Morgunblaðið - 18.02.1923, Blaðsíða 2

+
Það tilkynnist vinum og vandamönnum, að konan min elsku.
leg, Stefanía Þuríður IngvarBdóttir andaðist að heimili sinu Braga-
götu 31 aðfaranótt hins 16 þ. m.
Ingólfur Loptsson.
Olgeirsdóttir.
Fœdd 12. júlí 1842. — Dáin 5. febr. 1923.
Sungid wið jarðarfðr hennar 17. febrúar 1923.
F T skinið fljótt í skúra breytist,
og skugga’ á æfistig.
Ö! amma, hve þeirn erfitt veitist,
sem er aS kveðja þig.
Ilve finst þeim líka margs að minnast,
sem móðurástum sönnum fá að kynnast,
þá hún, sem gleði gaf og yl
:,: er gengin fundar Drottins til. :,:
í dalnum þar, sem lóur ljóða
um lífsins gleði’ og frið,
og fjöllin stormum byrginn bjóða, '
en blómum veita grið,
og ástadrauma áin vekur,
en engi’ og hlíðar skógarlundur þekur.
J>ar vagga þín á vori stóð,
:,: þjer voru sköpuð forlög góð. :,:
Og er þú komst af æskuskeiði
þú ástvin sannan fjekst,
og þjer fanst sólin hlæja’ í heiði,
er honum með þú gekst.
En þó var stundum þrengra’ í búi,
og þyngri gangan oft og meiri lúi
en annar kynni’ að óska sjer,
:,: ef aðeins gróða leitað er. :,:
Frá morgni lífs var æ þín iðja
að örfa’ og þerra tár.
Þú vildir alla veika styðja,
en veita engum sár.
Þú börnum þínum vildir vera
vörn, og líka krossa þeirra bera,
svo svefns þau nytu, sætt og rótt,
r,: en sjálf þú vaktir dag og nótt. :
Og sál þín glöð æ guði treystí,
það gaf þjer altaf þrótt,
er frost af vonaljóra’ ei leysti y,
um langa vökunótt,
að vita: henni er þolin þreyir,
mun þegar morgnar birtast ótal vegir,
því brást þjer aldrei bjargarráð,
:,: þú baðst og reyndir Drottins náð. :,:
Þú þráðir stöðugt meiri menning
og meira ljós í sál.
„í vitsku þroskast“ var þín kenning,
„en varast heimskuprjáT ‘ !
Og þegar öll í borg og bygðum
sig börnin æfa vilja’ í sönnum dygðum
þá gefa verkin gull í mund
:,: og gæfa ríkir alla stund. :,:
I
Nú þökkum við með tári’ og trega
hvert tillit, orð og ráð,
þín minning, amma elskulega,
skal aldrei verða máð,
á meðan barn við móðurhjarta
fær meinin grædd og litið framtíð bjarta,
og englar himins halda vörð
:,: um helgidóm á vorri jörð. :,:
Okkur kvatt nú öll þú hefur
og átt nú fund við þann,
sem öllu líf og ljósið gefur
og líkn og kærleikann.
Hann mun láta’ um eilífð alla
aðeins birtu ’ og sælu ’ á veg þinn falla.
Barni Guðs sem vakti ’ og vann,
:,: nú verkalaunin dærnir hann. :,:
Gunncvr Amason
frá Skútustöðum.
Kvöldskemtun og dansleik heldur
fjelagið laugardag 24. þ. m. kl. 81/* síðd. í Iðnó.
Til skemtunar verður: Söngflokkur Verslunar-
mannafjel. Reykjavikur syngur, Jón 0. Jónsson upplestur, leikinn
gamanleikur og sungnar gamanvisur.
Aðgöngumiðar. verða seldir frá þriðjudegi til föatudagskvölds
í verslun Haraldar Árnasonar. Fjelagsmenn mega taka gesti með
og eru beðnir að ákveða þátttöku sína sem fyrst. Stjórnin.
Spanskar næfur
Til ágóða fyrir Stúdentagarðinn verða Spánsk-
ar nætur leiknar mánuðag 19. þ. m. — Óvenjulega
vel leikið! Jón Ó. Jónsson helöur stutta tölu um há-
skóla- og stúðentabyggingu og gagnsemi hennar.
Aðgöngumiöar verða selöir i Iðnó í öag og á morgun
frá kl. 10—1 og eftir 3.
Um þingið.
i.
Alþingi var sett 15. þessa m.
og tekur til starfa á morgun.
Hvers er nú þaðan að vænta?
•spyrja margir. En enginn getur
svarað.
Það er eins og þoka sje yfir
þinginu nú í byrjuninni, hvað
sem síðar kann að verða.
Sú stjórn, sem settist við stýr-
að á síðasta þingi, var mynduð
með samtökum milli Framsóknar-
flokksins og nokkurra leifa af
Sjálfstæðisflokknum gamla, og á
þeirra ábyrgð hefir hún farið
með völdin síðan. En ef marka
má blað Framsóknarflokksins,
Tímann, þá er nú það samband
komið út um þúfur. Blaðið hefir
hvað eftir annað veitst að for-
sætisráðherranum með ásökunum
og dylgjum, og það er líka kunn-
ugt, að hann hefir í mikilsvarð-
*,ndi málum gengið mjög svo í
berhögg við það og aðstandendur
j>ess. Á allf jölmennum stjórn-
málafundi, sem haldinn var hjer
nærlendis skömmu fyrir áramótin
og Framsóknarflokksmenni áttu
einfcum upptök að, var samþykt
vantraustyfirlýsing til forsætis-
ráðherra að viðstöddum ýmsum
þeim, sem taldir eru mestu ráð-
andi í flokknum, án þess að þeir
andæfðu henni með einu orði,
hvort sem þeir hafa staðið bak
við flutning hennar eða ekki.
Einnig hefir flokksblaðið vegið
fast að öðrum foringja Sjálf-
stæðismanna, Bjarna frá Vogi,
sem þó var með í samtökunum
.á síðasta þingi og blaðið virtist
hafa mætur á meðan þau sam-
tök voru að myndast.
Þetta nægir til að sýna, að
afstaðan er allmjög breytt frá
síðasta þingi, eða að minsta kosti
frá því, er stjórnarskiftin urðu,
því þá talaði flokksblað Fram-
sóknarmannanna svo sem það og
þeir ættu hvert bein í núverandi
stjórn, og var auðheyrt á því,
að það ætlaðist til að hún skyldi
lúta þess boði og banni milli
þinga.
En þetta hefir að ýmsu leyti
brugðist, eins og frá er sagt hjer
á undan, hvað sem svo verður
um sættir og samkomulag þegar
á reynir í þinginu.
Hjer skal engu um það spáð,
bvað þar muni gerast í þessu
efhi, heldur máli snúið að hinu,
hvað þar ætti að gerast.
I þinginu er nú brýn nauð-
syn á nýrri flokksmyndun. Og
aðalverkefni þess flokks er auð-
fandið. Hann á að halda uppi
borgaralegu frelsi í landinu í
víðustu merkingu þess orðs. ÞaS
er nú svo komið, að frjálslyndj
og íhald fer að fá sömu merk-
inguna, með því að þær breyting-
ar, sem nú er ákafast barist fyrir
á þjóðskipulagsmálunum, miða
allar að því, að rýra frelsi manna,
beita höftum og hömlum gegn
athafnafrelsi einstaklingsins, sem
áður var talið undirstaða allrar
þjóðlegrar velmegunar og far-
sældar.
• Um þetta verður nánar talað
í næsta kafla þessarar greinar í
sambandi við nauðsyn nýrrar
fiokkamyndunar.
--------0.------
Niðurl.
Jeg gat þess, að kvæði Matt-
híasar hefði lítil eða engin áhrif
haft á mig, þegar Lögberg kom
með það, Þar er mælikvarði minn.
Jeg met tilfinningakvæði h,ð sjálf-
sögðu eftir áhrifum þeirra, sem
jeg verð fyrir. Jeg skal benda
1 aðra lýsingu í skáldskap, þar er
•harðindum er lýst, þeim sem
þetta land hefir á boðstólum:
þjóðhátíðarkvæði Bólu-Hjálmars.
Hann lætur Fjallkonuna mæla
tii konungs á þessa leið m. a.:
I
„Sjá nú hve jeg er beinaber,
brjóstin visin og fölar kinnar;
eldsteyptu lýsa hraunin hjer
hörðum búsifjum æfi minnar.
Kóróna mín er kaldur snjór,
klömbrur hafísa mitt aðsetur,
Þrautir mínar í þúsund ár
þekkir guð einn og talið getur“.
•i
Ennþá rennur kalt vatn milli
skins míns og hörunds, þegar jeg
les þetta kvæði, einkum þetta
erindi.Á því marka jeg að skáld-
kyngi sje í kvæðinu. En auk þess
má sanna það með líkingum
Hjálmars, að skáldlega er kveðið.
En þó er þetta ekki hugnæmt.
Að vísu má segja, að alt sje
bugnæmt, sem nemur, hrífur,
hugann. En þá er þó farið að
verja málið á þvílíkan hátt, sem
lagaskúmar verja mál eða sækja.
Orðið hugð er fornt og þýðir það
í samskeytum, t. d. hugðarmál,
sama sem trúnaðar- eða hjartans-
mál. .Teg skal benda á Harðar-
sögu, þar sem Hörður segir um
Gullknapp, sem ferjaði Hólmverja
í land, undir feigðina, að eigi
sýndist sjer sá maður vel til
fallinn að bera á milli „þvílíkt
hugðarmál“. Þar er augljóst, að
hugnæmt eða hugðnæmt er það
eitt eða getur talist, sem snertir
hin viðkvæmu líffæri.
Þó að jeg mæli þessum orðum,
og láti í veðri vaka, að þetta
kvæði um volaða landið sje lít-
ils vert, bæði að efni og frá-
gangi, er jeg als ekki að kasta
rýrð á skáldið, sem gerði það.
— Hringhenda mín um Matthías
í Skírni í fyrra hugsa jeg að
beri mjer vitni um það, að jeg
vil sæma hann fullkomlega. Og
ef einhver ómerkingur hefði sagt
þetta, sem Einar segir, mundi jeg
hafa látið það inn um annað
eyrað og út um hitt í sömu
andránni, orðalaust.
Hinsvegar skal jeg játa það,
að um Matthías er annað að tala,
en það sem flýtur af kvæðinu
því arna — annað merkilegra.
Og þó er það á sinn hátt um-
ræðuvert, hve tilfinningaskáld
getur farið víða eldi sínum og
sýnt á sjer margar hliðar. En í
þessu kvæði er tilfinningaeldur-
inn hrævareldur.
En í hafíss-bvæðinu er bæði
jarðeldur, sólareldur og norður-
ljós. Það er skáldskapur sem eigi
fyrnist.
Einar segir það satt, og lagði
þó ekki margmælisáherslu á það
atriði — að unga kynslóðin, sú
sem renn’r sjer í bifreiðunum
og ruggar sjer í kaffihúsunum
og dillar sjer í kvikmyndaról-
unum — að hún veit lltið um þau
áfelli, sem gengu yfir land vort
árin, sem Matthías var í Odda
og síðan er hann nam land á
Akureyri. Um þau misseri er
mjer þó ennþá kunnara en Ein-
ari, af því að hann var þá í
Yesturheimi, en jeg úti í harð-
viðrinu eins og Matthías og þó
I oftar, og líklega í styttri brynju
og gisnari en hann. Þó lifði Einar
á / þeim árum vel nákvæmt (í
anda) með okkur hjer heima,
einkum í bókmentunum. Man jeg
;vel hve mjer þótti fengurinn
mikill í ritdómum Lögbergs, þeg-
ar jeg náði í það. Þá gleymdi
jeg í bili því íielkalda og ná-
hvíta heljar ríki, sem Hafíss-
kvæði Matthíasar fjallar um. En
þeir sem þá kröfsuðu gaddinn í
landi voru hafa haft ástæðu til
að festa sjón sína á öðrum verð-
mætum nær sjer og’ nauðsynlegri
en — fullveldi Bjarna frá Vogi,
sem búið er til á pappífnum.
Æfisögukaflar Matthíasar eru
merkilegir að ýmsu leyti og. ekki
síst fyrir frásagnirnar um ótal