Morgunblaðið - 11.03.1922, Blaðsíða 3

MOKQUNBLAiIft
r^rr-.csrsoc-1 j,-aa«gg
Það cinkennir allar s'kynsemi 02 HNO:l, silkigljáandi, n'ál-
:æddar verur að þær læra, aí myndaðir krystalliar, næstum ó-
‘^y’nslunni. Brent barn forðast uppleysanlegir í köldu vatni. Það
Winn. f eðli allra skynvera er er eitthvert allra beiskasta efni
itti við tortímingu. Af öilum sem til er. 1 :50000 hlutum gætir
’eim hundruð þiisunda lífveru- glögglega beiska smekksins. Jafn-
egunda, sem á jörðunni lifa, iat- vel 1 :70000 hlutum gætir enn
dutar náttúran hverri tegnnd sitt beisfea smekksins af eitrinu.
Jerstaka vopn og verndarmeðal, Það er hraparlegur misskilning-
em henni má að gagni koma, ur, að halda að stryknin sje smekk
vo hún líði eltki undir lok í lífs- la.ust eins og margir álíta. En sök-
'aráttunni. Náttúran er umhyggju um þess hve torleyst það er, situr
íöm móðir, sem enga tegund vill það í sárinu, en dreyfir sjer ekki
nissai, hinna einstöku, mislitu og um hið eitnaða hræ, eins og sumir
iundurleitu barna sinna. Milli hyggja. Dauði af stryknineitrun
íllra er stríð og strit og lifir er einhver sá kvalafylsti sem til
iver lífverutegundin af annari, er. Stryknin verkar eingöngu 'á
’rá ]>ví lægsta til þess æðsta mænuna og taugakerfið og orsak-
'mannsins). Því vitrara og sjeðara ar stífkrampa. Skepnan heldur
iem dýrið er, því meiri valda- fullri meðvitund allan tímann.
þrtú og drotnunargirni býr því Yerður dauðdaginn líkastur því,
i brjósti. Því víðari, sem sjón- sem sfeepnan sje slitin í sundur
ieildarhringurinn verður, því meiri lifandi, ögn fyrir ögn
tökum verður dýrið að ná, á um- Hvað dauðann ber brátt að fer
nverfi og umheimi. Og’ listin að mikið eftir stærð skamtarins, er
lifa er þessi: að geta jetið ná- skepnan hefir tekið. Komið getur
?ra.nna sinn þegar lystin krefsa. fyrir að skepnan deyji í fyrsta
Maðurinn er þarna ekki undan- krampafloginu, en lifi ‘hún það af,
'kilinn. getur hún legið í marga klukku-
Mennimir standa í þeirri mein- tíma, jafnvel marga daga, áður
ing, að þeir einir hafi einkáleyfi en dauðinn miskunnar sig yfir
frá guði til að aukast, margfald- hana. Dýrin steypast til jiarðar
ast og uppfylla jörðina. Enn þá eins og skotin sjeu. Fuglar missa
geta menn ekki gert sjer steina flugið og detta niður, sem dauð-
að brauði. Þangað til verða þeir skotnir, en þrátt fyrir þetta getur
altaf, að einhverju leyti, að telj- dýrið eða fuglinn átt langt eftir,
ast rándýr og ofætur. Maðurinn þar til dauðiann ber að höndum.
er þag dýrið, sem flest önnur hef- Vona jeg að natsta þing sjái
ir á valdi sínu. Smátt og smátt sjer fært að afnema þessa hrylli-
^efir hann fikrað sig áfnam. Á legai, gagnslausu, ómannlegu og
i'verju ári uppgötvast nýir vegir siðlausu aðferð.
°g nýjar aðferðir. Mennirnir læra Þá fyrst 'hefir sæörninn verið
reynslu þess sem liðið er, bæta friðaður á landi hjer.
Athugasemd.
Til þess að fyrirbyggja mis-
skilning á greininni „Páfasfeiftin
síðustu” í Morgunblaðinu, leyfi
jeg mjer að æskja þess, að þjer,
berra ritstjóri, vilduð í heiðruðu
blaði yðar birta eftirfarandi:
í nefndri grein stendur: „Þegar
franska kirkjan sagði páfanúm
upp hlýðni og hollustu eftir alda-
mótin, varð óvinátta milli þessara
aðila og stjórnm'álasambandinu
slitið”. Já, það er rjett, að stjórn-
málasambandinu milli hinnar
frakknesku stjómar og páfastóls-
ins var slitið, en kaþólska kirkjan
Frakklandi hefur laldrei sagt
páfanum upp hlýðni og hollustu
og milli þessara aðila, páfastóls-
ins og kaþólsku kirkjunnar í
Frakklandi varð engin óvinátta,
hún varð aðeins milli páfastólsins
og hinnar verslegu stjórnar Frakk
lands.
Að öðru leyti þakka jeg hina
vingjiarnlegu grein um páfaskiftin.
Virðingarfyllst
M. Meulenberg.
sr.ngið víðsvegar um Danmörku, og í ásigkomulags fjárins. En sjerleg ná--
Noregi og Svíþjóð.
— En hvað eruð þjer gamall"?
(xiftur? Eigið þjbr börn?
— Skárri er það nú yfirheyrslan.
Jeg er 31 árs — giftur er jeg og
á einn son. Viljið 'þjer hafa meira?
— Hvað eruð þjer stór “?
—Þjer getið nú sjeð það, svona
hjer um bil. Jeg hjelt að þjer mund-
uð fremur spyrja livað jeg væri lítill.
Jeg er nákvæmlega einn meter. Vilj-
iö þjer ekki vita hvað jeg er þung-
ur líka? Jeg var fyrir tveim mánuð-
um 99 pund og 65 kvint dönsk, en
svo hefi jeg líklega. þyngst dálítið
síðan. Ef þjer viljið vita það nákvæm-
lega, þá skal jeg koma með yður á
löggildingastofuna.
Hafa krakkarnir ekki gert að-
súg að yður, síðan þjer komuð
hingað ?
kvæmni og öll meðferð a fjenu ut i
og inni evkur ekki síður á vellíðun
skepnunnar en mikið fóður. Faðixv
Jóns, sem þótti fjármaður með af-
brigðum í sveit sinni, hefir að mestw
hirt fjeð í vetur. En þrátt fyrir þa*
fylgist Jón vel með, og lítur til með
hirðingunni öllum stundum sem hann,
vegna annara anna, getur komið því
við. í fyrstu furðaði mig á hve aauð-
fje Jóns var sundurleitt, lítil kyn-
festa á því, þó það væri vfirleitt
mjög fallegt f.je. En þetta er eðlilegt
þegar þess er gætt, að sauðfjárbú
Jóns er ekki nema 3 ára gamalt og
að hann hefir orðið að kaupa fje
víða að, en að sjálfsögðu valið fje.
Besta fjeð hans er úr Þingeyjar-
sýslu og Borgarfirði. Er Jón nú að
gera kynbótatilraunir með það fje.
Hefir hann einkum lagt áherslu á að
— Nei, nei, þau horfa bara á mig, j rækta stórt vöðvamikið og harðgert
og það kostar ekkert. Jeg hefi ekki haft i f je. Mun ekki langt að bíða þess, að
nein óþægindi af því siðan jeg kom j betra f.je til kynbóta fáist ekki ann-
hingað, að vera lítill. Þvert á móti. j arstaðar en á Bessastöðum.
Það var öðruvísi í Kristjaníu. Þar j En þrátt fyrir annríki vegna ýmsra
ætlaði jeg einu sinni í Bíó, í mesta trúnaðarstarfa, er Jon hefir tekist á.
meinleysi. Þegar jeg ætlaði inn, bend- hendur fyrir sveitarfjelag sitt og
ii dyravörðurinn mjer á auglýsingu: Búnaðarfjelag íslands o. fl., getur
„Börnum bannaður aðgangur”. Það
kemur mjer ekkert við, sagði jeg. —
Nú ertu ekki læs, drengur minn,
sagði dyravörðurinn. Jú, jeg les það,
sem skrifað stendur, sagði jeg, en
það kemur mjer ekkert við, því að
ekkert af börnunum mínum er með mér.
Þá loksins ljet hann si
hann verið bændum til íyrirmyndar
í fleiru en sauðfjárrækt. Hefir hann
dyggilega fetað í fótspor fvrirrenn-
ara síns Skúla sál. Thoroddsen í því,
að bæta tún jarðarinnar og koma upp
nauðsynlegum girðingum víðsvegar mn
hagann. Þeta er fimta ár Jóns á
Vo nýju við og reyna það. Af-
væmi manna og dýra erfa ein-
enni foreldra sinna. Ósjiálfrátt
ig-gur það í eðli áfkvæmisins,hvað j
’ví bér að varast. Ungar viltrai
iýna. hræðast. óvini foreldra sinna, i
afnskjótt og þeir líta þá augum i
Trsta sinni Flest dýr og fuglar, í
i’ litlum ofsóknum hafa mætt, j
'fu hræddari við manninn en'
Jochum M. Eggertsson.
Lækningaaöferö
dr. M. B. Halldórsson.
1 læknaritinu „The Joumal
'kkra aðra skepnu, «nda. ekki' Lancet“, sem gefið er út í lækna
i ástæðulausu. jfjelaginu í Mbmesota, Nortb Dak
Refurinn er viðurkendur að j ota, South Dakota, • og Mountana,
:ra eitt af allra vitrnstu og kæn-1 er getið um fyrirlestur, er ís-
stu dýruin. En þar sem refir bafia lendingurinn dr. M. B. Halldois-
marga. lifSi aldrei sjeð imann eða ....~ — -—--------------
mst. klækjum hans, bræðast þeir,a læknafundi, og fjallar uni nýja
ann ekki. Norðurpólsfararnir lækningaaðferð, er hann hefir
fundið við berklaveikissjúkdómum
Á þessum læknafundi kvað mik-
ið liafa verið rætt um þessa að
ferð, að því er vestan blöðin
segja. Og fullyrða þau, að helstu
læknar þar hafa sannfærst um, að
hún tæki fram öllum áðurþektum
aðferðum við berklasjúkdóma.
Meðal annars hafði umsjónarmað-
ur berklaveikishælisins í Diuiseitt
ásamt fleiri læknum, iatið það
álit í. Ijósi, að aðferð þessia. ætti
að taka upp í heilsuhælum \úðs-
vegar um landið. Og hafa nú
ýmsir læknar ákveðið á fundi, er
þeir hjeldu með sjer, að taka
þessa. aðferð til notkunar á þeim
hælum sem þeir ættu aðgang að.
Dr. Halldói’sson hefir gefið lit
ýms fræðirit þessu viðvíkjandi.
Cg er mikið látið af því, að hiann
sje að verða albunnur þarma
vestra fyrir þessa aðferð, og hve
vel honnm hafi hepnast hún.
Ekki geta þó blöðin nm, í hverju
þessi nýja lækningaaðferð liggur.
son frá Winnepeg á að hafa flutt
3gja hinar kynlegustu sögur af
ófunni. Fyrir þá er hvin 'hið mesta
agur, hún rífur alt, ætt og óætt
lí úr höndum þeirra. Sæfarinn
’teller segir frá því, að á Bérings-
^óanum hafi refir verið mjög nær-
öngulir.Meðan þeir ‘f jelagar fláðu
'nn, stungu þeir 2—3 aðna. refi
leð hnífuum, sem þeir fláðu með,
J’rir því að þeir vildu rífa hið
Uuða. dýr út úr höndinm þeirra.
"b refir eru fljótir að þekkja
l8ettuna. Könnunarmenn segja að
'ú á dögnm sjeu þeir ekki líkt
>ví eins ágengir á óbygðu íssvæð-
'bum, og þó eru nú elcki diaglegar
riannaferðir um þær slóðir.
Margir eini nú farnir að fallast
\ þá skoðun, að tófum verði ekki
Rrýmt með eitri. Aðrar aðferðir
k’erSi að finnast til fækkunar tof-
,r,bi. — En örninn varast ekki
)(‘Þa slægðarhragð mannanna.
Hvað eitrinu sjálfu viðvíkur,
'erir almenningur sjer rangar hug-
^yudir um áhrif þess og verkan.
i!tur það, sem aðallega er notað,
saltpjetursúrt stryknin — Ni-
tas strychnicus C21 H22 N„
Spánarmálið
ogj bindindismenn
Bandarikjanna.
Svohljóðandi skeyti barst lir.
Indriða Einarssyni í fyrrakvöld
frá aðálformianni bindindisfjelaga
Bandaríkjanna. Er skeytið dagsett
í Washington 8. þessa mánaðar:
„Eftir fjölmennia, samkomu, sem
haldin var af helstu fyrirliðum
í bindindishreyfingu þjóðarinnar
og af kirkjunefndum, var ákveðið
að kalla saman fund til að koma
sjer niður á að skora á öll kjör-
dæmi vor, að neita að kaupa
spánska ávexti og aðrar spánskar
vörur ef Spánn heldur áfram yfir
anginum gegn fslandi og smærri
þjóðum. Einnig var ákveðið að
krefjast af stjóm vorri (það er
Bandaríkjanna) að hún tæki upp
tcllstyrjöld, sem legði á svo báa
tolla, að þeir væru sama sem að-
flutningsbann, á spönskum vörum
og vörum annara þjóða, sem beita
líkum yfirgangi gegn þjóðum, sem
eru minni máttar”.
a =,6. Jeg varð Bessastöðum, en sljettað hefir hann
að segja börnin fleiri en eitt, til þess j á þessum fáu árum ca. 16 dagsláttur
að hlíðka hann, og svo var jeg drjúg- \ í túninu. Hefir hann sáð höfrnm og
montinn þá, að vera innan um ein- fóðurrófum fvrsta árið í mikinn hluta
tóma Norðmenn. En þó að strákurinn: sljettanna og aukið fóðurbirgðir mjög
minn sje ekki nema einn, þá er \ við það. Frá íþví Skúli fluttist fra
jeg stoltur af honum. Hann er ekki j Bessastöðum og þar til Jón fluttist
nema sex ára gamall, en samt er j þangað, komst túnið mjög í órækt,
hann vaxinn mjer yfir höfuð. Jeg j vegna illrar meðferðar leigubða, á-
er farinn að líta upp til hans.
— Hafið þjer ferðast nokkuð burt
úr bænum?
— Jé, jeg held nú það. Um daginn
fór jeg gangandi til Hafnarfjarðar.
Allar bifreiðar sem mættu okkur á
leiðinni staðnæmdust — í virðingar-
skyni auðvitað. Nú ætla jeg bráðum
pangað aftur og syngja þar. Og á
Vífilsstöðum ætla jeg líka að syngja.
Annars kann jeg ekki frá neinum
æfintýrum að segja hjeðan, nema að
jeg fór um daginn út á Tjörn og datt
ofan í vök. En jeg krakaði í botn.
Litli Harry fer hjeðan aftur með
Gullfossi eftir vikutíma. Hefir haijn
fengið stóran áheyrendahóp, sém
hlustar á hann kvöld eftir kvöld og
raula ósjálfrátt fyrir munni sjer vís-
urnar hans. Hann heíir aukið hlát-
urinn í bænum, þennan tima sem hann
hefir verið hjer. Og hláturinn lengir
lífið.
Garrv.
Eessastaöir
og bóndinn þar.
Litli Harry.
Flestir bæjarbúar kannast við Litla
Harry, þó eigi hafi dvöl hans hjer í
bæmmi verið löng. Miklir menn vekja
ávalt athygli. En Harry hefir vakið
eftirtekt fyrir það hve litill hann er.
Undirritaður hitti Lit-la Harry fyr-
ir nokkrum dögum inni í veitinga-
salnum á Hótel ísland. Hann var þar
í önnum kafinn við að hjálpa til
við afgreiðsluna — eða ljest vera
það að minsta kosti. Þv.í Litla Harry
er fleira til lista lagt en að syngja
gamanvísur og segja sögur.
__ Hvernig kunnið þjer við yður
á íslandi, herra Harry?
— Ágætlega. Hjer er svo fallegt
— sjerstaklega fjöllin. Og veðrið svo
unaðslegt. Harry verður lyriskur eins
og ástaskáld.
— Hvað er langt síðan þjer fórnð
að svngja gamanvísur?
— Það er varla að jeg muni það.
Það mun hafa verið þegar jeg var
á þrettánda árinu. Síðan hefi jeg
Nýlega brá jeg mjer að Bessastöð-
um á Alftanesi í þeim tilgangi að
skoða, mjer til gamans, sauðfje Jóns
Þorbergssonar bónlda þar, bjóst jeg
við að sjá fyrirmyndar sanðfje bæði
að kvnfestu og meðferð allri, því eins
og kunnugt er, er Jón manna froð-
astur um alt er fjárrækt lítur. Hefir
hann farið víða um lönd þar sem
eitthvað var að læra í því efni, en
þó einkum kynt sjer fjárrækt Skota
og Norðmanna. Síðan útbreitt þekk-
ingu sina hjer á landi, bæði með leið-
heiningum á ferðalögum um nær all-
ar sveitir landsins og með fjölda rit-
gerða og fjárræktarbæklinga.
Þegar komið er í fjárhús Jóns, má
fjjótt sjá merki þess, að fjármaður
með sjerþekkingu hirðir sauðfjeð: —
hafna, og þar af leiðandi áburðarleys-
is. Hefir Jón nú fengið ágæta rækt
í alt túnið, en orðið hefir hann að
kaupa mikið af tilbúnum áburði, sem
iiann segir að vel hafi svarað kostnaði
Skúli hafði f jölskyldu mikla og
m<irgt manna um sig. Bygði hann.
ofan á íbúðarhúsið, og er húsið jörð-
inni helst til ofvaxið. En Skúli var
stórvirkur og stórhuga um alt. Hefir
Jóni orðið viðhald hússins kostnaðax-
samt og orðið að endurbæta það fyr-
ir svo þúsundum króna skiftir.
Efnalítill reisti Jón bú á Bessastöð-
um og kej’pti þá jörðina jafnframt.
En með fágætum dugnaði og hyggind-
um hefir houum tekist að koma þar
upp álitlegum bústofni, bæta íbúðar-
húsið að mun og gera stórfenglegar
jarðabætur. En þrátt fyrir kostnaðinn
mun þó enginn kvarta yfir því, að
Jón standi ekki í skilum í viðskiftum.
Bessastöðum var það happ mikið
og sveitinni engu síður að Jón flnttist
þangað, þvi leiðinlegt er það og þjóð-
inni lítil sæmjd, þegar merkisstaðir og
fornfrægir niðurníðast.
Óskandi væri að ísland ætti marga
jafnáhugasama atorkumenn sem Jón
er á öllum sviðum búskaparins.
Það er skemtilegt að koma að
Bessastöðum og hressandi að tala við
•Jón. Þar situr gestrisnin íslenska,
glaðværðin og fjörið í öndvegi, og það-
an fer maður altaf í góðu skapi
hafi maður hitt húsbónldami heima.
B. S.
Gengi erl. myntar.
Khöfn 10. mars.
Sterlings pund........ • • 20.78
Dollar................ •• 4.76
Mörk....................... 1-94
Sænskar krónur............124.65
Norskar krónur............ 86.15
...B-------- -----• Frauskir frankar..................... 42.80
Umgengni um liús og hev fyrirmynd | Svissnps]rir frankar.............. 92.50
Vió alrl/i oícf moíiförí^ fmriTis l^iT _ .
Lírur.......................... 24.50
og þá ekki síst meðferð fjárins. Er
jeg tók á fjenu undraði mig hve
holdmikið og feitt það var. Man jeg
ekki til að hafa nokkru sinni sjeð
jafn feitt fje og eins jafnt að holda-
fari um þetta leyti vetrar sem á Bessa
'stöðum. Og þó hefir Jón eytt mjög
litln heyi, þegar tekið er tillit til
Pesetar...................... 75.00
Gyllini......................180.65
(Frá Versl.ráð.).