Morgunblaðið - 13.09.1922, Blaðsíða 3

IDiaBHSIilii
'Bfc t.'" 1 —aa 1
ússpn, Brynjólfur Jóhannesson,
Gg,8l)randur Kristinsson og GarSar
GtsJason.
Eins og við var að búast, þar
*em besta knattspyrnufjelag lands-
ins, í I. aldrsflokki, átti í hlut, fóru
sro leikar, að úrvalslið IsfirSinga
beiS hjer einnig lægri hluta; tapaði
meS 6 mörkum á móti einu. Þó
Tar leikur IsfirSinganna nú að því
leiti betri en á fyrri kappleikunum,
»6 nú var sókn þeirra skipulegri,
þótt þeir næSu ekki að skora nema
þessu eina marki. — Forustumenn
knattspyrnanna á IsafirSi voru held
ur ekki í neinum vafa um hver leiks-
lok yrðu á þessum mótiun. Þeir
íengu Fram-menn fyrst og fremst
tíl þess aS læra af þeim listina. ÞaS
▼ar þeim höfuSatriSi, en ekki hitt,
»6. bera sigur úr bítmn. Og jeg þyk-
ist mega fullyrða aS þeir hafi mik-
iS lært af þessari heimsókn Fram-
manna, Þóttist jeg og verSa þess
▼ar, er þeir æfðu sig fyrir fjórða
kappleikinn, sem því miður fórst
fyrir vegna hvassviSris. — Helstu
gallamir á leik IsfirSinganna eru:
1) hve, leikmenn gæta illa staða
ginna á leikvellinum; 2) aS þeir
spyma knettinum altaf með tanni,
og 3) hafa eigi nægilega gát á mót-
herjum sínum viS innvarp.
Þegar þeir hafa tamiS sjer þetta,
sem nú var nemt, má búast við veru-
lega góðuin leik af þeirra hendi, því
þeir eru ótrauðir álilaupamenn og
mjög úthaldsgóSir. Yona jeg aS þess
▼erði eigi langt aS bíða, aS þeir
komi liingaS til höfuðstaðarins og
▼eiti fjelögunum lijer verulega mót-
stöðu, eSa jafnvel sigri þau. Því
margt er enn ónuinið hjer í knatt-
spyrnu; þaS sá maður best á haust-
mótinu (fyrir 1. aldurs flokk), sem
lauk hjer í fyrrakvöld. Mjög fáir
kunna enn aS spyrna knettinum með
báðum fótum. En þó var það einmitt
þaS, sem Skotarnir höfSu mesta yfir-
burði yfir okkur, ásamt því, hve
snildarvel þeir ráku knöttinn og
skutu á markiS. — Þá fylgja fram-
▼erðirnir framherjunum ekki nógu
fast eftir, þegar um sókn er aS ræða.
Og þó vita meno’, aS erlendis eru
það oftast framverðirnir,, en ekki
framherjarnir, sem skora mörkin,
þegar jafnsnjallir flokkar leikast á.
En þaS er vel skiljanlegt, aS erfitt
er fyrir framlierja að skjóta á mark-
iS, þegar leikmennimir eru komnir
í þvögu fyrir framam það.
Þá eru lijer enn mjög fáir knatt-
rrkar, skotmenn og skilamenn. En
ótrauðir áhlaupamenn og kollspymu
menn eru hjer margir. Til þess aS
bæta úr því, sem oss er enn áfátt i
þessum leik, er, aS menn gleymi
efcki að æfa sig' vel og reglulega og
■tundi fimleikaæfingar á vetrum.
þegar eigi er hægt aS koma viS úti-
•efingum. VerSur þess þá aldrei
langt aS bíða að viS getum farið
að keppa við aSrar þjóSir.
V.
Hve íþróttamenn IsfirSinga eru á-
hugasamir, geta menn nokkuS ráðiS
af því, að þeir hafa tvívegis boSið
til sín knattspyrimmönnum. „Vík-
ing“ í fyrra og „Fram“ í ár. Og
er það vel að veriS, þegar þaS er at-
hugaS, að knattspymumenn kaup-
staSarins eru aðeins 100 í þessum
tveimur fjelögum, „K. I.“ og
„HerSi“. Formaður „K. [.“ er
Brynjólfur Jóhannesson, em formað-
■mi „HarSar“ er Þórhallur T.eós on.
Eru þeir báðir áhugasamir íþrótta-
uienn.
Árh'ga keppa þess? fjelög um
ihinn vandaSa grip, sem helsti fröm-
uSu knattspyrnunnar þar, Einar Ó.
Kristjánsson gullsmiður, hefir gef-
iS til veðlauna. Er þaS marmara-
plata, 29+42 skorir (em.) aS stærS,
með mörkuðum leikvelli og 22 leik-
mönnum, skipuðum til atlögu. Grip
þennan hefir „HörSur“ nú unnið
tvisvar sinnum í röS. Knattspyrnu-
dómarar eru þar tveir, þeir: Einar
Ó. Kristjánsson og Elías Halldors-
son bankaritari, sem tók knattspymu
próf hjer á Iþróttanámskeiði Iþrótta
fjelags Reykjavíkur í sumar.
ÞaS, sem aSallega háir íþrótta-
mönnum IsfirSinga í þessari fram-
faraviðleitni þeirra, er skortur á
góðum leikvangi. nafa þeir mikinn
hug á að fá bætt úr því, og vona
þeir að bæjarstjómin taki vel í þá
raálaleitun, þegar þar aS kemur. Á
IsafirSi er hin mesta þörf á góðum
velli, ekki eingöngu fyrir knatt-
spyrnuna, heldur og einnig fyrir hin
áríegu leikmót, sem þar eru háS fyv
ir alla VestfirSi. Verður skýrsla um
síðasta leikmót þeirra birt hjer í
blaðinu á morgun.
Allir íþróttamenn hjer í Rvík, sem
veriS hafa á Isafirði, vænta þess
fastlega, að bæjarstjórnin þar bregð-
ist fljótt og vel við þeim tilmælum
fjelaganna um að fá nýtt leikv^llar-
stæSi; því þaS er þeim lífsspursmál.
Og væri þaS ekki nema makleg viSur
kc.nning af hendi bæjarstjóraarinn-
ar að verSa við þeim tilmælum, fyr-
ir þann mikla áhuga, sem íþrótta-
menn sýna þar.
Bennó.
!í
II
Eftir Margeir Jónsson.
Frh.
jjálfsagt rennur fleirum „kapp í
vinn“ en Grímkeli yfir iþessum
íarkalegu orðum móðurinnar. Og
?ví miður rætist óheillahugboðiS.
\ftur virðist Herði vera brugðið
i banadægri, að láta tælast af
írakmenninu Kjartani, og samt
'runar hann að svikin búi þar
ið baki. Helga, kona hans, hefir
7Ó ákveðið hugboð um hættuna,
)g breytir eftir því, þótt Herði
:ýnist þá annað. Líklega eru það
líþektustu hugboðin, sem sýnast
rera viS einhverri yfirvofandi o-
;æfu. 1 því sambandi dettur mjer í
rag hin alkunna sögn um Odd
Ijaltalín landlækni. Hann ræður
;ier f&r með fvari nokkrum Helga
,yni frá Stykkishólmi og tilHrapps
■yjar, ásamt Páli lækni Þorbergs
;yni. Þegar Páll er að stíga ofan
bátinn, hrópar Oddur alt í emu:
,Farðu ekki út í þennan a........
Páll, þeir drepa sig!“ Oddurhætti
við förina, en Páll hjelt áfram,
ig báturinn fórst með mönnum
5ilum, er á voru; var þó gott veð-
xr. Svipuð saga er sögS um Stef-
in amtmann Stephensen, bróður
mirra Björns og Magnúsar konfer
msráðs. Vorið 1808 ætlar Stefán
i.lóveg úr Kjós og upp í Borgar-
jörð. Átti þá heima á Hvítárvöll-
’m. En þá er veður hvast og tölu-
rcrð tvísýni um ferðalagiS. ívar,
iormaður bátsins, vaskur og dug-
egur í sjóförum hvetur mjög far-
u, og frýr þeim hugar er ekki
nldu fara. Stefán horfir í gaupnir
ijer stundarkorn, víkur sjer svo
ið ívari og segir hranalega: „Hvað
últ þú segja, sem verður kominn
sjóinn innan þriggja daga!“,
iætti svo við ferðina og reiS heim
að Hálsi í Kjós. ívar druknaði svo
daginn eftir, á leið til Reykjavík-
ur, í besta veðri*).
Rjett er að benda aðeins á hug
boS Ólafs pá um Geirmund Gný
(Laxdæla bls. 80), en ekkert þa.ir
að vera dularkent við það. Aftur
lcgst það undarlega illa í hömina
á gamla manninum, hversu Kjart-
ani verður tíðförult til Lauga að
h:tta skartkonuna Guðrúnu. „Eigi
veit ek“, segir Ólafur viS Kjartan,
„hví mér er jafnan svo hugstætt,
er þú fer til Lauga ok talar við
Guðrúnu.... Nú er þat hugboð
mitt, en eigi vil eg því spá, at
vér frændr ok Laugamenn berim
eigi allsendis gæfu til um vár
skifti“ (Laxdæla 116). Mjer finst
jeg geta fundið þennan kvíða-
kenda geig er fyllir hug Ólafs,
þegar sonúr hans er í Lauga-
ferðum sínum. Og hugboð hans
verður því ákveðnara, sem nær
dregur drápi Kjartans. Annars
var GuSrún blendin og brugðið
við fátt fagurt, og það gat styrkt
ógæfugrun Ólafs. Þá er sagt frá
hrakspá Ósvífrs um Auðunn fest-
argarm, en ekki legg jeg neitt
upp úr því, enda orðalagið ótrú-
hneigja. Og það get jeg sagt þjer
í frjettum, að hvorki fær þú
pxests nje læknisfund, er þú kveð-
ui þetta líf“. Skúli andaSist 14.
júní 1837 og varð fjótt um hann.
Þessi dæmi sýna a. m. k. það,
að svipaðar jhugboðasögur eru
sagðar um menn á síSustu öld,
e:ns og sagt er að gerst hafi
fyrir þúsund ámm hjer á landi.
Þá eru orð Helga Harðbeinssonar
næsta hugstæð. Hann þerði blóS
Bolla af spjótinu á blæju Guð-
rúnar. Halldóri rís hugur við
þessum hrottaskap. „Þetta er ill-
mannlega gert ok grimmlega“,
segir hann. Helgi bað hann þat
eigi harma — „því at ek hygg
þat at undir þessu blæjúhomi
búi minn höfuðsbani. (Laxd, 178).
Þetta er aRákveSið hugboð. En
gæti honum ekki hafa dottið
þetta leiftur snÖgglega í hu'g,
um leið og hann tók eftir hvem-
ig Guðrún var á sig komin. En
hvaðan kemur honum hugboðið 1
Jeg spyr aðeins. Enga skijan-
lega vissu gat Helgi haft um
það, aS bam það er Guðrún
gekk með mundi ná nokkrum
þroska, eða hann lifði þann tíma
lc:gt“ (Laxd. 167). Synir Ólafs, sem yrði þá aS líða til hefnd-
pá virðast tæplega vera djúp- anna. Vel trúi jeg því, að orð
kyggjumenn, nema ef til vill Hall-
dór. Hann grunar kúgunarbragð
þeirra Þorsteins Kuggasonar og
Þorkels Eyjólfssonar ríka á Helga.
felli. Við Þorstein segir hann:
,,Bolöx“ mun standa í höfSi þjer,
af enum versta manni, ok steypa
svá ofsa þínum ok ójafnað“. En
Þorkeli víkur hann þessu feigðar-
lugboði: „Fyrr muntu spenna um
þöngulshöfuð á Breiðafirði enn
ek handsala nauðugr land mitt“.
þessi hafi geymst óbrjáluð í arf-
scgnunum; því jeg þekki þess dæmi,
aS jafnvel minnislitlu nútíSarfólki
eru þau ógleymanleg. Guðmundur
hinn ríki var nærgætinn um margt.
Hann segir þetta við Hall Sigmund-
arson, er lætur vel yfir veru sinni
í Svarfaðardal: „Sje ek at þú þykk-
ist vel leikit hafa, enn svá segir mjer
hugr um, at rautt mun sjá í skör-
ina fyrir hinar þriðju vetmætr“.
(Valla-Ljótss. 11). ÞaS rætist, aS
(Laxd. 236). AuðvitaS getur þessijilalli e veginn. En vel má álíta, aS
sögn verið tilbúningur, en væri Guðmundur hafi ráSiS í þetta af
hn sönn, fyndist mjer hún mjög .sennilegum líkum, því Halli var ó-
merkileg, því Þorkell druknaði
á Breiðafirði, eins og kunnugt er;
er það minnir líka á draum Þor-
kels, er hann þóttist drepa skeggi
sínu ofan í Breiðafjörð.
Þegar jeg les þessar hrakspár
Halldórs, rennur ávalt í huga
mjer frásögn Gísla KonráSssonar
um deilu þeirra Benedikts Bechs
sýslumanns í Hegranesþingi (1708
—1718) og Jóns Bergmanns
Steinssonar biskups á Hólum.
Einu sinni heima á Hólum sló í
kappræðu með þeim, og er Jóni
þótti Benedikt allorðhvass, segja
menn hann mælt hafa: „Ekki
verður þú jafnstæltur, Benedikt,
þegar selurinn rífur þig!“, en
Benedikt þá svarað: „Ei mun jeg
þó drepa mig sjálfur“*). Hvað
sem hæft er í þessari almælis-
sögu, þá er það talið víst að Jón
hafi fyrirfarið sjer, en Benedikt
dmknaði í Hjeraðsvötnum og var
líkið skaddað. En væri hæla fyr-
i. þessari sögu, gæti hitt líka ver-
ið satt, er Halldóri er eignað.
tessu til samanburðar má énn-
fremur minna á hugboð eða spá
(>dds Hjaltalíns um snöggdauða
Skúla sýslumanns Magnússonar er
var eit sinn staddur á Ballará,
ásamt Oddi. Mislíkaði Oddi sú upp-
ástunga Skúla, að læknir færi
með sjer frá Eggerti presti, er
þar lá hættulega veikur. Þá mælti
Oddur: „Enginn bað þig orð til
fyrirleitinn og ofstopagjarn, en það
kom sjer illa í sveit Valla-Ljóts. —
Skýrara hugboð kemur fram um
vináttumál Ófeigs í Skörðum, sem
sjest af orðum hans við Ófeig: ..
„enn athuga er vert, at þú munir
vera á móti mjer, er mín sæmd ligg
ur við“. (Ljósvetn.s. 20). Þá voru
þeir vinir, en vináttubandið slitn-
aði síöar, og rættist þá hugboðið.
*) TJm þetta má lesa nánar í sagna-
Iþáttum, er komu neðanmáls í ísa-
fold 1882. Heimildarmenn eru vel-
þektir.
Kolaverkfallinu, sem staðið hefir
í Ameríku undanfama mánuöi lauk
fyrstu dagana í september á þann
hátt, aö báðir aðilar sættust á að
taka miölunartillögu öldungaráös-
mannanna Reed og Pepper. Er það
efni hennar, að launin haldast ó-
breytt frá því sem verið hefir til 31.
ágúst 1923. Tlafa vinnuveitendur því
falliö frá því, að lækka kaupið, en
verkamenn hinsvegar slakað til á
kröfu sinni um, að verkalaunin skuli
baldast óbreytt í tvö ár. Höfðu all-
ar undanfarnar miðlunartillögur
strandað á þessari tveggja ára kröfu
verkamanna.
Var frjettinni um málalok þessi
tekið með hinni mestu gleði af öll-
um almenningi í Bandaríkjunum.
Kolaverkfalliö hefir komið hart niö
ur á almenningi, kolaveröið hækkaö
og bakað verksmiðjum mikil óþæg-
indi og t. d. lamað stáliðnað Banda-
ríkjanna mjög. Er þaö óútreiknan-
legur skaði sem orðið hefir af verk-
*) Um þetta getur Gísli í Skag-
fírðingasögu sinni og víðar í rit- ’ fallinu. Enskar namur hafa hinsveg-
ar grætt á verkfalli þessu og Bretar
um sinum.
náð markaði fyrir kol sín í ýmsum.
þeim löndum, sem þeir höfðu mist
markað í á undanfömum árum og
ennfremur flutt mikið af kolum til
Bandaríkjanna sjálfra.
Talið er víst, að öllum námum
Bandaríkjanna hafi verið haldið svo
vel við á verkfallstímanum, að þær
hafi getað byrjað framleiðslu á
ný undir eins og verkfallinu lauk,
og að hægt verði að framleiða nóg
kol undir veturinn svo að eigi þurfi
að flytja meira inn frá öðrum ríkj-
um.
■o-
Berskipin Eyðilögö.
Samkvæmt ákvæðum fundarins í
Washington í fyrra sumar átti a*
eyðileggja aUmikið af herskipaflota
stórveldanna. Eigi hefir ákvæðura
þessum verið fullnægt ennþá, e»
samkvæmt fregnum frá flotamála-
stjórninni ensku, ætla Bretar aö fara
að byrja á þessu og hafa verið nefnd
til eftirfarandi skip, er fyrst skulu
eyðilögð:
Beitiskipið „Lion“ 30900 smálest-
ir að stærð. Beitiskipið „Princess
Royal“ 30900 smálestir. Herskipið
„Orion“ 25500 smálestir. Herskipiö
„Conqueror“ 25500 smálestir. Ilei-
skipið „Monarch“ 25500 smálestir.
Herskipið „Erin“ 25500 smálestir.
Alls eru þetta 164000 smálestir.
Hafa öll þessi £kip tekið þátt í
heimsstyrjöldinni og eru flest þeirra
rúmlega 10 ára gömul.
--------o-------,
Sfek til siðmannaeKna.
Forseti sambands enskra sjómanna
og kyndara, Havelock Wilson, hefir
nýlega feiígið opinbera tilkynningu
um það frá stjórninni, að fjármála-
ráðuneytið hafi ákveðið, að 5 milj.
sterlingspund af skaðabótafúlgu
þeirri sem falla á í Breta hlut af
skaðabótum Þjóðverja, eigi að skift-
ast milli eftirlifandi barna og ekkna
enskra sjómanna, sem biðu bana I
heimsstyrjöldinni.
--o--
-= DAGMl =-
Ungmennaf jelagsfundur verður hald-
inn í Þingholtsstræti 28, (Hússtjórn-
arskólaaum) kl. 8y2 í kvöld. A
fimdinum verða rædd mikils varð-
andi fjelagsmál — fjármál. — Fo»-
maður fjelagsins biður þess getið,
að hann vonist eftir öllum fjelaga-
mönnum á fundinn.
Togararnir. Kári Sölmundarsom
kom frá Englandi síðdegis 1 gæi.
Með skipinu komu Páll Ólafsson
framkvæmdarstjóri, Hilmar Stefáns-
son bankaritari og Valtýr BlöndaJ
stud. jur. Af veiðum komu SkúlS
fógeti, Menja og Austri. Menja fór
til Englands með fullfermi af í»-
fiski. Draupnir fór út á veiðar.
Fylla kom frá Norðurlandi í gær-
morgun; hefir verið þar við land-
helgisgætslu undanfamar vikur. —
Farþegi með skipinu var Sigurjón
Pjetursson kaupmaður.
Sirius fór í gærkvöldi norður um