Morgunblaðið - 12.03.1922, Page 2

MOXQUlf BLAiIB
liyrja bændurnir að blanda trjá-
Ijrrki og akörnum í síðasta mjöl-
wáldrið. Þeir skafa fituna af trje-
l*orðum og sleifum, til þe-ss af fá
aðeins bragð af einhverju ætilegu.
Undarleg þögn legst yfir alstað-
ar þar, sem sulturinn herjar á. Sá
sem þetta ritar kom eitt sinn til
etnnar borgar, er þannig var stödd
Þögnin var drepandi. — Enginn
hondur gelti — þeir voru allir
jetnir. Enginn manneskja sást á
gðtunum — þær lágu ljemagna
af hungri. Hvergi sáust sleðarhest-
arnir, voru allir seldir og sömu-
Teiðis öll önnur húsdýr. Jafnvel
rottur og mýs, sem nienu höfðu
veitt til matar sjer voru nú farnar
á burt. Húsin eru stráþakslaus —
■grasið er alt uppurið af skep -i-
ura, sem nú eru annað hvort £. ' I
ar eða jetnar.
Það sem nú á sjer stað í Sam-
aca, er níeira en nokkurt hugar-
flug geur sjeð. Uppskerubrestm--
inn nær yfir 15 hjeruð með um
29 milj. íbúa. í miðju þessa mikla
landflæmis er hjeraðið Samara.
40%c af allri komneyslu Rússlands
voru framleidd árin 1917—1920 í
þessum hjeruðum. En nú hafa ekki
verið framleidd þar meira en 461
rnilj. pud. En til sæðis í þessum
bjeruðum þarf 149 milj. og til
neyslu fyrir íbúana 417 milj. pud
m. 1. alls 566 milj. pud. Og þá
skortir 105 milj. pud. Sje ekki
Ivæg bað útvega þetta korn, liggur
ekkert annað fyrir íbiiunum þetta
ár og næsta ár, en seigdrepandi
kungrið.
Hvað gerir nú stjórnin í Rúss-
ÍBTidi til þess að verjast hungr-
kra? Við höfum fyrir okkur orð
Nansens, þar sem hann segir, að
hann verði að játa að sovjet-
fltjómin hafi gert alt, sem í. hennar
valdi stóð til þess að hjálpa hinum
hungruðu íbúum.
Erfiðasta takmarkimi er þegar
«48, að útvega sæði í þau hjeruð
sem urðu fyrir uppskerubrestinum
Aðainefndin til hjálpar þessum
aauðuglega stöddu laudshlutum,
hefir opinherlega tilkynt, að flutt
sje til Rússlands til vetrarsáning-
arinnar 12 milj. pud.
Næsta hlutverkið er að koma í
vug fyrir hörmungamar þennan
retur með því að útvega lífs-
nauðsynjar. Og þar hefir sovjet-
stjómm viðurkent, að hún geti
efckert gert án hjálpar erlendra
þjóða.
En eitt stendur enn í veginum
%rir þeirri hjálp frá öðmm þjóð-
utn. Það er álit þeirra á núver-
andi stjóm Rússlands. En þar
höfum við aftur umsögn og álit
Nansens. Hann segir, að orsakim-
ar til hungnrsins kunni að vera
margar, en aðalástæðan sje þnrk-
«dnn.
Þessar hörmungar standa ekki
í neinn sambandi við stjóramálin.
er um annað og meira að ræðia
en stjómmál n. 1. mannslífin.
-------o-----—
EH. símfregnir
ftrá fréttaritara MorgtmblaCsins.
Khöfn 10. márs.
Indlandsdeilan harðnar.
gímað er frá London, að Mon-
tagu Indlandsráðherra hafi verið
vkið frá embætti fyrir það, að
liann hafi að ríkisstjórainni forn-
spurðri birt kröfur indversku
stjórnarinnar um afnám Sevres-
friðarsamninganna. Hinir ihalds-
■samari þingmenn fögnuðu afsetn-
ingunni með húrrahrópi.
Stjómin ætlar nú að taka upp
einbeittari stjórnarstefnu í Ind-
landi en verið hefir áður. Hefir
hertoginn af Devonshire verið
skipaður eftirmaður Montagu lá-
varðar.
Stórfelt baukahrun í Svíþjóð.
Sydsvenska Kredit-Aktiebolaget
hefir tapað 39 miljón krónum, en
hlutafje bankans og varasjóðir
voru samtals 64 miljónir. Stór-
bankarnir sænsku ætla að hlaupa
undir bagga með bankanum og
koma honum á rjettan kjöl aftur.
Khöfn 11. mars
Genúafundurinn.
Prá Stokkhólmi er símað að Sví-
ar beiti sjer fyrir, að hlutlansar
þjóðir beri ráð sín saman fvrir
Genúafundinn urn þan mál, sem
á að fjalla um. Prá London er
símað, að Daily Mail álíti að Gen-
úafundurinn farist fyrir vegna
kæruleysis af hálfu Frakka og
ítala.
Lloyd George.
Nú er aftur á ný boðað, að hann
muni fara frá völdum.
-------o--------
1 gær barst Eimskipafjelagi ís-
lands svolátandi símskeyti frá K-
höfn:
Atvinnurekendur hafa ekki sam-
þykt að ganga iað 'hinu nýja samn-
ingsfrumvarpi málamiðlunarmann-
anna. Halda þeir fast við fyrsta
samninginn, sem fram kom. Stjórn
verkamannafjelagsins heldur fund
á mánudaginn.
Ekki er getið um í skeytinu,
hvernig þetta samningsframvarp
hafi verið, nje hvemig fyr.sti samn
ingurinn var, sem atvinnurekend-
ur halda fast við.
-o-
Alþingi.
I gær var fyrvst fundur í sam-
einuðu þingi. Pór þar fram kosn-
ing forseta sameinaðs þings. Var
■kosið 4 sinnum og fór svo iað síð-
ustu, að Magnús Kristjánsson varð
kosinn meö hlutkesti millum hans
og Jóh. Jóh. Pekk hvor 20 atkv., en
1 seðill var auður.
f efri deild fór fram kosning á
gæslustjóra Söfnumarsjóðsins og
var Guðjón Guðlaugsson kosinn
með 7 atkv.
f neðri deild urðu nokkrar um-
ræður um breyt.till. frá þingm.
Skagfirðinga við dýravemdunar-
frv. Póru þær í þá átt að frv. tæki
ekki til fugla. Stæði það dýra-
vemdunarfjelagi næst að ekifta
sjer einungis af aflífun húsdýra,
en láta aðrar skepnur lafskifta-
lausar að svo stöddu. Væri heldur
eigi frekar ástæða til að skifta
sjer af aflífun fugla heldur en
refa, fiska o. s. frv. Stefán í Fagra
skógi hafði framsögu fyrir hönd
allsherjarnefndar og barðist hraust
lega fyrir rjetti málleysingjanna.
Sagði það skyldu manna að fara
að sem mannúðlegast að unt væri.
Magnús Jónsson tók í sama streng
og lýsti allátakanlega meðferðinni
á Tuglunnm við fugladrápið í
Drangey. — Sigurður Stefánsson
kvað aðferðina við lundadrápið á
Breiðafirði og á Vestfjörðum síst
betri. Vægju men þar að fuglin-
um, sem hefði aðsetur sitt langt
inni í jarðholum, með löngum
jámkrókum og kæmi það oft fyr-
ir að iðrin lægju iiti á fuglinum
að þeim leik loknum. En annað
livort yrði að viðhafa þessa að-
ferð eða hafa engin not fugls-
ins ella, og sama mundi um fugla-
drápið í Drangey, en þetta væri
svo mikil tekjugrein að illa mætti
án hennar vera. Stefán minti hann
á, hver staða hans væri á jörðu
hjer. — Fór svo, að fuglavin-
irnir sigrnðu við atkvæðagreiðsl-
una, og bar þá svo til, að hrafnar
tveir svifu j-fir alþingishiisinu og
görguðu ákaflega. — Tóku fugia-
vinirnir það sem þakklætisvott af
hálfu fuglanna, en hinir töldu
það hafa verið gremjuvott yfir
því, að alþingi væri að skifta
sjer af sjermálalöggjöf liins ný-
stofnaða íslenska fuglaríkis.
Þá hjeldu enn áfram umræð-
urnar um barnafræðslufrv.. Tóku
margir þingmenn til máls í því,
og greindi talsvert á. Pramsögu-
maður fjárveitinganefnclar, Bjarni
Jónsson, lagði aðaláhersluna á það,
að betur væri borgið alþýðu-
fræðslunni með frv. þessu en áð-
ur hefði verið samkv. fræðslu-
lögunum. Meðnefndarmenn hans
töldu það og einnig vera, en
lögðu aðaláhersluna á spamað-
irn, sem frv. hefði í för með sjer
í bili. Sigurður Stefánsson tók
og í sama strenginn, og kvaðst
einnig ætíð hafa verið hlyntur
heimilisfræðslunni.
Porsætisráðherra lagðist á móti
því, kvað þetta ekki hlutverk
fjvn., spamaður mundi enginn
verða að þessu og lýsti sig
yfirleitt fylgjandi núverandi
fræðslukerfi.
Jón Þorláksson sýndi fram á
það, að bamafræðslan í stærri
kaupstöðum mundi alveg falla
niður, ef heimilin ásamt prest-
unum ættu að anmast kensluna.
Aftur mætti vel vera að heimili
í sveitum væru þess fær. Yrði
því annað að gilda fyrir kaup-
staði en sveitir. Um spamaðinn
af framvarpinu efaðist hann.
Sv. Ólafsson taldi sig hlyntau
heimakenslunni, en vildi láta f esta
málinu og athuga það rækilega.
Jón Auðunn kvaðst einnig
hljoitur hugsun frv., en skilyrði
þess að hann greiddi frv. atkv.
sitt væri þaö, að kaupstöðtun
væri sjeð fyrir nægu fje til bama-
skólahalds, því að án bamaskóla
gætu þeir eigi verið, og sjálfir
myndu þeir eigi færir um að
leggja alt fjeð fram.
Magnús Kristjánsson kvaðst
frv. algerlega mótfallinn og taldi
heppilegast að barnafræðsln væri
styrkt úr ríkissjóði.
Urðu þær lyktir málsins, að
frv. var vísað til 2. umr. með
13 ia.tkv. gegn 11 að viðhöfðu
nafnakalli. Sögðu já: Benedikt,
Bjami, Björn Hallsson, Ják. M.,
Jón A„ Jón Sig., M. G., M. P„
P. 0„ Sig St„ Þorl. G., Þorl.
J„ Þór. J,
Nei sögðu: G. S„ II. K„
Ing. B„ Jón B„ Jón Þorl„ M.
Kr„ P. Þ.,St. St„ Sv. Ó„ Þorst.
J„ M. J.
Þá kom til umræðu frv. um
afnám kennarastóls í klassiskum
fræðum við Háskólaim. Hafði Sig-
urður Stefánsson framsögu. Ivvað
hann frv. framkomið sökum hins
erfiða fjárhags, og gæti það ekki
talist svo þýðingarmikið iað ekki
mætti vel án þess vera, sjerstak-
lega nú, er ágæt þýðing væri
fengin á Biblíuna. Lagði hann
til, að Bjiarna jrrði veittur styrk-
ur nokkur, uns hann fengi ann-
an starfa.
Forsætisráðherra kvað enga
sijórn mundu fáanlega til þess
að reka menn úr embættum, og
síst ætti það vel við að gera. það
viö þennan mann, sem hefði unn-
ið einna mest .að sjálfstæðismál-
um þjóðarinnar, og væri auk
þess hniginn að aldri.
Þegar umr. var hjer komið
sleit forseti fundi, en margir
þingmenn vora búnir að biðja
um orðið. Halda umr. áfram á
máuudaginn og munu sennileg-
ast fara að einhverju leyti fram
á grísku, og er því ráð iað fjöl-
rnenna, til þess að hlusta á þetta
fiæga mál.
Þingmannafrumvörp.
18. um það, hversu reikna skal
landssjóðstekjur þær, er krónum
teljast. Plm. Bj. J. frá Vogi.
I. gr. Hvar sem lög ætla lands-
sjóði tekjur í krónutali, þá eru
það gullkrónur, og skal reikna
eftir því. 2. gr. Lög þessi öðlast
þegar gildi.
Plm. tók frv. aftur við 1. umr.
19. um sjerleyfi til vatnavirkj-
unar. Plm. Bj. J. frá Vogi og
Jón Baldvinsson. 1. gr. Ekki má
veita neitt sjerleyfi til að virkja
vatn án samþykkis Alþingis, þar
til er ný vatnalög og sjerleyfis-
lög era samin og sett og gengin
i gildi, ef um meira afl ræðir en
1000 eðlishestorkur. 2. gr. Ákvæði
eidri laga 3 .jer nm era numin úr
gildi. 3. gr. Lög þessi öðlast þeg-
ar gildi. Ástæðan til þessa frv.
er sú, að víst þykir, að vatmaimálin
muni eigi verða útrædd á þessu
þiugi, en ofmikið laigt í hættu, að
svo standi sem nú er.
20. um að leggja jörðina Bakka
með Tröllakoti í Tjörneshreppi í
S.-Þingeyjarsýslu undir sveitarfje-
lag Húsavíkurhrepps. Plm. Ing. Bj
og Ben. Sv. 1, gr. Jörðin Bakki
með Tröllakoti í Tjömeshreppi
skal lögð undir sveitarf jelag Húsa-
víkurhrepps frá 1. júní 1922. 2.
gr. Á sama tímia skal Húsavíkur-
hreppur greiða Tjörneshreppi í
eitt skifti fyrir öll sextán hundruð
krónur og hafa lokið á tólf árum
að gera akfæran veg að landa-
merkjum Bakka og Hjeðinshöfða.
21. um skatt til sveitarsjóðs af
lóðum og lendum í Húsavíkur-
hreppi. Flm. Ing. Bj. og Ben. Sv.
1. gr. Af öllum útmældum eða
afmörkuðum lóðum og lendum í
Húsavíkurhreppi, sem ekki eru
eign hins opinbera, skal greiða
árlegt gjald í hreppssjóð, sem
nefnist lóðargjáld.
22. nm að leggjá jarðirnaí'
Árbæ og Ártún í Mosfellshreppi
og Breiðholt, Bústaði og Eiöi í
Seltjarnarneshreppi undir lögsagn-
ammdremi og bæjarfjelag Reykj'a-
víkur. Flm. Jak. Möll. og J. Bald
Jón Þorl„ og M. Jónss. 1- "r-
Jarðimar Árbær og Ártún í Mos-
fellshreppi og jarðirnar Breiðholtr
Bústaðir og Eiði í Seltjarnarnes-
lireppi skulu lagðar undir lögsagn-
ammdæmi og bæjarfjelag Reykja-
víkur frá 6. júní 1922 að telja-
2. gr. Frá sama tíma tekur Reykja
víkurbær að sjer framleiðslu allr*
þeirra, sein hjáiparþurfa eru eða
verða og fram'færslusveit eiga eða
mundu eignast, ef lög þessi v*i’u
ekki sett, í Mosfellshreppi eða Sel-
tjarnarneshreppi vegna fæðmgar
eða 10 ára dvalar á einhverjum
af jörðum þeim, sem um ræðir i
lógum þessum.
23. Prv. til mjaitlaga. Plm. Bi
J. frá Yogi. 1. gr. Fyrir ísland
skulu slegnar sjerstakar myntir
úr málmum. Skal gull lagt til
grundvallar í myntkerfinu, e»
skiftimyntir slegnar úr silfri og
ódj'rum málmi.
Þingsályktunartillaga.
8. um breyting á reglugerð uni
hina íslensku fálkaorðu. Prá GunH’
Sig. Alþingi ályktar að skora &
landsstjórnina að fá því frani'
gengt við konung, að hann breyti
á þá leið reglugerð 3. júlí 192L
um hina íslensku fálkaorðu,
henni verði eigi aðrir sæmdii' eu
útlendingar.
■0
til Jónasar ,, sam fer ð amanns ‘ ‘.
Franih.
V.
Út í III. kafla greinar yöai', hr-
samferðamaður, jnuin jeg fai'3
nokkru nánar en í aðra kafla henö'
ar, og neyðist jeg þáeinstaka sinnum
til, að breyta um tónteguncl. Hinír
kaflarniir skjóta yfir maiJkið. °í?
tala jeg því við yður um þá á líka»
hátt og jeg get hugsað mjer að ÞórS-
ur á Kleppi tali við sjúklinga sína>
og á sama hátt og talað varvið Jeppa
sáluga á Pjalli, er hann vaknaði
í greifahvílunni.
Um III. þáttin er öðru máli a®
gegna, að svo miklu leyti sem hann
er stuna óknytta lymskustráks, sem
læöist að baki manns með barefh
og ætlar að dangla í hann, en er
kaghýddur með sínu eigin barefli-
Út í þá hluta kafla yðar, þar seni
þjer gerið föður minn eða Jósep
móöurbróður minn að umræðuefnír
mun jeg ekki fara.
III. þáttur greinar j-ðar er ti‘
þess búinn að reyna að sýna fram
á, að þjer sjeuð „anti-ferðamaöur
og að jeg hafi reiknað rangt launa'
kjör yðar hjá Sambandinu.
Jeg þyrfti í raun og veru ekk>
mikiö rúm til að svara neyðaróp'
inu yðar um þetta efni, því jeg hef1
átt kost á að fara nokkuð út í málí^
út af yfirlýsingu herra forstjóra Ú'
Kr„ og mun þeim viðskiftum haf8
lokið þann veg, að ekki mun gleyn1'
ast „samferðamanns' ‘ nafnið á ý®'
ur, siðameistaranum, á meðan
„ferðamanns1 ‘-nafnið loðir við okk'
ur feðgana.