Morgunblaðið - 17.05.1923, Blaðsíða 3

Uígetðat menní
Sildarnætup frá
O Tliíssett & Sön i Bergei
hafa jafnan líkað best.
JSendið pantanir yðar í tæka tíð lii aðalumbóðsmanna firmans
fyrir ísland:
O. Johnson 8t Kaaber.
Vil taka. að mjer að salta í alt að 10000 tunnur af eíld A einnj
af bestu síldarstöð á Siglufirði.
Tvær bryggjur með nægu dýpi fyrir trollara. Mjög aðgengi-
leg kjör. Listhafendur semji sem fyrst við
Þormóð Eyjólfsson
Siglufirði.
hópnum reis upp og sagðist vera
r.eydditr til þess að svíkja hina,
af því að þeir væru svo síngjarn-
ir. Og ef þeir voru spurðir að
ástæðunum, ef þeir voru særðir
við virðingu sína og vinartrygð
— þá brostu þeir bara þegjandi,
en vissir í sinni sök, þeirri, að
„við höfum sanngirnina og sam-
ábyrgðina í vasanum“, þægilegn
gat hreyfingin ekki nrðið. En
nú varð ekki úr henni neiu vakn-
ing, en máttvana slen, þar sem
ragmenska og valdasýki, sem ekki
voru lengur að fara í felur, leit-
uðu sjer athvarfs. — En á ein-
stöku stað í öllum þessum 6-
þverra svömluðu þó nokkrar trú-
aðar sálir, eins og sjaldgæfir fisk-
ar í þessari gruggugu iðu. En
veldi Króka-refs jókist og jókst
uns hann hvíldi á landinu eins
og mara. — —
búalið, ef nienn ern þeir gikkir
að vilja ekki kaupa öðruvísi.
En þessi gullöld stendur ekki
lengi, því miður fyrir moldvörp-
urnar, því tíminn spillir mörgu
n.eira en ætlað er og komandi
á' eru oft verri en meun vora.
ip
Ulll
Meðan á þessu stendur, gerist
margt merkilegt. Þá er öllum
bannað að skrifa í bJöð, sem ekki
vilja skrifa lof um Króka-ref.
Þá eru sett svo greindarleg sekt-
íirákvæði í lög, að þeir sem út
af þessu bregða, þurfa tvo auanns-
aldra til að afplána sektina, ef
þeir hafa ekki meiri tekjur en
þingskrifarar, en ef þeir hafa
okeypis íbúð og ferföld laun, t.
d. fyrir að vera skólastjórar, al-
þingismenn, blaðamenn og' ekki
neitt, þá þarf til þess tíu manns
aldra „og þykir hafa gefist vel
1 Pinnlandi". Þá er það ákveðið,
að alþingismenn þurfi ekki að
þekkja landsreikningana. Þá er
það tilkynt, að ef rnenn vanti
peninga handa sjálfum sjer, geti
þeir gengið í sjóði annara manna
og tekið þá, og er það kallað
að verja fjenu til menningarauka.
Þá geta þeir, sem vantar húsa-
leigu tekið liana leyfislaust úr
landssjóði. Þá geta allir, sem
língar til að sigla, farið á ríkisins
kostnað. Þá þurfa þeir, sem sitja
i embættum, bæði við háskóla og
annarsstaðar, aldrei að koma ná-
lægt þeim. Þá geta menn leikið
sjer að því, að fara á hausinn
suður í Reykjavík en iátið aðra
norður í Reykjadal borga fyrir
sig og það kallað að efla sam-
úð og samvinnu. Þá geta allir,
sem hafa viðeigandi versinnarvit
ög búhyggindi pantað kerrur og
aðia góða gripi, sem vel eiga við
b i dshætti hjer, og iátið jafna
kestnaðinum niður á bændur og
Eftirfarandi grein fdlutti blaðið
,,Kölbenihavn“ nýlega.
Ennþá munu flestum vera bar
cagar þeir í fersku ttninmi, er háðir
voru víðsv. í Rússl., meðan Bolsje
vikar voru að; ná yfirraðnnum þar
]918—19, bæði í nágrenni Petro
grad, í Síberíu og Suður-Rúss-
landi. Stjórnarherinn hratt Deni-
kin aíf sj'er, Kolltschack var hand-
tekinn og Jiudenitseh varð að
hörfa vestur í nýju ríkin, sem
myndast höfðu i vesturjaðri Rúss-
lands, frá Eystrasalti til Svarta-
hafs.
Siðasti og íit'heldnasti mótstöðn
maður hinna „rauðu“ var Wrang-
el hershöfðingi; en svo fór að
lokum, að hann varð að flýja út
l skip bandamanna í Svartahafi,
og hermenn (lians dreifðust um
alla Yestur-Evrópu og urðu að
vinna sjer brauð í sveita síns and-
litis.
Nú eru 3 miljónir rússneskra
landflóttamanna í Evrópu, sem
vinna og bíða, og eru reiðubúnir
að flytja heim, hvenær sem stjórn
arfarið breytist aftur i Rússlandi.
Aldrei hafa þeir mist t.rúna á
framtið Rússlands. Þeir eru ró-
logir og í öruggri vissu. Áður en
jeg fór seinast frá Khöfn henti
mig einkennilegt atvik. Jeg var'konar fyrirtæki. Rússneslkir verk-
hvaða vinnu sem býðst, án nokk-
urs tillits til fyrri stöðu sinnar.
Þetta er álstaðar föst regla, hæði
í Kaupmannahöfn, á ökrunum í
Böhmen, sljettunum í Serhíu eða
torginu S Konstantínópél.
Jeg var kominn til Jugoslavíu
og sigldi um Dóná, þar sem berg-
vatnið úr ánni Sawa, rennur út í
gulgráa jökulskólpið í Dóná. Á
fljótsbátnum voru margir Rússar,
auðþektir á húum sínum og skyrt
nm. Jeg fór að tala við gamlan
mann nm borð, sem kvaðst hafa
verið prófessor við háskólann í
Petrograd, en kendi nú rússnesku
við skóla einn í Belgrad. Hann
hafði orðið að flytja undireins í
byrjun byltiugarinnar, en hafði
gert sjer vonir um, að fjölskyida
hans mætti vera óáreitt áfram í
Petrograd; en eigi hafði farið á
þann veg. Pjölskyidan hafði orð-
ið að fara eitthvað inn í landið.
Srnur hans hafði verið1 skotinn,
cn um hitt fólkið vissi hann ekk-
'Ort. Hann var rólegiur og æðru-
laus, svo að jeg hjelt áfram sam-
ræðunni og spurði, livort ekki
mundu margir af rússnesku flótta
mönnunum vilja flytja heim aft-
ur. Hann leit tortrygnislega á
n ig:
— Plytja heim aftur til þeirra,
sean drápn nánustu vini okkar,
á?ur en við komum heim aí' víg-
stöðvunum? Nei, J>að dettiur okkur
ekki í hug. —
Báturinn oikkar lagðist að landi
í Zeinum - sem áður hjet Semble,
í.-'enniiuii einnig fengið ’hinar
bestu viðtökur. Þar hefir verið
komið upp ungmennaheimilum,
s tudent aheimilum og sjerstölkum
háskóla fyrir þann hluta flótta-
’íiannianna, sem viTi mentast. Og
margir liafa fengið atvinnu við
ýmislegt, ekki síst við landbúnað-
iun.
Þegar her Wrangels leystist
11PP kom yör 10 þiis. Rússa til
Tjekkóslóvakíu, og flestir þeirra
fengu atviunu við griparækt, ak-
uryrkju eða í verksmiðjum. Pyrir
þessa menn, eða þá af þeim, sem
'om ungir, var lialdið námsskeið
« stóð 6-8 mánuði, og snerist
Aemslan einkum um nýrri háttar
landbúnaðarafinrðir, vjdanotkun
og því um líkt.
Sími 720.
Fyrirliggjandi:
Vfrnet,
Galv. brúsar
5-25 Itr.
HJalfi SJörnsson 6 Co.
I
Lækjargata 6b.
Andlegt líf.
Eftir Sig. Kr. Pjetursson.
Guðfræðin nýja.
Það var ekki fyr en um alda-
mót, að liugir manna fóru að
sverfa af sjer síðnstu fjötra. Það
var þegar guðfræðin nýja kom
til sögunnar. Engir hafa unnið
eins ve’l og drengilega að því að
svorfa þá og biskup sá, sem nii er
dr. Jón Helgason. Það mátti svo
heita, að hann gengi í berhögg við
hilbllíutrúna. Hann vóg að ótta
manna við Heilaga ritningu
Hræðsla-n við hana var viða svo
þegar bærinn var á liandamærumj mögnuð, að minsta kosti með al-
stórveldisins Austurifkis-Ungwerja þýðu, að fæstir vorn þeir andleg-
mmjujjji-
Allskonar
matvörur
útvega
L Bmnlúlfs
XXX
Aðalstræti 9.
Símar: 890 og 949.
t-r,f*v 111 > fT?rir7rn!TyTyT,t
JÖOUF I
lands og kotríkisins Serbíu.
Á bryggjunni var Rússi einn á
gangi, í rússneskri skyrtu og há
um stígvjelum. Hann bar á brjóst-
ir.u kross dre as-or ðunnar og
gekk milli manna og bauð hnet-
ur til kaups.
— Lítið þjer á þennan mann,
sagði förunautur minn. Það er
einn af hraustustu liðsforingjum
hans hátignar keisarans, sem
þarna er að vinna fyrir sjer. Það
þarf líka hreysti til þess, sem hann
leggur fyrir sig nú, það megið
þjer vita.
Jeg trúði þessu. —
1 Jugoslaviu hefa menn einkum
lagt áherslu á það, að þvfi er
?essa flóttamenii snertir, að þeir
af þeim, sem eru ungir, fái að
læra eitthvað. Gamalt fólk og
asburða fjékk beinan styrk. En
fó'lk í fulliu fjöri fjekk vinnu við
ýmiskonar störf. Vel var tekið á
móti öllum Rússum og ekki spurt
um, hvort þeir gætu unnið eða
ekki, eða tillit tekið til þess, hvort
það voru ungir menn eða gamlir,
sem í hlut áttu. Og alstaðar
dugðu þeir vel. Eigi allfáir hafa
komist í embætti og sýslanir hins
opinbera., og þeir vinna við alls-
að skoða stórt atvinnufyrirtæki,
cg forstöðumaðtarinn sýndi mjer
um. Við höfðum farið gegn um
skrifstofnna, og komnm nú inn í
lverbergi, þar sem maður einn sat
og var að líma miða á vörusend-
ingar. Þegar við vorum komnir
fram hjá, sagði forstöðumaðurinn
við mig: Þjer hugsið svo mikið
um Rússland! Vitið þjer hver
það var sem sat þarna? Það var
N..... fursti (og hann nefndi
nafnið). Hann vill endilega liafa
þessa vinnu“.
Þannig lifa rússnesku flótta-
mennirnir. Þeir taka alstaðar
fræðingar hafa dugað svo vel, að
önnur lönd slægjast eftir þeim.
ATlar stofnanir og allir flokkar í
•higoslavíu hafa gert sitt besta til
þess, að rússnesbu flóttamennirn-
ir fengju færi á að vinna sjer
brauð. Tvær nefndir hafa umsjón
með þessu; önnur opinher nefnd,
sem annast um styrkveitingar og
Tisar á vinnu; en hin er fyrir fje-
lagsskap, sem nær yfir alt landið
(’g hefir það markmið að greiða
iyrir bágstöddum flóttamönnum.
Talið er, að um 50 þúsund flót-ta-
menn hafi nú atvinnu í landinu.
1 Tjekkóslóvakín hafa flótta-
iv ofur'hugar, að þeir treystust
að vefengja þann skilning, er
venja hafði verið að leggja í hin
eða þessi ummæli hennar, hve fár-
ánltegur sem hann kunni að vera.
Biblían var orðin mönnum eins
kohar páfi, er hafði sagt það alt.
e:: segja þurfti, og starði síðan á
ULenn hlindum, en þó dáleiðandi
augnm, er drógu úr þeim alla
sjálfstæða hugsun í trúarefnnm
Allúr þorri manna trúði því að
„öll væri ritningin innhlásin af
guði“; þó vanræktu menn- ag
lesa hana. Sú vanræksla var þó
ekki sprottin af því, að þeir vildu
ekki lesa. Menn lásn mikið. Þeir.
er ljetu ryklagið þykna á ritn-
ingunni, lásu t. d. ákaft Pornald-
arsögur Norðui’landa, og kváðn
r'mur, með öllum þeirra kostum
og ókostum. Er hjer seni heilbrigð
eðlishvöt hafi leitt menn. Þetta
mun hafa orðið til þess, að bjarga
þeim frá því að lenda út í ofstæki
eða í andlegum eymdarskap, meg.
an þeir voru ekki verulega færir
að þeita dómgreind sinni í trúar
efnum.
Koma guðfræðinnar nýju hin«--
að til lands var að vísu merkis
atburður, er lengi mun minst
sögu þessarar þjóðar. Og miklar
þakkir eiga þeir skilið, er veittu
henni vígsgengi. Þó væri of mælt
að segja, að hún hafi orðið allra
andilegra meina bót. Enda var
Jjess varla að vænta. Hún hefir að
visn að ba.khjarli árangur þann
ar orðiS hefir af biblíurannsókn’
um. En slíkar rannsóknir verða þó
naumast til að styrkja trúarlífið.
Þær eru og ekki betur fallnar til*
þess að gera menn að góðum
mönnum en aðrar rannsóknir
fræðimanna, er altaf hafa árang-
’-r að meira eða. minna leyfi gan_
aðan. En guðfræðin nýja kom
fram sem sendimaður konun^s-
Þeir, sem hafa í hyggju, að
sækja um styrk úr þessum sjóði,
fái eyðublöð hjá Nic Bjarnason,
Hafnaratræti 15.
Bónarbrjefin þurfa að vera
komin til stjórnendanna fyrir 16
júlí.
Rjómabússmjör.
Nokkur Qrvartel af nýu smjöri frá
Aslækjar rjómabúi, Ihiefi jeg til
sölu.
Ásgeir ÓlaJfsson.
Sími 849.
Viébítið .»
sjá([ar um tjsdin
r rc«f*.
------- Sm.]0RL-!KI ■
[ H7fömjorlikisgeriin íR'yJcjavilc]
Hún tok ottann við ritninguna
og leiddi hann í myrkvastofj Eh
i otti sá hafði tekið fyrir kverkar
1-til.sigldum sálum >g hótað þeim
hörðu einu, ]>a>r grtiddu ekki
alt það gjald, er hann þótlist eiga
o.iá ]>eim.
En guðfræ'ðin nýja er sú trúar-
stefna, er aldrei getur fullnægt
ti! lengdar. Hún fer of skamt og
horfir helst til mikið til jarðar.
Efnishyggju-ættarmótin eru og
helst til greinileg á henni, enda
er hún skilgetið afkvæmi hennar
Það mun þó ekki of mælt að
segja, að hún unni sannleika
n.eira en sjálfri sj.er. Það var og
sú ást, er gaf henni þann kraft,
að hún fór víða hugi manna eldi.
En hæt-tan, sem yfir henni vofir,
ins, er getnr um í dæmisögunni. | er sú, að hún taki að unna trúar-
Tsr«mr