Morgunblaðið - 09.05.1923, Qupperneq 4

MÖÉGÚNBLAÐI0

I*
dagbók.
g
Bjarni p. Johnson, hæstarjettar-
málaflutningsmaður, Lækjargötu 4.
Talsími 1109. — Venjulega heima:
ki. 1—2 og 4—5, eftir hádegi.
Divanar, allar gerðir, bestir og 6-
dýrastir, Húsgagnaverslun Reykja-
víkur, Laugaveg 3.
Blóma-áburður í flöskum fæst hjá
Ragnari Ásgeirssyni, Gróðrarstöðinni
(Rauða húsinu).
Mímir selur besta gosdrykki og
laft. — Sími 280.
Gluggajárn fást ávalt ódýrust í
versluninni „Brynja“. Sími 1160.
Húsmæður! Biðjið um Hjartaás-
imjörlíkið. pað er bragðbest og nær-
ingarmest.
Kensla fæst í verslunarnámsgrein-
i , þýsku, dcnsku og ensku, — á-
s mt fæði og húsnæði — alt fyrir 80
danskar kr. á mánuði.. — Behrens’
Kaufmannische Privatschule. Plens-
burg, Tovsbuystrasse 11, Deutschland.
Reiötýgi til eignar.
Pað kemur sjer vitanlega mjög vel
að fá leigð reiðtýgi dag og dag —
en best verður þó að kaupa sjer
reiðtýgin í „Sleipni' ‘ því nú eru
þau orðin mjög ódýr. Spyrjið um
verðið og skoðið birgðirnar.
Söðlasmíðabúðin „Sleipnir“. —
bluta hinna fátækari nemenda ut-
an af landsbygðinni, og drægi það
ekki lítið úr skólavistarkostnaði
þeirra. Að því er kemur til hins
andlega þroska og þekkingar stú-
denta frá mentaskólanum, síðan
tvískifingin var upp tekin, mun
síður en svo vera um miklar fram-
farir að ræða frá gamla fyrir-
komulaginu. Því til stuðnings má
henda á svör háskólakennaranna
við þar að lútandi spurningum frá
þeim Guðmundi Finnbogasyni og
S. P. Sívertsen í nefndaráliti
þeirra um mentaskólann. — En
rainni hl. s<egir hins vegar: Fyrst
og fremst er minni hl. ósammála
um það atriði, að rjett sje að
'oreyta því skólakerfi, sem nú er,
í verulegum atriðum. Hann telur
rjettara að hver' skólinn rísi upp
af öðrum, alt frá barnaskólum og
upp úr, þótt breyta mætti um
aukaatriði, t. d. að gagnfræðapróf
nægði að eins sem inntökuskilyrði
í 3. bekk mentaskólans. Það er
fyrirsjáanlegt, að ef frv. þetta
næði fram að ganga, þá mundi
sterk alda rísa á móti því, þar
sem það er öllum vitanlegt, að
allir yngri stúdentar eru eindreg-
ið mótfallnir breytingunni. Mætti
því búast við, að þessu yrði breytt
þegar á næstu þingum. En ö'llum
hlýtur að vera það ljóst, að mjög
óheppilegt er, að tíðar breyting-
ar sjeu á skólalöggjöf. Minna má
á í þessu sambandi, að svipuð
skólaskipun og nú er á landi hjer
viðgengst alstaðar á Norðurlönd-
um. í sambandi við þann stór-
felda sparnað, sem meiri hl. nefnd
arinnar telur að yrði við þa
breyttu skólaákipun, mætti spyrja
um það, hvort ódýrara mundi fyr-
ir landið að reisa nýjan gagn-
fræðaskóla fyrir Reykvíkinga, og
kosta hann síðan.
Fyr á tímum, þegar lærðir ekól-
gr voru í raun rjettri ekki ann-
Brýnsla. Hefill & Sög, Njáls-
gctu 3, brýnir öll skerandi verkfæri.
Notið ódýra rafmagnið og kaupið
rafsuðuvjelarnar og rafofnana góðu
hjá Jóni Sigurðssyni raffr., Austur-
stræti 7. Talsími 836.
Til leigu frá 14. maí 2—3 her-
bergi og eldhús í nýbygðu og góðu
húsi á sólríkum og góðum stað í
Hafnarfirði. Upplýsingar gefur Ól-
afur Böðvarsson.
Jón Laxdal selur og pantar piano
og orgel. Orgel í sveitakirkjur til
sýnis í Aðalstræti 8.
Bestar viðgerðir á öllum skófatn-
aði, eru í Aðalstræti 14. Jón po'r-
steinsson, sími 1089.
Nýtt nautakjöt af ungu, fæst á-
valt í Herðubreið.
Tapast hefir stokkapeysa með slifsi.
Skilist á pórsgötu 3, uppi.
Rósir, rauðar og gular til sölu á
2 kr. stk. Hellusundi 3. Sími 426.
Skógræktarstj.
Skjaldbreiðar-eonfect fæst hjá
flestum kaupmönnum.
Nokkrir pakkar
af íslensku smjöri verða seldir mjög
ódýrt næstu daga í Matvörudeild Slát-
urí jelagsins.
að en undirbúningsskólar fyrir
presta, og næstum ekkert var
kent þar annað en latína og guð-
fræði, þá var eðlilegt, að latína
væri inntökuskilyrði. Nú, þegar
öðrum fræðum, svo sem t. d. nátt-
úruvísindum, hefir fleygt jafn-
mikið fram og verið tekin upp
í kenslu, þá er eðlilegt, að dautt
rnál, eins og latína, 'þoki að minsta
kosti sem undirbúningslærdóms-
grein.
Minni hl. neitar því ekki, að,
iat'ínunámið -þroski nemendur, en
það eru fleiri námsgreinar, sem
segja má sama um, og virðist
standa nær oss að nema; má þar
til nefna móðurmálið, sem er litlu
auðve'ldara, að því er málfræði
snertir, en latína, en eins og kunn
ngt er, ágætlega fallið til að skýra
og þroska hugsun. Þá má ög til
nefna stærðfræði.
Meiri hl. telur, að andlegur
þroski og þekking stúdenta sje
minni eftir að tvískiftingin. var
upp tekin. Minni hl. efast um
það; en væri svo, stafaði það aðal-
lega af því, að nú koma nemend-
r.j yfirleitt miklu yngri og ó-
þroskaðri í skóla en meðan gamla
skólaskipunin var.
. IJmr. um þetta urðu alisnarp-
ar, ekki síst milli Þ. J. og Bj. J.
Sagði Þ. J. m. a. að kjörorð B.
J. hefði oftast verið: ísland fyrir
Reykjavík og Reykjavík fyrir
mig- En B. J. sagði, að fáviskan
og hundavaðshátturinn væru
helstu einkenni Þ. J. Fóru þá aðr-
ir menn að skerast í leikinn, og
vildu láta slíta umr., en þær fjellu
þá niður af sjálfu sjer, eftir að
að B. .T. hafði flutt ræðu þá, sem
hjer fer á eftir:
Fákænn maður fór á stað,
fáviskumnar stefndi’ í hlað,
hitti fyrir sjer hundavað,
hnngaði skottið og tók sjer bað.
Var síðan dagskrá minni hl.
samþ. með 15 :11 atkv.
V erslunarsamningar.
Jón Baldvinsson flutti í samein-
uðu þingi þingsályktunartill. svo
ihljóðandi: Alþingi skorar á ríkis-
stjórnina að gera ráðstafanir til
þess að koma á verslunarsamn-
ingi milli íslands og Rússlands.
Talaði hann með till. og sagði, að
horfur væru á því, að Islendingar
gætu flutt til Rússlands saltfisk,
og einkum síld, en fengið aftur
rúg og timbur, þar sem Rússar
mundu varla geta borgáð í pen-
ingum. Hann sagði einnig, að það
væri óbundið í tiTl., hvort gerður
væri sjerstakur samningur, eða
gengið inn í þann samning, sem
Danir væru að gera og til boða
stæði. Forsætisráðherra (S. E )
svaraði, að stjórnin mundi hafa
borið þetta mál undir þingið sjálf,
vegna tilboðsins um þátttöku ís-
lands í dansk-rússneska samningn
um; en þar sem stjórnin hefði
'ekki fengið hann enniþá í lieild
sinni, gæti hann ekki sagt um
það, hvaða leið væri heppilegust.
Jón A. Jónson sagði, að þótt eng-
inn skaði mundi sennilega vera að
slíkum samningi, væri litlar horf-
ur á því, að hann gæti orðið ís-
landi að1 nokkru verulegu gagni,
bæði vegna fjarlægðar og þar af
leiðandi mikils flutnings kostnað-
ar, og svo af því, að Rússar hefðu
hingað tiT ekki viljað kaupa svo
dýrfi og vandaða vöru, sem ísl. af-
urðirnar væru. — Eftir þetta var
tiM frá J. A. sþ. með 15:1 atkv.
Margir þingmenn voru fjarver-
andi og yfirleitt eru þingbekkirn-
ir oft fáskipaðir þessa síðustu
daga, og er svo að sjá, sem þing-
menn sjeu búnir' „að' fá nóg af
sjálfum sjer“, eftir nærri 3 mán-
aða þingsetu. Og hvað mun þá
um kjósendurna?
-------L-O-----
ErL símfregiiir
frá frjettaritara Morgunblaðsins.
Khöfn 8. maí.
Skaðabótamálin.
Símað er frá Berlín, að1 búist
sje við því, að Cuno fcanslari
rauni svara orðsendingu Itala og
Breta, um nánari skýringar á
skaðabótatilboðunum, með meiri-
háttar ræðu í ríkisþinginu.
Reuters frjettastofa segir, að
enska stjórnin muni senda Þjóð-
verjum sjerstakt erindi og hafna
síðustu tilboðum, en hinsvegar
stuðla að því, að samningar verði
byrjaðir aftur.
Yms blöð ræða nú berlega um
stjórnarskifti í Þýskalandi.
Ríkisbankinn þýski hefir enn
á ný sett stórar fjárhæðir á pen-
ingamarkaðinn til þess að bæta
gengi marksins.
Rússneskar kröfur.
Símað er frá London, að ráð-
srjórnin í Rús.slandi krefjist þess,
að Japanar viðurkenni rjett
í’ússa (1) til fiskiveiða við strend-
ur Síberíu.
Sýningin í Göteborg.
Símað er frá Göteborg, að sýn-
iagin þar hafi verið opnuð í dag.
Er þetta stærsta sýningin, sem
haldin hefir verið á Norður-
löndum.
-———i-o-------
Sím 646.
Skaftfellingur
fer til Víkur, föstudaginn 11, maí. — Flutningur afhendist i
dag.
Nic. Bjarnason.
B. D. S.
Sirius
fer hjeðan samkv. áætlun föatud. 11. þ. m.
Flutningur afhendist i dag.
Farseðlar sækist i dag.
Dagbók.
Messur á uppstigningardag: í
dómkirkjunni kl. 11 árdegis, Jón
Helgason biskup. I fríkirkjunni í
Hafnarfirði kl. 2 eftir hádegi, sjera
Ólafur Ólafsson. í Landakotskirkju:
Hámessa kl. 9 fyrir hádegi, guðs-
þjónusta með prjedikun kl. 6 e. h.
I fríkirkjunni kl, 5, sjera Árni
Sigurðsson.
Fyrirspurn til „Tímans“:
Allvel sást í orðadans:
ilt er að kljást við Bjama.
Jónas brást og hetjur hans.
Hverjir fást til varna?
G.
1 vísunni eins og hún kom áður hjer
í blaðinu, var prentvilla: fást fyrir
kljást.
I gær var sagt hjer í blaðinu,
að mennirnir, sem druknuðu á'
Breiðafirði hefðu verið frá Sellátrum,
en átti að yera frá Hvallátrum.
Mennirnir, sem druknuðu hjetu Aðal-
steinn Ólafsson, elsti sonur bónd-
ans og fyrirvinna heimilisins. Hinn
hjet Magnús Níelsson, og var um
þrítugt og efnismaður.
Tvö kolaskip eru komin liingað,
annað til Garðars Gíslasonar, liitt
til Kol og Salt.
Lagarfoss fer hjeðan 15. mai til
Bergen, Hull og Leith.
Ullariðnaður. petta var kveðið
undir umræðunum um ullariðnaðinn
í Neðri deild um daginn:
petta er illur iðnaður,
óhætt mun að segja,
Klemens einn og Eiríkur
ullarlopann teygja.
„Sirius“ kom frá Bergen, laust
eftir hádegi í gær. Meðal farþega:
Thor Jensen útgerðarmaður og dóttir
hans, Valgeir Björnsson verkfræð-
ingur og frú, verkfræðingarnir Krist-
iansen og Jörgensen, Blomquist út-
gerðarmaður og Tynæs, Mr. Cabriles,
Haakon Nielsen, Nils Jansen, Sæ-
mundur Gíslason lögregluþjónn, Stein-
dór Hjaltalín frá Akureyri. „Sirius“
fer hjeðan horður um land á föstu-
daginn.
Bergenske Dampskipsselskab efnir
ti’ skemtiferðár hingað til lands
i næsta mánuði, svo framarlega sem
næg þátttaka fæst. Til þessarar
forðar hefir verið valið farþegaskipið
„Mira“, sem á stærð við „Gullfoss“
en er eingöngu ætlað til fólksflutn-
inga og heldur uppi farþegaferðum
rriUi Noregs og Englands. Farið
verður frá Bergen 6. júní og komið
við í Thorshavn í Færeyjum og í
Vestmannaeyjum og staðið við einn
dag á hvorum stað. Til Reykjavikur
kemur skipið 11. júní og stendur lijer
Við í fjóra daga, svo að farþeg-
unum gefist tími til, að ferðast austur
í sveitir í bifreiðum, eða til ping-
Valla. Hjeðan verður farið 15. júní
að kvöldí, norður um laud og kornið
Nic. Bjarnason.
við á ísafirði, Siglufirði, Akureyri,
Seyðisfirði, Eskifirði, Norðfirði og
Fáskrúðsfirði, en þaðan verður farið
22. júní beint til Bergen.
Ásgeir Blöndal á Húsavík, fyrrum
læknir á Eyrstfbakka kom hingað
með „Esju“ um daginn og ætlar
nð dvelja lijer um tíma.
Skemtun Kvennaskólans verður
haldin í kvöld kl. 9 í Bárunni og
eru aðgöngumiðar seldir í dag. Er
vissara fyrir þá, sem þangað ætla
eð fara, að tryggja sjer aðgöngumiða
fvr en seinna, því sjálfsagt verður
aðsókn mikil að þessari skemtun.
Aðgöngumiðarnir kosta aðeins 2 kr.
(en ekki 3 og 2, eins og misprentast
hafði í auglýsingu hjer í blaðinu
i gær).
David Östlund talar á almennum
Templarafundi á uppstignwigardag
kl. 11/2 síðdegis, um horfur bann-
málsins í öðrum löndum og á Is-
landi. Hann er nú á förum hjeðan
til Noregs og Svíþjóðar.
---------o--------
Kvikmyndaleiðangnr Kambans.
Guðmundur Kamban rithöfund-
ur, hefir í fjelagi við Mogens
Miilllertz laudrjiettarmálfærslu-
mann, Svend Methling leikara og
Gunuar Robert Hansen ileikstjóra
myndað nýtt kvifcmyndafjelag er
nefnist „Edda“ og ætlar það að
byrja á kvikmyndun leiksins
„Hadda Padda“ í næsta mán-
uði. Kambau og Hansen leggja
á stað til íslands eftir örfáa daga
og verða allar útimyndir teknar
þar, en í byrjun júní fara frú
Clara Pontoppidan, frú Horn og
leikaramir Methling og Poul
Rohde, sem leika að'alhlutverkin,
,til íslands.
* Sumarferð til íslands.
ökemtiferð sú, til íslands, sem
Danmerkur-deild Dansk-íslenska
ijelagsins hefir efnt til, verður
hafin frá K a upm an n ah ö f n 22.
júlí, með „Gullfoss‘ ‘. Hafa 25
þátttakendur skráð1 sig til far-
arinnar, þar á meðal rtthöfund-
urinn Kai Hoffmann, sem kunnur
ier fyrir áhuga sinn fyrir íslands-
málum og frú hans, skáldkonau
Eline Hoffmann, sem fædd er á
íslandi og kunn af ágætum skáld-
skaparöýsingum sínum frá ísiandi.
Dvalið verður 2 daga í Reyfcja-
vík /og síðan farið í bifreiðum
austur í Fljóthlíð, en þegar komið
er þaðán aftur, verður farið
vestur um land norður á Akur-
eyri, og þaðan farið riðandi að
Goðafossi. Síðan verður haldið til
Reykjavíkur aftur og þá farið
til Þingvallla. Haldið verður af
stað til KaupiStnnahafnar aftur
14, ágúst.