Morgunblaðið - 04.03.1923, Blaðsíða 3

M 0 R G U N B L A fí I Ð
HU
Xandstjómin á að gerast fjár-
haldsmaður íþróttamanna.
Á Alþingi er komið fram frum-
varp til laga um stofnun „íþrótta-
sjóðs Reykjavíkur“. Flutnings-
maður er Jónas Jónsson frá
Hriflu. Til er. ætlast að í sjóð
þenna renni 20% af öllum inn-
gangseyri að íþróttasýningum í
Reykjavík, hverju nafni sem nefn
ist, og skal skatturinn reiknaður
af tekjunum áður en nokkur kostn
aður er dreginn frá.
í stjórn sjóðsins eiga að vera
þrír menn: Formaður í. S. í. og
leikfimiskennarar mentaskólans og
fcarnaskólans. Þeir eiga að starfa
undir eftirliti fjármálaráðherra.
Yilji einhver þessara manna ekki
eiga sæti í nefndinni, skipar fjár-
málaráðherra einhvern eftir sínu
höfði.
Sjóði þessum á eingöngu að
verja til þess að byggja sundhöll
og íþróttaskála við Reykjavík eða
inni í .bænum. Skal þá heita vatn-
ið úr LaugUnum. leitt heim í sund-
höllina og til að hita upp skál-
ánn. Ekki má hefjast handa með
byggingar þessar fyr en Aþingi
leyfir.
Það kann að vera að þeim
þingmanni sem flytur frumvarp
þetta þyki hugmyndin góð, en jeg
tel hugmyndina illu heilli fram
komna í þeirri mynd sem hún er.
Jeg tel víst, að ekki muni orka
mjög tvímælis hversu giftusam-
leg áhrif sá skattur mundi hafa
4 íþróttalíf í bænum, sem gert er
ráð fyrir í frumvarpi þessu, og
jeg hygg, að allir íþróttamenn
muni vera á öndverðum meið við
þessa hugmynd. Ekki af þeirri
orsök að þeir vilji ekki neitt á
sig leggja aukalega fyrir málefni
þetta, heldur vegna þess, að hug-
myndin eins og hún er framsett,
mundi hafa lamandi áhrif á í-
þróttastarfsemi hjer í bænum.
Jeg efast ekki rrm að flutnings-
manni frumvarpsins muni aðeins
ganga gott til, en það þykir mjer
furðulegt, að íþróttamönnum
skvldi ekki vera gefinn kostur á
að ræða þetta mál og segja álit
sitt á því áður en það var lagt
fyrir Alþingi. Þetta fjallar þó
um þeirra áhugamál og með þeirra
fje á að koma hugmyndinni í
framkvæmd. Mönnum bregður og
því meira við, að frumvarp þetta
sprettur upp að öllum óvörum
hjá þeim manni, sem alt til þessa
hefir látið sig íþróttamál litlu
skifta.
Það mun engum dyljast, að
málið eins og það er fram sett
hjá flutnm. er álgerlega óskylt
stjórn og ]úngi. Frumvarpið er í
sjálfu sjer ekki annað en þving-
unarlög, lög sem skylda íþrótta-
menn ag leggja til hliðar fimta-
hluta af öllum brutto tekjum
þeirra, fá þau landstjórninni í
hendur til varðveitslu og láta
framkvæmdirnar undir ákvörðun
þingsins. Þetta er í ráun rjettri
ekkert annað en að gera land-
stjórnina að fjárhaldsmanni í-
Þróttamanna.
Hverjum sem um þetta hugsar,
Verður strax ljóst, að hjer er ver-
ið að byggja hafskip til þess að
komast út í Engey. Milliganga
tings og stjórnar er hjer eins
°nauðsynleg og orf brauðgerðar-
hianni. fþróttamenn þurfa ekki
Alþingi til þess að stofna slíkan
^jóð með þeirra eigin fje. Þeir
eru fullfærir og fullráðið sjálfir
að gera þannig samþyktir, án
þess að nokkur lög komi til. 'Þeir
eru fullfærir og fullráðir sjálfir
síns á eigin sþýtur, án þess að
það sje háð eftirliti fjármálaráð-
herra og ákvörðun þingsins. En
hjer er verið að taka ráðin af
íþróttamönnunum sjálfum um það
hvað þeir eigi að gera við sitt
eigið fje og setja lagastaf fyrir
því, sem einföld samþykt íþrótta-
fjelaga bæjarins gæti komið í
framkvæmd.
Slíkum lögum mætti bót mæla,
ef gert væri ráð fyrir að ríkið
legði fram fje á móti því fje sem
frá íþróttamönnum kæmi. En hjer
er ekki því að fagna. Hið eina
sem liinu opinbera er ætlað að
gera í þessu efni, er að setja lög
um að íþróttamenn leggi fram
fjeð nauðugir viljugir, og það
sje geymt í spairisjóði næstu 20
—30 árin.
-Teg skal þá víkja að því hvers
vegna jeg tel frumvarpið óheilla-
vænlegt. Jeg hefi þegar drepið á,
að hvorki þurfi lög frá Alþingi
nje aðstoð landstjórnar til þess
að koma slíkri sjóðstofnuu í fram-
kvæmd, sem hjer er um að ræða.
Og' það eitt ætti að vera ærin
ástæða til að frumvarpið sje ekki
gert að lögum. En þeir sem ekki
eru andvígir ónauðsynlegri laga-
setning, sem þessari, ættu að at-
huga hvað renna mundi í kjölfari
slíkra laga.
í frmnvarpinu er gert ráð fyr-
ir að tekið sje 20% af tekjum
fyi'ir allar íþróttasýningar, áður
en nokkur kostnaður er frá dreg-
inn. Kostnaður er venjulega mikill
við íþróttasýningar og hagnaður
lítill. Nn eru allflestar sýningar
haldnar á fþróttavellinum og völl-
urinn fær 20% af öllum inngangs-
eyri. Þegar þetta gjald og annar
kostnaður er frádreginn verður
hagnaður fjelaganna sem sýning-
arnar halda, venjulega nauðalítill.
En auðvitað er fjelögunum nauð-
synlegt að afla sjer einhvers fjár,
til þess að standast straum af
reksturskostnaði og framkræmd-
um. Ef nú ætti að draga fimta
hluta af öllum inngangseyri í
sjerstakan sjóð, þá mundu tekj-
urnar af sýningnnum el.ki
hrökkva fyrir gjöldunum, nema
j hækkaður sje aðgöngueyrir að
j íþróttasýningum frá því sem nú
! er. Við það yrði aðgöngueyrir
óeðlilega hár svo að minka mundi
j að miklum mun aðsókn á allar
! íþróttasýningar. Það mun engum
dyljast, sem líta vill á málið
i fordómalaust og af skynsamlegu
skála. Því fer mjög fjarri. En
jeg tel mjög freklega viðsjárvert
að það sje gert með þeim hætti,
sem frumvarpið leggur til.
Jeg gæti hugsað mjer að frv.
til laga, væri útbúið í þá átt,
að 10% af íþróttasýningum væri
lagt í sjerstakan sjóð gegn því
að ríkissjóður legði fram árlega
í sjóðinn helmingi hærri fjárhæð
en fengist með skattinum. Það
eitt gæti afsakað að þetta væri
gert að lögum og að öllu eðli-
legt að ríkissjóður leggi eitthvað
af mörkum til þessa málefnis.
En þó tel jeg að ekki ætti að
hverfa að því ráði, án þess að
íþróttamenn sjálfir fengi færi á
að láta álit sitt í ljós um það.
Mönnum hættir oft við, að sjást
yfir það, að fleirum ber skylda
til að sjá fyrir byggingu stmd-
hallar og íþróttaskála en íþrótta-
mönnum sjálfum. Slíkar bvgging-
ar eru nauðsynlegar menningar-
stofnanir, sem bæjarfjelaginu ætti
að vera skylt að láta byggja.
Það hefir og komið til tals, að
bæjarstjórnin ljeti rannsaka livað
kosta mundi að leiða heitt vatn
in Þvottalaugunum til bæjarins
og reisa hjer við bæinn þvotta-
hús og sundhöll. Þetta eru að
vísu aðeins ráðagerðir enn sem
komið er. En það virðist meira
vit í að bíða og sjá, hverju fram
vindur um þetta mál, en að
leggja þungan skatt á íþróttir
til bygginga, sem vitanlega mundu
ekki koma að notum fyr en eftir
30—40 ár, ef miða skal við þær
tekjur, sem nú eru hjer af
íþróttasýningum.
Háttvirtir þingmenn ættu að
athuga, að það er ekki einhlítt
að samþykkja lög um slíka sjóð-
stofnun sem þessa, þótt mark-
miðið sje gott, ef framkvæmd
laganna yrði til þess að draga
úr vexti og útbreiðslu þess mál-
efnis, sem lögin vilja hlúa að og
bera á höndum sjer.
Björn Ólafsson.
urinn). En þessi orð voru játning
Saugmans til síðustu stundar. —
Kvaðst Saugman ekki vita, hvern-
ig hann gæti átt svo gott próf
skilið, en vænt þætti sjer um, að
hann hefði aldrei notað sunnudag-
inn til námsiðkana.
Próf. Saugman var einlægur,
heitur trúmaður, og tók mikinn
þátt í kristilegu starfi. Var hann
síðustu 17 ár æfi sinnar í stjórn
„hins kristilega læknafjelags“,
auk þess var hann í stjórn kristni
boðsfjelagsins, og innan kirkjunn
ar voru honum falin mörg önnur
trúnaðarstörf.
Hinn ágæti læknir var einnig
sálusorgari sjúklinganna, hann
talaði kjark í þá frá guðsorði bg
bað fyrir þeim. Auðmjúkur maður
var hann og játaði, að það sem
honum hefði lánast, væri krafti
guðs að þakka.
Mjer er kunnugt um, að hans
er sárt saknað í þeirri kirkju,
sem fjekk að njóta starfs hans.
Það kom einnig greinilega í ljós
við útför hans. Kveðjuathöfn var
| haldin í Nazaretkirkjunni í Kaup
mannahöfn. Var þar sama.n kom-
inn mikill fjöldi lækna og presta.
’ S.iálandsbiskup hjelt ræðu, og
segir hið sama um Garðbúann
; Saugman, eins og landlæknir í
í'greininni, að hann hafi verið hinn
’ besti á því býli. í lok ræðunnar
las biskupinn kafla iir brjefi, er
. próf. Saugman hafði ritað sjúkl-
ingunum á hælinu daginn áður
) en gerður var á honum holskurð-
ur, en dauða hans bar að skömmu
síðar. í brjefi þessu óskar hann
öllum sjúklingunum þess, að þeir
megi styrkjast af trúnni á frels-
arann, og segir, að trúin sje hið
sterkasta afl lífsins, besta hvötin
til heillaríkra framkvæmda.
Samkvæmt ósk læknisins talaði
einnig Busch prestur og vitnaði
í þau orð, sem vinir Saugmans
i hefðu svo oft heyrt hann segja:
„Hvílík sæla að eiga líf sitt geymt
í hendi guðs“.
Lík prófessorsins var flutt til
Vejle og var jarðað í garði heilsu
hælisins. Er sú athöfn ógleyman-
] leg þeim, er þar voru, eftir því
sem blöðin segja.
| Landlæknir hefir ritað góða
um yfirlækni, próf. Chr. Saugman grein um hinn mikla snilling. En
! mjer finst vel við eigandi, að
kirkjan minnist einnig þess manns
sem var hvorttveggja í senn, og
hvorttveggja með lífi og sál:
læknir og starfsmaður kristinnar
lrirkju.
Bjarni Jónsson.
Sími 720.
F yrirliggjandi:
Fyrsta flokks
Gaddavir,
Vírnet,
Gatv. brúsar.
Hlaltl BlDrnsson s. Cd.
Lækjargata 6b.
Hlutaffjelagið
ísólfur
selur góðan matarfisk
— Simi 994. -
A.lþýðnfræðsla Stödentafélagsins
Um lif- og helstrauma
landsins talar Jón Jacob-
son landsbókavörður í dag ki
2 í Nýja Bió
Miðar á 50 aura frá kl. \xjt
við innganginn.
3öröin 5krauthólar
á KjalarDesi eru til sölu nú þeg-
ar. Upplýaíngar um söluna gef-
ur Gunnar Gunnarason Hafnar-
stræti 8.
Oddrún Bergþórsdóttir.
Enn nDkkur arö
viti, að- svo mnni fara. Það er
1 gömul reynsla.
En við það, að aðsóknin mink-
aði, mundj fjármagn fjelaganna
þverra og framkvæmdirnar stöðv-
ast en áhugi almennings kólna.
Ef svo færi, sem jeg efast ekki
rm, mundi lagaskattur þessi reyn-
ast myllusteinn á hálsi íþrótta-
fjelaganna.
Skatturinn mundi draga úr
vexti þeirri og framförum, eins
og 4 sjer stað á hverju sviði,
þar sem álögurnar eru meiri en
mátturinn til að bera þær.
Þessi liugmynd um glæsilega
sundhöll og háreistan íþróttaskála
mundi því verða all háðslegur
minnisvarði, þegar skatturinn
væri búinn að sjúga merginn úr
íþróttastarfseminni hjer í hænum.
Enginn skyldi taka orð mín
svo, að jeg sje andvígur því að
reisa hjer sundhöll og íþrótta-
Landlæknir hefir ritað fagra
grein um hinn fræga lækni og
vísindamann próf. Ghr. Saug-
man. Lýsir hann lækninum á þá
leið, að hann hafi liaft það við
sig, sem er undur fágætt, að
sjúklingarnir, sem til hans leit-
uðu, urðu allir að ástvinum haus.
Af náinni þekkingu talar land-
læknir um hinn fráhæra dugnað,
hið óbilandi viljaþrek hins fræga
læknis, og segir: „Öll' læknastjett
íslands harmar fráfall hans, og
mjög margir gamlir íslenskir sjúk
lingar hans munu fella saknaðar-
tár, þegar þeim herst þessi harma-
fregn“.
Þetta eru mjög fögur minning-
arorð landlæknis um ágætan
starfsbróður.
En er jeg las grein þessa, datt
mjer í liug, að hin kristna kirkja
mætti einnig sakna, enda veit
jeg, að sá söknuður er mikill hjá
þeim, sem þektu trúarstarf hins
ötula læknis.
Emhættisprófi lauk haun með
ágætiseinkunn, og að loknu prófi
sendi hann foreldritm sínum sím-
skeyti um úrslitin, og endaði
skeytið á þessum orðum: „Soli
deo gloria“ (guði einum berheið-
J Þingtiðindi.
í gær, 3. mars, vont stuttir
’ fundir í báðum deildum. í e.d.
‘ aðeins, hvort, leyft skyldi fyrir-
! spurn J. J. um ferðalög ráðherra,
■ og var hún levfð, en í n.d voru
3 mál á dagskrá. Fyrst var frv.
til laga um viðauka við lög um
| vegi, 22. nóv. 1907, og var vísað
til 2. umr. Annað var frv. til
biga um atvinnu við vjelgætslu
á íslenskum mótorskipum, flutt
af Magnúsi Kristjánssyni. Frv.
ei fram komið í samræmi við
i lög þau, sem Alþingi samþykti
1920, um kenslu í mótorvjelfræði.
Segir flm. svo í greinargerðinni:
Lög þessi hafa að vísu ekki
komið til íramkvæmda enn, og
mnn einkum horið við húsnæðis-
skorti þessum drætti til afsök-
UppkuEÍkjs.
Birkiviður 2 krónur bagginn
á 20 kg. heimflutt.
Hellusund 3 Simi 426.
Skógrœktarstjörinn.
gummistafir
Alt íslenska stafrofið með til-
beyrandi merkjum, mjög hentugt
til götu- og gluggaaugi.ýsiuga,
eru til sölu. Til sýnis búð
Sigurjóns Pjeturssonar og Co„ í
Hafnarstræti 18.
unar. Þess má þó að líkinduin
vænta, að hæstvirt stjórn nmni
telja sjer skylt að koma raálinu
til framkvæmdar mjög bráðlegn.
enda hefir Alþingi sýnt, að þvi
er ljóst, að hjer er um brýna
>örf að ræða, sem ekki verður til
lengdar undan komist. Jafnframt
því, sem áðurnefnd vjelfræðideild
teknr til starfa verður að s.lálf-
sögðu að ákveða með lögnm nsn
skyldur og rjettindi þeirra
manna, sem vjelgætslu stnnd i á
mótorskipnm, engu síður er, á
öðrnm skipum, og þes.svegn er
frv. þetta’fram komið.
Málið lá einnig fyrir þinginn
1921, en dagaði þá uppi, eða
var felt í e.d. Helstu ákv.vði
frv. eru þau, að eftir að mótor-
skólinn í Reykjavík hefir starf-
að í 5 ár, getur engiim orðið
yfirvjelstjóri á mótorsiiipum
með stærri vjel en 50 hestnfla
nema hann sanni, að liann hafi
staðist fullnaðarpróf við mótor-
skólann í Reykjavík. Þó heldnr