Morgunblaðið - 24.03.1923, Blaðsíða 1

Stofnandi: Vilh. Finsen.
LANDSBLAÐ LÖGRJETTA.
10. árg., 118. tbl.
Laugardaginn 24. mars 1923.
Ritstjóri: Þorst. Gíslason^
fsafoldarprentsmiSjá h.f.
Gamla Bió
Stígvjela Katrin.
Öllum ber saman um að þetta sje ein með bestu
myndunum sem sýnd heflr veiið hjer í vetur.
Myndin verður sýnd i kvöld i siðasta sinn.
Ldk^eJa^R^lýavJkiiiv
Uíkingarnir á fiálogalandi.
Sjóaleikur í 4 þáttum eftir Henrik Ihsen,
voi$$a leiknir sunnudaginn 25. þ. m. klukkan 8 síðdegis.
Aðgöngumiðar seldir laugard. kl. 4—7 og sunnud. kl. 10—12
cg eftir kl. 2.
Sjónleikur stúdenta.
Anðbvlingarnir
vei-ða leiknir í kvöld kl. 8 í Iðnó, í allra síðasta sinn.
Niðursett verð.
Aðgöngumiðar seldir í Iðnó frá kl. 2 í dag.
Málverkasýningu
opnar Ásgrímur Jónsson
á morgun, Páimasunnudag, i Goodtemplarahúsinu.
Sýningin verður daglega opin frá kl. 11—5 fram yflr páaka.
Bjipil iMar iM
Hrein* Blautasápa
Hrein* Stangasápa
Hrein* Handsápur
Hrein* Kerti
Hrein* Skösverta
Hrein* Gólfáburður.
1 Islen:
Vikingarnir á Hálogaiandi
kosta kr. 1.50.
ísafoldarprentsmiðja.

Erinði
um bolschevikaatefnuna og hinn raunverulega tilgang
' T hennar, flytur Steinn Emilsson aunnudaginn 25. þ. nt.
kl. 4. e. m., i Nýja Bió.
Ríkisstjórn og alþingismönnum boðið.
Aðgöngumiðar á 1 — eina krónu, — seldir frá kl.
1,30 sama dag.
1 /-'.V. U. i. ,
•y <."»• V»>' <.■»- < ■» . <■**' <_«**■
Innílegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hluttekningu við
fráfall og jarðarför móður okkar, Magnhildar Ilalldórsdóttur.
F. h vora og annara vandamanna.
Þórður Magnússon, Magnús Magnússon.
Okkar hjartkæri sonur, Kriatinn Hallgeir, andaðist að heim-
ili aínu, Reykjavíkurveg 7, laugardaginn 17. mars síðastl
Jarðarförin er ákveðin þriðjudag 27. þ. m. kl. 1 e. h. frá
heimili hins látna.
Hafnarfirði 23. mars 1923
Margrjet Auðunnsdóttir, Níel» Torfa»on.
Jarðarför mannsins míns, Einars Árnasonar, fer fram frá heim-
ili hans, Yesturgötu 45, mánudaginn 26. þ. m. kl. 1 e. h.
Guðrún Árnason. „
Eftir Hallgrím Hallgrímsson.
Landsbókasafnið er hin dýrasta
eign ríkisins, og þjóð og þing hafa
sýnt því þann sóma, að láta
byggja handa því vegleg-
asta húsið, sem reist hefir verið
á landi hjer. Hin meðfædda virð-
ing Islendinga fyrir bókmentum
kom hjer greinilegá í ljós, og
þetta hefir aukið heiður íslands
' meðal mentamanna nágrannaþjóð-
anna. En þó höfðinglega væri far-
i'5 af stað með byggingu Safna-
kússins, þá hefir framhaldið ekki
verið að sama skapi. Bæði vald-
hafarnir og almenningur hafa mis-
skilið og misbrvikað safnið, svo
það er nú komið langt frá því,
sem er. þess eiginlegi tilgangur.
Þessi mistök ásamt umræðum, sem
fóru fram í neðri deild alþingis
þann 27. febrúar síðast liðinn,-
eru orsök til þess, að þessi grein
er skrifnð. Jeg mun leitast við
að sýna fram á, að hjer er al-
^ vörumál á ferðum, sem hefir hina
j víðtækustu þýðingu fyrir menn-
1 ingu og mentalíf þjóðar vorrar.
Skal jeg þá fyrst skýra frá hag
| og sarfsemi safnsins og síðan
j koma fram með ýmsar umbóta-
j tillögur.
j Landsbókasafnið er stofnað sem
I geymslusafn, „Museum“, fyrir ís-
j lenskar bækur og jafnframt á það
að kaupa útlendar fræðibækur.
Þar á að vera geymt alt það
helsta, sem til er af vísindaleg-
um ritum í ríkinu og það á að vera
hyrningarsteinn undir vísindalegri
mentun þjóðarinnar og auk þess
I á það að gefa íhúum höfuðstað-
j arins og öðru fólki er hingað
kemur, aðgang að góðum fræði-
og skemtihókum, sem ekki geta
beinlínis talist til vísinda. En til
þess að safniS geti leyst hlut-
verk sitt vel af hendi, þarf það
öflugan styrk fjárveitingavalds-
ins. —
Safnið er 105 ára gamalt, en
fram undir síðustu aldamót var
örlítið fje veitt til bókakaupa.
Á alþingi 1913 var samþykt að
veita 9000 krónur á ári til bók-
bands og bókakaupa og mun eng-
um hafa þótt það ofmikil upp-
hæð. En undarlegt er að sjá það,
að á fjárlagafrumvarpi því, sem
nú er lagt fyrir alþingi, eru ætl-
aðar aðeins 10,000 kr. til þess-
ara útgjalda. Vita þó allir að
bókband er meira en þrefalt dýr-
ara nú en 1913—'14. Skal jeg
nefna til dæmis að venjnlegt bóka-
safnsband á Njálu, útg. Sig. Kr.,
kostar 6 krónur 25 aura, en 1913
kostaði það aðeins kr. 1,75. Band
á Sjórnartíðindin fyrir 1921 kost-
aði kr. 14,00, en 1913 kostaði
samskonar band aðeins kr. 3.75.
Bókaverð hefir hækkað svipað.
Þess ber að gæta, að það eru
aðeins útlendar bækur, sem safnið
kaupir, svo þar kernur gengis-
nmnurinn líka til greina. Það er
ekki stór vísindabók ensk, sem
ekki kostar sterlingspund eða
grneu eða amerísk, sem ekki kost-
ar að minsta kosti 2—3 dollara.
Vérður þetta fljótt að álitlegri
upphæð í íslenskum krónum.
'Safnið fær ókeypis 2 eintök af
öllu, sem prentað er hjer á landi,
og eitt eintak af hverri hók, sem
meðlimir bóksalafjelagsins danska
gefa út (og safnið vill fá). Er
þctta að vísu góður fengur, en
þó er sá galli á, að flestar vís-
indabækur eru ekki gefnar út af
bóksölum, heldur af fjelögum eða
stofnunum og fást því ekki ókeyp-
is. Auk þess getur það verið1
hættulegt, að safnið auðgist því-
nær eingöngu af dönskum bók-
um (hjer eru vísindarit ekki tal-
in með), því það hlýtur að hafa
ailmikil áhrif á okkar andlegu
menningu. Og þó margt sje g'ott
í dönskum bókmentum, þá væri
llli illreliislilli.
Til Vifilsstaða suunudaginn
kl. 11»/, og 2’/f
S»ti I krónu.
<900®®®®© ® ©
Umbúðapappir
selur
Morgunblaðsafgreiðslan.
©©©©©© ®®©©
. R.
Knattspyrna og hlaupa*
»fing ó morgun kl 10
á Iþróttaveilinum.
okkur þó miklu hollara að kýnn-
ast bókmentum stórþjóðanna —
þar verða flestir menninga*-
straumar til, og er betra að sjá
þá með eigin augum, en skoða
þá gegnum dönsk gleraugu.
Mikill liluti af hókum safns-
ins er því gjafir frá einstökum
mönnum og stofnunum, og er því
von að það sje sundurleitt. Ehda
befir það að geyma mikið af út-
londum bókum, sem telja má lít-
ils virði, en það hefir líka fjölda
af dýrgripum, sem hvert bóka-
safn í heiminum gæti verið stolt
a.f að eiga, og það má með sanni
segja, að Landabóksafnið er ein-
stakt í sinni röð í heiminum, bæði
að vöxtum og gæðum, þegar gætt
er að fólksfjölda landsins, og
þeim kjörum, sem það hefir átt
við að búa.
í safninu eru nú um 110.000
bindi af prentuðum bókum og
hátt á áttunda þúsund íslensk
liandrit. T Bókahyllurnar ern um
þriðjungur mílu á lengd og þær
eru alveg fullar og meira en
það. Safnið hefir orðið að leigja
húsnæði annars staðar fyrir
geymslu á bókum, og þegar bæk-
urnar eru heimtar inn á vorum,
ei ekkert rúm fyrir þær allar.
Starfsemi safnsins út á við er
tvöföld. Útlánið og Lestrarsals-
notkunin. Skal hjer skýrt nokkuð
frá þessu.
Útlánið er frá klukkan 1—3 e.
m. á hverjum virkum degi, og
bókalán hafa aukist ákaflega
seínustu árin. Stendur þetta ef til
vill nokkuð í samhandi við mis-
brúkun þá, sem Lestrarsalurinn
hefir orðið fyrir. Árið 1911 voru
/
i