Morgunblaðið - 27.08.1922, Page 2

M 0 F, G U X DLAS18
r
$
♦
o
o
"®i> ur má auðvitað mikið lœra af því
•Teg: get eigi anuað en lagt
Búið til
Hinir mjjög
| hvernig með hann var háttað að túnin á íslandi á borð við akrana
. þessu leyti. Venjulega draga reyk- j okkar hjer í Ameríku, og því
" háfar vel þegar vindur tlæs með hreyfi jeg þessari skoðuu ininni,
f h.líðum, melum o. s. frv. Bn standi þótt jeg viti hinsvegar, að venj-
A vindurinn ofan af slíkum hæðúm,! an kunni að líta köldu auga til
J sem eru mjog nærri bæiiuin, erjhennar. TTndir bæjarhús nje aðr-
▼ hætt við að slái niður í strömp-: ar byggingar er alveg óþarft að
^ iun og húsið fyllist af reyk. Standi taka ræktaSan blett. Má alveg
♦ vindur beint í brekkuna brýtur ein« taka til þess gróðurlatisan
hún oft loftstrauminn og- myndar móaflöt, laglegt, ekki of hátt
^ afturkast, sem þá slær beint niður holt eður berann grundarblett,
^ í reykháfinn. j eftir atvikuiu, sem líklegt væri
. Sumstaðar er og reykjarhætt ná- til að verða innan skamms gert
▼ lega hvernig sem veðurstaðan er, að fögrum blóma og trjágarði
eður þegar lygna er og hráslaga-J umhverfis bæinn.
A loft. Er þá hæt.t við að bygging- Þótt það eigi lítið skylt við !
, unni sjálfri sje á einhvem hátt efni það, sem hjer er um að j
^ um að kenna. Reykháfurinn get- ræða, væri eigi úr vegi að þenda1
A ur verið of lágur, ætti aldrei að á til íhugunar í þessu sambandi, |
r
Toblerone
er 'sú tegund at' Tobler-
átsúkkulaði sem náð heflr
mestri hylli. — Biðjið
aldrei um »átsúkkulaði«.
Biðjið um Toblerone,
af bragðinu munu
þjer þekkja það. —
Þórður Sveinsson & Co.
Frá Danmörku.
26. ágúst.
Holllandsdrotning heimsækir Dani.
Vilhelmina Hollandsdrotning
vera lægri en 2 fet yfir hæsta . hvort ekki mundi oft og tíðum, kemur ásamt manni sínum í opin-
punkt hússins, hvort sem það er. praktiskara og ágóðavænna að láta bera heimsókn til Kaupmanna-
mænirinn eða mænikambur (crest- j stórþýfið eiga sig óáreitt en græða hafnar 5. september og dvelur þar
i ing) ; ef til vill illa hlaðinn, ef lieldur út hálfsljetta, gróðurhæfa til 8. september.
ll 11 T1 11 v, 111* 1,1 llt'lmi, , llli.iil,,!.,,,,, \ 1 n,,, I ... .1,, . , ... I .. , i n... 1 ■ , u...1.,,.... !

maður á íslandi berst nú fyrir áhuga-
málum sínum af jafn niiklum dugn-
fflði og með jafn lieitum áhuga eins
og Pr. B. Amgrímsson. Fyrir það er
hann stórra virðinga verður. Og þótt
•itthvað kunni að vera að athuga
við sumt af því, sem hann heldur
fram, þá veit hann þó altaf hvað
lann vill. Og það er meira en hægt
«r að segja um alla.
i sKiiri
Út af því sem Al'þýðúblaðið í
iag hefir að segja um kólfflhneyksl
ið svokallaða, mælist jeg til að
það birti í navsta tölublaði eftir-
gjandj leiðrjettingar:
1. Það er rauglega haft eftir
mjer, að jeg hafi graitt 1000 kr.
á umræddri kolasölu til ríkisins.
Mjög ólíklegt að standi á þeirri
#ölu.
2 Verðáætluii kolanna er röng,
s^'erstaklega var innkaupsverð og'
fármg.jald töluvert hæiya en blað-
ið áætlaði T. d. var farmgjaldið
5 kr. hærra, eða 20 kr. hver smá-
iest,-
3. Þrátt fyrir að jeg benti blað-
inn á. það í fyrri skýringum mín-
um, að söluverð kolanna væri
ekkj rjett, endurtekur það að kol-
in muni hafa kostað ríkið 62 kr.
pr. sinálest, ,þar sem þó verðið
var aðein's 60 krónur, og fer þá
gróðinn að miiíka eftir áætlunar-
verði blaðsins.
4. Hvað tegund snertir eru eigi
flutt inn öllu betri gufuskipakol,
enda munu kolin verða notnð að
mestu til miðstöðvárhitunar.
5. Ósannindi era það, að jeg
hafi haldið því fram, að jeg hafi
verið „dálítið klaufskur við þessa
verslun". Jeg veit ekki til þess
að hún hafi að nokkru levti farið
1 ólagi.
6. Hið áæflaða tap landssjóðs,
12.500 kr., vegna þess að lands-
verslunin annaðist ekki kolakaup-
in, er algerlega úr lausu lofti
gripið, og hefir við engin rök að
fttyðjast. Væri greinarhöfundi best
trúandi til þess að jafna tapið
«eð ímynduðum gróða landsversl-
sparinnar af einhverri annari
vcrslnn.
26. ágúst 1922.
Garðar Gíslason.
Brjef vestan um haf
frá
Jóni Einarssyni.
Við
settir
Frh..
sjávarsíðuna eru bæir oft
á óheilnæman stað, þar
sem þó er úm nóga betri að velja.-
T. a. m. eru sumar krappar víkur
kunnar að því, að fyllast þegar
ilt er í sjóinn af þara, þangi og
jafnvel ýmsu sædýrarusli, sem
n yndar hjer þykka kös og úldnar
og drafnar, og séndir fýlu og rotn
un langar leiðir burtu, einkum
þegar hitnar í veðri. Við slíkar
stöðvar a;tti ekki að byggja bæi
ef kostur er á betri stað. Sumir
kynnu að halda, að brómið og
joðið sem í þaranum geymist muni
eyða sóttnæminu í þessari rotfýlu,
og má vera að svo sje að ein-
hverju leyti, en lítt mun það
vtra rannsakað enn sem komið er,
nje sannað að svo sje. Og jafn-
vel þótt þetla væri svo, þá er
þó samiarlega æði óhugðnæmt að
búa í húsum, sem oft eru full af
slíkum daun, og ekki síst ef ein-
hver ■ er þar sjúkur fyrir.
Víðast er nauðsynlegt að taka
tillit til aðalvinda, einkum þar sem
sr.öggbyljs er hætt, og byggja í
hlje og þar sem sólar nýtur best
og lengst,. Sólskinið er nú viður-
kcnt að vera besta sóttvörnin or
samtíðin þekkir. Er það því illur
siður er „fínt fólk“ temur sjer,
einkum í borgunum’ að verja sól-
skininu aðgang að hinum ýnisu
herbergjum hússins með glugga-
tjöldum og tjöldum til þess að
halda þeim svölum í hitum og
mollum á sumnim.
Óheppilegt er að byggja þar,sem
likur era til mikils aðfennis á
vetrum, eður reykjarsvælu á bæj-
arhúsnm. Má hvofttveggja þetta
ráða af landslagf og þektri veður-
stöðu á hverjum sjerstökum stað.
En það er með þetta sem margt
annað, að enga eina reglu er hægt
að gefa, sem alstaðar eigi jafnt,
við. Þar sem bygt er á bersvæði
eður hæð, er auðvitað ekki reyk
að óttast nema byggingunni sje
sjálfri um að kenna. En sje hygt
undir háum hól, breiðri brekku,
lilíð eður felli, getur verið mjög
erfitt að sjá hvar hentugast er að
byggja, svo eigi sje hætt við reykj
arstibbu í bænum við vissa veður-
stöðu., En hafi hjer verið bær áð-
hann er úr töflusteini (tígulsteini) ! sniá móapælu, sem liggja kann
ósljettur innan, ekki beinn, ejn- við .túnjaðarinn, fyrst og þá um-
holur, þótt í hann gangi pípur' bæta versta partinn af túninu
Dönsk bókavika.
I -,— ...---- -------- — ---------- Bóksalafjelagið danska er, í
frá fleiru en einu eldstæði; ekki, sjálfu þegar hinu er lokið. Ef samvinnu við riúiöfundaf jelagið
nógú víður, allur utanhúss eða • þetta sýndist líklegri aðferð í danska, að undirbúa „bókaviku“,
holur fyrir ueðan neðstu reykjar-; dýrtíðarárunum þegar vinnulaun-
pípu (Rör); með opnu til að
hreinsa út sót án þess að þurfa
að hreyfa við pípum. Býsna marga
in eru að heita má ókleyí, jafuvel
stórbændum, því þá ekki að sleppa
gömlu viðtektinni og leggja helcl-
sem hefst 16. september. Tilgang-
ur þessa fyrirtækis er sá, að vekja
athyglj á nýrri bókmentum Dana.
og verSur sýnt yfirgripsmikið safn
ni dönskum skáldskap í bundnu
máli og óbundnu, og jafnframt
verða bækur merkra rithöfunda
öðrum bókmentum hafðar til
sýnis og þær upplýsingar sem
verið slík þörf, óskað er eftir gefnar um þá. —
að tekin sje til Ve'rða alla daga viku þessarar
að ^ greina allur mögulégur og rað-. flutt, erindi og fyrirlestrar, og
gera það helstu rithöfundar Dana.
hefi jeg heyrt halda því fram, að ur fje og erfiði í þaim blettinn,
mjór strompur dragi (,,trekki“) sem minna þyrfti við af
betur en annar víðari. En sú hug- tveggju, og væri líklegur
hvoru
til að
endurgreiða kostnaðinn fljótar
i ríkulegri mæli?
Aldrei hefir
mynd er algerlega röng og bygð
á vanþekkingu eingöngu. Vídd
strompsins þarf að samsvara reykj
armagninu, best eins og tíðkanlegt sem nú er hún,
er á rjett bygðum húsum
hafa millivegg í holinu, svo hver legur sparnaður tíma, erfiðis
reykjarpípa, þ.e. reykur frá hverju fjárhagsefna; og engu mmni er Prófessor Georg Brandes flytur
eldstæði fyrir sig hafi óhindraðan þörfin nvi en fyr, að heilnæmis fyrsta erindið.
gang alla leið upp í gegnum reyk- sje gætt í öllum greinum eftir
háfinn og í engu
reykinn úr hinum
sambandi við fremsta megni og þekkingu. Þar,
ofnúnum eða sem efnin eru lítil, er því nauð-
Konungsheimsókn í Svíþjóð.
Krist.ján konungur og Alexand-
matreiðsluvjelinni. Naumast mun synlegt að húsin sjeu þægileg, rine drotning fara bráðlega til
vera bygður mjórri strompur en stiiM-ðin r.jett og þannig umbúið
svo, að hann sje 8 þuml. í þver- að stækka megi þegar efni kunna
mál að innan. En svo er þessi að leyfa án þess að rífa þurfi
stærð oft látin nægja fyrir fleiri til mikilla skemda það, sem fyr
en eina pípu afv-siimii (8 þuml.) var bygt; eu sperrast ekki við
S ana níSptns cftiv þeílU, Seill
hinum sem
vídd eður 2 eður 3 mjórri reyk- að apa aðeins eftir
pípur, og gefst þó ef til vill alt nóg hafði efnin, n.je
vel.
lítið prúttaði um fullnaðarborg-
ur vinnulauna nje byggingarefnis.
í stöku stöðum getur Jandslagi
Það er ekki aðeins vegna^kjóls-
ins, að heppilegra er að byggja
bæinn nálægt einhverri bæð, held- verið svo háttað að eigi sjé gott nefnd. Er það verkefni fundarins
Svíþjóðar til þess að vera við-
stöcld silfurbrúðkaup Tngibjargar
prinsessu og Garls Svíaprins. *
Norræn samvinna.
f september verður haldinn í
Kristjaníu fulltrúafundur, og sitja
hann menn úr dönsku og sænsku
milliríkjasamninganefndunum á-
siimt sjerstaklega kosinni norskri
ur mun flestum þykja það útsýn-
isfegra og ekki síst heimsýnisprúð-
ara úr fjarlægð, og ekki nærri
eins ej’ðilegt og þegar bærinn Ur
bæjarstæði við túnjaðar, og verða
þá, sem jafnan staðlegar ástæður
að ráða. En mjög óvíða er nokk-
áístæða til að peningshús sjeu
að semja um saínvinnu á viðskifta
sviðinu milli hinna þrigg.ja ríkja.
Meðal annars verður rætt utai sam-
eiginleg tolla- og verslunarmál,
lög og skattamál.
Einnig er haldinn i Kristjaníu
stendur eins og peð á víðáttuflæmi Aygð á túninu. Síst af öllu til
Jafnvel þar sem laglega sett trje frá, eins og gamla venjan var.
og runnar eru grædd umhverfis Óefað fer það í bráðann vöxt, norrænn lögfræðingafundur og
heimilið, mun útlitsprýðin við hlíð að brúkaðar verði v.jelar til að sitja bann um 600 fulltrúar frá
ina, brekkuna o. s. frv. fljótsjeð slá með túnin og raka; og allir, Svíþjóð, Danmörku, Noregi, Finn-
flestum. Að byggja uppi á háum sem þekkja þau áhöld og verð- lrndi og íslandi.
hólum, hryggjum og rönum, þar gildi þeirra að nokkru, vita, bve
sem ekki er afdrep við hærri hæð, hve mikilli óhægð, töf og þar --------0-------
er að mörgu leyti óheppilegt, þótt af leiðandi óþörfum kostnaði það j
það liafi lengi verið alltítt. | ollir ef fara þarf í kringum mörg
Ekki get jeg annað sjeð, en (hös eður aðra óþarfa króka. Yon-
siðurinn sá, að byggja til og frá [ andi verður og í nálægri fram-
tíð lögð niður vinnutöfin sú, að
Horfið riki.
um túnið eður jafnvel á túninu
Á fundi þeim, sem sendiherrar
mjög ópraktisknr og ætt; því binda í sátur og bera heyið á bandamanna hjeldu í París í síð-
sje
að vera lagðnr niður algerléga.
Það cr ekki lítil skemd á fögru
túni og spell á útliti þess-, allir
þeir blettir, sem .húsin, hlöðurnar
og tóftirnar eyðileggja. Það myndi
vera mun snyrtilegra að túnið
væri alt í einni, óskertri beild,
sem lægi eins og fagurt grænt
klæði um gróður tímann, vika
og skankalaust eftir föngum, fram
undan bænum. Þá eru og allar
göturnar og troðningarnir, sem
oft er lagt mikið verk í til um-
bóta og viðhalds eigi lítil spjöll
á túni, og ættu auðvitað að tak-
ast alveg af.
fcakinu í heystæður. Það er naum- ,asta mánuði var það eitt verk-
ast hægt að viðh’afa tafsamari nje efnanna, að ákveða og löggilda
erfiðari aðferð - við heyvinnuna, landamærin milli ríkjanna Jugo-
og þar af leiðandi dýrari. , Siavíu og Albaníu. í rauninní er
Frh. j þetta ekki annað en venjúleg
| landamæraákvörðun, en hún er
—-------o-------- þó merkileg að því leyti, að með
henni hafa stórveldin opinberlega
! og endanlega nmnið Montenegro
KameUufrúin, úr ríkjatölu Evrópu, og innlimað
hið alkunna leikrit eftir sögu Alexand ^ ,' hig nýja ríki Stór-Serbíu
er Dumas hefir oftar en einu sinni . , c,, • „ . , ...
, „. , .. eða Jugo-Slaviu. Fyrstu drogin til
venð kvikmyndað. Nvlega hefir leik- , _ ,
, . , XT . þessara atburða urðu haustið 1918,
konan ,iapanska Nazimova, sem s.ialt r
rekur kvikmyndafjelag tekið nýja út- er Serbar tóku landlð> Sem, þa
gáfu af þessari mynd og leikur hún liíifði vérið í höndum Austurríkis-
sjálf aðalhlutverkið.
manna síðan í janúarmánuði 1916.