Morgunblaðið - 13.01.1922, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
yfir þvera Ameríku er nú lokið, og
þessi merki landkönnuður kominn
heim til sín.Vilhjálmur þrins er áður
kunnur fyrir fríekilegar fetrðir í
Afríku, en þessi nýafstaðna ferð er
,þó talin merkust fyrir margra hluta
sakir.
Leiðangurinn var gerður út með
styrk frá náttúrugripasafni sænska
ríkisins, og var tilgangurinn einkum
sá, aS ná í sjaldgæf dýr frá Mið-
Afríku og kynnast háttum íbúanna
og safna gripum hjá þeim. Var far-
ið frá Kongo inn f miðja álfuna aj
beygt þaðan norður á bóginn til
Nílardalsins. Vilhjálmur veiktist
hættulega á leiðinni og urðu leiö-
angursmenn að bera hann margar
dagleiðir og halda kyrru fyrir um
hríð hans vegna.
Bftir því 'sem á leið ferðina jókst
farangurinn, sem leiðangursmenn
urðu að flytja með sjer. Var svo
komið að lokum, að burðarmennirn-
ir voru orðnir 400, alt innfæddir
menn. Þegar komið var til Kairo
hafði prinsinn og förunautar hans
með sjer um 1000 spendýr og 2000
fugla. Meðal spendýranna voru 14
gorill-apar, stærsta safn, sem komið
hefir til Evrópu í einu, fílar, böffel-
uxar, flóðhestar, ljón og krókódílar.
Prinsinn segir, að ljónin sjeu
lireinasta landplága víða í Mið-
Afríku, og er altítt að þau rífi inn-
fædda menn á hoh Hvarvetna sem
þeir komu, báðu íbúarnir þá þess að
drepa Ijónin. Fólkið, sem varð á
vegi þeirra, var yfirleitt mjög fri'S-
samt og víðasthvar á því ménningar-
stigi, að það vill taka á mót-i pen-
ingum til endurgjalds því, sem það
la;tur úti. Á einstlaka stað varð þó að
gjalda með varningi. Dvergþjóðirn-
ar voru mjög mannfælnar og flýðu
ávalt inn í skógana, er þær urðu
varar mannaferða.
Vilhjálmur prins ætlar mjög bráð-
lega að gefa út bók um hina síð-
ustu frægðarför sína.
iiÉiiU MMmím.
Rauða-kross fjelögin í ýmsum
löndum hafa verið kunn um allan
beim um lai.gt skeið. Verkefni
þeirra hefir einkum verið að veita
særðum mönnum hjúkrun og að-
hlynnin.g á ófriðartímum, en þess
á milli imfa fjelögin lítið starfað
að öðru en að alla sjer fjár og
vera viðbúin, þegar á þurfti að
halda.
Má ekki blanda fjelögum þess-
um og starfsemi þeirra saman við
alþjóðasamband Ranða-kross fje-
laganna og starf það, sem þeim
er ætlað að vinna. Alþjóðasam-
band þetta — The Red Cross
League — var stofnað skömmu
eftir ófriðarlokin af 38 Rauða-
kross-fjelögum ýmsra þjóða og
hefir það aðsetur í G-enf. Var
Lavid Henderson fyrsti formaður
þe-ss, en síðan hann ió hefir sir
Claude verið formaður. Þetta al-
þjóðasamhand á að starfa að stað-
aldri — jafnt á friðartímnm sem
óíriðar — og verkefni þess er
einkum að berjast gegn farsótt-
nm og öðrum sjúkdómum og reyna
að afstýra þeim, Tilgangi sínum
vill sambandið einkum ná með
því, að berjast fyrir endurbótum
í lifnaðarháttum fólks, hættum
búsakynnum og auknum þrifnaði.
Einji aðalþ'áttur í þessu starfi er
ankin fræðsla almennings um heil-
brigðismál.
\ Formaður sambandsins scgir að
þa,u lönd, sem komið hafi heil-
brigðismálum sínum í best borf,
s.jeu Holland, England og Norður-
lönd, eu þó sje þar mörgu ábóta-
\ant.
Bókafreyn.
Sigurjón Jónsson: Fagrihvamm-
ur. — Skáldsaga. — Reykja-
vík. Útg. Þorst. Gíslason. 1921.
Aður hefir komið út eftir iþennan
höfund æfintýrasafn, er hann nefndi
„Oræfagróður". Hvað sem höfundur-
inn ka-nn að hafa átt við með nafn-
inu, er það víst, að þar voru -engin
ýsingar
Æðardúnn
vel verkaðar, fæ§t í pundatali
hjá undirrituðum. Verðið lágt.
í Morgunbl.
Hér eftir verður tekið við auglý«ingum í Morgunblaðið til
klukken ■ á kvöldin en ekki niónr. — 8*mt eru menn
sbeðnir að skila auglýsingum belt sem fyret & d«gi.
öræfi hjartalagsins. Og sama má segja
um þessa bók, sem nú er nýkomin.
Alstaðar skín í gegn einlægur vilji
hiif. á að bæta alt og fegra — gera
lífið bjartara og tala máli ástúðar og
sjálfsafneitunar.
„Fagrihvammur* ‘ er eiginlega að
eins að hálfu leyti saga. Að hálfu
leyti er bókin fræðiritgerð í anda guð
spekinnar, en þetta er hvorttveggja
svo saman ofið, að ekki verður að
skaða, og maður les bókina með á-
nægju sem fallegt æfintýri — eða
sliáldlega boðun mikilvægra sanninda,
einkum ef lesandinn er guðspekingur.
En það þarf satt að segja ekki til —
boðskapur sjálfsafneitunarinnar er a:lt
a£ í gildi fyrir alla.
Bókin er lipurt rituð, og kennir
margra grasa í atburðum og 'lýsing-
um. Þar eru endurholdgunarminningar
frá fvrri jarðlífum og framtíðarlýs-
ingar —- eftir sjö aldir. Slíkar lýsing-
ar orka jafnan tvímælis, og þykir
sumum, sem breytingar eigi að verða
fullmiklar, en aðrir biiast við miklu
stórfeldari umskiftum. En hvað sem
um það er — óneitanlega eru þessar
l>singar skemtilegar og vel til þess
fallnar að minna menn á, að heim-
urinn stendur ekki í stað og það nær‘
engri átt, að siðir nútímans og fyrir-
komulag haldist til eilífðar.
Höf. þræðir ekki troðnar götur,,
heldur brýtur sjer leið sjálfur; er það
svo mikilla þakka vert, að ekki sæm-í
ir að kasta að honum isteini fyrir það,
þó að hann kunni að misstíga sig
einhversstaðar. Það er altaf hægara
fyrir þann, sem gengur á fjalargólfi
venjunnar, en hinn, sem ryður leið á
lítt förnum slóðum.
Jeg er þess fullviss, að mörgum
muni þykja gaman að og ýmsir hafa
gagn af að lesa þessa bók. Hún er
einkennileg að mörgu leyti, falleg og
eykur traust það, sem fyrri bók höf.
vakti — að hann eigi eftir að rita
margar góðar bækur.
Jakoh Jói:. Smári.

I. O. O. F. 10311381/2
Dánarfregn. 9. þ. mán. andaðiet úr
lungnabólgu Elís Jón Jónsson bóndi
að Ballará í Dalasýslu, dugn-
aðar lióndi fimtugur að aldri. Hann
lætur eftir sig ekkju og 7 börn flest
uppkomin, meðal þeirra er Sigríður
kona Stefáns skálds frú Hvítadal.
Fundur í „Reykjavíkurstúkunni' ‘
í kvöld kl. 8l/2 síðd. — Efni: „Upp-
eldi“.
Ljósberinn kemur út á laugardag-
inn og kostar aðeins 10 aura. Börn,
sem ætla að selja hann, eru beðin
að koma á afgreiðsluna. í Bergstaða-
stræti 27.
Jarðarför Bárðar Sigurðssonar fer
fram í dag.
Látin er hjer í bæ nýlega frú Ást.a
l’. Pálsdóttir, kona Eyjólfs Þorkels-
sonar úrsmiðs. Var hún kona vinsæl
og vel látin.
Togararnir. Jón forseti og Egili
Skallagrímsson eru nýlega farnir til
Englands.
Kaupþingið opið í dag frá kl. ]l/2
—3 e. hád.
Siglingar. Botnia fer frá Kaup-
mannahöfn í dag áleiðis hingað. Lagar-
foss hefir sennilega lagt á sta'ð frá
New-York í gær. Goðafoss kom til
Kaupmannahafnar í fyrradag. Borg fór
frá Bareelona áleiðis til Lissabon í gær.
Gullfoss á að fara frá Khöfn 17. þ. m.
©» ÍH^aminsson
(Bínii 166).
w* i kvöld
5 Fritz Bo««en leifcari lea upP
Eenrik Ihnens fræga leikrit:
Du-kehj«m« 1 Mimkonmsal Hjálp'
ræftishersins kl. 8.
80 aurfr
Stórt herbergi til leigu
fyrir einhleypa. Sérinngangur,
railýsing og aðgangur að síma.
A. v. á
Hert Selskinn
— Kálfskinn
— Lambskinn
kaupir hæsta verði
Björn Guðmundsson
Símnefni Björn. Sími 866.
H r e i n a r ljereftstuskur keyptaf
háu verði. fsafoldarprentsmiðja h.f.

— 394 —
manninn ofnrlítið. Hann fór að aðgæta Martin
nánara.
„Ekki líítur 'hann svo ægilega út, sagði hann
hæðni.slega, en þó var enginn hæðnishljómur í
riiddinni.
Komdu nú og fáðu þjer eitt glas. Það eru
víðar stúlkur en hjer“, sagði Jimmy.
Þeir fóru hurtu með manninn.
„Hver er þetta?“ spurði Martin Lizzie, „og
hvað á þetta alt saman að þýða?“
Lizzie kastaði ‘höfðinu ofurlítið aftur.
„O — það hefir sjálfsagt ekkert að þýða. Við
höfum hara verið dálítið saman nú undanfarið,
verið vinir. Jeg var neydd til þess, eins og þú skil-
ur, því jeg var að verða svo einmana. En jeg hefi
aldrei gleymt hinu”.
Hún talaði seinustu orðin lágt.
„Jeg mundi láta hann fara til fjandans hvaða
dag sem væri, ef þú vildir”.
Martin vissi að hann þurfti ekki annað en rjetta
höndina út til þess að höndla hana.Og hann gleymdi
alveg að svara henni.
„Þú slóst hann laglega niður”, sagði hún hlæj-
andi til 'þess að koma samtalinu að öðru efni.
„En þetta er vaskleika strákur, sagði Martin
hátíðlega. „Ef þeir hefðu ekki farið burt með hann,
■mundi jeg hafa fengið mig fullkeyptan á honum.
„Hvaða vinkona þín var það, sem með þjer var
hjer um kvöldið?” spurði hún alt í einu.
— 395 —
„Ó — það var aðeins skyndi-vinkona mín”,
svaraði hann.
„Það er langt síðan”, sagði hún lágt. „Það er
eins og það sjeu þúsund ár”.
Martin hjelt þessu umræðuefni ekki áfram,
hann sveigði það í aðra átt. Þan borðuðu morgun-
verð á veitingahúsinu, og bað Martin um góð og
dýr vín með matnum og annað góðgæti. Og á eft-
ir dansaði hann við Lizzie og aðrar ekki, þar til
hún var þreytt. Síðar um dagipu reikuðu þau inn
á xnil'li trjánna. og þar lagðist hann á bakið eins
og svo oft áður og hvíldi höfuðið í skauti hennar.
Hún strauk hár hans ástúðlega, og hann las ást-
ina í augum hennar.
„Jeg hefi verið skýrlíf i öll þessi ár”, sagði
hún svo lágt að það var eins og hún hvíslaði.
Og Martin vi^si, að það var satt, svo ótrúlegt
sem það var þó, iog um leið fcom óhemjuleg freist-
ing yfir hann. Það var á hans valdi að gera hana
hamingjusama. Þegar honum var sjálfum neitað
um hamingjuna, því skyldi hann þá ekki gera
hana hamingjusajma? Hann gat kvongast henni og
farið með hana til Markúsareyjanna. Þessi ósk var
sterk, en þó var eitthvað enn sterkara í eðli hans,
sem bannaði honum að gera það. Þrátt fyrir alt,
var hann þó ástinni trúr. Gömlu dagamir með alt
þeirra taumleysi og kæruleysi, vora liðnir. Ilann
var breyttur, og sá það nú fyrst til fulls.
„Jeg er ekki einn þeirra manna sem kvongast,
Lizzie”, sagði Martin kæraleysislega.
— 396 —
Höndin sem strauk hár hans lá kj-r eitt augua-
blik, en svo hjelt hún áfram að strjúkast blíðlega
og ástríkt yfir hár hans. Hann tók eftir. að andlit
stúlkunnar var alvarlegra, en það var sú alvara,
sem. fylgir mikilli og víðtækri ákvörðun. Það var
sámi roðinn í kinnum hennar, og irún logaði öll
af ást.
„Jeg átti ekki við það —” tók hún til máls,
en hún hafði ekki vald yfir röddinni. „En í raun
og veru er mjer alveg sama. Eg læt mjer nægja að
vera vinkona þín. Eg mundi gera alt fyrir þig”.
Martin tók utan um hönd hennar. Hann gerði
það að yfirlögðu ráði, blíðlega en 'ástríðulaust.
»Við skulum efcki tala meira unn þett.a”, sagði
hún.
„Þú ert göfug kona!” sagði hann eftir nokkra
þögn. Jeg ætti að vera hreýkinn af því, að kynn-
ast þjer. Og það er jeg! Þú ert rnjer Ijósgeisli í
náttmyrkri, og jeg verð að vera einlægur við þig
eins og þú hefir verið mig”.
Mig skiftir engu, hvort þú ert mjer einlægui'
eða ekki. Þú gætir farið með mig alveg eins og þá
vildir, ifleygt mjer 5 Skarriið og traðkað þar &
mjer. Og þú ert eini maðurinn í öllum heiminUTUj
sem ^ætir það”.
„Það er einm-itt þess vegna,' að jeg vil efcki
gera það”, svaraði Martin alúðlega. Þú ert sv°
göfug, að þú knýr sjálfan mig til sönau göfí?1,
Jeg get ekki kvongast og eg get ekki elskað
kvonfangs. Mjer leiðist, að jeg skyldi k«i»a hing^