Morgunblaðið - 04.03.1923, Blaðsíða 2

M ORGUN BLAÐIÐ
)
hafa sjeð hættuna, sem af þessu
stafar og varið of fjár til nýbýla-
ræktunar, og haft með höndum
mikilvægar tilraunir í þær áttir.
TTjer hefir verið talsvert urn þetta
ritað, .n framkvæmdir engar eða
litiar orðið enn. Þó eru allir sam-
mála um, að ræktun landsins sje
aðalskilyrði þess, að íslenska þjóð
in geti haldið menningu sinni og
einkennum. Helsta ráðið, sem virð
ist fært, til að kippa þessu í lag,
•er það að færa bygðina meira
saman. Nota sém best þá staði
sem be.st skilyrði hafa til þess að
þá megi rækta og lifandi verði á
þeim. Og þeir staðið eru auðvitað
þeir, sem hafa bestar samgöngur
og markað.
Hjer er stigið byrjunarspor í
þessa átt, og er óskandi að það
lánist vel, svo áframhald geti
orðið.
Eftir aS jeg hafði setið á fundi í
samgöngumálanefnd í gærmorgun,
las jeg í Morgunblaði frá í gær, a<5
jeg sæti „mi upp í Borgarfjarðar-
hjeraði“, og fleira í því sambandi,
sem er langt frá því aö vera sann-
leikanum samkvæmt, er jeg tel al-
veg víst að þjer hafið bygt á frá-
sögn einhverra óhlutvandra manna.
En kjósendum í Mýrasýslu =
kaupmannaliði í Borgarnesi, sendi
jeg hjer með kveðju guös og mína,
og þvkir mjer fyrir að hafa hrygt
þá með stundar fjarveru minni frá
Alþingi, því jeg er sem sje alveg
samdóma þeim um, að Alþingi megi
helst ekki án mín vera um stundar-
sakir; og um leið og jeg þakka það
mikla traust, er þeir bera til mín á
þingi og þeir hafa nú birt opinber-
lega — sjálfum mjer var það kunn-
u,gt áður — hefi jeg ákveöiö að
leggja nú á mig aukið erfiði við
þingstörfin — helst í viðskiftamál-
um •— til þess aS vinna upp það
sern þingið hefir raist viS fjarveru
mína að þessu sinni.
Alþingi, 3. mars 1923.
Pjetur Þóröarson.
frá ITjörsey.
Aths. Það, sem Mrgbl. hefir sagt
um þetfa mál er alt eftir háttv. kjós-
endum háttv. þingmanns, en mis-
sögnina um, að hann væri enn uppi
í Borgarfjarðarhjeraði, leiðrjetti
Mlb. í gær.
------o--------
SilðÉii isUiiiMa
Kaupfjelag Borgfirðinga vill
breyta þeim.
Undanfarna daga hefir Kaup-
fjelag Borgfirðinga haldið fund
á Hvítárbakka. Þar var m. a. sam
þykt tiliaga um breyting á Sam-
bandslögmn ísl. samvinnufjelaga
á þá leið, að kaupfjelög, sem að-
eins hafa samábyrgð innan deilda
sinna, geti orðið aðnjótandi skatt-;
frelsis þess, sem kaupfjelög, sem
eru í Sambandi íslenskra sam-
vinnuf jelaga, njóta.Fer þessi sam-
þykt alveg í rjetta átt, því síst
ætti löggjöf vor að verðlauna
hina víðtækari ábyrgðaflækju með
því, að láta þau kaupfjélög verða
fyrir þyngri sköttum og útsvör-
um, sem takmarka ábyrgð sína
við eina fjelagsdeild eða viðskifti
íbúa eins hrepps.
En um leið og Sambandslögun-
um væri breytt, ætti auðVitað að
nema burt úr þeim alla samábyrgð
arskyldu, og lögbanna samábyrgð
í kaupfjelögum, sem lengra fer
en svo, að hún nái til viðskifta
eins hrepps eða einnar kaupfje-
lagsdeildar.
Morgunblaðinu er sagt, að til-
lagan, sem nefnd er hjer á und-
an, hafi verið samþykt með öllum
atkvæðum gegn einu, en það hafi
átt Pjetur Þórðarson alþm.
-------o--------
Högni Sigurösson
Ilann andaðist að heimili sínu,
Baldurshaga í Vestmannaeyjum, s.
1. mánudagskvöld, eftir 5 daga legu
í lungnabólgu.
Högni sál. var aðeins sextugur, er
hann Ijest, en svo unglegur í anda,
og útliti, að enginn ókunnugur
hefði haldið hann eldri en um fimt-
ugt. Var hann yngsta barn áf 17
hinna alþektu sæmdarhjóna, Sig-
urðar ísleifssonar á Barkarstöðum
í FljótshlíS, og konu hans, Ingi-
bjargar Sæmundsdóttur, systur
þjóðskörungsins nafnkunna, Tóm-
asar próf Sæmundssonar á Breiða-
bólsstað. Eru nú ekki nema þrír
bræður á lífi af þeim stóra barna-
hóp, þeir: Sigurður f. bóndi á Selja
landi undir Eyjafjöllum, .Tóinas
hreppstj. á Barkarstöðum og Sæ-
mundur á Mauntain í North-Dakota.
Ilögni sál. bar nafn lang- langafa
síns, sjera Högna Sigurðssonar, er
var prestur á Breiðabólsstað 1750
~1760. Var hann prestur í 50 ár
eða hálfa öld; hinn merkasti klerk-
ur og lærður vel. Syni átti hann 8,
er urðu allir prestar. Er það í frá-
sögur fært sem einsdæmi, þegar
sjera Högni og allir synir hans 8
gengu eitt sinn prest-skrýddir inn
eftir gólfinu í Breiðabólsstaða-
kirkju. Er mikill ættbálkur frá þeim
feðgum komin.
ITögni sál. Sigurðsson ólst upp
hjá foreldrum sínum á Barkarstöð-
um, og dvaldi þar fram undir þrít-
ngs aldur, en þá byrjaði hann bú-
skap á Seljalandi undir Eyjafjöll-
um, og giftist samt'mis Mörtu Jóns
dóttur frá Sólheimum í Mýrdal, —
Hjónaband þeirra hefir allatíð ver-
ið hið ástúðlegasta, svo að qkki verð
ur framar á kosið. Börn þeirra eru:
Sigurjón gjaldkeri hjá verslun
Gunnars Ólafssonar & Co. í Vestm.-
eyjum, Islefur kaupfjelagsstjóri s.
st. og Ingibjörg, sem enn er heim.a
Frá Seljalandi flutti ITögni sál.
að Seljalándsséli, og bjó þar nokk-
ur ár, en til Vestmannaeyja flutti
hann sig stuttu eftir aldamótin.
Högni sál. var prýðisvel greindur
maður, sem hann átti kyn til, en
sjálfmentaður að mestu leyti, og var
alla tíð í röð fremstu nranna, hvar
scm hann dvaldi; enda hafði bann
a*finlega á liendi ýms opinber trún-
aðarstörf, svo sem títt er um slíka
menn. TTann var sístarfandi áhuga-
maður, og svo mikill fjör- og gleði-
maður, að fádæma er.
Munu þeir, sem best þektu hann.
lengi minnast þessa.
Hjá honum hjeldust í hendur alla
tið gömlu góðu systurnar, sem heita
trúmenska, ráðvendni, áreiðanleg-,
heit og starfsemi, er hjálpuðu lion-
um til áð auka lífsgleði hans, og
ljetta undir lífsstarf hans. Gamla,
góða sveitaheimilið á Barkarstöðum1
lagði hjer að undirstöðuna hjá hon-í
um, eins og fleirum, sem aldir eru1
upp í sveitakyrðinni, „þar sem ró
er öllu yfir, ástin hrein í brjóstum
lifir, og fjöllin beina hug til hæða“,
eins og skáldið kemst að orði.
Trúhneigður maður mun Högni
sál. hafa verið alla æfi, þó ekki gæfi
hann sig mikið að eilífðarmálunum,
fyr en síðari árin, eftir að hann fór
að lesa rit „spíritista“ og fylgjast
með kcnningum þeirra og tnraun-
mn. en þær heilluöu hug lians injóg,
og mun hann hafa, talið það mikinn
gróða sínu andlega lífi.
Hið sviplega fráfall Ilögna sál.
er eigi aðeins harmur kónu hans og
börnum, heldur og öllum þeim
mörgu, er kyntust honum fjær og
nær, bæði skyldum og vandalaus
um. En þó vinum hans og frænduin
sje fráfall hans söknuður, munu þó
ýmsir þeirra hugsa á þá leið, að eigi
beri aðeins að harma hann, heldur
beri þeim einnig að senda hon*,m
ástúðlegar hugsanir vfir á land hf-
enda, með þökk fyrir samveruna,
og taka sjer svo í inunn orð „lista-
skáldsins góða“, er hann kvað um
frarnda lians láinn:
„Flýt þjer vinur, í fegra heim,
Krjúptu’ að fótum friðarbogans,
Fljúðu’ávængjum morgunroðans
Meira’ að starfa guðs um geim.
Á.
------—o--------
Rý fjelagsstofnun.
Þann 23. febr. síðastl. stofn-
uðu fasteigna eigendur hjer í
bæiium með sjer fjelag, er þeir
nefna „Fateignafjelag Iteykja-
víkur' ‘. Tilgangur f jelagsskapar
þessa er sá, að hafa gætur á öllu
því, sem gerist í stjórn bæjarins
og finna í tíma að því, og koma
i veg fyrir það, sem miður fer,
og sömuleiðis sjá um að hags-
munir fjelagsmanna sjeu ekki um
of fyrir borð borinn, með ósann-
gjörnum sköttum og ýmsum
hömlum á eignarjetti þeirra.
Það virðist ekki vera vonum
fyr að siíknr f jelagsskapur er;
stofnaður hjer. Samskonar fjelög;
.sem þetta, eru í flestum ef ekki
öilum borgum nágrannalandanna
og eru lög þessa nýstofnaða fje-
lags, mjög sniðin eftir lögum útl.!
fasteigna-eigendafjelaga.
Það eru víst flestir sannnála
um það, að slíkur fjelagsskapur,
sem þessi hefði átt að vera kom-
inn hjer á miklu fyr, því það
má ganga út frá því sem gefnu,
að ef fjelag sem þetta hefði
starfað hjer á undauförnum árum,
þá hefði ýmsum þeim mistökum,
sem orðið hafa í stjórn bæjar-
ins verið afstýrt fyrir íhlutun
þess.
Það er ennfremur síst að undra, j
þótt húseigendur og þeir aðrir,
s<*m fasteignir eiga hjer íbæn-
um, finnist þess vera orðin full
þörf að minda eina heild, og
standa 'sem einn órjúfandi fylk-
ing gegn þeim þvingunum og
skerðingu á eignarjetti, sem þeir
hafa nú um nokkur ár verið
beittir með húsaleigulögunum og
þá ekki síður með framkvæmd
þeirra í höndum húsaleigunefnd-
arinnar.
Sömuleiðis mun 2% gjaldið af
lóðum í bænum, sem nýbúið er
að samþykkja í bæjarstjórninni,
hafa átt drjúgan þátt í þessari
fjelagsstofnun.
Jeg vil svo enda þessar línur
mínar með því að óska þessum
fjelagsskap alls góðs og vona, að
H estar
i góðum holcSum á aldrinum 4 8 vetra kaupir til
14. mars.
Garðap Gislason.
Notið RINSO fil þvofta.
Vegna flutnings skrifsfofu
minnar i Eimskipafjelagshúsið,
hefi jeg til leigu tvö sknifstofu-
herbergi i Lækjargðtu 4 niðri
frá 15 þessa mánaðar.
Leifur Sigurðsson.
hann verði þessu bæjaríjelagi
þörf leiðarstjarna á ókomnum
árum, og að þess verði skamt
að bíða, að allir þeir, er hús
eða aðrar fasteignir eiga í þess-
um bæ, verði orðnir meðlimir
hans. —
Fasteignaeigandi.
-------o------
Grímur Thomsen.
Öldung jeg við arinn lít
endurminnis kynda loga,
hiind er starfsvön, hárin hvlt,
hr.Iin glóð und augnaboga.
vVður haníi á ;eðri bekk
átti sess við glæstar hirðir;
silfur, skart og sæmdir fjekk,
sem að heimur mikils virðirj
pótti og skemtinn, æði oft,
er hann flutti á kvöldum sögur,
skulfu af hlátri hallarloft.
— Hrutu og lítt af vörum bogur.
Ekki var þó altaf hlýtt,
öi’und henti á veginn grjóti,
skeytti því samt skáldið lítt, ’
en skaut með orðabrandi á móti.
Annað miklu verra var;
hann vissi ey í norðurhöfum,
som vöggu hans og vonir bar,
þy væri þar ininna af ríknm gjöfum.
par beið líka mannsins mey,
mátti hann henni aldrei glfvma,
fyrir því hann festi ei
framar yndi — nema lieima.
Halur kvaddi hallargöng.
hirð og allar tignir smáði,
og við ástir, sögu og söng
síðan undi á feðrnláði.
Ekki þakkað verk hans var
að vonum fæstir mánninn skildu,
og öfundin bjó eínnig þar,
aðrir sýnast meiri vildu.
Fvrnist óðum mærðarmál
manna þeirra — grunt sem vaða,
en seint mun falla á seiðhert stál
sagna-þulsins Bessastaða.
4.-2. 1923.
G. A.
------—o------
Hrakningar.
1. mars kom hingað þýskur
togari, er Schlesvig-Holstein heitir.
Var hann með enskan togara í «ft-
irdragi, er hann hafði hitt á reki
240 sjómílur undan landi fyrir simn
an land. Stóö svo á ferðum hans,
að hann liafði verið að veiðum norð-
nr í Hvítahafi en var nú á leið til
Aberdeen. í Noregi bafði hann kom-
ið við og tekið þar kol til ferðarinn-
ar tit Englands. En á þeirri leið
hrepti hann slíka. hrakninga, að
hann var orðinn kolalaus og matar-
laus, er þýski togarinn hitti hann, og
var húinn að hrekjast í 16 daga.
Voru skipverjar búnir að brenna
öllu lauslegu ofan og neðan þilfars
og munu þeir hafa verið mjög þrek-
aðir, er þýski togarinn biti þá.
En það bar til með þeim hætti, að
jtim síðustu helgi er þýski togarinn
I var á leið hingað, sá hann að nætur-
tíma til óglögt Ijós, er skipverjum
virtist undarlegt. Beið togarinn því
til morguns og er birti af degi sá
hann hvers kyns var, að þarn,a var
hjálparvana skip á reki. Tölnöu
skipin þá saman með flaggmerk.jum.
Vont var í sjó um þetta leyti. sjó-
mikið og stonnur mikill. Komst þó
skipstjórinn af enska togaranum
með nokkra menn sjer til fylgdar í
þýska togarann á skipsbátnnm.
Fjekk hann þar mat og fleira er þá
skorti og lagði síðan til skiþs síns.
Fjekk iann bjargað því nauðsynleg-
asta í skipið, en þá brotnaði skips-
jbáturinn. Þá fór þýski togarinn að
reyna að taka þann enska á tog. En
vegna þess að vont var í sjóinn slitn
aði toglínan 4 sinnum áður en að sá
enski kæmist á tog. Fór því í eitt
skifti er togið slitnaði, vír í skrúfu
þýska togarans, svo að hann komst
aöeins áfram en ekkert afturábak.
Loks komust bæði skipin hing-
að í fyrradag.