Morgunblaðið - 04.11.1921, Blaðsíða 1

HBLABD
9. árg., 3 tbl.
Föstudaginn 4. nóvember 1921.
ÍMloldupr*at«mi8j« kX
Gamla Bíó
(eða Broken Blossoms)
Sjónleikar í 6 þáttum, eftir
sögu Tomas Burke. Báið hef
ir til kvikmyndar D. W. Grif-
fith kvikmyndameistarinn
mikli Aðalhlutverkið leikur Lillian Gish.
Mvnd þessi er talin meðal fremstu stórverka kvikmynda-
gerðarinuar. Afburða bæfileikar Griffiths koma hér greini-
lega i ljós jafnt á list sem hagleik, enda er hann fyrir lönga
orðinn heimsfrægur maður fyrir yfirburði sína i gerð kvik-
mynda Börn innan 10 ára fá ekki aðgang
if milrlB Nykomið Hveiti
Erí. símiregnir
frá fréttaritara MorgunblaSsins.
Khöfn 2. okt.
Iiitla Bandalagið og Ungverjar.
Símað er frá Belgrad að þjóð-
irnar í Litla Bandalaginu, Tjekko
slovakar, ltúmenar og Jugoslavar
krefjist þess, að Ungverjar greiði
kostnað þann er þær liafa haft
af herinnkölluninni. Fresturinn til
þess að svara úrslitatilboðunum
er framlengdur um 14 daga.
Símað er frá Brag, að þýskir
menn í Tjekkoslovakíu hafi neitað
að hlíða herkallinu, og hafi blóð-
ug uppþot orðið víða í landinu út
af því.
i >
Lloyd George vill frið.
Biaðið „Daily News“ segir, að
Lloyd George sé reiðubúinn til
þes.s að láta Sinn Feinum eftir tvö
haþólsku greifadæmin i Ulster eða
að segja af sér fremur en að taka
^ s*g ábyrgðina, sem borgara-
^tyrjöid sé samfara.
Fjarstæöan mikia.
. Svo var hún kölluð hér í blað-
iQu í gær kenning ýmsra ís-
enskra blaða, að breyting á bann-
ogunum í samræmi við kröfur
panverja væri skerðing á sjálfs-
akvorðunarrétti íslands. — Sama
jarstæðan hefir komið fram í Nor
®gi og lienni verið hampað þar nú
kosningabaráttuimi, sem er ný-
forsáatsiST’ 1 e:‘,eill, sem £yrv'
.Ovif.a- a”m‘ Ctr- MichelBen
“ bl“ 1
a. um þetta og segir:
„Kröfur Spánar og Portúgais |
verslunarsamningunum hafa auð-
yitað ekki á nokkurn hátt það
takmark, að krenkja eða skerða
þjóðlegan sjálfsákvörðunarrétt
okkar. Að iialda slíku fram er að
önimi ástæðum öfugt við.
ð útlent veldi hefir í huga
indra okkur í því, að farsæla
and okkar með öllu því banni,
Pvuigunarlögum og öllum þeim
váleysum á svæði innanríkislög-
bjafarinnar, sem við sjálfir gim-
umst. Þetta er okkar eigin ánægja
og útlend ríki skeyta ^kkert um
það. En Spánverjar og Portúgall-
ar segja, að úr því að við viljum
ekki kaupa vín þeirra, þá vilji þeir
ekki heldur kaupa saltfisk okkar,
né gefa skipum okkar þau for-
réttindi í höfnum sínum, sem þau
hafa áður haft. — Þetta er ljóst
mál og vel skiljanlegt. Hér er um
hreint og beint viðskiftamál að
ræða, og annað ekki. Vínlöndin
hafa að sjálfsögðu fullan rétt til
að lialda fast við þessa afstöðu
sína. Þess vegna er alt þetta rök-
lausa hjal um að útlent vald sé
að traðka sjálfsákvörðunarrétti
okkax*, tómt bull, ef það er þá ekki
annað verra‘ ‘.
—0-
Vonbrigði Grikkja.
Þess var fyrir skömmu getið í
símfregnum, að Gunaris forsætis-
ráðherra Grikkja væri að leggja
upp í ferð til París og London,
til þess að ráðgast við bandamenn
um hvað gera skuli í deilunni við
Tyrki. Svo sem kunnugt er fylgja
Frkkar yfirleitt Tyrkjum að mál-
um í þessari deilu og vilja láta
endurskoða Sevressamningana og
breyta þeim Tyrkjum í hag. En
Bretar eru Grikkjum hliðhollir.
Veniselos varð að hröklast fi*á
völdum vegna þess, að Grikkir
voru orðnir þreyttir á hinum sí-
íelda hernaði sem leiddi af deil-
unum við Tyrki. Þessi óánægja
varð til þess að greiða Konstan-
tín konungi leið upp í hásætið
aftiu*. En eigi var hernaðarstefn-
án óhikulli hjá honum en Veni-
selos þegar til átti að taka. Hann
fór sjálfur með her sínum austur
í Litlu-Asíu og lofaði „hollum og
trúum þegnum sínum“ að ganga
á inilli bols og höfuðs á erki
óvinunum, Tyrkjum. Um tíma í
•sumar Voru allar horfur á að
þetta mundi takast, og öll gríska
þ.jxðin var í vígamóði og dáði kon-
iinginn. En svo skifti um. í tvo
mánuði hefir sífelt hallað á Grikki
og þtii hafa orðið að sleppa
miklu af unna landinu við Tyrkj-
ann. Og her þeirra virðist ekki
hafa bolmagn til að hefja nýja
sókn. Draumurinn um gríska

5
,í ðiultt s
i
^t'UuuuUUU'*'* Æ
'^ASHbuhn-CRDSBVCO-
y/^Qip MeoalFiou^X
H. BENEDIKTSSON & CO.
Reykjavík
Simnefni ,GeysÍP( Simi 8 (tvær línur)

Angora er að engu orðinn. Og
annað hljóð er komið í strokk-
inn.
Þegar Konstantín kom til
Aþenu nýlega úr för sinni til
Litlu-Asíu, hreyfði enginn hönd
né fót til að fagna honum. Fólkið
er nú orðið þreytt á ófriðnum
aftui*, dýrtíðin er orðin tilfinn-
anleg og vandræði almennings
aukast. Frönsku blöðin láta mjög
mikið yfir því, að Grikkir séu
orðnir haróánægðir með kontmg-
inn og iðri þess sáran að hafa
„tekið hann að sér“ aftur. Og þau
segja, að eigi sé ólíklegt að hann
verði að segja af sér, eða að
minsta kosti skifta um ráðuneyti.
Hinsvegar hafði stjórn Gunaris
fengið traustsyfirlýsingu í þing-
iuu nýlega, og því mun Gunaris
þykjast geta talað í nafni grísku
þjóðarinnar, þegar hann fer að
semja við bandamenn. En hvernig
sem því er varið þá þykir víst,
að hann muni eigi fá góðar undir-
tektir í Frakklandi. Og hvort Eng
lendingar verða liprir við hann
er óvíst, því þeim er lítið um að
hafa Konstantín við völd.
Golfstraumurinn.
Verkfræðingar vilja breyta
stefnu hans.
I nýjustu ei-lendum blöðum er sagt
frá býsna stórkostlegri og ólíklegri
ráðagerð, sem að vísu hefir komið
íram á prenti áður. Tímaritið „The
Popular Science Monthly" birtir
langa grein eftir verkfræðing einn,
um að hlaða stíflu í Belle Isle
Sorrrrd, sundið milli Labrador og
New Foundland til þess að vama
Labradorstraumnum kalda, sem kem-
ur norðan úr Baffinsflóa að fara
suður með Norður-Ameríku. Ætlast
verkfræðingurinn til þess, að ef hlað-
ið verði fyrir strauminn á þessum
stað, þá muni hann gerbreyta stefnu
og ganga til norðausturs út í Atlants-
lraf fyrir norðan New-Foundland.
Muni þá loftslag stórum batna á
austurströnd Canada.
Stíflan þarf að vera 45 kílómetra
löng og 50 feta þykk. Hafa ýms fé-
lög þegar sótt um leyfi til að mega
leggja járnbraut eftir stíflunni til
St. John á New-Foundlandi, ef til
þess komi að eitthvað verði úr ráða-
gerðinni. Verður þá St. Johns sú
höfn í Ameríku, er best liggur við
siglingum til Englands. Ýmsir enskir
verkfræðingar hafa rannsakað þessa
ráðagerð og ber saman um að hún sé
framkvæmanleg.
— Ef Labradorstraumnum verður
varnað að komast suður með Cauada-
ströndum legst Qolfstraumurinn upp
að þeim, svo að loftslagið verður
mjög hlýtt. En hvað verður þá um
kalda strauminn. Hann fer austur í
höf, legst upp að suðurströnd ís-
lands, að öllum líkindum og heldur
áfram norðanvert við Bretlandseyjar
og upp með Noregi vestanverðum.
Verkfræðingarnir sem við ráðagerðina
eru riðnir halda þvi auðvitað fram,
að hann muni ekki verða neinum til
aina, þó að Canadamenn úthýsi hon-
um. En aðrir verkfræðingar og haf-
fræðingar fullyrða að ef þessi fá-
heyrða ráðagerð kornist í framkvæmd
þá megi eins vel búast við, aö lofts-
lag versni svo á íslandi, að landið
verði nærri óbyggilegt, og loftslag á
meginlandi Norðvestur-Evrópu og
Bretlandseyjum muni einnig versna
að mun. Um þetta má lengi deila
og reynslan ein getur skorið úr. En
um það, að hægt sé að hlaða garðinn,
ber flestum saman.
Hver veit nema bú komi tíðin, að
íslendingar þurfi að hefja skaða-
Nýja Bió
Ameríkskur sjónleikur í 7
þáttum, er lýsir gullnema-
lífinu í Suður-Dakota og
baráttu hvítra manna við
Sioux-Indíánana.
Aðalhlutverkið leikur:
Roy Stewart.
Sýning kl. 81/. i kvöld.
» -r
Fyrirliggjandi:
Hveiti, 3 teg.
Rúgmjöl
Finsigtimjöl
Maís
Bankabygg
Haframjöl
Hrísgrjón
Kartöflur
Kaffi RIO
Exportkaffi „L. D.“ ,
Chocolade
Cacao.
Mjólk
Ostar, fleiri teg.
Smjörlíki „Oma“ „C.C.“ ,Tiger
Plöntufeiti „Eldabnska' ‘.
Sveskjur
Sagógrjón.
Maccaroni.
Skraatóbak.
Vindlar og Cigarettur.
&■■■■■ ■«■ ■■■■•yii
|Simar 21 og 821.
bótamál gegn Canadamönnum fyrir
veðráttuspilli 1 En væntanlega verður
svo langt þangað til, að eigi þarf að
kvrða neinu næstu áratugina.
E
Með auglýsingu á öðrum stað í
blaðinu í dag er mönnum boðið
að skrifa sig fyrir upphæðum í
500 þús. kr. láni sem bærinn vill
taka, og er það í fyrsta siun, sem
bærinn leitar láns á þennan hátt.
Láninu a að verja til atvinnubót-
anna, sem bæjarstjómin hefir
saniþykt, og svo til afborgana
eldri lána. Er það algengt annar-
staðar, að stjórnir bæjarfélaganna
leiti á þennan hátt til borgaranua.
þegar þörf er á fjárframlögum,
og væntanlega verða borgarar
Reykjavíkur vel við, er bæjar-
stjórn þeirra æskir láns hjá sjálf-
um þeim í fyrsta sinn. Vextimir,
sem boðnir era, era vel sæmi-
legir, 6Y2%.