Morgunblaðið - 19.09.1922, Blaðsíða 3

«*<-. WÚfciAsiWí'S JS*?etW'S-yií*w«íílí
v*» U-eliV.CiX&3£Zt*Wi<m£ZíA2!»t<\,MKW«j{*W W•■» s**tCJt&***KVK’ 'OCaH.
MMV»—vi—-
ma.JS © mii B£A* %ft
? -_yCTES3««»;**'
■ *; -ssr. íww.k *
Tlijkomitm sfcófafnaöur,
margar tegtmdii
fií Ji v a 17 n b e r g s b r eoð r a.
Sá fyrverandi segir um , hjúkr-
unina, að hún sje „sorglega ljé-
leg“ og „bæði lítil og ófullkomin“
og hann dróttar >ví að hjúkrun-
arkonunum að þær sjeu „harðar
og kaldar við sjúklingana“, og
getur þess til, að mjer þyki best
að þær sjeu svo, og að jeg brýni
það fyrir þeim! Ójú, ef þetta er
í raun og veru fyrverandi sjúkl-
ingur, þá er það ósköp göfug-
mannlega gjört, að senda sínum
íyrvérandi hjúkrunarkonum svona
tóninn úr óhultu skúmaskoti á-
byrgðarleysisins. Sumir vanþakka
alla hluti sem þeim er vel gjört,
og munu hjúkrunarkonurnar ekki
láta slíkt á sig fá, því þær vita,
að langflestir kunna að meta þeirra
góða og óeigingjarna starf.
Þá er því haldið fram að hjúkr-
unarkonurnar sjeu of fáar,oghann
segir að það sje venja erlendis,
þegar fólk er mjög veikt, að það
fær hjúkrunarkonu til að sitja
hjá sjer nótt og dag, en hjer á
Vífilsstöðum sje öðru máli að
gegna o. s. frv. Þó að jeg viti
ekki hver þessi skúmaskotsnáungi
er, þá býst jeg við að jeg þekki
betur til erlendra sjúkrahúsa en
hann. „Föst hjáseta“ er ekki al-
gengari á almennum sjúkrahúsum
eða heilsuhælum en hjer. Það er
satt, að hjer hefir_verið aðeins ein
föst vökukona (síðastl. vetur var
hjer vökupiltur) og er það eins
og tíðkast á slíkum stofnunum er-
lendis. Oft hefir það komið fyrir,
að hjúkrunarkona hefir setið hjá
einum sjúkling heilar n*tur eða
daga, og auðvitað er vökukonan
mest yfir þeim sjúklingi sem veik-
astur er, og vitaskuld eru hjúkr-
unarkonurnar ótrauðar að fara á
fætur að næturlagi, ef eitthvað
ber út af, og sitja hjá sjúklingi
eins lengi og þörf er á, og eins
lengi og sjúklingurinn óskar þess.
Hjer eru nú 10 hjúkrunarkonur,
að yfirhjúkrunarkonunni og hjúkr
unarnemum meðtöldum, o.g síðastl.
\etur voru þær 8 (fyrir utan vöku
piltinn), enda voru þá færri sjúkl-
ingar. Þetta er að vísu miklu
fíeiri hjúkrunarkonur að tiltölu
við sjúklingafjölda en t. d. við
almenningsheilsuháli í Danmörku,
en þess er að gæta, að hjer eru
fleiri riimfastir sjúklingar. Víst
væri það gott, ef menn þyrftu
ekkert að s.já í skildinginn, að
hjer væru enn fleiri hjúkrunar-
konur, því þær, eins og annað
starfsfólk hælisins, hafa mikið að
gera, o,g jeg er óhræddur um að
enginn sanngjarn maður ber þeim
það á brýn, að þær liggi á liði
sínu.
Þá kemur rógur skúmaskots-
piltsins um matinn. Ekki hygg jeg,
að ráðskonan hjerna þurfi að taka
sjer þennan ómerkilega o,g ill-
kvittnislega róg nærri, enda er
hún alkunn fyrir kunnáttu, d.ijrn-
að, hreinlæti, hagsýni og alla góðr
ráðskonukosti.
Það er enginn til svo fullkom-
inn, að -ekki sje hægt,, með meiri
eða minni rjetti að einhverju að
finna, og þó maturinn hjer sje,
að dómi fjölda margra sanngjarnra
manna miklu betri en alment ger-
ist, þá eru auðvitað ætíð ein-
hverjir sem hafa út á hann að
setja, og þarf ekki að kippa sjer
upp við slíkt. Jeg hefi auðvitað
iðulega bragðað á mat Heilsuhæl-
isins, og hefi ekki getað fundið
annað, en að hann væri góður og 1
vel til búinn og yfirleitt betri en
alment gerist, en — „um smekk-
inn þýðir ekki að deila“. Jeg vil
því fara aðra leið til þess að sýna,
að sjúklingar hjer eru yfirleitt
ekki á „sultarkúr“ heldur miklu
fremur þrífast vel. \
Allir sjúklingar sem fótavist
hafa, eru vegnir einu sinni í viku,
og er þyngdin rituð upp. Má af
því sjá, hve mikið hver hefir
þyngst frá því hann kom og þang-
.að til hann fór. Jeg hefi nú at-
hu.gað þetta um þá sjúklinga, sem
farið hafa burtu af hælinu frá því
1. janúar síðastl. og þangað til nú.
Er útkoman þessi:
Af fullorðnum sjúklingum fórú.
50, þar af þyngdust 45 sjúkl. 258,7
kg. samtals, eða 5,75 kg. hver til
uppjafnaðar. 5 ljettust samtals
17,9 kg. eða 3,58 kg. til uppjafn-
aðar.
Þess ber að géta, að einn af
þessum 5 ljettist um 13 kg., og
var hann mjög veikur er hann
fór. Hinir 4 ljettust því að jafn-
aði ekki nema rúml. 1 kg.
Af bömum fóru 16, þar af
þyngdust 15 börn 76,5 kg. samtals,
eða hvert 5,1 kg. Eitt barn var
ekki vegið, ien þyngdist óefað,
ekkert ljettist. Þessu lík hefir
þyngdaraukningin verið hin fyr-
irfarandi ár. Þetta er í betra lagi,
samkvæmt skýrslum útlendra
heilsuhæla sem jeg’ hefi. Þegar
þess er gætt, að þetta eru berkla-
sjúklingar, sem þráfaldlega eru
lystarlausir og matvandir, þá get-
ur heilsuhælið verið vel þekt fyrir
þessa útkomu.
Sá „fyrv.“ er heldur ekki á-
nægður með framreiðslu matar-
ins, og sjerstaklega kvartar hann
um að mjólkin, — sem hann segir
að sje hrein og góð, þótt undar-
legt sje — sje borin í „tommu-
þykkum“ bollum. Það er rjett, að
þykþir postulínsbollar eru notað-
ir til þess, og jeg hefi ekkert á
móti því að segja hvers vegna
þeir eru notaðir en ekki glös. Svo
er mál með vexti, að hvert matar-
ílát er sjúklingur notar er soðið
eftir hverja máltíð, til þess að
trygging sje fyrir því, að sótt-
kveikjur flytjist ekki frá einum
sjúklingi til annars, en glös eru
ónothæf,vegna þess að þau springa
við suðuna. Geta menn sjeð af
þessu, hvort piltur færir alt til
betri vegar.
Sauraustur þokkapiltsms í átt-
ina til mín læt jeg mig einu gilda.
Sumir hafa furðað sig á, að
nokkur ritstjóri skuli hafa látið
sjer sæma, að taka slíka grein
sem þessa nafnlausa, en verða þó
að játa, að hann viti ekki, hvort
farið er með lýgi 6ða sannindi.
Ritstjórinn hefir „ekki getað kom-
ist að raun um, hvort einstök
atriði eftirfarandi greinar hafivið
full rök að styðjast“. Og í seinni
greininni segir hann: „Mjer kem-
ur ekki til hugar, að gera þessi
aðfinsluorð að mínum, sem birtast
hjer i blaðinu um Vífilsstaða-
hæli“. Mörgum mun finnast að
þetta beri vott um skort á ábyrgð-
artilfinningu, og eru hissa á þess-
um sauraustri á saklausar konur.
En þetta þarf engan að furða.
Hver verður að þjóna sínu eðli.
Framh.
Sig. Magnússon.
! ■■ '..■■■■■'.O'- ■ ii , 1
mmmm m \
í júlímánuði í sumar kom frjett
um það, að til styrkingar Land-
mandsbanken í Kaupmannahöfn,
hefði Þjóðbankinn gefið loforð um,
af lána honum 30 miljón krónur
til þess að standast óhaggað áföll
þau, sem hann hefir oröið fyrir
undanfarin ár. Var þá gert ráð
fyrir, að þetta mundi nægja til
þess, að bankinn nyti fulls trausts
almennings framvegis og að hann
gæti starfað með fullu fjöri.
I gærmorgun barst sú fregnhjer
um bæinn, að bankinn væri kom-
irn í algert öngþveiti, hefði stöðv.
að útborganir og væri að verða
gjaldþrota, en tilraun hefði verið
gerð til þess að fá forrjettinda-
hlutabrjef handa honum, og að af-
stýra því, að sparisjóðsinneignir
einstakra manna töpuðust. Voru
sögur þessar hinar ferlegustu og í
fjölmörgum útgáfum, sem mynd-
ast hafa hjer og hvar á götuhorn-
um, því í gær var lítið um annað
talað en þetta „bankahrun“.
Gera má ráð fyrir, að nokkuð
hafi verið satt í sögum þessum;
að bankinn hafi áfram verið tor-
tryggilegur í apgum almennings
og jafnvel að það hafi komið í
Ijós, að tap hans er meira, en
áætlað var í sumar. Um það hefir
ekki fengist ábyggileg vitneskja
enn. Víst er um það, að ástandið
hefir verið svo ískyggilegt, að
skjótra urræða hefir þótt við
þurfa, því stjórnin danska hefir
stig.ð það skref, sem varla er
gert nema brýn nauðsyn sje til:
að leggja bankanum til fje og
beita sjer fyrir, að aðrir gerj það.
Hvernig málinu var háttað í gær,
eítir að stjórnin hafði hlaupið
undir bagga, má sjá af eftirfar-
andj tilkynningu frá sendiherran-
um danska, sem einnig segir laus-
lega frá aðdraganda málsins:
„Vegna þess að það hefir komið
í ljós, að aðstoð sú, sem Þjóð-
bankinn hjet Landmandsbanken í
sumar, hefir ekki megnað að afla
bankanum starfsnæðis þess og til-
trúar, sem nauðsynleg er, hafa
ítarlegar ráðagerðir farið fram
með stjórmnni, Þjóðbankanum,
Östasiatisk Compagni, Stóra Nor-
ræna og bankaeftirlitsmanninum.
Urslitin hafa orðið þau, aS ákveS-
iS hefir veriS, að styrkja beri enn
frekar fjárhagslegan grundvöll
bankans, og að róttækar breytingar
verði gerðar á stjórn hans.
Til þess að útiloka allan efa um
öryggi bankans, hefir þaS ráö verið
tekið, aS tryggja bankanum 100 milj
króna' í forrjettinda-hlutabrjefum,
og þeir sem leggja það fram, eru
ríkið, Östasiatisk Co., Stóra Norr-
ænh, og Þjóðbankinn leggur fram35
miljónir, í stað þeirra 30, er hann
hafði heitið áður. Til þess að sam-
þykkja hluta ríkisins í láninu, en
hann er 40 milj. kr., og ennfr. veita
heimild til ábyrgðar þeirrar, er hjer
er greint frá á eftir, — en þetta
hvorttveggja er skilyrði fyrir mála-
llausninni — verður ríkisþingið
kyatt saman næstkomandi þriðjudag
(í dag).
Ríkið ábyrgist að svo miklu leyti,
sem fármálaráðherrann álítur for-
svaranlegt, Þjóðbankanum öll þau
lán, sem hann álítur /nauðsyidegt að
veita .Landmandsbanken, meðan
hann er að komast úr kreppunni.
Bráðlega verður kvatt til aðalfund
ar í Landmandsbanken, til þess að
t ka afstöðu til liins nýja lilutafjár
og til þess að ákveða þá rýrnun á
fyrverandi hlutafje bankans, sem
teljast verður sjálfsögð, vegna taps
þess, sem orðið er, og til þess að
gera æskilegar breytingar á stjórn
bankans.
H. N. Andersen etasráð hefir lof-
að að verða í nýja bankaráðinu.
Þangað til hið samþykta fyrir-
komulag er endanlega samþykt af
ríkisþinginu, verða útborganir all-
ar af inneignum manna í bankanum
t- kmarkaðar þannig, að eigi verða
greiddar af sömu inneign nema 1000
krónur'1.
Svo sem kunnugt er, er Land-
mandsbanken viðskiftábanki Lands-
bankans her. Hefir Morgunbl. því
snúið sjer til Landsbankastjónar-
innar, og spurt, hvort þessi atburð-
ur hefði nokkur áhrif á viðskifta-
samband bankanna, og svaraði hún
þessu:
„Eins og viðskiftum Landsbank-
ans við Landmandsbanken er nú
varið, þá hefir það, sem nú hefir
skeð, engin áhrif á aðstöðu Lands-
bankans, hvorki inn á við nje út á
við“.
--------o-------
Gengi erl. myntar.
Kaupmannahöfn.
Bterlingspund............. 21.20
Dollar..................... 4.82
Mörk....................... 0.36
Sænskar krónur............127.00
Norskar krónur............ 81.75
Franskir frankar.......... 36.35
Svissneskir frankar .. .. 89.75
Lírur..................... 20.20
Pesetar................... 72.75
Gyllini...................186.00
Reykjavík.
Sterlingspund............. 25.60
Danskar krónur............122.62
Sænskar krónur............156.23
Norskar krónur............ 99.35
Dollar..................... 5.90

i
Stórhríð var í Eyjafjarðarsýslu í
gær og sjálfsagt víðar á Norður-
lsndi, að því er símað var að norðan.
Hafa gangnamennirnir norðlensku
fengið vetrarveður í fyrstu göngunum.
Menja hefir nýlega selt afla sjnn
í Englandi, 1000 kitti, fyrir 1066 pd.
sterling.
Borg fer hjeðan í dag vestur og
norður um land. Yiðkomustaðir eru
Patreksfjörður, Dýrafjörður, ísafjörð-
ur, Siglufjörður og Akurejuri.
Kaupþingið opið í dag.
Hjeraðsfundur verður haldinn í
Hafnarfirði á morgun og byrjar með
guðsþjónustu í Hafnarfjarðarkirkju
kl. 12 á hádegi.
Leiðrjetting. í skilagrein fyrir gjöf-
nm til Dýraverndunarfjelags fslands,
sem stóð í Morgunblaðinu 18. þ. m.,
átti að standa: Frá Bjarna Magnús-
sjni á Kirkjusandi 5 kr. (fyrir safn-
að á Kirkjusandi). Gjafaupphæðin
samanlögð átti að vera 307.46, en
ekki 327.46.
Sigurður Skagfeldt söngvari er hjer
nú staddur og ætlar að syngja hjer
í kvöld. Hann kemur úr sumardvöl
heima í Skagafirði, og er á leið til
Kaupmannahafnar. Þar hefir hann
verið við söngnám síðustu árin, í
hittifyrra hjá P. Bang, söngkennara
við Musikþonservatoriet, og í fyrra
hjá V. Herold söngvara. Hefir hann
ágæta vitnisburði frá þeim báðum.
Kæstkomandi vetur verður hann enn
við nám hjá V. Herold, einn af að-
eins 4 lærisveinum, sem eiga nú kost
á tilsögn hans, og eru tveir þeirra
danskir, 1 finskur og svo þessi ís-
lendingur. — Meðal annars, sem hr.
Sig. Skagfeldt syngur lijer í kvöld,
verða ný lög eftir hr. Árna Thor-
steinsson.
Yfirlýsing. í 38. tbl. Tímans 16. þ.
m. eru tvær vísur eftir mig, sem ekki
eru þó alveg rjett hermdar, en mestu
skiftir, að skotspónafregnin viðvíkj-
andi vísum þessum er rakalaus ósann-
indi, því jeg hefi hvorki beðið rit-
stjóra Morgunblaðsins nje nokkurn
arnan ritstjóra þessa bæjar að flytja
þær fyrir mig.
P. t. Reykjavík, 18. sept. 1922.
Jón S. Bergmann.
Knattspyrnnmót 3. flokks. í kvöld
kl. 6 keppa K. R. og Valur. Okeypis
aðgangur.
Ólafur Friðriksson virðist hafa
gleymt nú í svipinn athúgasemdinni,
sem H. H. konungurinn setti aftan
við náðnnina í sumar. Þetta gerir nú
að líkindum lítið til, þegar góðsamir
menn og honum velviljaðir, eins og
þið Morgunblaðsmennirnir, eigið í
hlut. En sem gamall kúnningi vil
jeg ráða honum til þess, að gæta sín
betur i skrifum sínum í Alþýðublað-
iiu, en hann hefir gert í greinum
þeim, sem þar hafa spunnist út úr
smágrein þeirri í Morgunblaðinu, sem
nafn mitt stóð undir. Hjer er ekki
um neitt að ræða, sem nokkuð á
skylt við „skjalafölsun“, og þótt
hann ef til vill sje þeirrar skoðunar,
að lesendur blaðs síns yfirleitt stígi
ekki í vitið, þá ætti hann ekki að
telja þeim boðlega aðra eins vitleysu
og þessar „skjalafölsun ír' ■’ -greinar.
Jeg mun aldrei leita leyn's til hans
um það, hvar jeg birti greinar mín-
ar, ef mjer dettur í hug að stinga
niður penna. En það má hann vita,
hvort sem honum líkar það betur eða
ver, að fremur mun það verða í
Morgunblaðinu en Alþýðublaðinu.
Durgur.
/
Þór, björgunarskip þeirra Yestmann
oyinganna, kom fra Norðurlandi í gær
°J er nú lokið strandvörslu þess fy»-
ir norðan í þetta skifti. Hefir Þór
getið sjer hinn besta orðstýr norður
þar. Skipið fór frá Akureyri og kom
við á Siglufirði og ísafirði og flutti
fjölda farþega af öllum þessum stöð
um.
Rafmagn er nú verið að leggja inn
i fjöldamörg hús hjer í bænum fyrir
veturinn. Mun rafmagn nú vera kom-
ið í um 1000 hús, og enn er vitan-
lega eftir að leggja leiðslur í mörg.
Uppskera úr görðum er nú alment
byrjuð hjer síðan frostanætur fórn
að koma; mun hjer allvel sprottið
víðast.
Togararnir. Belgaum kom frá En^-
landi í fyrradag. Ari kom af veið-
um í gær.
Grænlandsmyndin mikla heitir rnynd
sem Nýja Bíó sýnir nú, og má telja
hana stórmerkilega að ýmsu leyti.
Sjá menn á henni landslag í Græn-