessar 2000 kr.
En um engin samfiingsrof væri að
ræða.
Einkasala á komvörum.
Bæjarstjórninni hafði borist er-
indi frá stjórnarráðinu, þar sem
beðið er um áiit hennar og um-
sögn um frumvarp það til laga
um einkasölu á kornvöru, er lagt
var fyrir síðasta þing. Var það af-
greitt frá þinginu með þeim hætti,
að landsstjórnin skyldi senda það
öllum sýslu- og bæjarfélögum á
landinú til umsagnar, áður en
þingið tæki endanlegan úrskurð
um það. Var samþykt í bæjar-
stjórninni að vísa málinu til fjár-
hagsnefndar.
1
Pastir tekjustofnar.
Oðru erindi stjórnarráðsins nm
fasta tekjustofna handa sveitar-
sýsl'u- og bæjarsjóðum var og vís-
að til fjárhagsnefndar.
Lántakan.
Borgarstjóri gaf skýrslu um til-
raunir hans til lántöku erlendis
fvrir bæjarsjóð. Kvaðst hann hafa
leitað fyrir sér hjá þeim lánsstofn-
unum erlendis, sem áður hafa lán-
að fé til rafmag’nsveitumiar, en
fengið í byrjun litla von. Þó héfði
svo skipast, að á endanum hefði
hann fengið loforð hjá tveimur
bönkum um 400.000 kr. lán, ef
íslensku bankarnir lánuðu 200.000
kr., og að stjórnin stæði í ábyrgð
og stöðin væri að veði, eins og
verið hefði um fyrri lántökurnar.
Hefðu þeir veitt þetta lán aðeins
vegjna þeiss að þeir voru áður bún-
ir að lána fé til stöðvarhyggingar-
iníiar og þættust því ekki geta
skilist við málið, fyr en verkið
væri fullgert. Loforð um lán væri
enn ekki fengið -hjá íslensku bönk-
unum, en ábyrgð stjónarinnar aft-
iii' á móti. En þó vonaði borgar-
sljóri, að hægt væri að útgera mál
ið innan skamms og mundi Krabbe
sendisveitarritari annast formshlið
lántökimnar við bankana ytra. En
úr því, sem komið væri, mætti
fara að kaupa fyrir rafveituna
það sem á vantaði til götulýsing-
arinnar í bænum og annarar lúkn-
H.f. Carl
ingar á verkinu. Erlenda lánið er
veitt með 7% vöxtuin og til árs-
loka 1922.
í sambandi við þetta mál skaut
Guðm. Ásbjörnsson því til raf-
magnsnefndar, hvort hún vildi
ekki athuga það, hvað væri hæft
í þeim orðrómi, er gengi um bæ-
imi, að þeir ráfmagnsmælar, sem
rafmagnsveitan léti, væri óbrúk-
legir, svo fólk fengi margfalt
meira rafmagn en mælirinn sýndí.
Nefndi liann dæmi þessu til sönn-
unar.
Styrkbeiðni
Skúla Thorarenen um 20 kr.
styrk á dag úr bæjarsjóði til þess
að flvtja mjólk til bæjarins var
vísað til mjólkurnefndai'.
*
Málverkasýning
]óns Stefánssonar.
Eigi hafa minna en fjórar mál-
verkasýningar verið opnaðar al-
mennitagi síðastliðna viku og þessa
dagana hafa tvær nýjar bæst við.
Og enn er von á nokkrum í viðbót.
Aldrei hafa eins margir iðkend-
ur málaralistarinnar komið opin-
berlega fram á sjónarsviðið eins
og á þessu hausti. Bendir það á
viðgang listarinnar í landinu. Fyr-
ir 20 árum hefði það þótt fyrir-
sögn, að tugur íslenskra málara
héldi sýning á sama haustinu.
Þarf eigi að fara lengra til þess
að sjá, að íslenSk málaralist er
n n g, og- hefir á sér öll einkenni
vanþroskans. Og um skilning þjóð
arinnar á listinni er hið sama að
segja.
Meiri hluti íslenskra málara eru
börn í listinni, hafa lítið lært eða
þroskast. Þeir .eru byrjendur, sem
eiga fyrir höndum langt og erfitt
starf, og svo skarnt á veg komnir,
að eigi er enn unt að segja hvort
námið gerir þá að einherjum í
ríki listarinnar. Sumir þeirra sein
haldið hafa hér sýningar undan-
farin ár og kalla sig málaray hafa
aldrei lært neitt, o.g ætia sér ekki
Höepfner
Símar: 21 & 821
"TTTT"1-lli ....
In morgun
(sunuudagj fara bifreiðar til
Bafnarfjaraav
á hverjum klukku-
tíma aiiau daginn.'
Einnig til
Uífilstaða
írá bifreiðarstöð
StEÍndárs
Símar 581 og 838.
Pantið far i tima.
að læra neitt, þeir mála „sér til
hugarhægðai'“ án þess að þeim
skiljist. nokkurntíma hvað málara-
list er, og' spilla fýrir sölu gljá-
myndanna í búðunum. Þessir
menn afneita þeirri æfagömlu stað
reyud, að nám þurfi og langa
baráttu, til þess að verða lista-
maður.
í hópi þeirra, sem sýnt hafa
verk síu undanfarna daga er mað-
ur, sem mikla kosti liefir til
að bera, fullþroska listamaður,
sem skilur hlutverk sitt. Á sýn-
ingu haus eru 28 myndir og af
þeim eru 20 málaðar í sumar, á
Húsafelli og Gilsbakka allflestar.
Bera þær þess merki, hve glöggau
skiling þessi listamaður hefir á
íslenskri náttúru, einkum því sér-
keunilega og stórkostlega. Hann
kaiin að gera gremarmun á aðal-
atriðum og aukaatriðum, lætur sig
litlu gilda um smámunina, það
sem miðar að því að gera mynd-
| inn ,,smáfríða“, eu hitt er honum
j fyrir mestu, að heildin verði á-
j hrjfaniikil og lifandi. Kann Jón
| Stefánsson flestum betur tök á
j þvi, að láta hið stórkostiega njóta
sín til fulls, í myndum liaus er
meiri víðátta en meun eiga að
venjast, heil landflæmi blasa við
I sjonum og htek-ka stig af stigi-eða