Morgunblaðið - 29.11.1922, Síða 1

tstvxim
Stofnandi: Vilh. Finsen.
LANDSBLAD LÖGRJETTA.
Ritstjóri: Þorst. Gíslason..
10. árg., 25. tbl.
Miðvikudaginn 29. nóvember 1922.
ísafoldarprentsmigja h.f.
POLARINE-SMDRN NGSOLIUR besta
Hið ís eiski steiaolíuhluídíjelag
Símar 214 og 737.

uamia S3íó|
miljónaþjájurinn
PjEturUass
[riafnlausimaðurinn]
Þar sem öllum ber saman
um að þesei mynd sje sú
besta sem hjer hefir sjest,
ætti fólk ekki að láta hjá
líða að fylgjast með frá
byrjun.
I. kafli
sýndur i kvöld.

tm
Það tilkynnist hjermeð vinum og ,vandamönnum að maðurinn
minn Guðni Jónsson á Vatnsnesi við Keflavík, andaðist 28. þ. m.
Jarðarförin verður síðar ákveðin.
Helga Vigfúsdóttir.
S. R. F. í
Fundur verður haldinn í Sálar-
rannsóknarfjelagi íslands fimtu.1.
30. nóv. þ. á. í Báruljúsinu kl.
8V2 siðdegis.
Frú Vilborg Guðnadóttir flytur
erindi um skygnisýnir.
750 m. Sirts selst nú
fyrir kr. 1,00.
400 m. FlóneL selst
nú fyrir kr. 1,00.
65 Kvenslobrokkar sel-
jast nú fyrir kr. 10,00.
100 Barnasokkar bóm-
ullar kr. 0,50 parið.
300 Alullarkarlmanna
sokkar kr. 1,00 parið.
10%
afsláttur verður gefinn
á vörum verslunarinnar
enn í nokkra daga. —
Egill Jocobsen.
Dansskemtun
helður Stúðentafjeiag Háskólans
föstudaginn hinn I. desember n. k. kl. 9 e. m.
öllum stúdentum eldri sem yngri heimill aðgangur.
Aðgöngumiðar fást á Mensa academica fimtudaginn 30. þ. m.
kl. 4—7 e. m.
St jórnin.
X/^IXO^AJ^ftTTTYTrniXTt»llJXXXXr.|-JXXXOUt3JLI
De FQtEnEdE malErm. FanjEmöllE
Kaupmannahðfn
Stofnsett 1845.
Grönnegade 33.
Sfmn.s Farvemölle
Selur allsk. málningavörur. Margra ára notkun á Is- E
landi heflr sýnt að farfi vor á sjerlega vel við íal. veður- í
áttufar. — Skrifið eða símið fyrirspurnir um verð o. þ. h. «
F
P
xriJJJjrjfiriLrrjrii 1« m j »T*rmTn »111 'r-t rrrrrrrrr f
III
Londoh 6. íióv.
Akvörðun Angórastjórnarinnar
um að setja Tyrkjasoldán af,
ásamt ráðnneyti hans, hefir nú
verið opinberlega tilkynt sendi-
nefnd bandamanna í Konstanti-
nópel. Hefir stjórnin í Angóra
skipað Refet pasja yfirstjórn-
anda í borginni og gef'ið honum
umboð, sem þykja illa samrým-
»st samningum þeitn, sem gerðir
Voru í Mudanía um vopnahlje
hiilli Tyrkja og Grikkja og banda-
ríanna.
Dansk-íslenska fjElagið
heldur samkomu fimbudaginn 30 nóvember, kl. 8 á Hótel ísland.
Lautinant V. Steenstrup flytur erindi um Carlsbergsjóðinn.
Prófessor Guðmundur Finnbogason talar.
Fró Tove Kjarval les upp (H. C. Andersen).
Hljóðfærasveit skemtir.
Dans á eftir.
Aðgöngumiðar fyrir fjelagsmenn og gesti þeirra fást í bóka-
verslunum Sigfúsar Eymundssonar og ísafoldar og kosta 2 krónur.
Aðstaða bandamanua hefir
breytst mjiig við þetta. Áður vav
að eiga við stjórnina í Konstan-
tinópel, sem var meinlaus og
gagnslaus, en nú við umboðsmann
Mústafa Kemals, sem er hilnn
kröfuharðasti í öllu. Að vísu hef-
ir Refet pasja lýst yfir því, að
hann mundi halda Mudanía-samn-
ingana. En jafnframt hefir hann
gert körfu til þess, að herlið
Kemalsliða mættj fara inn í hlut-1
lausu hjeruðin Chanak og Galli-
polis og ennfremur krafist ým-
iskonar }7firráða í Konstantínópel.
En sá er munurinn á þessari deilu
og hinni fyrri, að nó standa
ban'damenn saman, og Frakkar
vilja ekki slaka til í neinu.
Refet pasja hefir ennfremur
krafist þess, að herskip banda-
manna komi ekki ti! Konstantí-
nópel nema að fengnu leyfi
Tyrkja, og- að herlið frá þeim
megi ekki koma í land. Herskip-
in geti aðeins fengið að koma
inn á höfnna að deginum til og
að eigi raegi þau vera á hreyf-
ingu á næturþeli í tyrkneskri
landhelgi. Bandamenn svöruðu
því, að kröfur þessar væru ekki
í samræmi við Múdanía-samn ng-
ana, og að þeim yrði ekki gegnt.
Refet pasja hefir aukið lið sitt
I i Konstantínópel og eru menn
' hrædd'r um, að hann muni þeg-
ar minst varir ráðast á setulið
bandamanna þar. Hafa herfor-
ingjar bandamanna í K^onstantí-
nópel fengið leyfi stjórna s’nna
til þess að setja herlög í borg-
inni og lýsa y-fir ófriðarástandi
þar, ■ ef þeim þykir við þurfa.
Erlendum, hermönnum, einkum
enskum hefir verið sýndur mikill
f.jandskapur síðan nýja stjómin
tók við, og hafa fjórir verið
drepnir.
Nýrri skelfingu hefir slegið á
Grikki og Armeníumenn, sem bó-
settir ern í Konstantínópel, við
þessa viðburði. Reyna þeir að
koma sjer undan sem best þeir
geta og um 100 þúsuhd Armenar
eru þegar komnir á le'ð til Búlg-
aríu. Hefii’ stjórnin þar lofað að
taka á móti þeim og sjá þeim
j farborða.
Tyrkjasoldán hefir fengið enskt
lið til varnar sjer og nokkrir
ráðherranna úr stjórn hans hafa
flúið úr landi. Eigi þykir ólík-
■legt, að sú ákvörðun Mústafa
Kemals að, /setja soldáninn af
muni verða fyrirboði m:killa tíð-
ir.da og Tyrkjum í óhag. Sum-
staðar meðal Múhameðstrúar-
Pianna, t. d. í Egyptalandi liefir
afsetningin vakið megna , gremju
gegn Angórastjórninni og víst er
rm það, að með soldáninum hverf-
ur úr sögunni maður, sem tengt
b.efir saman játendur Múhameðs-
trúarinnar víðsvegar um' lönd.
Friðarfundurinn í Lausanne átti
að hefjast 13. þ. m. Nú hefir hon-
ran verið frestað f.vrir tilmæli
Bonar Law, sem ógjarnan vill
hafa hann. fyr en eftir að ensku
kosningarnar eru um garð gengn-
ar. Þykir þetta mjög bagalegt,
því skjótra úrræða er þörf og
óvíst nema vandræði geti leitt
af töfunni.
Fulltrúar Angorastjórnarinnar á
friðarfundinum Ismet pasha og
Risa Nouri eru konm:r til Kon-
standínópel með umboð sitt og
kröfúr þær, er þeir eiga að halda
fram á fundinum. Vilja Tyrkir
fn alla Þrakíu og krefjast afar-
mikilla hernaðarskaðabóta af
Grikkjum. Þess er ennfremur kraf-
ist, að bandamenn sleppi öllum
yfirráðuin yfir Konstantínópel og
vtrði á burt þaðan með herlið sitt
og að Tyrkland veri viðurkent
sjálfstætt ríki í öllu tiillti. Búist
er við, að miklar deilur verði á
friðarfundinum um skuldir Tyrkja
vð bandameim frá fyrri tíð. Hef-
ir heyrst, að Tyrkir muni ætla
Sfiýjfi O;o
FrúX
eftir hiiiuua heimsfræga. sorg-
arleik Alexandre Bisson
Aðalhlutverkið Seikur hin
framúrskarandi leikkona
Pauline Frederick
af aðdáanlegri snild, svo að
myndin verður ógleymanleg
þeim, sem hefir sjeð hana.
Sýning kl. 8Va-
umKammsmmamssi- ?- ki
að fara að dæmi Rússa og neita
að viðitrkenna skuldir frá tíð
fyrri ríkisstjórna.
Um stjórnarskipun Tyrklands í
framtíðinni þykir víst, að lýðveld-
isfyr'rkomulagi verði komið á, og
að stjórnarsetrið verði í Asíu.
Aldaskifti.
IV.
Nl.
Vjer þurfum að neyta þess að
vjer göngum nú ekki framar á
4 fótum, þó að forættir vorar hafi
svo gert. Vjer eignm að horfa,
til himins. Á stjörnumar eigum
vjer að horfa. Vjer þurfum að
vita, að stjörnurnar eru heim-
kynn: lífsins. Það er engu' minni
f.iarstæða að hugsa sjer líf án
sambands við heim, heldur en að
hugsa sjer vatn eða eld án sam-
bands við heim. Á öðrum stjörnum
eru þær lífstöðvar sem oss ríður
lífið á að komast. í samband við.
Og nú er það auðvelt orðið. Sam-
fcandið fæst, ef vjer erum sam-
taka um þá þekkingu sem nú er
fengin. Og það verður að vera
svo stórhuga, að láta það ekki
fæla sig lengi úr þessu, að sú
þekking er íslensk. Það er ís-
lensk hugsun að nota í líffræð-
mni aflsvæðishugtak eðlisfræðing-
anna. Og þegar það er gert, verð-
t"»r fnllkomlega Ijóst það sem áður
var talið fullkomlega óskiljanlegt.
Vjer getum, með því hugsa
rjettar, bætt lífaflsvœðið hjer á
jörðu þannig, að áhrifin frá öflg-
ari lífverum nai betur að koma
hjer fram. Og enn mun af því
leiða. að framliðnir, sem eignast
hafa nýjan líkama á sterkara líf-
aflsvæði annarar stjömu, geta
komið hjer fram og gist sitt forna
heiinkynni á þann hátt sem nú
mun þykja mjög ótrúlegt. En það
mun verða ekki síður þýðingar-
mikið fyrir hina framliðnu sjálfa,