Morgunblaðið - 07.01.1922, Síða 4

M0R6UNBLAÐIÐ
Forstjorastaðan
við kaupfjelag Borgfirðinga er laus tii uiusóknar. Staðan veitist frá
1 júní 1922. Umsóknir sendist'til annarshvors undirritaðs fyrir 1.
mars næstkomandi, er veita allar frekari upplýxingar.
Jördin
fyrir áríð 1922, ómissandi fyrir
hvern mann, fást hjá R P. Leví
Austurstræti 4 Reykjavík
Fpemri-Háis i K j ó s
fæst til ábúðar frá næstu fardöguru. Upplýsingar gefur GunBar
Gunnarsson kauprnaður, Reykjavík og Þorleifur GuðmundssoB
Vifilstöðum
Svignaskarði 4. des. 1921
(hiðmundur Olafsson Guðmundur Jónsson.
Lundum. Seljabrekku.
Þrifin
eldhússtúlka
óskast nú strax i gott hús í mið-
bænum.
Bazarinn, Hafnarst' æti
að fara fram, áður en liugsanlegt er
.að koma festu á gengishlutföllin.
Til dæmis um, hve núverandi á-
kvarðanir um skaðabæturnar fyrir-
byggjn me5 öllu festu gengishlut-
fallanna, má nefna það, sem gerist
í Þýskalandi í sumar, eftir að Þjóð-
verjar höfðu greitt fyrsta gullmilj-
arðinn af skaðabótunum* Margir
hjuggust við því, að ef haun yrði
greiddur í rjettan tíma, mundi
marksgengið hækka. En einmitt rjett
á eftir hrakaði gengi marksins meira
en nokkurntíma áður. Til þess að
geta borgað þennan eina miljarð
þurftu Þjóðverjar að taka stórlán
erlendis, og þau fengust ekki nema
til skamms tíma. Þessi lán ollu því,
að gengið hrapaði niður í fjórða-
part þess, sem áður hafði verið.
Má verða ljóst af þessu, áð örðug-
lega muni ganga að skapa markinu
gengisfestu ef skaðabæturnar ættu
að vofa yfir höfði Þjóðverja í 42 ár,
eins og Bandamenn ákváðu í vor.
Afleiðingin mundi verða sú, að
áfram mundi stefna í sama horfið
sem nú gerir og erfiðleikarnir smám
saman vaxa yfir höfuð jafnvel þeim
þjóðum sem nú þykjast sterkastar
á svellinu. Þannig hefir verið um
hnútaua búið, að eina viðreisnarvon
Þjóðverja byggist á miskunarlausri
samkepni við aðrar þjóðir, sem því
að eins getur gengið, að gengi þýsku
myntarinnar haldist fyrir neðan all-
ar hellur. En afleiðing þessa yrði
sú, að atvinnuleysið, sem nú er að
verða óviðráðanlegt böl stórþjóð-
anna yrði enn verra, og innan
skamms algert niðnrdrep.
Það er einmitt áhrif skaðabótanna
é atvinnulíf þjóðanna, sem nú hefir
fært þjóðunum heim sannimi um
það, að eigi dugi að halda áfram
uppteknum hætti. Euglendingar
hafa sjeð þetta fjrrir löngu, og þó
skýrðist það aldrei eins glögt fyrir
þeim, eins og í haust, þegar samn-
ingar náðust milli Frakka og Þjóð-
verja um það að Frakkar fengju 7
miljónir greiddar í vörum í stað
gullmarka. Frakkar og Þjóðverjar
voru hvorirtveggju ánægðir með
þetta fyrirkomulag, en Bretum
sveið sáran, því með þessu fyrir-
komulagi misti markaður þeirra á
sölu á álíka mikilli framleiðslu til
Frakklands. Og þegar það kom til
orða, að Þjóðverjar gerðu svipaðan
samning við Englendinga þá var því
tekið mjög fjarri og talið höfuðsök
við bretskan iðnað og verslun.
Herlánin hafa einnig gert sitt til
að auka gengisringulreiðina. Svo
sem kunnugt er gerðist Ameríka
lánardrottinn bandamanna á stríðs-
árunum, en þó með þeim hætti, að
Englendingar tóku á sig ábyrgðina
gagnvart Ameríkumönnum, en lán-
uðu svo aftur Baridamönnum sínum.
Langt er síðan að farið var að stinga
upp á því, að herlánin væri gefin
eftir, en það hefir strandað á Amer-
íkumönnum og Bretar hafa orðið að
greiða afborganir sínar hingað til,
án þess að hafa fengið greiðslu aft-
ur hjá skuldunautum sínum. Á
Washingtonráðstefnunni hefir kom-
ið fram tillaga frá ítölum um eftir-
gjöf lánanna, en eigi hefir frjest um
afdrif hennar.
A. v. á.
Tilboð
óskast í flutning á 200—300
tunnum af steinolíu . til Vest-
mannaeyja nú þegar.
Trolle & Rothe h.f.
Simi 235.
Stúlka
óskast til Vestmannaeyja á gott
heimilt þarf að vera aðra vikuna
í eldhúsi en hina við inni störf.
Hátt kaup í boði Uppl. hjá
Hjalta Jónssyni skipstjóra.
Fiöskur
kaupir háu verði
REykjauíkur Rpatek
Scheving Thorsteinsson Sími 60.
KJÓSENDAFJELAGIÐ
heldur firnd í Báruhúð (uppi)
laugardaginn' 7. þ. m. k'l, 8% e. h.
Bæ j arst jómarkosningar.
Viðskiftalífið.
Stjórnin.
Stór útaala byrjar i dag á allskonar léreftum, nærfatnft®1'
sokkum og ótal mörgu öðru.
Verdið svo ódýrt að slikt hefir ekki heyrst fyr.
l/firfrakkaefni
svört og blá fl. teg. Fataefni allar tegundir.
II. Guðbrandsson
Aðalstræti 8.
NB Saumalaun eru lækkuð.
Aðalfunður
Styrktar- og sjúkrasjóðs verslunarmanna
i Reykjavik.
verður haldinn á Skjaldbreið, þriðjudagskvöldið IO. Þ*
m. kl.
Umsækjendur aendi beiðni um inngöngu í féiagiðtil stjórn-
arinnar eigi aíðar en 9. þ. m.
Reykjavík 5 jan. 1922.
Stjórnin.
Utsalan á Langaveg 2
heldur áfram.
Alt selt með sama lága verðinu.

þangað til sú ákvörðun var tekin. Hann skuldaði auk
þess töluverða fúlgu. Mundi það ekki verða skynsam-
legasta aðferðin að verja þessum peningum fyrir frí-
merki á allan handritabúnkann og senda hann á ný út
í heiminn! Það gat þó verið, að einstaka kvæði eða
saga yrði tekin. Það mundi hjálpa honum til að lifa.
Hann ákvað þetta. Og þegar hann var búinn að ná í
peningana, keypti hann frímerki fyrir 10 dollara. Hon-
um fanst það viðbjóðslegt, að fara heim og búa til mat
í óhreina og þrönga herberginu. í fyrsta skifti kærði
hann sig kollóttan um lánveitendur sína. Hann vissi að
hann gat búið til sæmilega máltíð heirna fyrir 15—20
cent. En í stað þess gekk hann inn á gestgjafahús og
bað um morgunverð, sem kostaði 2 dollara. Hann gaf
auk þess þjóninum 20 cent í drykbjupeninga og keypti
egypskar cigarettur fyrir 50 cent. pað var í fyrsta
sinni, að hann reykti síðan Ruth hafði beðið hann að
leggja þann sið niður. Nú gat hann ekki sjeð, hvers-
vegna hann ætti að hætta því, og þar að auki langaði
hann til að reykja. Og hvað varðaði hann um pening-
ana? Þeir höfðu ekkert gildi fyrir hann, að undan-
teknu því, að hann gat keypt fyrir þá ýmsa hluti.
Dagarnir liðu, og hann svaf reglulega 8 klukku-
stundir hverja nótt. Þótt hann borðaði þessa daga,
sem sem hann beið eftir fleiri ávísunum, aðeins fyrir
10 cent á dag, fór hann að safna kröftum og fitna.
Hann va rhættur að misþyrma sjálfum sjer með
of stuttum svefni og strangri vinnu. Hann skrif-
aði ekki orð, og bækurnar opnaði hann ekeki. Hann
fór langar gönguferðir út á milli fjallanna og var oft
— 383 —
í hinum fáfamari skemtigörðum. Ilann átti nú enga
vini eða kunningja, og gerði ekkert til að afla sjer
vina. Hann liafði enga löngun til þess. Hálft í hvoru
bjóst hann við, að einhver innblástur, sem hann yrði
fyrir, kæmi starfsemi hans á hreyfingu aftur.
Eitt sinn fór hann yfir til Sau Francisco, til þess
að finna Kreis og fjelaga hans. En þegar hann var
kominn að húsdyrunum, sneri hann við og flýði. Hann
þorði ekki að heyra talað um heimspeki.
Stundum leit harrn í tímaritin til þess að sjá, hvað
talað væri um „Dægurfluguna“. Kvæðið hafði vakið
mikla athygli. En hverskonar athygli! Allur hinn
mentaði heimur hafði lesið það, og þráttað um það,
hvort það væri skáldskapur í raun og veru. Blöðin
höfðu flutt greinar um það, langar og fullar af læðri
gagnrýni. Næsta hefti Parthenons sýndi, að ritstjór-
inn var óumræðilega hreykinn af því. Martin gladd-
ist af því, að Brissenden var dauður, því hann hafði
æfinlega hatað „skrflinn“, en nú hafði „skríllinn“
leyfi til að snuðra í því, sem hann hafði talið helg-
ast. Prestarnir tóku að prjedika á móti „Dægurflug-
unni“. en einn þeirra mælti með henni og varð að segja
af sjer embætti fyrir vikið. Skemtiblöðin notuðu sjer
það og fluttu af því spaugimyndir og græddu peninga
á því.
Martin hló ekki að þessu og reiddist ekki heldur.
það hafði aðeins þau áhrif, að hann varð óvenjulega
sorgbitinn. Nú, þegar allur hans heimur var fallinn
í rústir og ástinni steypt af stóli, skipti það litlu máli,
þó traust hans á tímaritunum og lesendum þeirra
_ 384 —
brygðist. Brissenden hafði haft öldungis rjett fyrir
sjer, og sjálfnr var hann nú btiinn að fá þessa dýr"
keyptu reynslu. Tímaritin áttu það alt skilið, seö*
Brissenden bafði um þau sagt og meira til. En þaU
máttu nú íara sína leið. Hann liafði bundið farar-
tæki sitt við stjörnu, en' endað í forarpolli. Honim1
datt oftar og oítar í hug eyjan Tahiti. Og stundum sa
hann sjálfan sig vera kominn þangað á einhverj11
vöruflntmngaskipmu. pað voru Suðurhöfin, sem köfl'
uðu, og hann vissi, að hann mundi fyr eða síðar hlýða
því kalli.
Og allan þennan tíma reikaði hann um og hvíldJ
siS °K JJáði sjer eftir hina löngu og erfiðu ferð um ríkJ
þekkingarinnar. Þegar ávísunin kom frá Porthenob
iyrir „Daigurfluguna“, borgaði hann máiafærslumaniri
Brissendenfjölskyldxmnar peningana, og sömuleiðis af'
henti hann honum blað, er sýndi, að liann hefði skuld'
að Brissenden.
Það leið ekki langur tími, þar til Brissenden
hætt að borða svo ódýran mat, og hann hafði gert'
pegar hann hætti að berjast, snerist hamingjan á haJ1,s
hlið. En það var of seint. Ilann opnaði án minstl'
gleði umslag eitt frá Millemium, og sá að það var á^lS
un á 300 (do]lara fyrir „Æfintýraþörfina“. AUar
hans skuldir voru tæplega 100 dollarar. Og þegar hahJ1
hafði borgað þá og sömuleiðis skuldina til málaf®rstu
mannsins, átti hann eftir um 100 dollara.
Hann keypti sjer ný f' t, og fór að borða á hel8tl
matsöluhúsunmu. ^
„Widi — Widi“, stuttu söguna, keypti tun*r